Trong buổi sáng ngày 25/12/2009, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo điện tử Vietnamnet phản ánh: Chính sách giảm 50% thuế trước bạ cho người mua ôtô trong năm 2009 sẽ kết thúc đúng hạn như quyết định trước đây của Thủ tướng. Đó là khẳng định của ông Vũ Văn Trường – Vụ trưởng Vụ chính sách thuế, Bộ Tài chính đối với việc thực hiện ưu đãi cho người mua ô tô trong năm nhằm kích cầu tiêu dùng trong năm 2009. Ông Trường nhấn mạnh, đây là quyết định của Thủ tướng và đến nay không có thay đổi gì nên sẽ kết thúc đúng hạn từ ngày 31/12/2009. Việc này cũng không có gì đột ngột vì thời điểm chấm dứt ưu đãi đã ghi rõ trong quyết định ban hành từ đầu năm.
Như vậy thuế trước bạ sau ngày 31/12 sẽ là 10 – 12% thay cho mức 5 – 6% hiện nay. Ngoài phí trước bạ, từ tháng 1/2010, VAT đối với ôtô cùng với nhiều nhóm mặt hàng khác cũng quay về mức cũ 10%, thay vì 5% như hiện hành.
Trước đó, đầu năm 2009, để kích cầu tiêu dùng, chống suy thoái kinh tế, Thủ tướng quyết định các mặt hàng ôtô loại dưới 10 chỗ ngồi sẽ đồng loạt áp dụng phí trước bạ mới 5-6%, thay cho mức 10-12%. Mức phí này được áp dụng trong thời gian từ 1/5 đến hết ngày 31/12. Bên cạnh đó, thuế VAT cũng được giảm 5% xuống còn 5%. Trước đó, trong nghị quyết phiên họp tháng 10/2009, Thủ tuớng đã chỉ đạo, dừng thực hiện các chính sách miễn, giảm thuế đã áp dụng trong năm 2009. Tiếp tục thực hiện giãn thời gian nộp thuế thu nhập doanh nghiệp cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp sản xuất, gia công hàng dệt may, da, giày, doanh nghiệp sử dụng nhiều lao động trong quý I năm 2010.
Báo cũng có bài Đánh giá cuối năm: Anh bầu tôi, tôi bầu anh. Bài báo phản ánh: Căn cứ vào bảng kết quả xếp loại của các cơ quan mới thấy đội ngũ cán bộ, công chức của ta thật hùng hậu, rất mạnh, chất lượng cao, ngang tầm thời đại. Cứ đến cuối năm, các cơ quan nhà nước lại họp bình xét, đánh giá cán bộ, công chức sau một năm làm việc mẫn cán thực thi công vụ, phục vụ nhân dân. Cán bộ, công chức làm bản tự kiểm điểm theo một mẫu quy định, trong đó có các mục như: kiểm điểm đánh giá về mặt tư tưởng chinh trị, thực hiện các chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước; thực hiện các nhiệm vụ được giao; tinh thần đoàn kết học hỏi; tinh thần phục vụ nhân dân, những ưu khuyết điểm và tự xếp loại cho mình. Người ta còn quy định cách làm đánh giá rất cẩn thận như, cá nhân làm bản tự kiểm điểm rồi đọc trước tập thể, tập thể đóng góp ý kiến, bình bầu theo tỷ lệ khống chế đối với mức lao động tiến tiến xuất sắc, chiến sĩ thi đua (nghe như trong quân đội, đi đánh giặc). Kết quả là người người tiên tiến, ai cũng vui vẻ cả. Căn cứ vào bảng kết quả xếp loại của các cơ quan mới thấy đội ngũ cán bộ, công chức của ta thật hùng hậu, rất mạnh, chất lượng cao, ngang tầm thời đại.
Xét về mặt hình thức là như thế, còn về mặt chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức thì còn phải bàn thêm. Trong kỳ họp Quốc hội vừa qua, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội Đặng Như Lợi nêu vấn đề: "Theo đề án cải cách tiền lương nhiều năm trước, có tới 30 - 40% đội ngũ công chức viên chức trong khu vực hành chính sự nghiệp không đạt yêu cầu. Tỷ lệ này được cải thiện chưa? Trong đội ngũ chỉ có 1/3 làm cật lực, 1/3 "chỉ đâu đánh đó", 1/3 có mặt cho thêm đông vui, nhiều khi còn gây rối". Ông nêu câu hỏi: Từ 2003 đến nay đã tốn hàng trăm ngàn tỷ đồng cải cách tiền lương, vậy có cải thiện được chất lượng đội ngũ? Đây là một câu hỏi khó, nên ngành chuyên môn xin "khất" việc thống kê tỷ lệ trả lời sau và cho biết: "Hàng năm, khi tổng hợp đánh giá, bỏ phiếu cho cán bộ từ cơ sở đưa lên vẫn có trên 90% hoàn thành nhiệm vụ". Câu trả lời khiến cả Hội trường mỉm cười. Anh T. phụ trách công tác tổ chức cán bộ của một ngành nhận xét đội ngũ cán bộ, công chức làm việc chưa đều tay. Một số rất tốt, nhưng còn không ít người chưa thành thạo công việc và chưa thể làm việc độc lập được. Cơ quan nào có được 50% người biết việc, biết tổ chức tốt công việc và chủ động trong công việc là may mắn rồi, song khi đánh giá nhau, "vốn anh em ta hay cả nể, lại thêm muốn tranh thủ phiếu bầu cho mình nên kết quả đánh giá có khi cao một chút để động viên nhau thôi". Bạn tôi, một cán bộ làm công tác hành chính, nói: "Anh em làm công ăn lương ba cọc ba đồng, không cho nhau được đồng tiền bát gạo thì cho nhau cái danh "thi đua" cho mát mặt. Chỉ cơ quan nào có vấn đề, mất đoàn kết thì mọi người mới mổ xẻ nhau, tranh thủ để "vùi dập" nhau cho bõ ghét thôi". Xét về lý thuyết, bình bầu tập thể có tác dụng tích cực, tạo động lực khuyến khích cho mọi người làm việc tốt hơn. Nhưng thực tế, vai trò, ý kiến của lãnh đạo, thủ trưởng tương đối mờ nhạt trong việc bình bầu đánh giá cuối năm. Đa phần nương theo chiều bầu bán của tập thể. Một số mạnh tay hơn lại điều chỉnh ý tập thể theo ý mình. Thích ai thì cố gắng tô hồng, cho xuất sắc, không thích ai thì bôi nhọ phết đen lên để chỉ được tiên tiến thôi. Hơn nữa, bình bầu cán bộ lãnh đạo lẫn với nhân viên khiến cho các chỉ tiêu thi đua ở mức cao chỉ tập trung vào cán bộ lãnh đạo. Chiến sĩ thi đua chỉ toàn lãnh đạo thôi chứ mấy khi rơi vào "chiến sĩ" thật. Các chiến sĩ phải tỏ ra khiêm tốn dành xuất chiến sĩ thi đua cho lãnh đạo.
Thứ hai, đa phần các cá nhân trong tập thể là người trung bình trong làm việc, vì thế phải kết hợp nhau, bình bầu cho nhau, khen lẫn nhau để cùng được xuất sắc và phải liên kết để khống chế số phiếu bầu, hạ bậc xếp loại đối với thiểu số thực sự có tài, có năng lực làm việc tốt, nổi trội hơn họ.
Thứ ba, đây là mảnh đất màu mỡ cho chủ nghĩa bình quân, xuề xòa theo kiểu anh bầu cho tôi, tôi bầu cho anh, anh khen tôi, thì tôi cũng xí xóa khuyết điểm cho anh, cả làng vui vẻ cả.
Thư tư, bình bầu đánh giá ít chú trọng vào hiệu quả công việc - hiện chỉ chiếm một phần trong nhiều nội dung đánh giá. Quan điểm "lấy hiệu quả công việc làm thước đo phẩm chất năng lực cán bộ" chưa được thể hiện sâu sắc trong cách thức đánh giá hiện nay.
Vấn đề đặt ra là làm thế nào để đánh giá đúng năng lực của cán bộ, công chức. Trước hết, phải tách việc đánh giá nhân viên riêng và đánh giá lãnh đạo riêng. Không cần thiết để nhân viên đánh giá lẫn nhau. Cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp phải chịu trách nhiệm đánh giá nhân viên của mình, có sự tham khảo ý kiến đại diện công đoàn, đoàn thanh niên. Cán bộ lãnh đạo được lãnh đạo cấp trên trực tiếp của họ đánh giá. Nhân viên không được đánh giá lãnh đạo, chỉ khi cần thiết thì bộ phận tổ chức cán bộ mới lấy ý kiến của nhân viên về lãnh đạo để tham khảo, như khi chuẩn bị bổ nhiệm thăng cấp chẳng hạn.
Hai là, cán bộ, công chức cần được đánh giá xem mức độ thực hiện công việc được giao đến đâu. Do đó, các tiêu chí đánh giá tập trung vào kết quả công việc, sự phối hợp thực hiện công việc, năng lực làm việc, hiệu quả tính theo chi phí trong thực hiện công việc, các mối quan hệ trong công việc. Các yếu tố khác về phẩm chất, thái độ chính trị, đạo đức con người cán bộ, sự trung thành được xem xét khi đề bạt, luân chuyển cán bộ.
Ba là, đánh giá xếp loại nên kèm theo khen thưởng vật chất và dựa vào các đánh giá hàng tháng trước đó. Lương của cán bộ, công chức cần được thiết kế lại, trên quan điểm 2/3 là lương cứng theo thang bậc lương quy định, còn 1/3 thưởng theo năng suất, hiệu quả công việc.
Đánh giá là một việc khó và phức tạp, nhưng không thể không cải tiến nó cho tốt hơn. Nó chỉ thực sự hiệu quả khi tách được người giỏi, người làm việc tốt ra khỏi những người trung bình, tách người làm việc kém ra khỏi những người làm được việc. Đã đến lúc nhất thiết phải có sự thay đổi.
3. Báo Diễn đàn doanh nghiệp phản ánh: UBND tỉnh Phú Thọ vừa có quyết định thành lập Hội đồng quản lý quỹ tu bổ đền Hùng, với mục đích quy tụ các tấm lòng thành của nhân dân, trong đó có cộng đồng các DN và các tổ chức để tạo nguồn lực cho việc đóng góp tu bổ cho từng hạng mục công trình trong không gian Đền Hùng phù hợp với Luật Di sản và các quy định khác của Nhà nước.
Quỹ được thành lập trên tinh thần thiên nguyện, minh bạch và hợp pháp có sự tham gia của Lãnh đạo tỉnh Phú Thọ, cơ quan Quản lý Đền Hùng và đặc biệt là thành phần điều hành, tư vấn là các doanh nhân có uy tín, kinh nghiệm và lòng thành tự nguyện tham gia.Trước mắt để hướng tới đại lễ kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội, được sự đồng ý của Bộ văn hóa thể thao và du lịch, Hội đồng di sản văn hóa quốc gia, UBND tỉnh Phú Thọ quyết định xây dựng bức tranh hoành tráng và gốm màu" Ngày hội non song trên đất Tổ" dài 72 m, cao 9,9 m tại khu trung tâm Lễ hội với chủ đề mang đậm nét văn hóa dân tộc VN.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh phản ánh: UBND TP.HCM vừa ban hành quy chế tổ chức và hoạt động của Sở Tư pháp TP.HCM. Theo đó, Sở Tư pháp là cơ quan tham mưu giúp UBND TP thực hiện quản lý nhà nước trên địa bàn TP như công tác xây dựng và thi hành văn bản quy phạm pháp luật; công chứng, chứng thực; hộ tịch; quốc tịch... và thực hiện một số nhiệm vụ, quyền hạn trong lĩnh vực công tác tư pháp theo sự ủy quyền của UBND TP.HCM và Bộ Tư pháp.
Ngoài các phòng chuyên môn, Sở Tư pháp có các đơn vị sự nghiệp gồm: Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước TP.HCM, bảy phòng công chứng, Trung tâm Dịch vụ bán đấu giá tài sản và báo Pháp Luật TP.HCM. Sở Tư pháp TP.HCM có tên giao dịch bằng tiếng Anh là The Department of Justice of HCMC.
Báo cũng phản ánh: UBND TPHCM vừa giao Sở Tư pháp chủ trì cùng Sở Kế hoạch - Đầu tư, Cục Thuế TPHCM kiểm tra tình hình hoạt động và nghiên cứu đề xuất biện pháp quản lý đối với nhiều doanh nghiệp kê khai đăng ký kinh doanh tại một địa điểm (văn phòng ảo), trên cơ sở đó UBND TPHCM có văn bản báo cáo Chính phủ có ý kiến.
Như Báo NLĐ đã thông tin trong bài “Dịch vụ văn phòng ảo bị làm khó” ngày 25-11-2009, văn phòng ảo là mô hình kinh doanh mới, đã phát triển ở Việt Nam khá mạnh trong những năm gần đây nhưng chưa có quy định quản lý loại hình hoạt động này nên gây khó khăn cho các cơ quan quản lý, cấp phép cũng như bản thân doanh nghiệp.
Báo cũng có bài VỀ NGHỊ QUYẾT HẠN CHẾ CẦU THỦ NGOẠI NHẬP TỊCH: Bộ Tư pháp cứu thua cho VFF. Bài báo phản ánh: Nhiều cầu thủ Việt Nam gốc ngoại đã rục rịch chuẩn bị khởi kiện VFF nếu nghị quyết “hạn chế cầu thủ ngoại nhập tịch” được thông qua. Có bảy cầu thủ ngoại nhập tịch đã chuẩn bị đầy đủ hồ sơ nhờ luật sư Lê Thanh Sơn khởi kiện VFF ở mùa giải mới quy định: “Mỗi CLB chỉ được phép sử dụng một cầu thủ nước ngoài đã nhập quốc tịch Việt Nam thi đấu trên sân”. Luật sư Sơn chỉ rõ nghị quyết của VFF vi phạm Hiến pháp, Bộ luật Lao động, Luật Quốc tịch, Luật TDTT, Điều lệ VFF và Quy chế thành viên của FIFA về việc cấm hành vi kỳ thị, phân biệt đối xử.
Nghị định của VFF đi ngược lại pháp luật hiện hành và mới đây, Bộ Tư pháp đã không thể thống nhất quan điểm của các nhà quản lý bóng đá Việt Nam. Vấn đề của VFF khi đưa ra quy định “hạn chế cầu thủ ngoại nhập tịch” đã gặp phải phản ứng gay gắt của nhiều giới cùng những phân tích thấu đáo về mặt pháp luật nhưng họ vẫn bất chấp. Theo chúng tôi, ý tưởng của VFF muốn hạn chế ngoại lực bóng đá trong tương lai qua cửa nhập quốc tịch là không sai nhưng cái cách áp đặt và đi vào đường cấm là sai. Bởi ngay bản thân các ông chủ CLB thấu hiểu rất rõ mặt trái của việc nhập quốc tịch cho cầu thủ ngoại về lâu dài sẽ không có lợi cho bóng đá Việt Nam. Chẳng hạn, bầu Đức mùa bóng mới có bốn ngoại binh nhập tịch ra sân như cầu thủ nội thì ngay cả giới hâm mộ bóng đá phố núi xem “mấy ông Tây” vẫn ít vui. Hay bầu Trường ở Ninh Bình chia sẻ đội bóng non trẻ của mình mới có ba tuổi, chưa thể đào tạo nhân tài nên phải sử dụng cơ chế nhập tịch cầu thủ. Bầu Trường rất ý thức việc xây dựng hệ thống đào tạo trẻ nhưng ở thời điểm này vẫn phải trông cậy vào ngoại lực để phát triển nên chỉ mong muốn VFF có lộ trình hợp lý để thực hiện việc hạn chế.
Tuy nhiên, giữa việc định hướng và tôn trọng quyền lợi của các CLB trong thời kỳ quá độ buộc phải đốt cháy giai đoạn thì VFF lại cầm đèn chạy trước ôtô, dùng quyền phủ quyết tập thể ở hội nghị Ban Chấp hành VFF. Tư tưởng của VFF sẽ hạn chế cầu thủ ngoại ra sân hoặc đề xuất siết chặt hơn nữa các quy định nhập tịch với nghề đặc biệt đá bóng là một hướng đi lâu dài, bền vững nội tại hơn cho nền bóng đá. Chỉ có điều là VFF thay vì tham khảo ý kiến các cơ quan chức năng và hướng dẫn các CLB ý thức sự lợi hại của việc dễ dãi sử dụng ngoại lực thì họ lại nhanh nhảu làm theo ý mình. Hậu quả là thời gian và công sức cho một công việc tréo cẳng ngỗng và biết rõ ràng vi phạm pháp luật mà vẫn làm để đến khi Bộ Tư pháp “thổi còi” thì ê mặt quá!
Ngày 16-12, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đinh Trung Tụng gửi công văn cho VFF không đồng tình với nghị quyết ngày 18-11 tại hội nghị lần II Ban Chấp hành VFF. Công văn nêu rõ: “Quy định tại nghị quyết của Liên đoàn Bóng đá Việt Nam đã hạn chế quyền công dân. Bộ Tư pháp đề nghị Liên đoàn Bóng đá xem xét, sửa nghị quyết cho phù hợp với pháp luật hiện hành”. Như vậy, ở mùa giải 2010, cầu thủ ngoại đã nhập quốc tịch vẫn có quyền ra sân như cầu thủ Việt Nam.
Báo cũng có bài Sở Tư pháp Tây Ninh: “Đẻ” thủ tục, làm khó dân. Bài báo phản ánh: Theo quy định, muốn kết hôn thì bên nam hoặc nữ phải có xác nhận tình trạng hôn nhân của UBND cấp xã. Muốn kết hôn với người nước ngoài cũng thế, đương sự cứ việc đến UBND cấp xã đề nghị cấp giấy xác nhận tình trạng hôn nhân là sẽ được đáp ứng.
Tuy nhiên, ở Tây Ninh có chuyện: Muốn cấp xã xác nhận tình trạng hôn nhân để kết hôn với người nước ngoài thì phải đến Sở Tư pháp của tỉnh này mới mua được hồ sơ xin kết hôn với người nước ngoài có kèm mẫu xác nhận tình trạng hôn nhân. Tuy nhiên, Sở Tư pháp Tây Ninh đẻ thêm một thủ tục không thấy văn bản pháp luật nào quy định là: Đương sự muốn mua hồ sơ phải có cả hai người trình diện tại Sở Tư pháp thì cán bộ mới đồng ý bán.
Chị H. (huyện Tân Biên, Tây Ninh) mệt mỏi cho biết năm 2007, chị quen một người đàn ông Hàn Quốc. Sau một năm tìm hiểu, hai người quyết định tiến tới hôn nhân. Thế là bạn trai của chị về Hàn Quốc lo những thủ tục cho chuyện kết hôn, còn chị thì lo các thủ tục giấy tờ trong nước để làm đám cưới. Tuy nhiên, khi chị đến Sở Tư pháp để mua hồ sơ đăng ký kết hôn thì ở đây yêu cầu phải có mặt người mà chị muốn lấy làm chồng mới bán hồ sơ. Chị H. vặn lại Sở: Theo quy định, chỉ khi nào đến thủ tục nộp hồ sơ kết hôn, phỏng vấn mới phải có mặt hai bên nam, nữ. Tuy nhiên, cán bộ ở đây vẫn một mực lắc đầu và nói rằng đây là quy định. Chị H. năn nỉ cán bộ bán hồ sơ vì lúc này chồng chưa cưới của chị vừa mới về nước nên rất khó quay lại Việt Nam ngay được. Tuy nhiên, cán bộ vẫn lắc đầu. Buộc lòng chị phải liên lạc, giải thích nhiều lần người chồng chưa cưới mới tin việc này và tốn một khoản tiền bay sang Việt Nam chỉ để đi kèm với chị để được mua hồ sơ...
Ngoài quy định không có trong luật nêu trên, Sở Tư pháp tỉnh Tây Ninh còn đẻ thêm chuyện khác: Chú rể không được nhiều tuổi hơn cha của cô dâu. Theo cán bộ tư vấn về hôn nhân có yếu tố nước ngoài của Sở này: Pháp luật cấm, chúng tôi không thể làm ngược lại. Tuy nhiên, khi nhờ chỉ quy định đó nằm trong văn bản pháp luật nào, cán bộ Sở chỉ ngắn gọn: Sở quy định như thế, phải tuân theo. Luật Hôn nhân và Gia đình chỉ quy định đủ độ tuổi kết hôn chứ không hề quy định hết độ tuổi kết hôn. Và trong một lần trả lời báo chí, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Hoàng Thế Liên cho rằng không cấm việc kết hôn có chênh lệch tuổi tác giữa chú rể là người nước ngoài và cô dâu Việt Nam, không thể lấy lý do này để từ chối kết hôn. Luật pháp không hề có quy định về điều kiện khi mua hồ sơ đăng ký kết hôn có yếu tố nước ngoài. Luật cũng không cấm con rể hơn tuổi cha vợ. Một cán bộ cấp phòng của Sở Tư pháp TP.HCM khẳng định như thế. Rõ ràng là Sở Tư pháp Tây Ninh đang đẻ ra các thủ tục làm khó người dân và không phù hợp pháp luật.
Ngày 23-12, PV đã điện thoại trước xin gặp lãnh đạo Sở Tư pháp Tây Ninh để hỏi thêm về những quy định trên. Tuy nhiên, khi chúng tôi đến nơi thì cán bộ văn phòng cho biết: Lãnh đạo bận họp...