I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG VẤN ĐỀ NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo điện tử Chính phủ đưa tin: Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng vừa có quyết định điều động, bổ nhiệm hai Thứ trưởng của Bộ Tư pháp, Bộ Khoa học và Công nghệ.
Theo Quyết định 1385/QĐ-TTg, Thủ tướng Chính phủ quyết định điều động, bổ nhiệm ông Phạm Quý Tỵ, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội khóa XII, giữ chức Thứ trưởng Bộ Tư pháp.
Theo Quyết định 1386/QĐ-TTg , Thủ tướng Chính phủ quyết định điều động, bổ nhiệm ông Nghiêm Vũ Khải, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội khóa XII, giữ chức Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ.
2. Báo Sài Gòn tiếp thị Media có bài Quảng Ninh có bí thư tỉnh ủy mới. Bài báo đưa tin: Sáng 15.8, tại Quảng Ninh, ông Tô Huy Rứa, uỷ viên bộ Chính trị, bí thư trung ương Đảng, trưởng ban Tổ chức trung ương đã tới dự lễ công bố và trao quyết định của bộ Chính trị về việc điều động, phân công uỷ viên trung ương Đảng. Theo Quyết định số 220, bộ Chính trị điều động, phân công ông Phạm Minh Chính, uỷ viên trung ương Đảng, nay thôi giữ chức thứ trưởng bộ Công an để tham gia ban chấp hành, ban thường vụ và giữ chức bí thư tỉnh ủy Quảng Ninh.
Ông Phạm Minh Chính, sinh ngày 10.12.1958 tại xóm Hoa Trường, xã Hoa Lộc, huyện Hậu Lộc, Thanh Hóa. Trước đó, đồng chí Phạm Minh Chính từng là kỹ sư xây dựng, Phó Giáo sư, Tiến sỹ Luật, Trung tướng và nguyên Thứ trưởng kiêm Tổng Cục trưởng Tổng Cục Hậu cần - Kỹ thuật, Bộ Công an.
3. Báo Dân trí đưa tin: Có khá nhiều quan điểm khác nhau xung quanh phương án điều chỉnh lương tối thiểu lên mức cao nhất 2 triệu đồng/tháng. Có ý kiến cho rằng, việc tăng lương tối thiểu sẽ làm tăng chi phí lao động của doanh nghiệp, do vậy sẽ làm giảm cầu về lao động. Như vậy, có nguy cơ sau khi tìm được lời giải cho "bài toán" đảm bảo cuộc sống cho người lao động khi giá cả tăng cao, thì lại phải đi tìm lời giải cho "bài toán" thất nghiệp. Tuy nhiên, cũng có những quan điểm trái chiều, cho rằng điều chỉnh tiền lương sẽ không ảnh hưởng nhiều, không có ý nghĩa thống kê trong câu chuyện thất nghiệp.
4. Trang thông tin chính thức của Đài Truyền hình Việt Nam có bài Việt Nam nợ nước ngoài 32,5 tỷ USD. Bài báo phản ánh: Bộ Tài chính vừa công bố bản tin nợ nước ngoài số 7. Theo đó, trong năm 2010, nợ nước ngoài của Việt Nam đã tăng thêm gần 4,6 tỷ USD, đứng thứ hai về mức tăng dư nợ trong khoảng 5 năm gần đây, đưa tổng dư nợ đến cuối năm ngoái lên con số 32,5 tỷ USD. Những năm gần đây, nợ nước ngoài đang tăng lên khá nhanh, để bù đắp bội chi ngân sách. Nợ nước ngoài đến cuối năm 2010 là 32,5 tỉ USD, cao gấp 2 lần so với số liệu cách đây 5 năm. Một chỉ tiêu quan trọng, là tổng dư nợ nước ngoài so với GDP đã lên mức 42,2%. Trong khi đó, dấu hiệu tốt lên là chỉ tiêu về nghĩa vụ trả nợ trung và dài hạn so với xuất khẩu chỉ ở mức 3,4%.
Đa số các khoản nợ nước ngoài của Chính phủ có lãi suất thấp, khoảng 21,85 tỷ USD vay nợ với lãi suất dưới 3%. Chủ nợ của Việt Nam khá đa dạng gồm 15 quốc gia và 8 tổ chức. Tuy nhiên, cơ cấu dư nợ nước ngoài chủ yếu là 4 đồng tiền, bao gồm Yen Nhật, USD, Euro, và đơn vị tiền tệ SDR của IMF. Điều này cũng cảnh báo rằng, với mức lạm phát cao trong mấy năm gần đây, rủi ro tỷ giá là vấn đề lớn.
Tổng trả nợ năm 2010 là trên 1 tỉ 672 triệu USD. Như vậy, tỷ lệ trả nợ nước ngoài của Việt Nam so với tổng thu ngân sách vào khoảng 5,5%. Như vậy, nghĩa vụ trả nợ vẫn trong ngưỡng an toàn theo tiêu chí của Ngân hàng Thế giới, mức bình thường là từ 12% trở xuống.
5. Báo VnEconomy có bài “Kiệt sức” vì thắt chặt tiền tệ? Bài báo phản ánh: Hàng chục tập đoàn, tổng công ty, doanh nghiệp lớn vừa lên tiếng về sự “hà khắc” của chính sách tiền tệ, tại một cuộc tọa đàm do Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) tổ chức, hôm 12/8 tại Hà Nội.
Mang tên gọi “Đánh giá tác động của lạm phát và việc thực hiện Nghị quyết 11/NQ-CP đối với hoạt động sản xuất kinh doanh của các khách hàng lớn tại BIDV”, cuộc tọa đàm của BIDV có sự tham gia của lãnh đạo Vụ Kinh tế - Văn phòng Trung ương Đảng, Vụ Chính sách tiền tệ (Ngân hàng Nhà nước) nghe phản hồi, kiến nghị từ hàng chục doanh nghiệp lớn để kịp thời tháo gỡ vướng mắc chính sách; một mặt giúp doanh nghiệp khôi phục sản xuất, mặt khác, hạn chế họa nợ xấu cho ngân hàng này.
Theo số liệu tại tọa đàm, trong 6 tháng đầu năm, cả nước có 39.500 doanh nghiệp được thành lập mới, với số vốn đăng ký ước đạt 230.200 tỷ đồng, giảm 4,7% về số lượng và 12,8% về số vốn đăng ký. Cùng đó, có tới 30% số doanh nghiệp có đăng ký kinh doanh phải tạm ngừng hoạt động, phá sản, giải thể hoặc đóng cửa.
Giải thích nguyên nhân của những khó khăn hiện nay, quan điểm từ các doanh nghiệp cho rằng, lý do đầu tiên là thay đổi chính sách đầu tư công. Theo đó, thực hiện Nghị quyết 11, các bộ ngành và địa phương phải cắt giảm 80.550 tỷ đồng, không ứng trước vốn kế hoạch 2012, chỉ tập trung vào các dự án trọng điểm quốc gia, dự án sắp hoàn thành nên đã ảnh hưởng lớn đến những doanh nghiệp vệ tinh xây lắp, xây dựng cơ sở hạ tầng.
Điều đáng lo ngại là do thời gian rà soát kéo dài, khá nhiều dự án không nằm trong diện cắt giảm cũng bị ảnh hưởng, dẫn đến tiến độ thanh toán chậm lại, làm tăng nợ tồn đọng, luân chuyển dòng tiền bị trì trệ theo, khiến ngân hàng rất khó khăn thu nợ gốc và lãi. Thứ hai, chi phí sản xuất tăng do lãi vay đang làm đau đầu các doanh nghiệp. Tất cả các doanh nghiệp trong diện khảo sát đều có tỷ trọng chi phí/tổng doanh thu tăng so với 31/12/2010 và so với cùng kỳ 2010. Đặc biệt, chi phí trả lãi vốn vay tăng từ 20% - 30% so với cùng kỳ. Thực tế này đưa đến trớ trêu: doanh thu tăng, nhưng lợi nhuận gần như… bất động. Bởi thế, tình trạng tài chính của hầu hết doanh nghiệp ngành điện, xi măng, sắt thép, bất động sản, vận tải ngày càng xấu thêm. Thứ ba, các ý kiến đều cho rằng trong số các nguyên nhân thì chính sách tiền tệ từ tỷ giá đến lãi suất là yếu tố số 1 gây nên tình trạng sản xuất đình trệ hiện nay. Thời gian vừa qua, do tỷ giá của các ngoại tệ mạnh biến động rất mạnh so với VND, nên hàng loạt doanh nghiệp bị lỗ vì rủi ro tỷ giá. Những khoản vay nợ ngoại tệ do không có nguồn ngoại tệ tương lai trong khi không được bảo hiểm rủi ro tỷ giá từ các doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp chỉ có nguồn thu nội địa như ngành điện, xi măng đang phải méo mặt vì thứ rủi ro này. Cùng đó, từ đầu năm đến nay, Ngân hàng Nhà nước thực thi chính sách thắt chặt tiền tệ, cung tiền hạn chế, đã làm cho thanh khoản các ngân hàng bị ảnh hưởng; lãi suất huy động bất minh và ở mức cao tới 17 - 18%/năm nên lãi vay tất cả các kỳ hạn tăng tới 22%/năm, đã làm cho các doanh nghiệp có hệ số dư nợ vay lớn thêm khó khăn bội phần.
Xung quanh vấn đề “lãi suất bất minh”, một khái niệm vô cùng mới trong đời sống tín dụng hiện nay, đã được thảo luận khá sôi nổi tại tọa đàm. Trước ý kiến của một lãnh đạo BIDV cho rằng, các ngân hàng đang huy động lãi suất “chui” 18%/năm, ông Phạm Quang Lực, Vụ trưởng Vụ Kinh tế - Văn phòng Trung ương Đảng, nói: “Đó là thông tin anh biết, còn với tôi, thì có ngân hàng mời gửi lãi tới 19%/năm!”.
Đại diện một doanh nghiệp tại buổi tọa đàm nói: “Chính sách tiền tệ đang chuyển từ thắt sang thít, khiến tăng trưởng tín dụng toàn hệ thống năm nay chắc chỉ dưới 15% thay vì dưới 20% như mục tiêu. Lúc đó, doanh nghiệp sẽ vỡ trận hàng loạt”. Điều ông này nói cũng có cơ sở, khi một lãnh đạo cấp vụ của Ngân hàng Nhà nước thừa nhận với người viết: tính đến nay, trong số 5 ngân hàng thương mại Nhà nước chiếm khoảng 60% thị phần tín dụng thì chỉ có một đơn vị tăng trưởng trên 10%, một đơn vị tăng 5 - 6%, hai đơn vị tăng khoảng 3% và đáng lo là một ngân hàng lớn trong hệ thống tăng trưởng âm; trong khi đó, nhiều ngân hàng thương mại cổ phần khác thừa vốn, nhưng lại vướng trần tín dụng nên không thể đẩy vốn ra.
Trước tình hình khó khăn của các doanh nghiệp hiện nay, nhiều ý kiến cho rằng, quá trình thực hiện Nghị quyết 11 đã bước sang tháng thứ 8, nhưng đến nay vẫn chưa có một báo cáo hay sơ kết đánh giá tác động của chúng, đặc biệt là ảnh hưởng từ chính sách tiền tệ đối với hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Vì thế, trong khi Ngân hàng Nhà nước tiếp tục “chặt chẽ”, nếu không kịp thời điều chỉnh những tác động không mong muốn, thì sản xuất - kinh doanh của doanh nghiệp sẽ còn tiếp tục đình đốn.
II- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Pháp luật Việt Nam có bài Sơn La thiếu nguồn tuyển dụng cán bộ thi hành án. Bài báo phản ánh: Cục trưởng Cục THADS Sơn La Nguyễn Ngọc Hải cho biết: Khó khăn trong công tác cán bộ của THADS Sơn La là việc tuyển dụng cán bộ gặp nhiều khó khăn do thiếu nguồn cán bộ đủ tiêu chuẩn để tuyển dụng. Việc bổ nhiệm Chấp hành viên theo ngạch mới còn chậm do chưa có văn bản hướng dẫn thi hành. Tình trạng quá tải trong công việc vẫn xảy ra tại những đơn vị có số lượng tiền, tài sản phải thi hành lớn, đội ngũ cán bộ TH A còn ít chưa tương xứng với khối lượng công việc. Việc luân chuyển, điều động cán bộ trong tỉnh khó thực hiện được trong giai đoạn hiện nay do các đơn vị cấp huyện cũng đang thiếu vị trí cán bộ chủ chốt; Đội ngũ công chức làm công tác THADS còn thiếu về số lượng, một số công chức còn hạn chế về trình độ chuyên môn, trình độ lý luận và kinh nghiệm công tác thực tế.
Một trong những nguyên nhân của những hạn chế, ông Hải cho biết: Số lượng án phải thi hành hàng năm tương đối lớn trong đó án ma tuý chiếm tỷ lệ 36% trên tổng thụ lý (bằng 2.322 việc tương ứng với số tiền phải thi hành trên 16 tỷ đồng). Số lượng án ma tuý được xét xử theo quy định của BLHS năm 1999 khó thi hành do bị phạt tiền với số lượng lớn từ 20 triệu trở lên (387 việc = 11.594.621.000đ) trong khi đó người phải THA đang phải thụ hình, điều kiện kinh tế không có gì hoặc sau khi mãn hạn tù không trở về địa phương cư trú. Một số đối tượng thường xuyên phạm tội mới không đủ điều kiện xét miễn giảm theo quy định của Luật THADS.
2. Báo cũng có bài Xóa kiểu văn bản … ban hành vô tội vạ! Bài báo phản ánh: Nghiên cứu của CIEM cho thấy, số lượng các quy định có tác động tới DN của Việt Nam đã tăng mạnh từ năm 2005 đến 2008, và tăng đột biến vào năm 2009 với 8520 quy định. Năm 2010, số lượng các quy định tuy có giảm còn 5810 nhưng vẫn cao hơn năm 2008 với gần 4500 quy định. Riêng giai đoạn 2005 – 2008, số lượng văn bản có chứa quy phạm pháp luật (QPPL) đã tăng nhiều hơn so với tổng số văn bản được ban hành trong vòng 18 năm trước đó. Ngoài ra, trong các năm từ 2005- 2008, số lượng công văn có chứa QPPL tăng gấp 3 lần so với giai đoạn 18 năm trước đó.
“Số lượng quy định quá lớn gây ra nhiều vấn đề. Tính không chắc chắn của hệ thống quy định hiện hành (về tính thống nhất pháp lý, phạm vi áp dụng hoặc thậm chí là tính cần thiết) sẽ tạo ra chi phí không cần thiết cho người dân và DN trong thực thi pháp luật cũng như tạo cơ hội cho hành vi sách nhiễu của một số cán bộ, công chức. Một môi trường thể chế bất ổn như vậy là không thân thiện, không có lợi cho DN và người dân...”- TS Nguyễn Đình Cung, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế TW(CIEM) phát biểu tại lễ ra mắt Chương trình cải thiện chất lượng chính sách (PERQ) vừa diễn ra...
Đề án 30 đã ra đời và triển khai từ năm 2008 như một cam kết mạnh mẽ của Chính phủ trong việc cải thiện môi trường thể chế hiện tại, tạo môi trường thông thoáng cho người dân và DN. Văn phòng Chính phủ ước tính, nếu thực hiện đầy đủ các kiến nghị đơn giản hóa thì tổng chi phí tuân thủ tiết kiệm được là khoảng 1,45 tỷ USD/năm. Tuy nhiên đây chỉ là con số ước tính, “điều quan trọng hơn là người dân và DN sẽ chưa thể cảm nhận được sự giải thoát khỏi những gánh nặng hành chính cho đến khi các biện pháp đơn giản hóa đó được thực hiện…”- ông Cung lưu ý.
Nhằm tiếp sức cho Đề án 30 và hỗ trợ công tác xây dựng pháp luật tốt hơn, CIEM và DỰ án USAID/VNCI xây dựng Chương trình cải thiện chất lượng chính sách (viết tắt là PERQ), tạo điều kiện cho người dân, DN tham gia tích cực, hiệu quả hơn vào quá trình cải thiện môi trường thể chế ở Việt Nam thông qua các khóa tập huấn, hội thảo, cung cấp tài liệu, hướng dẫn sử dụng công cụ đánh giá tác động pháp luật (RIA)… PERQ cũng sẽ hỗ trợ cơ quan quản lý phân tích , loại bỏ các quy định tạo thêm gánh nặng, chi phí không cần thiết cho cộng đồng, cản trở đổi mới và kìm hãm cạnh tranh. Các hoạt động của PERQ sẽ được thông tin đầy đủ trên địa chỉ perq.vn hoặc ria.net.vn.
“PERQ sẽ đóng góp đáng kể vào việc đảm bảo một môi trường minh bạch và giải trình rõ ràng tại Việt Nam- yếu tố thiết yếu thúc đẩy năng lực cạnh tranh của nền kinh tế và thu hút đầu tư vào Việt Nanm trong tương lai…”- TS Nguyễn Đình Cung nhận định…