Trong buổi sáng ngày 25/02/2010, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo điện tử Chính phủ phản ánh: Hôm 24/2, tại Hà Nội, Tổ Công tác cải cách TTHC của Thủ tướng Chính phủ đã tổ chức tập huấn cho các luật sư và chuyên gia tham gia rà soát thủ tục hành chính.
Ông Ngô Hải Phan, Tổ phó thường trực Tổ Công tác cải cách thủ tục hành chính (TTHC) cho biết, các luật sư và chuyên gia sẽ rà soát theo các biểu mẫu, xây dựng các phương án đơn giản hóa đối với TTHC trong vòng 4 tháng từ 1/3 đến 30/6. Tổ công tác sẽ tổ chức 14 nhóm nghiên cứu, mỗi nhóm có sự tham gia của thành viên Tổ chuyên trách, cán bộ biệt phái từ các Bộ, ngành, các luật sư và chuyên gia bổ sung.
Theo kế hoạch, việc rà soát sẽ được thực hiện theo 5 bước. Ở bước cuối cùng, nhóm thẩm định sẽ thẩm định các phương án sơ bộ, hoàn thiện và trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ dự thảo Nghị quyết về các phương án đơn giản hóa TTHC trước ngày 30/6/2010.
Ông Ngô Hải Phan cũng lưu ý, trong quá trình rà soát, ngoài việc nghiên cứu rà soát các văn bản pháp luật, việc liên hệ, phản hồi thông tin từ cơ sở (các Bộ, ngành, địa phương, người dân, doanh nghiệp) có vai trò quan trọng trong việc phản ánh sát thực những bất cập, hạn chế của các thủ tục. Các luật sư tham gia buổi tập huấn đều bày tỏ mong muốn góp sức tham gia vào các nhóm công tác, khẳng định đây là vinh dự và trách nhiệm đóng góp một phần công sức cho công cuộc cải cách thủ tục hành chính.
2. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh phản ánh: Việc điều chỉnh tỉ giá USD liên ngân hàng lên cao như thời gian vừa qua đã khiến nhiều doanh nghiệp nhập khẩu nguyên liệu, hàng hóa từ nước ngoài gặp nhiều khó khăn. Còn người tiêu dùng sẽ phải mua nhiều mặt hàng với giá cao hơn trước.
Tin khá vui cho người chăn nuôi khi đầu năm giá nguyên liệu thức ăn trên thị trường thế giới đang có chiều hướng giảm so với cuối năm 2009. Tuy nhiên, trước đó giá thức ăn chăn nuôi trên thị trường đã tăng 5%-10% do ảnh hưởng của Thông tư 216 do Bộ Tài chính ban hành. Theo thông tư này, từ ngày 1-1-2010, thuế nhập khẩu các loại nguyên liệu từ các nước ngoài khu vực ASEAN và các nước đã ký hiệp định ưu đãi thuế với Việt Nam đều tăng lên so với năm 2009. Theo đó, thuế nhập khẩu bắp, bột cá, bột thịt xương tăng 0%-5%, dầu cá tăng từ 5% lên 7%, bột mì tăng từ 10% lên 15%... Vì vậy, việc tỉ giá USD tăng cao như vừa qua một lần nữa ngành chăn nuôi đối mặt với nhiều khó khăn. Theo Chủ tịch Hiệp hội Thức ăn chăn nuôi Việt Nam Lê Bá Lịch, tỉ giá USD tăng kéo theo giá thức ăn chăn nuôi sẽ tăng thêm 10%-15% so với trước. Chưa kể một số doanh nghiệp phàn nàn đang phải mua USD ở thị trường tự do cao hơn giá Ngân hàng Nhà nước niêm yết hơn 1.000 đồng/USD.
Ông Lịch cho biết giá USD tăng kéo theo giá nguyên liệu nhập khẩu tăng cao, trong khi lượng hàng tồn kho ở thời điểm hiện tại của doanh nghiệp không nhiều. Thống kê của hiệp hội cho thấy lượng nguyên liệu dự trữ đều rơi vào các doanh nghiệp sản xuất thức ăn chăn nuôi lớn của nước ngoài, còn doanh nghiệp nhỏ và vừa trong nước dự trữ không đáng kể. “Giá nguyên liệu tăng thì các trang trại chăn nuôi và nông dân là đối tượng chịu nhiều thiệt thòi nhất bởi doanh nghiệp sẽ tìm mọi cách tăng giá bán” - ông Lịch bày tỏ. Thêm nữa, hiện nay giá thực phẩm trong nước đang ngang ngửa với giá thực phẩm nhập khẩu. Do vậy giá thức ăn chăn nuôi tăng sẽ kéo giá thịt trong nước tăng thêm và tạo cơ hội cho nguồn thịt nhập khẩu. Điều này khiến người chăn nuôi thua lỗ và các nhà sản xuất chế biến thực phẩm từ chăn nuôi sẽ bị ảnh hưởng.
Ông Đào Duy Kha, Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Nhựa Việt Nam, cho hay ngành nhựa đang phải chịu rất nhiều áp lực từ việc chi phí đầu vào tăng cao như điện, xăng dầu và cả tỉ giá đồng USD. Hiện nay hơn 90% nguyên liệu nhựa sản xuất trong nước phải nhập khẩu nên mỗi khi tỉ giá đồng USD thay đổi sẽ ảnh hưởng tức thì đến tình hình sản xuất, kinh doanh của công ty. Chưa kể gần đây giá nguyên liệu nhựa trên thị trường thế giới đang có chiều hướng nhích lên so với trước. Theo ông Kha, cộng chung tất cả các mức tăng thì chi phí đầu vào của sản xuất nhựa đang tăng khoảng 6%-7% so với trước. Do vậy, ngoài việc tìm mọi cách tiết kiệm chi phí, giảm giá thành thì một phương án đang được tính tới là sẽ tăng giá bán hàng hóa tương ứng với chi phí đầu vào.
Ông Liên An Thạch, Giám đốc kinh doanh của hệ thống Siêu thị điện máy Chợ Lớn, cho biết trước việc tỉ giá USD tăng thì một số thương hiệu điện tử lớn như Panasonic, Sanyo, Hitachi… thông báo sẽ tăng giá bán 3%-5% từ ngày 15-3 đối với các mặt hàng điện lạnh, gia dụng. Ảnh hưởng của tỉ giá USD tăng cũng khiến mặt hàng liên quan đến công nghệ như LCD không còn giảm giá như mỗi năm mà đứng nguyên giá. Hiện các trung tâm điện máy đang cố gắng đàm phán để trì hoãn thời điểm tăng giá. Phía nhà sản xuất chỉ hứa sẽ giảm giá một số ít mặt hàng để các trung tâm điện máy làm chương trình khuyến mãi. Còn phần lớn các mặt hàng điện máy, điện tử khác buộc phải tăng giá để bù đắp chi phí.
3. Báo Lao động phản ánh: Sau hơn hai năm nhùng nhằng giải quyết vụ cao ốc Pacific, UBND TPHCM gây kinh ngạc dư luận bằng quyết định tha bổng những sai phạm nghiêm trọng của chủ đầu tư, Sở Xây dựng lại ưu ái cấp giấy phép xây dựng mới tăng từ 20 tầng lên 22 tầng, 3 tầng hầm lên 5,5 tầng hầm.
Các vị lãnh đạo thành phố có lý do để “tha” cho chủ đầu tư, ví dụ như chủ đầu tư đã khắc phục hậu quả, đảm bảo công tác quan trắc, thăm dò địa chất, các chuyên gia xây dựng đánh giá đảm bảo an toàn. Một căn cứ khác là điều 15, thông tư số 24 của Bộ Xây dựng có hiệu lực từ ngày 9.9.2009 hướng dẫn thực hiện Nghị định 23 của Chính phủ về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng, quy định những công trình sai phạm xảy ra trước ngày 1.5.2009 mà chưa xử lý dứt điểm, nếu không ảnh hưởng đến công trình lân cận thì có thể cho phép chủ đầu tư được giữ nguyên công trình xây dựng. Cho nên, nếu đưa ra tranh luận thì việc cho qua vụ xây dựng sai phép tòa cao ốc Pacific là hoàn toàn có lý lẽ.
Cái giỏi chính là chỗ biết cách vận dụng để hợp lý và hợp pháp hóa một vụ việc theo ý của mình. Nhưng dư luận xã hội cũng có lý lẽ riêng. Một vụ xây dựng sai phép nghiêm trọng đã từng bị khởi tố hình sự lại được xử lý uyển chuyển êm đẹp như vậy, thì tự nó đã có câu trả lời cho câu hỏi vì sao. Những đồn đoán có hay không chuyện chạy chọt tưởng cũng không cần bàn tới, nhưng có đôi điều nên phân tích về tầm điều hành. Vụ xây cao ốc gây sập nhà xảy ra từ tháng 10.2007, xử lý quá chậm chạp, kéo dài cho đến nay. Cao ốc Pacific nằm ở vị trí “đất vàng”, một ngày trôi qua là mất đi một đống tiền. Đúng ra, chủ đầu tư vi phạm thì xử phạt, đồng thời giải quyết vụ việc nhanh chóng để dự án được tiếp tục, giảm bớt thiệt hại cho doanh nghiệp. Hỗ trợ doanh nghiệp chính là chỗ này, không phải là bỏ qua sai phạm. Chưa kể, việc “tha bổng” sai phạm và cấp giấy phép mới tăng quy mô xây dựng cao ốc sẽ tạo ra một tiền lệ xấu trong quản lý xây dựng.
UBND TP nương tay vụ cao ốc Pacific thì sẽ khó ăn khó nói với nhiều công trình sai phạm khác. Xử lý một vụ sai phạm xây dựng như vụ cao ốc Pacific là phải nghiêm để giữ cái uy, cái nghiêm của chính quyền. Mất đi cái uy nghiêm đó thì dân không phục, không trọng.
3. Báo Sài Gòn giải phóng phản ánh: Thủ tướng vừa ký Nghị quyết số 10/NQ-CP ban hành chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 42/2009/QH của Quốc hội về việc nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực hiện chính sách, pháp luật quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước tại tập đoàn, tổng công ty nhà nước (TCTNN). Theo đó, Chính phủ chỉ rõ 8 nhiệm vụ cần tập trung thực hiện.
Thứ nhất, rà soát, sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật về quản lý doanh nghiệp; việc quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước và đất đai tại các tập đoàn, TCTNN; về đổi mới, sắp xếp, cổ phần hóa doanh nghiệp 100% vốn nhà nước.
Thứ hai, rà soát, phân tích, đánh giá một cách toàn diện về hiệu quả của mô hình tập đoàn kinh tế, TCTNN. Kiên quyết sắp xếp các TCTNN hoạt động không hiệu quả, thua lỗ kéo dài nhiều năm, không có khả năng phục hồi; đồng thời, làm rõ trách nhiệm tập thể và cá nhân trong việc để TCT thua lỗ và xử lý theo quy định của pháp luật.
Thứ ba, xác định ngành, lĩnh vực cần thiết có tập đoàn kinh tế hoặc TCTNN trong 5 năm, 10 năm tới; trong đó, ngành, lĩnh vực nào Nhà nước giữ 100% vốn hoặc giữ chi phối ở công ty mẹ.
Thứ tư, đẩy nhanh tiến độ sắp xếp, đổi mới, cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước.
Thứ năm, rà soát lại ngành nghề kinh doanh, danh mục đầu tư, cơ cấu tổ chức của các tập đoàn, TCT để điều chỉnh bảo đảm các tập đoàn, TCT kinh doanh đa ngành nhưng phải tập trung vào ngành sản xuất kinh doanh chính.
Thứ sáu, quy định cụ thể chế độ báo cáo và công khai minh bạch kết quả hoạt động bao gồm cả phân phối lợi nhuận của các tập đoàn, TCTNN trên cơ sở các tiêu chí được xác định rõ ràng để làm cơ sở kiểm tra, kiểm soát, thanh tra, giám sát. Quy định rõ tiêu chuẩn để lựa chọn nhân sự quản lý các tập đoàn, TCT; quyền hạn, trách nhiệm, lợi ích; chế tài xử lý vi phạm; cơ chế thưởng, phạt cụ thể.
Thứ bảy, nghiên cứu, xây dựng cơ chế đổi mới quản lý tiền lương, tiền thưởng trong tập đoàn, TCT, tạo quyền chủ động cho doanh nghiệp, bảo đảm hài hòa lợi ích của Nhà nước, doanh nghiệp và người lao động.
Thứ tám, đánh giá mô hình tổ chức và hoạt động của Tổng Công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước; hoàn thiện cơ chế người đại diện phần vốn nhà nước trên cơ sở làm rõ địa vị pháp lý, mối quan hệ với cơ quan quản lý vốn, cơ quan quản lý nhà nước, xác định cơ quan đầu mối quản lý về nhân sự đối với đội ngũ cán bộ này.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo điện tử Chính phủ có bài Đổi mới hoạt động giám định tư pháp. Bài báo phản ánh: Khắc phục những hạn chế, bất cập hiện nay trong tổ chức, hoạt động, quản lý giám định tư pháp, Thủ tướng Chính phủ đã thông qua Đề án "Đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động giám định tư pháp" với yêu cầu trọng tâm là góp phần bảo đảm việc phán quyết của tòa án được chính xác, khách quan, đúng pháp luật, đồng thời đẩy mạnh xã hội hóa hoạt động này. Thủ tướng cũng quyết định thành lập Ban Chỉ đạo thực hiện Đề án nói trên. Ở Trung ương, Trưởng Ban chỉ đạo là 1 Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tư pháp là Phó Trưởng Ban thường trực cùng các thành viên chủ chốt là lãnh đạo Bộ, ngành liên quan.
Một trong những bất cập, yếu kém hiện nay là sau gần 5 năm thi hành Pháp lệnh giám định tư pháp, hệ thống các văn bản hướng dẫn thi hành Pháp lệnh vẫn chưa được ban hành đầy đủ, dẫn đến nhiều quy định chưa thực sự đi vào cuộc sống. Cho đến nay, hầu hết các lĩnh vực vẫn chưa ban hành được quy trình, quy chuẩn chuyên môn về giám định tư pháp... Đó là chưa kể chủ trương xã hội hóa hoạt động giám định tư pháp còn thiếu các quy định cụ thể về điều kiện, giải pháp thực hiện đồng bộ và lộ trình hợp lý để đảm bảo tính thực thi. Hiện vẫn còn 14/63 địa phương duy trì tổ chức giám định pháp y theo quy định của Nghị định số 117/HĐBT, trong khi Pháp lệnh giám định tư pháp có hiệu lực kể từ ngày 1/1/2005; 19/30 địa phương có Bệnh viện tâm thần cấp tỉnh nhưng không thành lập Trung tâm giám định pháp y tâm thần.
Để khắc phục cho được những hạn chế trên, Đề án lên mục tiêu cụ thể hoàn thiện hệ thống tổ chức giám định tư pháp trong lĩnh vực pháp y, pháp y tâm thần, kỹ thuật hình sự theo hướng phát triển các tổ chức giám định này ở Trung ương thành các Trung tâm đầu ngành trong nước vào năm 2015 và đạt tiêu chuẩn thế giới 5 năm sau đó, tức là vào năm 2020. Đồng thời sẽ xây dựng, phát triển hệ thống tổ chức giám định trọng điểm theo khu vực, vùng miền (khu vực miền núi phía Bắc, khu vực Tây Nam bộ, khu vực miền Trung và khu vực Tây Nguyên).
Tính đến tháng 9/2009, Bộ Tư pháp đã cấp 2.461 thẻ giám định viên tư pháp. Nhưng trên thực tế 3/4 trong số này chưa được đào tạo bài bản về nghiệp vụ giám định và kiến thức pháp lý cần thiết. Là một nghề khá vất vả nhưng chế độ đãi ngộ thực hiện chậm và chưa thu hút được nhân tài. Hiện hầu hết các tổ chức giám định pháp y đều thiếu giám định viên pháp y chuyên trách, riêng đội ngũ giám định kỹ thuật hình sự toàn quốc còn thiếu trên 200 người.
Chính vì những bất cập trên mà Đề án phấn đấu đến năm 2015, đội ngũ giám định viên tư pháp và người giám định tư pháp theo vụ việc đủ về số lượng và bảo đảm chất lượng. Cũng trong giai đoạn này, các tổ chức giám định tư pháp ở Trung ương và các khu vực, thành phố lớn được đảm bảo điều kiện cần thiết về cơ sở vật chất, đạt tiêu chuẩn phục vụ công việc. Kế hoạch trong năm 2010-2011 sẽ xây dựng và trình Quốc hội ban hành Luật giám định tư pháp. Bên cạnh đó là hàng loạt những văn bản pháp quy quy định về giám định tư pháp cũng sẽ được xây dựng và ban hành ngay trong năm 2010, điển hình như: Quy định về phí giám định tư pháp; Bảng tỷ lệ tổn hại sức khỏe dùng cho pháp y; chế độ bồi dưỡng giám định tư pháp...
2. Báo Tuổi trẻ có bài Hỏi ý dân. Bài báo phản ánh: “Hãy đặt ngược câu hỏi cho những người soạn dự thảo Luật thủ đô rằng: nếu quy định người muốn nhập hộ khẩu vào thủ đô phải có thu nhập gấp đôi mức lương tối thiểu thì những người đang sống ở thủ đô có thu nhập dưới mức đó có bị đuổi ra khỏi thủ đô không?”. Đó là một trong những phản biện của nguyên bộ trưởng Bộ Tư pháp, TS Nguyễn Đình Lộc với dự thảo Luật thủ đô (lần 3) khi ông trò chuyện với báo Tuổi Trẻ.
Trong dự thảo mới nhất Luật thủ đô vừa đăng tải trên cổng thông tin điện tử Bộ Tư pháp, quy định “người muốn nhập hộ khẩu thủ đô phải có ít nhất năm năm tạm trú và thu nhập gấp đôi mức lương tối thiểu” đã được loại bỏ. So với khá nhiều dự luật khác, dự thảo Luật thủ đô đạt kỷ lục về thời gian và mức độ tiếp thu các ý kiến đóng góp của xã hội.
Trước đây, một dự thảo văn bản pháp quy khác của Bộ Giáo dục - đào tạo là “Quy chế quản lý công dân VN đang đào tạo ở nước ngoài” công bố ngày 2-12-2009 cũng bị dư luận phản ứng vì không hợp lý. Sau đó, lãnh đạo Bộ Giáo dục - đào tạo hứa “sẽ tiếp thu tất cả ý kiến để chỉnh sửa dự thảo cho phù hợp với thực tiễn”...
Cuộc sống rất phong phú, đa dạng. Những người làm luật không ai có thể khẳng định mình đủ trải nghiệm, đủ kiến thức để soạn thảo ra những quy định đáp ứng hai điều kiện cơ bản là phù hợp với thực tiễn cuộc sống và hợp lòng người. Vì vậy, muốn có được những điều luật gần gũi với cuộc sống, người làm luật cần có những công cụ hỗ trợ để đo mức độ phản ứng của người dân ngay từ khi một dự luật mới được phôi thai. Cách đơn giản và tốt nhất đó là công khai các dự thảo, công khai mục tiêu cần đạt được của dự luật, văn bản pháp quy... để người dân có ý kiến. Khi công khai, mọi người dân từ góc độ của mình sẽ có ý kiến đóng góp. Đó cũng là cách hỏi ý kiến dân, qua đó huy động sức dân trong làm chính sách.
Với trăm tai nghìn mắt trong đời sống sinh động, từ góc độ của mình, người dân sẽ tư vấn, “mách nước” cho người làm luật những điều mà họ chưa hiểu hết hoặc hiểu chưa đúng; hiểu được tâm tư, nguyện vọng của người dân để từ đó có những điều chỉnh cần thiết. Có thể những góp ý sẽ trái tai, khó nghe, thậm chí đi ngược lại với mục tiêu mà những người làm luật đặt ra. Nhưng điều này vẫn cần thiết bởi vì chỉ có thế, những người làm luật mới nghe được nhịp thở của cuộc sống, từ đó họ mới hiểu để quản lý được như mục tiêu đã đề ra cần phải có những điều kiện cần và đủ... Nếu vẫn muốn quản lý như mục tiêu đã đề ra cần phải có những giải pháp kèm theo. Chẳng hạn như quy định cấm xe thô sơ, ba bánh phải kèm theo biện pháp hỗ trợ thỏa đáng để những người sống bằng nghề chạy xe ba bánh chuyển đổi nghề...
Sẽ tốt hơn nếu những quy định không được cuộc sống chấp nhận được loại bỏ từ khi nó mới là dự thảo thay vì đã được quyết định và triển khai trong cuộc sống. Thực tế đã chứng minh với những luật, quy định được soạn thảo, ban hành trên cơ sở hỏi ý kiến dân, lắng nghe ý kiến của dân đóng góp, khi được ban hành, triển khai trong cuộc sống sẽ dễ dàng được cuộc sống và người dân chấp nhận.
3. Báo Lao động có bài Trung tâm bán đấu giá không chịu bán tài sản. Bài báo phản ánh: Bài báo phản ánh: Vụ cản trở thi hành án tại Quảng Trị diễn ra từ tháng 3.2008, nhưng mãi đến nay vẫn chưa được THA để thu hồi tiền cho Nhà nước. Báo Lao Động số ra ngày 2.12.2009 đăng bài phản ánh: Cty cổ phần xuất nhập khẩu (CPXNK) Quảng Trị bị toà án tuyên buộc và cơ quan thi hành án (THA) dân sự kê biên tài sản để trả món nợ 28,968 tỉ đồng vay của ngân hàng thương mại. Vụ việc diễn ra từ tháng 3.2008, nhưng mãi đến nay vẫn chưa được THA để thu hồi tiền cho Nhà nước. Nguyên nhân là do trong quá trình THA có những sự chỉ đạo, can thiệp của cơ quan công quyền địa phương theo hướng có lợi cho bên phải THA.
Sau khi báo phát hành, ngày 19.1.2010, Cục THA dân sự tỉnh đã phát công văn số 30 gửi Trung tâm Bán đấu giá tài sản tỉnh, nêu rõ: “Ngày 22.5.2009, Cơ quan THADS tỉnh đã ký hợp đồng uỷ quyền số 05 về việc bán đấu giá 3 loại tài sản của Cty CPXNK QT để đảm bảo THA. Đã quá 5 tháng mà trung tâm không tổ chức bán đấu giá tài sản”.
Trả lời PV Lao Động ngày 23.2, ông Nguyễn Hữu Bắc - Giám đốc Trung tâm Bán đấu giá tỉnh - nói: “Việc không đưa các tài sản nói trên ra bán đấu giá là do trung tâm có sự chỉ đạo của cấp trên phải dừng lại để các bên cùng cơ quan THA thương lượng hướng giải quyết khác. Nay, Cục THADS QT có công văn vào ngày 19.1.2010 yêu cầu bán tài sản đã kê biên để THA thì chúng tôi sẽ triển khai thực hiện bán tài sản để thu hồi nợ cho ngân hàng”.
4. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài Án hành chính vẫn khó gặm. Bài báo phản ánh: Dù lượng án hành chính mà ngành tòa án thụ lý, giải quyết những năm qua không nhiều nhưng án bị sửa, hủy lại cao và thực tiễn đã phát sinh không ít vướng mắc mà luật chưa điều chỉnh. Phát sinh đầu tiên là tòa sẽ tuyên án thế nào cho hợp lý trong trường hợp bác yêu cầu người khởi kiện buộc hủy quyết định hành chính. Có phải là khi tuyên bác yêu cầu thì tòa đồng thời phải tuyên luôn nội dung “giữ nguyên quyết định hành chính là đối tượng khởi kiện trong vụ án đó” hay không.
Một thẩm phán TAND Tối cao cho biết trong thực tiễn giảng dạy và xét xử giữa các cấp tòa đang có hai quan điểm khác nhau về vấn đề này. Một bên cho rằng phải tuyên thêm nội dung trên mới đảm bảo tính đầy đủ của sự kiện. Còn một bên thì bảo không cần thiết phải nói thêm bởi khi tòa đã tuyên bác yêu cầu đòi hủy quyết định bị khiếu kiện thì quyết định này vẫn mặc nhiên có hiệu lực mà không cần lệ thuộc vào nội dung của bản án.
Hơn nữa, thực tế có những trường hợp quyết định hành chính bị kiện có nội dung xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của những người khác ngoài người khởi kiện. Nếu bản án tuyên bác yêu cầu của người này rồi lại tuyên thêm nội dung “giữ nguyên quyết định hành chính” sẽ gây ảnh hưởng những người còn lại. Họ không phải là đương sự của vụ án sẽ bị mất quyền khiếu nại vì “việc khiếu nại đã có… bản án, quyết định của tòa án”. Đồng thời họ bị mất quyền khởi kiện nếu việc khiếu nại của họ vẫn còn thời hiệu theo quy định.
Một vấn đề khác mà các chuyên gia pháp lý cũng nhấn mạnh là cần phải quan tâm giám sát loại án này hơn. Trong buổi tổng kết năm 2009, một lãnh đạo ngành kiểm sát nhận định, pháp luật không quy định thời hạn giao bản án cho viện cùng cấp cũng như thời hạn chuyển hồ sơ vụ kiện khi bị cấp phúc thẩm tuyên hủy án để điều tra, xét xử lại. Điều này làm cho phía viện khó khăn khi phát hiện có vi phạm không có căn cứ để kiến nghị. Đồng thời, kẽ hở này dẫn đến chuyện hơn 13 năm nay vẫn chưa có một cơ quan nào thống kê, theo dõi các bản án hành chính được thi hành ra sao. Mặt khác, án hành chính hiện chỉ mới có quy định giao cho cơ quan thi hành án thi hành các phán quyết của tòa về tài sản và quyền tài sản, còn việc thi hành các phán quyết khác như thu hồi, hủy bỏ quyết định sai pháp luật thì vẫn đang để trống. Do vậy khi đụng đến những chuyện này thì cơ quan thi hành án cũng… chẳng biết làm gì hơn.
“Tòa đang rối trong việc xác định thẩm quyền của tòa với trường hợp đương sự khởi kiện vụ án hành chính sau khi nhận được quyết định giải quyết khiếu nại lần hai thuộc lĩnh vực quản lý đất đai” - Tòa Hành chính (TAND Tối cao) cho biết tại hội nghị tổng kết ngành năm 2009. Tòa này đề nghị TAND Tối cao nên có hướng thống nhất về việc này. Theo tòa, hiện nay luật đang thiếu thống nhất, mâu thuẫn, chồng chéo… về thủ tục khiếu nại cũng như khởi kiện loại án này nên cũng đã xuất hiện hai quan điểm khác nhau. Một phía cho rằng vẫn thuộc thẩm quyền thụ lý của tòa vì theo Điều 46 Luật Khiếu nại, tố cáo, đương sự có quyền khởi kiện. Tuy nhiên, phía khác lại nói không thuộc thẩm quyền của tòa vì theo Điều 138 Luật Đất đai thì sau khi nhận được quyết định giải quyết khiếu nại lần hai của chủ tịch UBND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, đương sự không có quyền kiện nữa.
Quan điểm của Tòa Hành chính thì lại hướng theo phía thứ nhất vì theo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (có hiệu lực từ ngày 1-1-2009) thì trong trường hợp các văn bản quy phạm pháp luật do cùng một cơ quan ban hành mà có quy định khác nhau về cùng một vấn đề thì áp dụng quy định của văn bản được ban hành sau. Theo đó, Luật Khiếu nại, tố cáo được bổ sung năm 2005 sau Luật Đất đai (năm 2003)...
Báo cũng có bài Quản lý đô thị trước sức ép dân nhập cư: Sửa luật không nhằm hạn chế nhập cư. Bài báo phản ánh: Ý kiến các chuyên gia đô thị, nhà quản lý trên các số báo trước đã chứng minh rằng việc tăng dân số cơ học gây quá tải hạ tầng kỹ thuật và môi trường đô thị rõ ràng không bắt nguồn từ những cởi mở, thông thoáng của Luật Cư trú. Tuy nhiên, đánh giá một cách chính xác những khe hở pháp luật về cư trú cũng như khắc phục vướng mắc, bất cập là cần thiết. Sau hơn hai năm thực hiện Luật Cư trú, gần như hầu hết 63 tỉnh, thành trên cả nước đều đánh giá cao hiệu quả của đạo luật quan trọng này. Chỉ có Hà Nội và TP.HCM là tỏ ra băn khoăn, kiến nghị sửa luật để siết chặt hơn việc quản lý cư trú.
Để có đánh giá toàn diện pháp luật về cư trú, Bộ Công an đã lập một ban nghiên cứu đi khảo sát ở Hà Nội, Hải Phòng, TP.HCM. Kết quả cho thấy quy định thông thoáng trong Luật Cư trú là đang sống ở nhà cho mượn, cho thuê, ở nhờ cũng có thể đăng ký thường trú được đã bị một số người dân đang có nhà, hộ khẩu thành phố lợi dụng để trục lợi với người có nhu cầu xin hộ khẩu thường trú. Trong khi đó, luật lại không quy định cấm việc cho mượn nhà để trục lợi này nên địa phương có phát hiện cũng không chế tài được.
Luật Cư trú cũng thiếu quy định cụ thể diện tích tối thiểu/đầu người với nhà cho thuê, mượn, ở nhờ nên xảy ra việc nhiều người nhập khẩu một hộ nhưng thực tế chật chội lại phải sống nơi khác, khó quản. Tương tự, điều kiện việc làm trong các quy định cũ là phải có biên chế hoặc hợp đồng dài hạn trong doanh nghiệp nhà nước, tới Luật Cư trú được nới lỏng chỉ cần hợp đồng không xác định thời hạn với bất cứ doanh nghiệp nào. Quy định thoáng nhưng lại thiếu cơ chế ngăn ngừa ký hợp đồng không xác định thời hạn giả để đăng ký thường trú.Thủ tục xóa đăng ký thường trú cũng có khe hở. Chẳng hạn, chuyển nhà nơi khác 24 tháng mới bị cắt hộ khẩu chỗ ở cũ dẫn tới tình trạng thường trú ảo, một người cùng lúc có hộ khẩu thường trú hai nơi. Hay không có quy định xóa đăng ký tạm trú nên nhiều trường hợp di chuyển chỗ ở tạm nhiều lần và cùng lúc có nhiều sổ tạm trú, gây khó khăn cho quản lý dân cư.
Từ kết quả khảo sát cũng như kiến nghị của Hà Nội, TP.HCM, ban nghiên cứu của Bộ Công an cho rằng Luật Cư trú tuy bộc lộ một số bất cập song nếu có sửa đổi, bổ sung thì nên nghiên cứu toàn diện để đưa vào chương trình lập pháp Quốc hội khóa sau. Mặt khác, những hạn chế này vẫn có thể được khắc phục bằng sửa nghị định hướng dẫn (Nghị định 107). Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải đồng ý với đề xuất này và nhấn mạnh việc sửa nghị định là để quản lý dân cư, quản lý đô thị tốt hơn, “không nhằm hạn chế việc nhập cư”.Theo đó, Bộ Công an đang xây dựng dự thảo sửa đổi Nghị định 107 với một số điểm chính. Một là bổ sung hai điều cấm: “Cho người khác nhập hộ khẩu vào sổ hộ khẩu của mình để trục lợi hoặc cho nhiều người nhập hộ khẩu vào cùng một chỗ ở nhưng không đảm bảo diện tích tối thiểu”; “ký hợp đồng không xác định thời hạn với người lao động không thuộc doanh nghiệp mình để nhập hộ khẩu”.
Hai là quy định rõ hơn về “chỗ ở hợp pháp”: Mỗi công dân chỉ được đăng ký thường trú tại một chỗ ở hợp pháp và là nơi thường xuyên sinh sống. Chỗ ở hợp pháp có thể là nơi thuê, mượn, hoặc được ở nhờ nhưng phải đảm bảo diện tích tối thiểu theo quy định. Giấy tờ chứng minh việc cho thuê, mượn, cho ở nhờ (hợp đồng) phải ghi rõ diện tích cho thuê, cho mượn, cho ở nhờ. Nếu nhập vào sổ hộ khẩu của chủ hộ thì phải ghi rõ số nhân khẩu và diện tích sử dụng của nhà ở.
Ba là điều kiện đăng ký thường trú tại các thành phố trực thuộc trung ương được quy định rõ hơn: Tạm trú liên tục một năm trở lên tại một chỗ ở và nơi đăng ký thường trú là nơi đang tạm trú (khắc phục tình trạng cộng dồn thời gian tạm trú ở nhiều nơi trong thành phố cho đủ điều kiện đăng ký thường trú).