Trong buổi sáng ngày 10/02/2010, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Lao động phản ánh: Thị trường ôtô VN đã có một năm 2009 tăng trưởng ngoạn mục đầy bất ngờ. Nhưng với doanh số bán hàng vừa được Hiệp hội các Nhà sản xuất ôtô VN (VAMA) công bố đã cho thấy thị trường đang phát đi tín hiệu về đợt trầm lắng tiếp theo trong năm 2010.
Trong tháng 1.2010, các thành viên của VAMA chỉ bán được 6.961 xe ôtô các loại, giảm đến 53,8% so với doanh số bán hàng tháng 12.2009 (đạt mức kỷ lục 15.065 xe). Lý giải về sự sụt giảm mạnh này, nhiều đại lý ôtô cho rằng, đợt mua để hưởng ưu đãi thuế (hay còn được gọi là “né thuế”) đã gây ra cơn sốt trong các tháng cuối năm 2009 khiến cho doanh số tăng đầy bất ngờ. Sau khi thuế VAT và lệ phí trước bạ tăng trở lại mức 10%, người mua đã chùn tay, vì mỗi chiếc xe loại trung bình họ đã phải móc thêm hầu bao vài ba chục triệu đồng, loại xe trung-cao cấp, người tiêu dùng phải chi thêm trên dưới một trăm triệu đồng.
Trên thực tế, sự sụt giảm đã được nhìn thấy trước. Chính vì thế một số hãng như Ford VN, Mercedes... đã cố gắng kéo dài sự ưu đãi bằng cách giảm giá, tặng phụ kiện... trị giá vài chục triệu đồng. Tuy nhiên, sự hỗ trợ này chỉ có thể kéo dài nhiều nhất đến hết quý I/2010 mà thôi. Vấn đề là khi sự hỗ trợ chưa dứt thì đợt băng giá mới đã có dấu hiệu bắt đầu lan tỏa, lại cộng thêm tác động của sự cố lỗi kỹ thuật chân phanh của xe Toyota, có thể càng tác động tiêu cực đến sức mua trên thị trường.
Trong cuộc gặp gỡ báo chí đầu năm 2010 tại TPHCM, trước câu hỏi “ông đánh giá thế nào về thị trường ôtô VN năm 2010?”, ông Michael Pease - TGĐ Ford VN - đã từ chối đưa ra dự báo: “Các nhận định về thị trường năm 2009 đều sai, vì thế năm 2010 thật khó dự báo về thị trường. Tuy nhiên, có một điều thấy được rất rõ là thị trường ôtô VN rất nhạy cảm với chính sách”. Từ câu trả lời gợi lên cho người nghe về sự hay thay đổi chính sách thuế đối với ngành hàng ôtô tại VN. Cụ thể là sau khi thuế VAT và lệ phí trước bạ trở lại mức 10%, thị trường đã bị tác động mạnh theo hướng sụt giảm về sức mua. Có một điều đáng chú ý là, năm 2009, tết rơi vào tháng 1, cho nên doanh số tháng này thấp cũng là điều dễ hiểu. Còn năm nay, tết rơi vào tháng 2, thế nhưng doanh số đã giảm từ tháng 1 là tháng áp tết, cho thấy người tiêu dùng đã chạy đua mua xe “né thuế” từ những tháng trước đó.
Tuy nhiên đến thời điểm tháng 1, vẫn còn một số người chậm chân trước đó đeo bám việc mua xe, song cũng có một số đã từ bỏ ý định. Con số gần 7.000 chiếc mà các thành viên của VAMA bán ra trong tháng 1.2010, thấp so với mức kỷ lục tháng liền kề trước đó, nhưng cũng không quá “hẻo” so với cùng kỳ hoặc một vài tháng đầu năm 2009. Nhưng câu hỏi đặt ra là sau tết - khi đã dứt hẳn trào lưu mua xe chơi tết như mọi năm và sự ưu đãi trợ giá của các hãng cũng sẽ chấm dứt, thì thị trường sẽ như thế nào? Với doanh số tháng 1 mang đầy tính dự báo, nhiều đại lý cho rằng tháng 2 có thể thị trường còn trầm lắng hơn vì rơi vào tháng tết. Và tháng 3 sau tết, đến tháng 4 sau khi các hãng kết thúc trợ giá, thị trường mới thể hiện một cách chân phương nhất sức sống của nó, nhưng với chiều hướng lạc quan thì ít mà bi quan thì nhiều. Vì thế, lấy mốc từ doanh số của VAMA tháng 1, thì thách thức đối với thị trường ôtô VN năm 2010 mới chỉ bắt đầu và đang có xu hướng ngày càng lớn lên trong những tháng tiếp theo.
Báo cũng phải phản ánh: Nhìn vào con số thì thấy người nghèo giảm nhanh sắp hết, nhà ở cho người nghèo tăng nhanh sắp đủ, thu nhập bình quân đầu người cả hàng chục triệu đồng... nhưng đi sâu vào đời sống của từng đồng bào mình mới thấy người nghèo vẫn còn nghèo lắm.Những ngày cuối cùng của năm Kỷ Sửu, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã đến thăm, chúc tết đồng bào các tỉnh bắc miền Trung. Tại đây, cùng với những niềm vui khi thấy đồng bào ở dải đất “khúc ruột miền Trung” - nơi được cho là khó khăn, nghiệt ngã nhất - đã chuẩn bị tươm tất cho một cái tết ấm áp, sum vầy, Thủ tướng cũng còn không ít ưu tư, trăn trở.
Dẫn ra những con số thành tích về tăng trưởng, về GDP bình quân đầu người, về con số hộ nghèo giảm nhanh hơn bình quân của cả nước ở các tỉnh TT-Huế, Quảng Trị, Quảng Bình, Thủ tướng vẫn không quên nhắc nhở lãnh đạo nơi đây rằng cần quan tâm nhất vẫn là vấn đề thực chất mức sống của người dân có khá lên không. “Đã từng có những địa phương có con số tăng trưởng lớn, chia đầu người thì rất cao, nhưng tôi biết đó là do có nhà máy ôtô này nọ, và như vậy thực chất thu nhập, đời sống của người dân vẫn chưa khá lên...” - Thủ tướng nói.
Thủ tướng cho rằng, Trung ương Đảng, Chính phủ luôn luôn quan tâm, sâu sát tới từng địa phương, nhưng để tạo ra những cú hích quyết định làm biến chuyển sự tăng trưởng, phát triển của mỗi địa phương thì phải do chính địa phương nghĩ ra và đề xuất, chủ động tìm phương án tối ưu trong triển khai thực hiện với phương châm đặt hiệu quả lên đầu, đừng vẽ vời, không thực chất. “Chữ nghĩa thì nhiều lắm. Nhưng tôi đề nghị các đồng chí phải nghĩ và làm những dự án có tính khả thi, thiết thực. Phải làm cho thật! Như vậy chính là học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chủ tịch” - hơn một lần Thủ tướng lưu ý với những người lãnh đạo các địa phương.
Hầu hết các địa phương miền Trung đều xin Chính phủ hoặc là tiền hoặc là cơ chế để được có một là cảng biển, hai là sân bay và đều coi đó như là đột phá khẩu, là con đường đưa nhân dân đến giàu có và sung sướng. Thủ tướng nói “các đồng chí phải trả lời cho được cái gì, ai đến cảng, sân bay này và cái gì, ai ra đi từ đó thì Chính phủ rất hoan nghênh và ủng hộ”. Sự kiện đoàn công tác của Chính phủ không thể đáp máy bay xuống sân bay Đồng Hới theo lịch trình chuyến công tác, mà phải vào sân bay Phú Bài đã được Thủ tướng dẫn làm ví dụ khi nhấn mạnh về việc phải chú trọng sự thiết thực, tính hiệu quả trong đầu tư.
Một quan chức Bộ Tài chính khi dẫn ra những con số hàng chục, hàng trăm tỉ đồng của mỗi dự án đang triển khai ở một tỉnh đều nói rõ số tiền đó vay từ tổ chức tín dụng quốc tế nào, ngân sách trong nước cấp bao nhiêu phần trăm trong đó. Có thể có người không muốn nghe hoặc chưa quen nghe công bố tiền vay nợ như thế, nhưng thực tiễn đòi hỏi phải nói rõ cho nhân dân, các thế hệ phải trả nợ trong tương lai biết rõ nguồn gốc tiền đầu tư hôm nay để các cơ quan quản lý vốn liếng có trách nhiệm hơn với nợ nần. Chữ nghĩa thì có nhiều lắm. Cũng như vậy, con số và phép toán thì cũng có nhiều cách tính, tuỳ từng hệ thống. Nhìn vào con số thì thấy người nghèo giảm nhanh sắp hết, nhà ở cho người nghèo tăng nhanh sắp đủ, thu nhập bình quân đầu người cả hàng chục triệu đồng... nhưng đi sâu vào đời sống của từng đồng bào mình mới thấy người nghèo vẫn còn nghèo lắm, người chưa đủ cơm ăn, áo mặc, chưa có nhà chống được mưa gió vẫn còn nhiều lắm. Phải làm cho thật! Đó không chỉ là lời kêu gọi, cần được hiểu đó là mệnh lệnh và là lương tri.
2. Báo Hà Nội mới phản ánh: Ông Hoàng Vĩnh Giang, Phó Chủ tịch kiêm TTK Ủy ban Olympic Việt Nam (VOC) cho biết, Xingapo đã xin không đăng cai SEA Games 27 với lý do cơ sở vật chất không thể hoàn thành đúng thời gian diễn ra đại hội.
Còn các nước nằm trong danh sách tổ chức theo định kỳ đại hội thể thao lớn của Đông Nam Á này (như: Campuchia, Brunei, Malaixia) cũng bày tỏ ý định chưa sẵn sàng. Hiện chỉ còn Mianma và Việt Nam đảm nhận trách nhiệm trên. Cũng theo ông Giang, Mianma đang đề nghị Việt Nam giúp đỡ về kinh nghiệm tổ chức. Nếu Mianma từ chối đăng cai, VOC sẽ đề nghị Bộ VH,TT&DL trình Chính phủ cho phép Việt Nam xin giành quyền đăng cai SEA Games 27 và dự kiến TP Hồ Chí Minh sẽ là địa điểm tổ chức. Ngoài ra, trong năm 2010, VOC còn lên kế hoạch đăng cai Đại hội Thể thao bãi biển châu Á 2016 tại Đà Nẵng và Đại hội Thể thao trong nhà và Võ thuật châu Á 2018 tại TP Hồ Chí Minh.
3. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh phản ánh: Tại cuộc tọa đàm “Kinh tế vĩ mô năm 2009 và thách thức trong năm 2010” tổ chức tại Hà Nội ngày 8-2, TS Vũ Thành Tự Anh, Giám đốc chương trình Fulbright Harvard, cho rằng dư địa của gói kích cầu 8 tỉ USD năm 2009 không còn nhiều. Trong khi đó, khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp và nền kinh tế nói chung không tăng lên.
Ông Tự Anh dẫn một ví dụ: Sự tăng trưởng của công nghiệp chế biến vốn được xem là một “chỉ số” đo lường sức mạnh của khối doanh nghiệp thì tăng trưởng ở khu vực chế biến của Việt Nam đã giảm từ 9,9% năm 2008 xuống còn 2,8% năm 2009; đóng góp vào GDP của khu vực này giảm tương ứng từ 40% xuống còn 13,5%. Trong khi đó, công nghiệp khai thác tài nguyên lại tăng mạnh, từ -3,8% lên 7,6%. Điều này chứng tỏ khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam sau khủng hoảng là rất đáng lo ngại; nền kinh tế dựa rất nhiều vào hoạt động “xúc tài nguyên đem bán”.Ông Vũ Thành Tự Anh cũng đưa ra thêm một vài nhận định khác như VND đã và đang chịu sức ép giảm giá rất lớn và rủi ro về tỉ giá sẽ là một trong những rủi ro lớn nhất mà doanh nghiệp Việt Nam phải đối mặt trong năm tới. “Như thế chứng tỏ sự mất tín nhiệm đối với VND. Đó là cái nguy hiểm còn hơn cả việc nhà đầu tư nước ngoài rút tiền về” - TS Vũ Thành Tự Anh nói.
TS Trần Đình Thiên, Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, thì bày tỏ sự bi quan hơn thế khi ông phát biểu: “Trong dài hạn, tôi chưa thấy có triển vọng gì. Chúng ta rất khó thoát khỏi cái bẫy thu nhập trung bình (5.000-6.000 USD/người/năm) nhưng cũng còn rất xa nữa mới tới được cái bẫy đó vì hiện GDP đầu người của ta chỉ đạt 1.000 USD/năm. Tôi cũng nghĩ cần xem xét kỹ hiệu quả của gói kích cầu khi mà trong 8 tỉ USD chỉ có khoảng 0,4 tỉ USD dành cho nông thôn, mà cũng rất khó đến được tay nông dân”.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Sài Gòn giải phóng phản ánh: Phiên họp thứ 28 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đã diễn ra ngày 9-2 với hai nội dung chính là điều chỉnh chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2010 và chuẩn bị kỳ họp thứ 7, QH khóa XII. Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc và Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường tham dự phiên họp với tư cách khách mời.
Nhiều ý kiến phát biểu tại phiên họp đặc biệt lưu ý đến những vướng mắc trong các quy định của Luật Đất đai; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Khiếu nại tố cáo năm 2005 và Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung một số điều của Pháp lệnh Thủ tục giải quyết các vụ án hành chính năm 2006 liên quan đến thẩm quyền giải quyết án hành chính của Tòa án nhân dân các cấp. Theo Thường trực Ủy ban Pháp luật, do có sự không thống nhất giữa các văn bản nêu trên về quyền khởi kiện, thẩm quyền thụ lý giải quyết vụ án hành chính nên hiện nay ở nhiều địa phương có những trường hợp khi công dân không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại về đất đai của Chủ tịch UBND cấp tỉnh (lần 2), UBND cấp tỉnh hướng dẫn công dân khởi kiện ra tòa hành chính thì tòa án căn cứ vào Luật Đất đai để từ chối thụ lý, gây bức xúc cho người dân.
Cụ thể, Luật Đất đai quy định: “Quyết định của chủ tịch (UBND cấp tỉnh) là quyết định giải quyết cuối cùng” và “Việc quản lý và sử dụng đất đai phải tuân theo quy định của luật này”. Pháp lệnh Thủ tục giải quyết các vụ án hành chính năm 2006 cũng không quy định việc tòa án thụ lý giải quyết đối với quyết định giải quyết khiếu nại lần 2 trong các vụ việc về đất đai; trong khi Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Khiếu nại tố cáo năm 2005 lại quy định, trường hợp không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại lần 2, đương sự có quyền khởi kiện vụ án hành chính tại tòa án.
Trưởng ban Dân nguyện Trần Thế Vượng, Chủ nhiệm UB Tư pháp Lê Thị Thu Ba và nhiều thành viên UBTVQH đều đồng tình với kiến nghị của UB Pháp luật về sự cần thiết phải sửa đổi các quy định này để giải tỏa bức xúc cho người dân và cơ quan quản lý nhà nước. Tuy nhiên, để tránh việc “xé lẻ ra sửa từng điều một của Luật Đất đai”, Phó Chủ tịch QH Nguyễn Đức Kiên đề nghị UBTVQH sử dụng quyền giải thích văn bản pháp luật để ban hành văn bản với nội dung, mọi loại khiếu nại tố cáo (kể cả trong lĩnh vực đất đai) đều phải thực hiện theo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Khiếu nại tố cáo năm 2005. Như vậy sẽ bảo đảm cho người dân có quyền khởi kiện vụ án hành chính tại tòa án khi không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại lần 2. Đây cũng là giải pháp được Phó Chủ tịch QH Uông Chu Lưu đồng tình.
Đồng ý bổ sung dự án Luật Thủ đô vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2010, đồng thời cho rằng nếu dự án luật này được thông qua, đi vào cuộc sống đúng dịp kỷ niệm đại lễ 1.000 năm Thăng Long sẽ là một việc làm rất có ý nghĩa; song nhiều thành viên UBTVQH yêu cầu ban soạn thảo chuẩn bị thật kỹ, không vội vã thông qua dự luật với tâm lý “cho kịp đại lễ”. Báo cáo của Thường trực Ủy ban Pháp luật tại phiên họp thứ 28 của UBTVQH chỉ ra rằng, dự thảo luật hiện còn có những vấn đề chưa phù hợp với quy định của hệ thống pháp luật hiện hành, thể hiện ở các quy định về thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật, về ngân sách và một số cơ chế đặc thù…
Đơn cử, về ngân sách, dự thảo quy định, ngoài tỷ lệ thưởng chung đối với các khoản tăng thu so với dự toán Trung ương giao, Hà Nội sẽ được sử dụng 100% số tăng thu còn lại, kể cả thu từ xuất nhập khẩu để đầu tư cho phát triển. Nhưng theo Luật Ngân sách Nhà nước, Chính phủ quyết định trích thưởng với tỷ lệ không quá 30% cho ngân sách địa phương. Một số cơ chế đặc thù khác như có cảnh sát đô thị, kiến trúc sư trưởng, có đãi ngộ về tuyển dụng, sử dụng phụ cấp, mức thưởng, thù lao cũng được các thành viên UBTVQH cho rằng cần xem xét thận trọng. Vì vậy, Thường trực Ủy ban Pháp luật đề nghị trình dự án luật tại kỳ họp QH thứ 7 và thông qua tại kỳ họp thứ 8 (cuối năm 2010). Nhiều đại biểu thống nhất với quan điểm này.
Tuy nhiên, Phó Chủ tịch QH Uông Chu Lưu cho rằng, không nên quy định “cứng” là để đến kỳ họp thứ 8 mới thông qua Luật Thủ đô mà tùy thuộc vào tình hình chuẩn bị và sự đóng góp, cho ý kiến của đại biểu QH. Nếu QH xét thấy có thể thông qua được ngay tại kỳ họp thứ 7 cũng rất tốt.
2. Báo Nhân dân có bài Tập trung giải quyết án dân sự tồn đọng. Bài báo phản ánh: Mặc dù chỉ tiêu hằng năm Chính phủ giao là hoàn thành 75% về số việc và 55% về số tiền có điều kiện thi hành án, nhưng năm 2009 là năm đầu ngành thi hành án dân sự (THADS) hoàn thành chỉ tiêu này và coi là "mốc son" của ngành trong công tác THADS. Ðiều này phần nào cho thấy, tính chất phức tạp và khó khăn của công tác THADS hiện nay.
Năm 2009, các cơ quan THADS đã thi hành xong 354.490 việc, đạt 81,05% số việc có điều kiện thi hành, với số tiền thi hành xong là hơn 6.621 tỷ đồng, đạt 70,5% số tiền có điều kiện thi hành. Mặc dù đạt được kết quả đáng mừng, nhưng công tác THADS vẫn còn nhiều hạn chế, đặc biệt là lượng án tồn đọng vẫn ở mức cao, nhiều vụ việc phức tạp chưa được giải quyết, thậm chí nhiều vụ tồn đọng từ... thế kỷ trước. Công tác THADS ở một vài nơi vẫn rơi vào tình trạng "dễ làm, khó để lại". Theo thống kê của Tổng cục THADS, riêng trong năm 2009, còn gần 280.000 việc chưa giải quyết phải chuyển sang năm 2010, trong đó có hơn 100.000 việc có đầy đủ điều kiện nhưng chưa thi hành. Nhiều địa phương không đạt chỉ tiêu trên giao như Long An, Ninh Thuận, Hưng Yên, đạt gần 30% số tiền phải THADS, cá biệt như Bắc Cạn chỉ đạt hơn 10%.
Nhiều khó khăn làm cho công tác THADS gặp trở ngại, nhất là tại các địa phương vùng sâu, vùng xa. Cục trưởng Cục THADS tỉnh Quảng Bình Phạm Văn Lãnh cho biết, mặc dù THADS có "ngành dọc" từ Tổng cục đến các cục, chi cục, nhưng tại các địa phương, vẫn có "ngành ngang" là Ban chỉ đạo THADS cấp tỉnh, thành phố và quận, huyện do một Phó Chủ tịch UBND làm trưởng ban. Nhiều trường hợp sự chỉ đạo của Tổng cục và các Ban chỉ đạo địa phương không thống nhất, khiến cơ quan THADS gặp nhiều khó khăn, kéo dài thời gian. Là cơ quan chấp pháp, nhưng cơ quan THADS luôn ở vào thế cô độc trong công tác, thiếu sự hỗ trợ từ phía người dân. Theo Cục trưởng Cục THADS tỉnh Hòa Bình Hồ Ngọc Dinh, đặc thù một tỉnh miền núi với 60% là người dân tộc thiểu số, ý thức pháp luật còn hạn chế. Nhiều vụ THADS, mặc dù kê biên tài sản để đấu giá nhưng không thể bán được dù giá rẻ, vì người dân tộc thiểu số không muốn mua tài sản liên quan thi hành án. Nhiều trường hợp, tài sản kê biên không thể di chuyển về cơ quan THADS, vì không thuê được phương tiện do không ai muốn "dây" với tài sản thi hành án.
Một khó khăn không nhỏ khiến tình trạng án tồn cao là do nhiều bản án không thể thi hành, mặc dù tuyên đúng luật. Cục trưởng Cục THADS Lạng Sơn Ðỗ Xuân Hợi cho biết, tại Lạng Sơn hiện có hàng chục vụ án phải thi hành phần dân sự với số tiền hàng tỷ đồng nhưng không thể thực hiện được. Số này tập trung chủ yếu là án ma túy, người phải THADS đang chấp hành án phạt tù, không có điều kiện thi hành. Cùng với những khó khăn nói trên, sự bất hợp tác của đương sự là rào cản lớn khiến lượng án tồn đọng luôn ở mức cao. Nhiều đương sự có điều kiện nhưng vẫn cố tình chây ỳ, không tự nguyện thi hành, thậm chí có trường hợp chống đối quyết liệt. Nhiều trường hợp công dân làm đơn khiếu nại, tố cáo không đúng quy định của pháp luật, nhằm trì hoãn việc thi hành án. Nhiều trường hợp đang tổ chức thi hành thì tòa án, viện kiểm sát yêu cầu hoãn, tạm đình chỉ để xem xét lại, dẫn đến tình trạng hoài nghi của các đương sự, khiến họ không an tâm khi thực hiện quyền và nghĩa vụ thi hành án.
Từ ngày 1-7-2009, Luật THADS có hiệu lực, nhiều vướng mắc về công tác THADS phần nào được tháo gỡ, hoạt động của lực lượng THADS vì thế cũng thuận lợi hơn. Ðặc biệt, với sự "nâng cấp" từ Cục THADS lên thành Tổng cục và thành lập các cục, chi cục THADS tại địa phương đã nâng vị thế của cơ quan THADS. Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Tư pháp Hà Hùng Cường, Luật THADS không phải là "cây đũa thần". Ðể giải quyết những vấn đề của công tác THADS hiện nay, cần sự vào cuộc quyết liệt của nhiều cấp, nhiều ngành, trong đó lực lượng THADS cả nước phải nỗ lực cao nhất. Bên cạnh đó, cần tiếp tục rà soát sửa đổi, bổ sung cơ chế pháp lý liên quan tạo hành lang pháp lý thật thông thoáng, phấn đấu mỗi năm giảm lượng án tồn từ 5% đến 10% trở lên.
Cục THADS nhiều địa phương kiến nghị, phải chặt chẽ từ khâu tuyên án. Không thể án cứ tuyên còn thi hành được hay không là do cơ quan THADS. Theo Quyền Tổng cục trưởng Tổng cục THADS Nguyễn Văn Luyện, quan trọng là sự quyết tâm của cơ quan THADS địa phương. Thực tế cho thấy trong năm 2009, với sự quyết liệt trong chỉ đạo thực hiện, nhiều địa phương đã giảm từ 10% đến 15% án tồn, cá biệt có tỉnh giảm tới 20%. Ðược biết, sắp tới Bộ Tư pháp sẽ ban hành Thông tư về thống kê THADS, tiến tới thực hiện báo cáo thống kê về kết quả THADS theo từng tháng và công khai kết quả để kiểm soát tình trạng án tồn đọng. Cùng với đó, người dân có thể lên mạng để biết được việc của mình đã được giải quyết tới đâu, vướng mắc ở khâu nào.
Báo cũng có bài Giáo dục pháp luật cho giới trẻ: Nhiều đề án, loãng trọng điểm. Bài báo phản ánh: Thanh thiếu niên, lực lượng đóng vai trò quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc, Song đây cũng là nhóm đối tượng có tỷ lệ vi phạm pháp luật cao so với các lứa tuổi khác và có chiều hướng gia tăng. Mới đây Chính phủ giao Bộ Tư pháp chủ trì soạn dự thảo Đề án “Tăng cường công tác phổ biến, giáo dục pháp luật nhằm nâng cao ý thức pháp luật cho thanh thiếu niên”. Phóng viên đã phỏng vấn Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thúy Hiền – Trưởng ban soạn thảo về vấn đề này.
PV: Thứ trưởng đánh giá thế nào về thực trạng nhận thức pháp luật của thanh niên hiện nay?
Thứ trưởng Nguyễn Thúy Hiền: Tôi nghĩ nhận thức của đại đa số thanh niên về pháp luật là tốt, đấy là điều quan trọng phải khẳng định. Tuy nhiên, vẫn có một nhóm thanh niên chưa hiểu biết về pháp luật và trong một số trường hợp kể cả biết luật nhưng vẫn cố tình vi phạm. Nguyên nhân của tình trạng này bắt nguồn từ nhiều lý do song điều chúng ta cần làm là hướng cho các em hướng đi đúng đắn, theo đúng pháp luật.
PV: Hiện tại có khá nhiều chương trình, đề án tăng cường nhận thức pháp luật cho thanh thiếu niên thời gian qua nhưng hiệu quả còn mờ nhạt. Vậy theo bà, đề án này có cải thiện một cách tương đối tình trạng này hay không khi thời hạn chỉ có hơn một năm?
Thứ trưởng Nguyễn Thúy Hiền: Đúng là hiện có nhiều đề án phổ biến giáo dục pháp luật cho thanh thiếu niên do đó đề án này phải đặt trong mối tương quan tổng thể với các chương trình, đề án nói chung. Hiện chúng tôi đang rà soát để xác định liệu đề án này chọn những nội dung gì là trọng điểm để nâng cao ý thức pháp luật cho thanh thiếu niên, đồng thời dự kiến kiến nghị Chính phủ kéo dài thời gian thực hiện đề án đến 2015. Vì nếu đến 2012 thì thời gian quá ngắn như vậy mục tiêu đặt ra có thể không khả thi.
PV: Đối với nhóm thanh thiếu niên tự do, hoặc sinh sống tại miền núi vùng sâu vùng xa, việc phổ biến giáo dục pháp luật đề án này nên có những biện pháp cụ thể thế nào thưa Thứ trưởng?
Thứ trưởng Nguyễn Thúy Hiền: Việc phổ biến giáo dục pháp luật cho đối tượng này đúng là sẽ có nhiều khó khăn vì tính không ổn định về nơi cư trú, khó kiểm soát và cũng như trình độ hạn chế của họ. Do đó, tôi nghĩ để đề án phát huy được hiệu quả cần phải dựa vào cộng đồng dân cư và các tổ chức tại cơ sở, những người có uy tín trong cộng đồng hoặc già làng, trưởng bản để tác động, tuyên truyền cho họ. Nếu chỉ áp dụng mỗi biện pháp tập hợp lại để phổ biến tuyên truyền thì rất khó thực thi. Ngoài ra, hệ thống loa truyền thanh cơ sở cũng đóng vai trò rất quan trọng theo kiểu “mưa dầm thấm lâu”. Tôi nghĩ, “cực chẳng đã” mới phải dựa vào các biện pháp xử phạt để tác động đến những đối tượng này.
PV: Việc đưa pháp luật vào trong trường học hiện chưa phát huy hết hiệu quả do đa số học sinh chỉ coi đó là môn phụ. Vậy theo bà, giáo dục pháp luật nên được lồng ghép thế nào?
Thứ trưởng Nguyễn Thúy Hiền: Chính phủ và Bộ Giáo dục đào tạo trong thời gian đã rất quan tâm đến vấn đề này và gần đây rất nhất việc triển khai đề án phổ biến giáo dục pháp luật trong trường học. Trong đề án lần này, từ nay đến 2012 cũng sẽ có nhiều giải pháp, chủ yếu xây dựng giáo trình, tài liệu, lồng ghép trong các nội dung giảng dạy để phổ biến kiến thức pháp luật cho học sinh trên cơ sở phù hợp với độ tuổi, nhận thức. Chứ nếu xây dựng thành một môn pháp luật riêng thì khó cho học sinh. Ngoài ra còn phối hợp các bài học với những phương thức truyền tải mềm hơn như xử lưu động tại các trường, tổ chức các cuộc thi tìm hiểu pháp luật để cuốn các em vào một cách thoải mái nhất, để định hướng nhận thức cho các em.
3. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh phản ánh: Hôm nay (10-2), lần đầu tiên trong cả nước, Sở Tư pháp TP.HCM sẽ tổ chức trao quyết định bổ nhiệm chức danh thừa phát lại cho 21 cá nhân mà Bộ Tư pháp đã có quyết định bổ nhiệm. Những người này được sàng lọc từ hơn 90 người nộp hồ sơ, học nghiệp vụ…
Sau tết, Sở Tư pháp TP.HCM sẽ thông báo trên các phương tiện truyền thông về điều kiện, thủ tục… để những người đã được bổ nhiệm có thể đăng ký thành lập văn phòng thừa phát lại. Thừa phát lại sẽ đảm trách các việc như tống đạt văn bản, lập vi bằng, xác minh điều kiện thi hành án và trực tiếp tổ chức thi hành án. Trước mắt, TP.HCM sẽ lập thí điểm năm văn phòng thừa phát lại tại các quận 1, 5, 8, Bình Thạnh và Tân Bình để rút kinh nghiệm…
Trước năm 1975, Việt Nam đã có thừa phát lại.