I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG VẤN ĐỀ NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Đại đoàn kết đưa tin: Ngày 27-4, tại Khu công nghiệp Bắc Thăng Long, Hà Nội, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã tổ chức Lễ kỷ niệm 125 năm ngày Quốc tế lao động 1/5 và phát động “Tháng công nhân” năm 2011.
Dự Lễ kỷ niệm có Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan; Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký UBTƯ MTTQ Việt Nam Vũ Trọng Kim cùng đại diện lãnh đạo các Bộ, ngành Trung ương; công đoàn ngành Trung ương.
2. Báo Hà Nội mới có bài Sẽ giáo dục về phòng, chống tham nhũng. Bài báo đưa tin: Nhằm nâng cao chất lượng công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong nhà trường, trong năm 2011, Bộ GD-ĐT yêu cầu các sở GD-ĐT bố trí đủ giáo viên giảng dạy môn giáo dục công dân, môn pháp luật đúng chuyên môn đào tạo; các trường ĐH, CĐ bổ sung môn pháp luật đại cương, môn pháp luật chuyên ngành vào chương trình đào tạo của tất cả ngành học.
Các cơ sở giáo dục, đào tạo tổ chức "Ngày pháp luật" định kỳ thông qua các hình thức phù hợp để phổ biến các văn bản pháp luật mới. Bộ đề nghị các trường (khoa) sư phạm mở mã ngành đào tạo "Giáo dục công dân" thành mã ngành đào tạo độc lập và tiếp tục hoàn thiện, đổi mới chương trình, nội dung, phương pháp đào tạo giáo viên giáo dục công dân ở các trình độ. Trong quý II, Bộ sẽ hoàn thành việc biên soạn chương trình, tài liệu đưa nội dung pháp luật về phòng, chống tham nhũng vào chương trình giáo dục ĐH, CĐ, TCCN và THPT.
3. Báo VnEcomy đưa tin: Thủ tướng vừa quyết định thành lập Đại học Công nghệ giao thông vận tải và Đại học Nguyễn Tất Thành.
Đại học Công nghệ giao thông vận tải được thành lập trên cơ sở nâng cấp trường Cao đẳng Giao thông Vận tải, có trụ sở chính tại thành phố Vĩnh Yên, tỉnh Vĩnh Phúc. Đây là cơ sở giáo dục đại học công lập, trực thuộc Bộ Giao thông Vận tải.
Đại học Nguyễn Tất Thành được thành lập trên cơ sở nâng cấp trường Cao đẳng Nguyễn Tất Thành, có trụ sở chính tại Tp.HCM, là trường đại học tư thục, hoạt động theo quy chế tổ chức và hoạt động của trường đại học tư thục.
Thủ tướng giao Bộ Giáo dục và Đào tạo có trách nhiệm kiểm tra các điều kiện đảm bảo chất lượng trước khi cho phép mở ngành đào tạo đại học và tuyển sinh của haitrường đại học nói trên.
4. Báo VietnamPlus đưa tin: Sáng 28/4, Hội đồng xét giảm thời hạn chấp hành hình phạt tù của thành phố Hà Nội đã công bố quyết định giảm án, tha tù trước thời hạn cho 285 phạm nhân tại ba trại tạm giam đã cải tạo tốt, được hưởng sự khoan hồng của Đảng và Nhà nước trong dịp kỷ niệm 36 năm giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.
Trong đợt xét duyệt giảm án này, thành phố Hà Nội có 228 phạm nhân được xét giảm một phần thời hạn chấp hành hình phạt tù và 57 phạm nhân được xét giảm hết thời hạn chấp hành hình phạt tù.
Cùng ngày, Trại tạm giam của Công an tỉnh Vĩnh Long tổ chức lễ trao quyết định giảm thời hạn chấp hành hình phạt tù cho 32 phạm nhân có quá trình cải tạo, học tập và rèn luyện tốt. Trong số đó có 10 phạm nhân được giảm hết thời hạn chấp hành hình phạt tù, 22 phạm nhân được giảm án có thời hạn.
5. Báo điện tử Chính phủ có bài Không tiết giảm điện trong tháng 5. Bài báo đưa tin: Bộ Công Thương đã chỉ đạo Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) tiếp tục không tiết giảm điện trong tháng 5; đảm bảo cung cấp điện an toàn, ổn định trong dịp nghỉ lễ 30/4-1/5 và trong thời gian diễn ra bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XIII và HĐND các cấp, từ ngày 15/5-30/5/2011; đồng thời giao EVN tính toán phương thức vận hành hệ thống điện đáp ứng nhu cầu điện ở mức cao nhất có thể trong tháng 6/2011.
Bộ Công Thương yêu cầu EVN sớm hoàn thành xây dựng Quy trình vận hành liên hồ chứa Sơn La, Hòa Bình, Thác Bà và Tuyên Quang trong mùa lũ năm 2011 để trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt ban hành, làm cơ sở thực hiện vận hành liên hồ trong mùa lũ và có thể tích nước sớm các hồ này trong năm 2011.
Cục Điều tiết điện lực cho biết, 4 tháng đầu năm nay, tổng điện năng sản xuất và nhập khẩu toàn hệ thống đạt gần 33,7 tỷ kWh, tăng khoảng 10% so với cùng kỳ năm trước. Kể từ đầu tháng 4 đến nay, EVN đã đảm bảo cung ứng điện, không điều hòa, tiết giảm điện trên phạm vi toàn quốc.
II- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài Sở Tư pháp TP.HCM xây nhà tình nghĩa và cầu cho dân. Bài báo đưa tin: Ngày 28-4, lãnh đạo và Hội Cựu chiến binh Sở Tư pháp TP.HCM đã bàn giao nhà tình nghĩa cho bà Nguyễn Thị Hơn (con liệt sĩ Nguyễn Văn Dần, ngụ ấp Tân Mỹ, xã Tân Bình, huyện Mỏ Cày Bắc, Bến Tre).
Căn nhà có diện tích 46 m2 với tổng kinh phí 37 triệu đồng. Cùng ngày, lãnh đạo Sở Tư pháp TP.HCM cũng đã cắt băng khánh thành cầu P10 nối hai ấp Tân An và Hòa Thuận 1 (xã Tân Bình). Cây cầu có chiều dài 34 m được đúc bê tông cốt thép với tổng kinh phí 120 triệu đồng.
Ông Hà Phước Tài, Phó Giám đốc Sở Tư pháp TP.HCM, cho biết: Chương trình đền ơn đáp nghĩa do Sở Tư pháp TP.HCM tổ chức, vận động, đến nay đã trao hơn 40 căn nhà, hơn 12 cây cầu và hai con đường cho dân vùng căn cứ cách mạng trước đây. Dịp này, Bộ GTVT cũng trao kỷ niệm chương cho bà Nguyễn Nguyệt Huệ, nguyên Phó Giám đốc Sở Tư pháp TP.HCM, hiện là Phó Chủ tịch Hội Luật gia TP.HCM, vì những đóng góp cho ngành GTVT.
2. Diễn đàn Doanh nghiệp có bài Luật kinh doanh BĐS: “Một cửa nhưng...nhiều ngách”. Bài báo đưa tin: Thông tin trên được đưa ra tại tọa đàm “Những vướng mắc pháp lý trong hoạt động kinh doanh bất động sản: Thực trạng và giải pháp” do Bộ Tư pháp phối hợp cùng Ban quản lý chương trình 585 và Câu lạc bộ Pháp chế doanh nghiệp tổ chức.
Tại hội thảo, hầu hết các chuyên gia đều khẳng định, thị trường địa ốc Hà Nội mang tính chất cạnh tranh chưa hoàn hảo, một trong những nguyên nhân là thiếu hiểu biết về pháp luật cũng như thông tin dự án khiến người mua phải chịu nhiều thiệt thòi.
Bàn về vướng mắc thực hiện pháp luật kinh doanh BĐS, bà Nguyễn Thị Mai – Ban Pháp chế Câu lạc bộ Bất động sản Hà Nội cho biết, hệ thống pháp luật về kinh doanh BĐS quá nhiều. Riêng hệ thống pháp luật về đất đai đã có tới vài trăm văn bản. Ngoài luật lại còn các Nghị định của Chính phủ, Thông tư của các bộ, các văn bản của 64 tỉnh, thành phố trong phạm vi cả nước. Tất cả tạo nên một hệ thống văn bản lộn xộn, nhiều văn bản trùng lắp, mâu thuẫn, văn bản cấp dưới trái với Luật, Nghị định.
Thứ hai, các thủ tục hành chính trong lĩnh vực đất đai khá phức tạp. Luật quy định cơ chế “một cửa” nhưng thực tế lại “nhiều ngách” tạo nên một xã hội tiêu cực trong lĩnh vực đất đai. Thủ tục hành chính liên quan đến việc giao đất, xây dựng quy hoạch ở Việt Nam thực hiện mất từ 2 – 3 năm nên nhiều dự án khâu tiếp cận vấn đề đất đai rất khó khăn và triển khai chậm tiến độ.
Về giá đất được thay đổi hàng năm theo hướng tăng dần, không ổn định, gây khó khăn cho các nhà đầu tư kinh doanh BĐS. Nhà đầu tư phải chạy theo cơ chế giá đất thị trường. Về vấn đề thu hồi đất, cũng còn nhiều bất cập như giá đất đền bù. Hình thức thu hồi đất cùng một mục đích thu hồi để phát triển kinh tế nhưng một loại do Chính phủ thu hồi và đền bù theo giá do Nhà nước quy định, loại khác để các doanh nghiệp tự thỏa thuận theo giá do cơ chế thị trường điều tiết. Về tiến độ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất quá chậm, mẫu giấy thay đổi thường xuyên cũng gây khó khăn không ít đối với kinh doanh bất động sản. Thủ tục phức tạp, tiêu cực…
Bàn về thị trường BĐS Việt Nam, ông Nguyễn Văn Minh – Tổng thư ký Hiệp hội Bất động sản Việt Nam cho rằng, thị trường BĐS nước ta càng ngày càng không minh bạch bởi mỗi sàn đưa ra một mức phí, không sàn nào giống sàn nào, ăn chênh lệch đến 2, 3 lần. Mặc dù, Bộ Tư pháp có 200 mẫu hợp đồng liên quan đến kinh doanh BĐS nhưng các chủ đầu tư luôn đưa ra những điều khoản có lợi đẩy khách hàng vào thế bí. Để tạo ra một thị trường minh bạch là hoàn toàn khó.
Ở một khía cạnh khác, ông Minh cũng đưa ra ví dụ, tại Nghị định 71, việc xây dựng chung cư mini, Chính phủ có quyền ban hành và đưa vào quản lý nhưng 63 tỉnh thành chưa tỉnh nào có giấy phép xây dựng. Chung cư mini không dành cho doanh nghiệp mà do tư nhân tự đứng ra xây. Theo quy định, nếu là chung cư mini thì không vượt quá 5 tầng và không có thang máy, tuy nhiên ở Hà Nội đã có rất nhiều chung cư mini mọc lên, có những chung cư 9,10 tầng. Thậm chí ở những mảnh đất lép kẹp trong ngõ cũng xin cấp giấy phép xây, có ngõ lên tới 5 – 6 chung cư mini. Bài toán được đặt ra là hệ thống giao thông, hàng quán được đặt ra như thế nào và sau khi bán từng căn hộ của chung cư đó thì mô hình quản lý ra sao?
Theo tiến sĩ Phạm Sĩ Liêm - Tổng hội xây dựng Việt Nam, chính bản thân luật pháp cũng có nhiều khiếm khuyết. Luật kinh doanh bất động sản, Nghị định 71, Thông tư 16 có quy định việc ứng tiền trước khi mua bất động sản. Trong đó, người bán được huy động vốn, góp vốn dưới hình thức đặt cọc, vay vốn và ký quỹ. Tuy nhiên, hợp đồng đặt cọc, vay vốn luôn thể hiện cam kết một phía có lợi cho người bán. Bởi thực tế, mua được một dự án BĐS ở Hà Nội không đơn giản. Người mua phải góp vốn bằng chính tiền tươi thóc thật thông qua hợp đồng hứa mua hứa bán nhưng lại chưa có các điều khoản bảo vệ mình.
Trước tình hình trên, bà Mai kiến nghị nên ban hành một Bộ luật đất đai, về giá đất nên có cơ chế ổn định, không nên hàng năm ban hành một giá đất mới dẫn đến tình trạng giá đất ngày càng tăng. Nên ổn định giá đất trong thời hạn 5 năm. Nhà nước cần rà soát, sửa đổi bổ sung các quy định về thủ tục hành chính trong đầu tư kinh doanh BĐS theo hướng công khai, minh bạch, giản tiện cho nhà đầu tư và rút ngắn thời gian thực hiện xuống còn từ 3 – 5 tháng như các nước trong khu vực. Sớm ban hành cơ chế về tín dụng cho hoạt động đầu tư kinh doanh BĐS, nên tạo một cơ chế thông thoáng, chính sách lãi suất ổn định và không quá cao, sớm tiến hành cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu về BĐS trong phạm vi cả nước với thủ tục giản đơn.
Bà Mai cũng kiến nghị, để tạo cho thị trường kinh doanh BĐS sôi động hơn, thu hút vốn đầu tư nên mở rộng hơn nữa về các đối tượng mua nhà ở là người Việt Nam định cư ở nước ngoài. Đây là những mong mỏi của những người con xa tổ quốc nhiều năm nay.
Theo ông Vũ Xuân Thiện – Phó Cục trưởng Cục quản lý nhà và Thị trường BĐS, qua theo dõi và kiểm tra việc thực thi Nghị định 71 và Thông tư 16 cho thấy, hầu hết các nội dung của hai văn bản này đã đi vào cuộc sống và được đông đảo người dân đồng tình ủng hộ. Tuy nhiên, so với yêu cầu thực tế thì cũng còn một số vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu để bổ sung, hoàn thiện như: Nghị định 71 chưa quy định cụ thể về việc bổ sung các giấy tờ khi cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và trách nhiệm của cơ quan cấp giấy chứng nhận khi tiếp nhận hồ sơ đề nghị cấp giấy chứng nhận đối với trường hợp chuyển nhượng hợp đồng mua bán nhà ở nhiều lần, do vậy trên thực tế vẫn còn nhiều trường hợp mặc dù đã chuyển nhượng hợp đồng mua bán nhừ ở nhưng cơ quan cấp giấy chứng nhận vẫn chỉ căn cứ vào Nghị định 88 để tiếp nhận hồ sơ cấp giấy chứng nhận mà không yêu cầu phải bổ sung thêm các giấy tờ chuyển nhượng hợp đồng mua bán.
Quy định về xử lý vi phạm các hành vi vi phạm pháp luật về nhà ở, đặc biệt là các hành vi vi phạm trong đầu tư xây dựng, hoạt động mua bán nhà ở vẫn còn nhẹ, chưa có tính răn đe cao, chưa có quy định cụ thể gắn trách nhiệm quản lý nhà nước của cơ quan chức năng, địa phương với việc giám sát các hoạt động kinh doanh nhà ở trên địa bàn.
Ở khía cạnh của luật sư, ông Trần Quang Huy – Công ty Luật Bross & Cộng sự kiến nghị nên sửa đổi hoặc hủy bỏ điều 63.6 của Nghị định 71 theo hướng cho phép các cá nhân, tổ chức liên quan đến nhà ở được ủy quyền thực hiện toàn bộ các công việc liên quan đến nhà ở mà không kể nhà ở đã xây dựng xong hay chưa.
Theo ông Huy, Luật nhà ở (tại Điều 10, Điều 15), Nghị định 71 (tại Điều 45) và Nghị định 88 về cấp sổ đỏ, sổ hồng (tại Điều 8) quy định về các điều kiện và thủ tục, hồ sơ xin cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở rất đơn giản và thông thoáng, không có nội dung nào yêu cầu người mua phải xuất trình xác nhận của Sở Xây dựng để làm cơ sở cho việc cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà. Vậy mà Thông tư 16 hướng dẫn chi tiết lại đặt ra các quy định làm khó cho người dân. Với những nội dung trên, ông Huy kiến nghị sửa đổi Thông tư 16 theo hướng bỏ nội dung quy định phải có xác nhận của Sở Xây dựng về việc phân chia nhà làm cơ sở pháp lý để cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở.
Tiếp thu các ý kiến tại Hội thảo, ông Vũ Xuân Thiện – Phó Cục trưởng Cục quản lý nhà và Thị trường BĐS cho biết, trong thời gian tới Bộ sẽ tiếp tục nghiên cứu, bổ sung để hoàn thiện nội dung của Nghị định 71 và Thông tư số 16. Tuy nhiên, điều không thể phủ nhận, 02 văn bản này đã xử lý được hầu hết các vướng mắc phát sinh trên thực tế, tháo gỡ được các khó khăn cho doanh nghiệp kinh doanh BĐS và góp phần thúc đẩy thị trường BĐS phát triển lành mạnh và minh bạch.