I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC:
1. Báo Sài Gòn giải phóng phản ánh: Theo khảo sát dư luận của Ban Tuyên giáo Thành ủy TPHCM về “Niềm tin của người dân đối với triển vọng phát triển của TPHCM trong năm 2011”, có tới 69,98% số người được hỏi tin rằng triển vọng ổn định chính trị năm 2011 tốt hơn năm 2010.
Trong việc thực hiện các giải pháp kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm an sinh xã hội nhằm thúc đẩy kinh tế TPHCM phát triển trong năm 2011, có tới 63,01% số người được hỏi tin rằng kinh tế TP năm nay sẽ khá hơn năm trước, trong khi chỉ có 26,64% nghĩ rằng kinh tế vẫn như năm 2010. Lĩnh vực cải cách hành chính được người dân đặt niềm tin sẽ tốt hơn trước (55,64%), nhưng vẫn còn 34,27% số người chưa tin sẽ có sự chuyển biến so với năm vừa qua.
Báo cũng phản ánh: Theo đánh giá của Bộ Y tế, tình hình dịch bệnh trên người hiện vẫn đang được cơ quan y tế ở các địa phương kiểm soát chặt chẽ. Tuy nhiên, cùng với một số dịch bệnh theo mùa như thủy đậu, rubella, sởi... thì hiện nay dịch cúm A/H1N1 và sốt xuất huyết lại đang có diễn biến với chiều hướng nguy hiểm và phức tạp hơn.
Đáng lo ngại, tại nhiều tỉnh, thành phố khác cũng tiếp tục ghi nhận rải rác các trường hợp mắc cúm A/H1N1, nguy cơ dịch lây lan rộng ra cộng đồng là rất cao. Hơn nữa, đã có gần 10 người tử vong vì cúm A/H1N1 trong vòng 3 tháng qua. Dưới góc độ dịch tễ, qua giám sát của Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, hiện nay gần 80% số người mắc cúm là nhiễm cúm A/H1N1, tỷ lệ này cao gần bằng thời điểm năm 2009 khi cúm A/H1N1 đại dịch bùng phát dữ dội ở trên thế giới và Việt Nam. Tuy nhiên, may mắn là virus cúm A/H1N1 chưa có sự biến đổi hay kết hợp với virus cúm A/H5N1 thành chủng virus nguy hiểm hơn.
2. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh phản ánh: Ngày 21-3, Ủy ban MTTQ Việt Nam TP.HCM tổ chức Hội nghị Hiệp thương lần hai để thỏa thuận lập danh sách sơ bộ những người ứng cử đại biểu Quốc hội (QH) khóa XIII. Hội nghị đã thỏa thuận thống nhất được tổng số 63 người ứng cử đại biểu QH, trong đó có 41 người do cơ quan tổ chức, đơn vị giới thiệu và 22 người tự ứng cử.
Người ứng cử trẻ tuổi nhất là bà Lê Thị Trúc Lâm (30 tuổi), Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ quận 12. Người ứng cử lớn tuổi nhất là ông Lê Minh Tuyền (74 tuổi), tự ứng cử. Ông Phạm Văn Hải, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TP, cho biết thời gian lấy ý kiến cử tri đối với người ứng cử đại biểu QH tiến hành từ ngày 24 đến 31-3.
3. Báo An ninh Thủ đô phản ánh: Ngày 21-3, Quốc hội đã nghe Tổng Bí thư, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng trình bày Báo cáo tổng kết hoạt động của QH khoá XII (2007-2011). Theo đó, kết quả nổi bật trong nhiệm kỳ này là QH đã hoạt động ngày càng dân chủ, thiết thực và hiệu quả, có nhiều đổi mới trong cả tư duy và thực tiễn hành động. Trong 4 năm, QH đã thông qua 68 luật, 12 nghị quyết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thông qua 13 pháp lệnh, 7 nghị quyết có chứa quy phạm pháp luật. Việc quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước ngày càng có chất lượng.
Trong phần trình bày báo cáo công tác nhiệm kỳ của Chính phủ, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh, việc đảm bảo an sinh xã hội và phúc lợi xã hội cho nhân dân đạt được những tiến bộ nổi bật. Mức chi cho an sinh xã hội đã tăng từ gần 39.000 tỷ đồng năm 2006 lên hơn 77.000 tỷ đồng năm 2010. Người đứng đầu Chính phủ cũng thẳng thắn nhìn nhận những hạn chế, yếu kém còn tồn tại. Đó là quản lý giá một số hàng hóa dịch vụ chưa thực hiện đầy đủ theo cơ chế thị trường. Thị trường tiền tệ và thị trường vàng chưa được quản lý tốt. Giáo dục, y tế là hai vấn đề bức xúc nhưng giải quyết còn chậm, chưa khắc phục được quá tải bệnh viện. Cải cách hành chính, đấu tranh phòng chống tham nhũng, lãng phí chưa đạt yêu cầu...
Cùng ngày, Quốc hội đã nghe báo cáo nhiệm kỳ 2007-2011 của Chủ tịch nước; Chánh án TANDTC và Viện trưởng VKSNDTC. Hôm nay, 22-3, QH thảo luận ở hội trường về Bộ luật Tố tụng dân sự và Luật Thủ đô.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP:
1. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài Yêu cầu xác nhận không cần thiết. Bài báo phản ánh: Người vay vốn bị buộc về phường xác nhận việc cư trú dù đã nộp hộ khẩu. Thay vì làm phiếu lý lịch tư pháp, người đi xin việc bị buộc về phường xác nhận không tiền án, tiền sự. Vì nhiều lý do khác nhau, nhiều cơ quan đã và đang tiếp tục làm khó người dân bằng những yêu cầu không có trong quy định. Nếu không xác nhận thì hồ sơ của dân không được giải quyết. Nếu xác nhận thì phường, xã lại… tiếp tay cho cái sai.
Đầu tháng 6-2008, ông T. ngụ phường 2, quận 4 (TP.HCM) đến Phòng giao dịch Chánh Hưng - Chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn 8 để vay vốn. Phòng giao dịch đã phát mẫu đơn để ông làm hồ sơ vay, trong mẫu đơn này có phần xác nhận của UBND phường về việc hộ vay tiền đang cư trú tại địa phương. Thế nhưng do yêu cầu này không có trong quy định nên phường không thể xác nhận. Cuối tháng 6-2008, bà TT ngụ phường 10, quận 4 làm hồ sơ vay tín dụng tiêu dùng của một công ty TNHH chuyên về tài chính. Theo mẫu đơn do công ty này đưa thì bà phải được phường xác nhận thường trú. Tuy nhiên, phó chủ tịch phường trên chỉ ký tên, đóng mộc dưới cột xác nhận chứ không ghi có cư ngụ tại địa phương hay không. Tương tự, bà LTB thường trú ở đường Tôn Đản, phường 10, quận 4 có làm đơn đề nghị vay vốn (cá nhân) theo quy chế nhóm tín dụng tiết kiệm của hội liên hiệp phụ nữ phường. Dưới góc trái mẫu đơn cũng có phần xác nhận nơi cư trú của UBND phường và phường này cũng chỉ đóng dấu, ghi số chứng thực vào sổ lưu chứ không ghi nội dung chứng thực.
Để được nhận vào làm việc tại Công ty Cổ phần AD Việt Nam, theo yêu cầu của công ty, ông L. (thường trú huyện Xuân Trường, Nam Định) có nhờ người quen ở phường 12, quận 3 làm giấy bảo lãnh cho mình là người không nghiện ma túy, không có tiền án, tiền sự, chấp hành tốt pháp luật của Nhà nước. Phần cuối mẫu giấy bảo lãnh có chừa chỗ để UBND phường xác nhận. Tuy nhiên, cho rằng có thể làm phát sinh quyền và nghĩa vụ của người bảo lãnh khi người được bảo lãnh xâm phạm tài sản của công ty nên phường đã từ chối xác nhận. Ngoài ra, việc cá nhân không có tiền án, tiền sự cũng không thuộc thẩm quyền xác nhận của phường. Theo quy định, các nội dung này được ghi nhận trong phiếu lý lịch tư pháp do Sở Tư pháp cấp. Tháng 7-2010, ông NTT ngụ phường Tây Thạnh, quận Tân Phú làm đơn đề nghị hưởng trợ cấp bảo hiểm xã hội (BHXH) một lần theo hướng dẫn của cơ quan BHXH. Mẫu đơn cũng “bắt” ông phải có xác nhận của chính quyền địa phương nơi cư trú. UBND phường này cũng xác nhận nhưng vừa chung chung vừa… không rõ: “Chứng thực ông T., CMND số… cấp ngày… tại Công an TP.HCM, đã ký trước mặt tôi, đang thường trú hoặc tạm trú tại địa phương”.
Về việc người vay tiền phải xin xác nhận cư trú của địa phương, ông Vũ Quan, Giám đốc Phòng giao dịch Chánh Hưng, giải thích: Mẫu đơn đề nghị vay tiền được Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam phát hành để sử dụng trên toàn quốc. Từ tháng 6-2010, các ngân hàng địa phương đã nhận được chỉ đạo không cần xác nhận cư trú để giảm bớt phiền hà cho người dân. Đại diện Công ty Cổ phần AD Việt Nam cho biết để nắm rõ thông tin về người vay nên công ty đã yêu cầu phải có xác nhận của phường về việc không nghiện ma túy, không có tiền án, tiền sự, chấp hành tốt pháp luật của Nhà nước. Nhưng gần đây công ty đã không còn làm như thế nữa. Hồ sơ vay trả góp hiện thời chỉ cần bản phôtô CMND và hộ khẩu (kèm bản chính để đối chiếu). Phía BHXH TP.HCM cũng đưa ra lời giải thích: Mẫu đơn đề nghị hưởng trợ cấp BHXH một lần do BHXH Việt Nam ban hành để 64 tỉnh, thành thực hiện. Sở dĩ phải yêu cầu xác nhận nơi cư trú là để cơ quan BHXH biết tỉnh, thành nào đã giải quyết trợ cấp BHXH một lần cho người có yêu cầu.
2. Báo Sài Gòn giải phóng phản ánh: Chiều 21-3, Bộ Tư pháp đã tổ chức hội thảo về tình hình thực thi Luật Bảo vệ môi trường. Tại hội thảo, ông Nguyễn Quốc Hùng, Đội trưởng Đội tham mưu tổng hợp, Phòng Phòng chống tội phạm môi trường Công an TPHCM, cho biết, Luật Bảo vệ môi trường quy định mức xử phạt hành chính khá cao nhưng những biện pháp mạnh, mang tính răn đe như khởi tố hình sự vẫn chưa thể áp dụng.
Nguyên nhân là do để khởi tố doanh nghiệp (DN) có hành vi vi phạm môi trường cần phải xác định được mức độ tổn hại đến môi trường, nhưng làm thế nào để xác định mức độ tổn hại này lại rất khó. Từ năm 2007 đến nay, chỉ có một vụ vi phạm môi trường nhập phế liệu nguy hại được đưa ra khởi tố về hành vi buôn lậu và phải nhờ cơ quan cảnh sát điều tra kinh tế khởi tố. Mặt khác, hiện số lượng DN nhiều nhưng lực lượng kiểm tra mỏng, trang thiết bị thiếu thốn nên khó kiểm soát các DN vi phạm.
Bà Lê Thị Kim Oanh, Phó Chánh thanh tra Sở TN-MT TPHCM, cho biết thêm, theo Nghị định 117 quy định thanh tra môi trường có quyền rút giấy phép kinh doanh của DN nếu vi phạm môi trường, nhưng cũng không thực hiện được do vướng Luật DN. Ngoài ra, hiện việc chồng chéo trong công tác thanh kiểm tra môi trường diễn ra khá phổ biến.
3. Báo Pháp luật Việt Nam có bài Ngàn kiểu hoãn thi hành án dân sự. Bài báo phản ánh: Các trường hợp hoãn thi hành án đã được quy định cụ thể trong Luật Thi hành án dân sự (THADS), tuy nhiên, thực tế thì có muôn kiểu hoãn...
Sau 4 lần xét xử, ông Nguyễn T.T., một Việt kiều ở Đức mới được xử cho thắng kiện một công ty có trụ sở ở tỉnh T. Bản án tuyên công ty phải trả cho ông T. 3 tỷ đồng. Tuy nhiên, công ty không tự nguyện THA, nhiều lần vận động, thuyết phục cũng không xong. Khi cơ quan THA phải tính đến phương án cưỡng chế thì bất ngờ TANDTC có công văn yêu cầu hoãn THA để xem xét lại bản án trong vòng 3 tháng. Chờ đợi hết 3 tháng nói trên, không thấy quý tòa hồi âm, THA mới tiếp tục đưa bản án ra thi hành với sự phản ứng quyết liệt của bên phải THA. Mãi tới tháng 7/2010 Cục THA tỉnh T mới hoàn tất việc kê biên tài sản để bán đấu giá. Tuy nhiên, việc đấu giá chưa thành hiện thực thì một lần nữa ông T lại nhận được công văn của VKSNDTC tiếp tục hoãn THA thêm 3 tháng nữa. Lý do cũng lại là “có thời gian xem xét lại bản án”. Nhưng cũng hết 3 tháng, quý viện không có trả lời có kháng nghị hay không. Ông T. lại tiếp tục yêu cầu THA trong mòn mỏi…
Ở Hà nội trước đây cũng có một vụ án tương tự. THA đã lên phương án chuẩn bị cưỡng chế trả nhà với người phải THA thì đột ngột đương sự xuất trình các giấy tờ của bệnh viện về việc bị… bệnh ung thư. Đương nhiên, ung thư được coi là bệnh nặng, bệnh hiểm nghèo… nên việc THA phải dừng lại. Tuy nhiên, sau đó vụ việc này vẫn cưỡng chế thành công vì sau đó qua xác minh, đương sự này vẫn khỏe mạnh bình thường.
Các trường hợp được hoãn THA, Luật THADS đã có quy định cụ thể, tuy nhiên, theo phản ánh của nhiều cơ quan THA, thì việc hoãn rất... vô tội vạ: hoãn vì một công văn đề nghị của cơ quan không có thẩm quyền; hoãn vì liên ngành không đồng ý; hoãn vì lý do đảm bảo an ninh trật tự khi đang chuẩn bị các ngày lễ lớn của địa phương; hoãn vì lực lượng công an, chính quyền cơ sở..... bận. Thậm chí ở tỉnh nọ, vì sợ ảnh hưởng đến một cuộc thi hoa hậu mà người ta cũng... hoãn THA. Đó là chưa kể trong nhiều vụ việc phức tạp, cơ quan THADS đã lên kế hoạch cưỡng chế, huy động lực lượng, thì đùng cái... hoãn mà không cần văn bản, chỉ cần một cú... a lô.
Bên cạnh lý do đương sự chây ỳ trốn tránh, cơ quan có liên quan không hợp tác, thì còn lý do khác nằm trong “tay” các cơ quan có thẩm quyền được hoãn (Tòa, Viện). Đó là các trường hợp phải đợi Tòa giải thích, tuy nhiên, nhiều vụ đợi dài dài... mà Tòa không giải thích, hoặc giải thích vòng vo. Những vụ Tòa, Viện yêu cầu hoãn trong thời hạn 3 tháng để rút hồ sơ lên xem xét để kháng nghị nhưng sau thời gian đó, Tòa, Viện cũng không trả lời. Ngược lại, có những vụ đã trả lời là không có cơ sở xem xét kháng nghị, THA chuẩn bị tiếp tục đưa ra thi hành thì lại có kháng nghị, THA lại hoãn một lần nữa...
Khắc phục tình trạng hoãn THA tràn lan như hiện nay, ngoài sự kiên quyết, dứt diểm của cơ quan THA, còn đòi hỏi trách nhiệm của các ngành liên quan, đặc biệt là các cơ quan có thẩm quyền hoãn THA.
4. Báo Kinh tế nông thôn điện tử có bài Thi hành án “vẽ đường cho hươu chạy”?. Bài báo phản ánh: Bản án dân sự số 28/2008/DSST ngày 4/4/2008 của TAND huyện Tân Châu (Tây Ninh) đã tuyên buộc bà Trần Thu Hoa phải trả cho bà Lê Thị Hồng Hồng (cùng ở xã Suối Ngô) cả vốn và lãi là 46.491.200 đồng. Do vợ chồng bà Hoa có mảnh đất 377m2 đất tại thửa 1014, tờ bản đồ số 13, xã Suối Ngô nên Thi hành án (THA) huyện Tân Châu đã tiến hành kê biên để tiện xử lý. Tuy nhiên, THA đã có nhiều quyết định gây tranh cãi, ảnh hưởng đến quyền lợi của bà Hồng.
Ngày 08/12/2008, vợ chồng bà Hoa, ông Đức đồng ý đến 30/01/2009 sẽ giao thửa đất để khấu trừ nợ và cam kết nếu bà Hồng không đồng ý thì THA cứ kê biên phát mãi. Ngày 13/01/2009, bà Hồng ký biên bản đồng ý nhận thửa đất trị giá 25 triệu đồng nói trên của vợ chồng bà Hoa. Tuy nhiên, đến ngày 30/01/2009, bà Hồng vẫn không được giao đất và THA huyện Tân Châu chưa tiến hành cưỡng chế buộc bà Hoa, ông Đức giao đất cho bà Hồng. Không những thế, sau ngày 30/01/2009, bà Hoa không những không giao đất như đã cam kết mà còn có đơn xin trả nợ 1 triệu đồng/tháng.
Ngày 11/06/2009, THA huyện Tân Châu ra Quyết định 223, bác đơn bà Hồng khiếu nại không đồng ý cho bà Hoa trả nợ dần. Thừa nhận bà Hồng khiếu nại Quyết định số 223 là có cơ sở, ngày 13/07/2009, Trưởng THA dân sự tỉnh Tây Ninh ra Quyết định 558, “chấp nhận một phần đơn khiếu nại của bà Hồng” nhưng không nói rõ chấp nhận những gì?
Bằng sự mập mờ này, Quyết định 558 của THA tỉnh Tây Ninh rốt cuộc đồng ý nếu đương sự không tự nguyện giao đất như đã cam kết thì chỉ phát mãi 1/2 diện tích đất đã kê biên, trường hợp này chẳng khác gì “vẽ đường cho hươu chạy”. Ngày 22/03/2010, THA tỉnh Tây Ninh có thêm Công văn số 303, kết luận việc Lê Thị Hồng tố cáo ông Đoàn Văn Muôn, quyền Trưởng THA huyện Tân Châu bao che cho phía phải THA là không có cơ sở và ngày 14/10/2010, ông Muôn lấy lý do bà Hoa không đủ điều kiện và ra quyết định (số 01) trả lại đơn yêu cầu THA trước đây cho bà Hồng (!)
Theo giải thích tại Công văn số 84, ngày 13/12/2010 của quyền Trưởng THA huyện Tân Châu Đoàn Văn Muôn, phần đất 377m2 đã kê biên là tài sản chung của vợ chồng bà Hoa, ông Đức. Do người chồng được hưởng 50% tài sản chung và ngày 16/08/2010, ông Đức đã bỏ 12,5 triệu đồng để mua luôn 50% còn lại của bà Hoa. Sau khi bán, bà Hoa mang 12,5 triệu đồng nộp cho THA Tân Châu để trả nợ cho bà Hồng, nên không thể cho bán đấu giá. Ngoài ra, ngày 12/10/2010, THA huyện Tân Châu cũng đã tiến hành xác minh và thấy tài sản gia đình bà Hoa, ông Đức không có gì đáng giá nên không thể tiếp tục THA vì đương sự không đủ điều kiện. Ngược lại, theo bà Hồng, trong tờ đồng ý thế chấp quyền sử dụng 377m2 đất có cả chữ ký của ông Đức, nên không thể nói ông này không có trách nhiệm liên đới trả nợ. Cũng theo bà Hồng, Giấy chứng nhận quyền sử dụng 377m2 đất của bà Hoa, ông Đức hiện đang được bà cất giữ nhưng không hiểu sao, gần đây, THA huyện Tân Châu thông báo trên Đài Truyền hình Tây Ninh rằng giấy này đã bị mất và ngày 14/1/2011 lại có Quyết định số 138 buộc bà Hồng trả lại để bà Hoa sang tên cho ông Đức?