Trong buổi sáng ngày 04/9/2009, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh phản ánh: Theo TTXVN, phân bón giá rẻ, nhất là urê đang được nhập khẩu ồ ạt về Việt Nam sau khi Trung Quốc chính thức giảm thuế xuất khẩu phân bón theo đường tiểu ngạch xuống 0% kể từ tháng 7.
Theo Tổng Công ty Hóa chất Việt Nam, từ đầu năm đến nay, lượng phân urê nhập khẩu về Việt Nam là 768 ngàn tấn, tăng trên 36% so với cùng kỳ 2008. Trong khi đó, nhu cầu phân bón cả nước năm 2009 ở mức 1,7 triệu tấn. Cân đối với năng lực sản xuất trong nước, các chuyên gia kinh tế cho rằng: Nếu phân bón giá rẻ tiếp tục được nhập khẩu về Việt Nam, rất dễ gây ra tình trạng khủng hoảng thừa phân urê. Hiện cơ quan chức năng cũng chưa kiểm tra, đánh giá chất lượng phân urê nhập khẩu.
2. Báo điện tử Vietnamnet phản ánh: Chiều 3/9, Văn phòng Chính phủ đã gặp gỡ các cơ quan thông tấn báo chí bàn kế hoạch phối hợp tuyên truyền cho đề án đơn giản hóa thủ tục hành chính (Đề án 30).
Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh vai trò"rất quan trọng"của các cơ quan truyền thông vào thành công của việc đơn giản hóa thủ tục hành chính. Ngoài nhiệm vụ thông tin, báo chí còn là "cầu nối" để chuyển những kiến nghị của người dân đến Chính phủ.Băn khoăn của các cơ quan báo chí là làm sao tạo ra một cơ chế phối hợp để ý kiến người dân, doanh nghiệp được lắng nghe và phản hồi, củng cố niềm tin của người dân vào nỗ lực cải cách của Chính phủ.
Trong thực tế, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 20 năm 2008, quy định cơ chế pháp lý về tiếp nhận, xử lý thông tin từ người dân về các thủ tục hành chính, nêu rõ trách nhiệm tiếp nhận của các cơ quan và bộ, ngành. Nhưng người dân và doanh nghiệp vẫn loay hoay không biết "gõ cửa" cơ quan nào mỗi khi bị "hành".
Tổng biên tập Báo VietNamNet Nguyễn Anh Tuấn đề xuất: "Nên chăng, tổ công tác cải cách thủ tục hành chính kiến nghị Thủ tướng cần có một cách làm mới, đột phá hơn. Đó là sau khi tiếp nhận ý kiến của người dân, doanh nghiệp về các thủ tục phiền hà, Chính phủ phải mạnh dạn loại bỏ ngay thủ tục đó". VietNamNet đã mở một diễn đàn thu nhận các ý kiến bức xúc của người dân về các thủ tục hành chính rườm rà cần loại bỏ cũng như hiện tượng nhũng nhiễu của cán bộ, công chức. Thời gian tới, VietNamNet cũng sẽ có nhiều hình thức truyền tải phong phú khác để góp phần làm thay đổi quan niệm của người dân về việc thủ tục "hành là chính" để tạo ra một không khí xã hội tích cực, xây dựng môi trường kinh doanh minh bạch.
Hoan nghênh sáng kiến hợp tác của các báo, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Phúc cho hay, cuối tháng 9, Thủ tướng sẽ ấn nút khai trương cơ sở dữ liệu quốc gia về thủ tục hành chính. Tính đến nay, tại 4 cấp chính quyền, đã thống kê được trên 5.700 thủ tục; 85 nghìn biểu mẫu; 7.800 văn bản quy định.
3. Báo Hà Nội mới phản ánh: Bộ Y tế cho biết, theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), đến nay, toàn thế giới đã ghi nhận 209.438 trường hợp dương tính với cúm A/H1N1 (2.185 trường hợp tử vong).
Trong ngày 3-9, Việt Nam có thêm 180 trường hợp dương tính với cúm A/H1N1 (khu vực phía Nam: 135 ca, khu vực miền Bắc: 14 ca, khu vực miền Trung: 23 ca, khu vực Tây Nguyên: 8 ca). Đây là ngày có số ca mắc cao nhất từ đầu vụ dịch đến nay. Như vậy, nước ta đã ghi nhận 3.201 trường hợp dương tính, trong đó 1.473 bệnh nhân đã khỏi bệnh ra viện, 2 trường hợp tử vong, 1.726 trường hợp còn lại hiện đang được cách ly, điều trị tại các bệnh viện, cơ sở điều trị, giám sát cộng đồng trong tình trạng sức khỏe ổn định.
Báo cũng phản ánh: Nhiệm vụ trọng tâm mà Nghị quyết Đại hội lần thứ XIV Công đoàn (CĐ) TP Hà Nội đặt ra nhiệm kỳ 2009-2013 là: "Đổi mới công tác tuyên truyền, giáo dục, nâng cao ý thức giác ngộ giai cấp công nhân, ý thức chấp hành pháp luật và nội quy, kỷ luật lao động, tác phong công nghiệp, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, tay nghề, xây dựng đội ngũ CNVCLĐ Thủ đô đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp CNH, HĐH đất nước". Trên thực tế, công tác đưa pháp luật đến với CNVCLĐ, nhất là người lao động (NLĐ) trong các doanh nghiệp (DN) đã được các cấp CĐ triển khai thường xuyên, nhưng còn nhiều bất cập nên hiệu quả thấp.
Hà Nội hiện có khoảng gần 67 nghìn DN dân doanh và DN có vốn đầu tư nước ngoài với tổng số hơn 626 nghìn công nhân lao động (CNLĐ). Trong đó có 2.179 DN có tổ chức CĐ với hơn 210 nghìn đoàn viên (trong tổng số 250 nghìn CNLĐ). CĐ cơ sở ở các đơn vị này chủ yếu chỉ thực hiện vai trò đại diện bảo vệ quyền lợi CNLĐ, chức năng tuyên truyền giáo dục, nhất là giáo dục pháp luật chưa được phát huy đầy đủ. Trong khi đó, đa phần CNLĐ trong các DN này là CNLĐ trẻ (từ 18 đến 30 tuổi), trình độ am hiểu pháp luật nói chung, Bộ Luật Lao động nói riêng còn hạn chế, việc thực hiện nội quy kỷ luật lao động chưa tốt, nên hình thành nhiều mâu thuẫn trong quan hệ lao động dẫn đến tranh chấp lao động tập thể, cá nhân.
Những năm qua, LĐLĐ TP đã quan tâm chỉ đạo, xây dựng và triển khai kế hoạch tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật (TT PBGDPL) trong CNVCLĐ, tuy nhiên, công tác này vẫn chưa đáp ứng yêu cầu đòi hỏi thực tế.
Nguyên nhân của thực trạng đó là do nhận thức về vai trò, tầm quan trọng của công tác TT PBGDPL ở một số CĐ cấp trên cơ sở, người sử dụng LĐ và NLĐ tại DN chưa đầy đủ. Hệ thống tủ sách pháp luật của các cơ sở không được đầu tư, số đã có chưa được bổ sung thường xuyên, khai thác chưa hiệu quả. Số CNLĐ được tuyên truyền pháp luật (do CĐ tổ chức) còn quá ít so với tổng số CNLĐ và so với yêu cầu của công tác này, đa số CNLĐ ngại nghiên cứu học tập pháp luật, đội ngũ tuyên truyền viên còn thiếu về số lượng và kiến thức, kỹ năng tư vấn tuyên truyền.
Để "xóa mù" kiến thức pháp luật cho NLĐ, một số cán bộ CĐ cấp trên cơ sở cho rằng, nên nhân rộng mô hình hoạt động của các tổ tư vấn pháp luật lưu động, hoạt động của mạng lưới cộng tác viên, tuyên truyền viên pháp luật trong CNLĐ. Qua đó, đa dạng và linh hoạt về hình thức như sân khấu hóa việc tuyên truyền, tổ chức cuộc thi tìm hiểu kiến thức pháp luật, lồng ghép với vui chơi, sao cho phù hợp với điều kiện sống và làm việc của từng đối tượng CNLĐ, giúp họ dễ hiểu, dễ nhớ và áp dụng.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài "Chậm ra nghị định, ai phải bồi thường thiệt hại?" của Luật sư TRẦN CÔNG LY TAO. Bài báo phản ánh: Để các giao dịch nhà, đất đỡ ách tắc trong thời gian chờ Chính phủ ban hành nghị định hướng dẫn việc cấp giấy chứng nhận mới, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã trình Chính phủ cho phép các địa phương đăng bộ trên những mẫu giấy cũ. Song đến giờ Chính phủ vẫn chưa phản hồi, đồng nghĩa với việc đang có rất nhiều người dân chưa thể thực hiện các quyền luật định đối với nhà, đất của mình.
Theo Luật Nhà ở, quyền sở hữu nhà được chuyển giao cho người mua kể từ thời điểm hợp đồng chuyển nhượng được công chứng. Lý là vậy nhưng trên thực tế, người mua vẫn chưa được các cơ quan chức năng công nhận là chủ sở hữu nhà nếu chưa hoàn tất khâu đăng bộ và được cấp giấy chứng nhận. Tại thời điểm này, khâu đăng bộ nếu được tháo gỡ thì cũng chỉ là một phần vướng mắc được giải quyết mà thôi. Vì khi nhà, đất đó được tiếp tục mang ra giao dịch thì cũng như những trường hợp chưa có miếng giấy “lận lưng”, người nhận chuyển nhượng buộc phải chờ cấp giấy mới.
Là cơ quan lập pháp, Quốc hội có nhiệm vụ xây dựng luật. Là cơ quan hành pháp, Chính phủ có nhiệm vụ tổ chức thực hiện luật thông qua việc ban hành nghị định (do các bộ soạn thảo) quy định chi tiết thi hành luật. Từ mối liên hệ hết sức chặt chẽ giữa cơ quan lập pháp và hành pháp cũng như những thứ tự trước sau tất yếu nói trên, trước khi Quốc hội thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật liên quan đến đầu tư xây dựng cơ bản, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Phạm Khôi Nguyên đã khẳng định với báo chí: “Bộ đã thiết kế mẫu giấy mới để đưa vào sử dụng khi luật sửa đổi có hiệu lực”. Cam kết này chẳng qua là việc tuân thủ Điều 8 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2008: “Văn bản quy định chi tiết phải được ban hành để có hiệu lực cùng thời điểm có hiệu lực của văn bản hoặc điều, khoản, điểm được quy định chi tiết”.
Như vậy, thời điểm có hiệu lực của luật cũng như việc ban hành các văn bản hướng dẫn đều nằm trong tầm kiểm soát và các cơ quan hữu quan được quyền chủ động sắp xếp. Nếu vì những nguyên nhân khách quan mà chưa thể trình Chính phủ sớm ban hành nghị định, tại sao Bộ Tài nguyên và Môi trường (cơ quan được phân công dự thảo nghị định) không tiên liệu, trình báo để Quốc hội lùi thời điểm có hiệu lực của toàn bộ luật (hoặc chỉ riêng phần cấp giấy chứng nhận mới) để không dẫn đến các ngưng trệ, xáo trộn?
Ban hành văn bản pháp luật sai có thể làm giảm 10%-15% GDP của cả nước. Nhưng chậm ban hành văn bản khiến việc thực thi pháp luật bị trễ nãi cũng có thể gây ra những thiệt hại tương ứng hoặc cao hơn. Với việc luật sửa đổi, bổ sung có hiệu lực ngày 1-8 mà hơn tháng nay vẫn chưa có nghị định (nghe đâu sớm nhất cũng phải đến đầu tháng 10 mới có), Chính phủ đã có lỗi đối với dân và Bộ Tài nguyên và Môi trường thì có lỗi với Chính phủ do không hoàn thành tốt nhiệm vụ.
Nhưng ai phải chịu trách nhiệm đối với những thiệt hại phát sinh?
2. Báo Người lao động có bài VỤ ÔNG GIÁM ĐỐC SỞ TƯ PHÁP LÀM BẬY: Sai phạm tràn lan vẫn... lên chức. Bài báo phản ánh: Theo tìm hiểu của chúng tôi, những sai phạm của vị lãnh đạo đứng đầu ngành tư pháp tỉnh Bình Thuận đã có từ lâu. Từ năm 1993 đến 2002, khi còn là phó giám đốc Sở Tư pháp kiêm trưởng Thi hành án Dân sự tỉnh Bình Thuận, ông Xê đã có nhiều sai phạm trong sử dụng ngân sách. Thế nhưng, không hiểu vì sao lãnh đạo tỉnh Bình Thuận vẫn bổ nhiệm ông Xê làm giám đốc Sở Tư pháp!?
Cụ thể, trong tháng 5-2002, với cương vị là phó giám đốc Sở Tư pháp kiêm trưởng Thi hành án Dân sự tỉnh Bình Thuận, ông Xê đã ký văn bản gởi chủ tịch UBND TP Phan Thiết, đề nghị cho Phòng Thi hành án tỉnh Bình Thuận tạm ứng 15 triệu đồng để cấp cho Đội Thi hành án TP Phan Thiết bồi thường cho ông Trần Bình Hà (người có đơn khởi kiện yêu cầu TAND TP Phan Thiết buộc Đội Thi hành án TP Phan Thiết bồi thường các khoản thiệt hại do một chấp hành viên Đội Thi hành án TP Phan Thiết gây ra). Đề xuất này đã được chủ tịch UBND TP Phan Thiết đồng ý.
Sau đó, thay vì mang số tiền này bồi thường cho ông Trần Bình Hà, ông Xê đã chỉ đạo cho ông Giang Văn Dưỡng, thủ quỹ Phòng Thi hành án tỉnh, chi hết số tiền trên vào việc trả nợ... tiếp khách, nhưng không lập phiếu chi. Cụ thể, ngày 27-6-2002, sau 10 ngày được tạm ứng tiền, ông Xê chỉ đạo ông Dưỡng trích 14 triệu đồng trả cho bà Phạm Thị Thành, Phó trưởng Thi hành án tỉnh Bình Thuận, do đã mượn trước đó để tiếp khách. Cùng ngày, ông Xê cũng yêu cầu cấp dưới đưa cho mình 500.000 đồng để... tiếp khách. Ngày hôm sau, ông Dưỡng tiếp tục nhận được “lệnh” mang 500.000 đồng đến trả cho quán Bích Tuyền khoản tiền ông Xê tiếp khách.
Toàn bộ số tiền trên, mãi đến năm 2008, khi sự việc bị phát giác và Phòng Tài chính TP Phan Thiết phát văn bản đòi, ông Xê mới hoàn trả.
Với cương vị là giám đốc Sở Tư pháp, những việc làm sai trái của ông Trần Văn Xê đã thể hiện hành vi cố ý làm trái, xem thường luật pháp và dư luận xã hội, đồng thời đã vi phạm hàng loạt các quy định của pháp luật về đất đai, quản lý công trình xây dựng đô thị... Thế nhưng, trong giải trình và kiểm điểm của mình, ông Xê đã đổ toàn bộ lỗi cho người khác.
Cụ thể, việc xây dựng trái phép khách sạn mini Thanh Phương tại phường Xuân An-TP Phan Thiết, trong giải trình, ông Xê đã đổ lỗi cho anh mình: “Việc xây dựng trái phép không thuộc về tôi mà đất do anh tôi là Trần Văn Bê mua. Tôi chỉ thiếu sót là khi phường lập biên bản vi phạm, tôi đã ký thay. Lẽ ra, tôi phải ghi ký thay và ghi, ký tên tôi thì đúng hơn, nhưng tôi đã ghi tên Trần Văn Bê và ký chữ Bê”.
Riêng việc làm giả hồ sơ để được cấp 5 sổ đỏ với 27,6 ha đất tại xã Hàm Liêm, huyện Hàm Thuận Bắc, ông Xê đổ lỗi là “do hướng dẫn của cán bộ địa chính!?”. Thậm chí, ông giám đốc Sở Tư pháp còn đổ lỗi cả... vợ mình trong vụ giả mạo chữ ký người khác để mua đất ở xã Thiện Nghiệp, TP Phan Thiết. Sau này, khu đất này được Nhà nước bồi thường hơn 2 tỉ đồng do thu hồi làm đường...
Theo nhận xét của Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy Bình Thuận, những vi phạm trên của ông Trần Văn Xê là rất nghiêm trọng vì diễn ra trên nhiều lĩnh vực. Nghiêm trọng nhất là trong quá trình tổ chức thành lập doanh nghiệp, xây dựng công trình, mua bán đất trái phép..., ông Xê đã nhiều lần giả chữ ký của nhiều người có liên quan để làm các hồ sơ thủ tục.
Tuy nhiên, điều khó hiểu là đến nay, việc xử lý những sai phạm của ông giám đốc Sở Tư pháp vẫn chưa đi đến đâu. Sau khi toàn bộ sự việc được phát hiện, ông Xê chỉ bị cảnh cáo về mặt Đảng. Sau đó, ông Xê vội nộp đơn xin từ chức và được lãnh đạo tỉnh Bình Thuận đồng ý. Người dân tỉnh Bình Thuận cho rằng đây là động thái để cho ông giám đốc Sở Tư pháp hạ cánh an toàn?
3. Báo Thanh niên có bài Công chức trẻ thân thiện. Bài báo phản ánh: “Mỗi ngày tôi thường dặn mình phải nói cho dễ nghe, giải thích, hướng dẫn cụ thể để người ta hiểu và quan trọng hơn là có thái độ thông cảm”, anh Nguyễn Thành Băng - chuyên viên Phòng Hộ tịch - Lý lịch tư pháp - Quốc tịch thuộc Sở Tư pháp TP.HCM tâm sự.
Anh Nguyễn Thành Băng là một trong nhiều công chức trẻ được tuyên dương tại chương trình giao lưu “Cán bộ, công chức trẻ giỏi, thân thiện” năm 2009 do Thành Đoàn TP.HCM tổ chức vào sáng 3.9. Tại buổi giao lưu, nói về công việc của mình, anh Băng tâm sự: “Mình phải hiểu tâm lý của người dân khi chờ đợi cả giờ đồng hồ để ký tờ giấy, nhưng đến phiên thì lại bị cán bộ nói thiếu giấy này giấy nọ nên người dân rất dễ bực mình. Bản thân mình cũng thế thôi”.
Không chỉ giỏi trong công tác tiếp dân, Băng còn là một trong những người “khai sinh” cho trẻ đường phố. Trong những lần đi công tác tại các mái ấm nhà mở, Băng nhận thấy một điều thật bất công cho các em sống tại đây. Nhiều em không có giấy khai sinh. Băng nói: “Giấy khai sinh là giấy tờ gốc của mỗi con người, nó chứng nhận con người được sinh ra có nguồn gốc, muốn làm các giấy tờ khác đều phải căn cứ thông tin trên giấy khai sinh. Vì thế, khi biết các em nhỏ lang thang đường phố không có giấy khai sinh làm tôi rất quan tâm”.
Tại các cuộc họp của chi đoàn, Băng đưa ra ý kiến phải làm giấy khai sinh cho trẻ ở Mái ấm Nhà mở. Ý kiến của Băng được các bạn trong chi đoàn đồng ý thực hiện. Đề án “Rà soát tổng hợp danh sách các trẻ em đang sống tại các mái ấm nhà mở chưa có giấy khai sinh” được bắt tay vào thực hiện. Bắt đầu là Trung tâm Giáo dục - dạy nghề thanh thiếu niên TP.HCM, các đoàn viên, chuyên viên của Sở Tư pháp đã rà soát, thực hiện đăng ký khai sinh cho hàng chục em đang sống và học tập tại đây. Việc làm này đã tạo được sự quan tâm của cộng đồng, không chỉ giúp địa phương quan tâm đến trẻ em đường phố hơn nữa, mà còn đem dịch vụ công đến với người dân, cụ thể là những em có hoàn cảnh khó khăn.
Báo cũng phản ánh: Ông Lê Quang Định, Trưởng phòng GD-ĐT TP Sóc Trăng (tỉnh Sóc Trăng) thông tin: ông T.H.H, 45 tuổi, giáo viên một trường tiểu học thuộc diện tinh giản biên chế năm 2009 do chưa tốt nghiệp cấp 3, thì ngày 24.8 vừa qua ông này bổ sung giấy chứng nhận tốt nghiệp bổ túc THPT (tạm thời) để được tiếp tục giảng dạy. Giấy chứng nhận do bà Nguyễn Thị Thuận, Trưởng phòng Khảo thí Sở GD-ĐT TP Cần Thơ cấp ngày 18.6.2009, bản photo có con dấu chữ ký chứng thực của UBND phường 2, TP Sóc Trăng.
Sau khi tiếp nhận hồ sơ của ông H., Phòng GD-ĐT TP Sóc Trăng đã đặt ra nhiều nghi vấn. Thứ nhất, năm 2009 tỉnh Sóc Trăng có hội đồng thi tốt nghiệp THPT (hệ bổ túc) nhưng lý do gì ông H. không thi mà lại thi ở Cần Thơ? Thứ hai, kỳ thi tốt nghiệp diễn ra vào đầu tháng 6 nhưng đến 24.8.2009 ông H. mới bổ sung được giấy chứng nhận tốt nghiệp tạm thời. Phòng GD-ĐT TP Sóc Trăng đã tức tốc gửi công văn đề nghị Sở GD-ĐT TP Cần Thơ xác minh lại giấy chứng nhận tốt nghiệp của ông H. thì được phản hồi là không có thí sinh nào họ tên như vậy dự thi!
PA25 Công an tỉnh Sóc Trăng cho biết: Chỉ riêng trong tháng 8 vừa qua tại các huyện Mỹ Xuyên, Kế Sách, Thạnh Trị, TP Sóc Trăng công an đã phát hiện 21 cá nhân sử dụng giấy chứng nhận và bằng tốt nghiệp bổ túc THPT có nhiều dấu hiệu đáng ngờ. Qua xác minh tại Sở GD-ĐT TP Cần Thơ, 21 trường hợp này đều không có tên trong danh sách dự thi tại Cần Thơ. Bà Nguyễn Thị Thuận, Trưởng phòng Khảo thí Sở GD-ĐT TP Cần Thơ nhận định: những người ở tỉnh Sóc Trăng dính dáng tới văn bằng, giấy chứng nhận tốt nghiệp bổ túc THPT nêu trên đa phần là giáo viên hệ 9+3 trước đây. Hiện tại do không đạt chuẩn, bị giảm biên chế nên họ cố tìm mọi cách có được giấy chứng nhận lẫn bằng tốt nghiệp bổ túc THPT giả nhằm duy trì công việc. Sự gian lận này hoàn toàn không thể chấp nhận được.
Ai đang đứng đằng sau đường dây làm bằng giả ở Sóc Trăng? Sở GD-ĐT TP Cần Thơ có phải là đơn vị duy nhất bị mạo chữ ký con dấu đóng trên bằng giả? Tất cả những nghi vấn trên cần được các cơ quan bảo vệ pháp luật sớm đưa ra ánh sáng.
Trên đây là điểm báo sáng ngày 04/9/2009, Văn phòng xin báo cáo Lãnh đạo Bộ.
Phòng Tổng hợp - Văn phòng.