Trong buổi sáng ngày 03/9/2009, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Thanh niên phản ánh: Văn phòng Chính phủ hôm qua đã thông báo kết luận của Phó thủ tướng thường trực Chính phủ Nguyễn Sinh Hùng tại cuộc họp Thường trực Ban chỉ đạo Nghiên cứu và thực hiện cải cách chính sách tiền lương hôm 27.8.
Theo đó, Phó thủ tướng Nguyễn Sinh Hùng - Trưởng ban chỉ đạo kết luận: lương tối thiểu chung sẽ được điều chỉnh tăng thêm 12,3% kể từ ngày 1.5.2010. Như vậy lương tối thiểu chung đối với những người hưởng lương từ ngân sách nhà nước sẽ tăng từ 650.000 đồng/tháng hiện nay lên 800.000 đồng/tháng. Điều chỉnh này cũng được áp dụng để điều chỉnh tăng lương hưu và trợ cấp ưu đãi đối với người có công. Lương tối thiểu đối với khu vực doanh nghiệp trong nước cũng sẽ được điều chỉnh tăng thêm 12,3% nhưng với lộ trình sớm hơn, thực hiện từ 1.1.2010. Phó thủ tướng cũng chỉ đạo Bộ LĐ-TB-XH nghiên cứu trình Thủ tướng Chính phủ quyết định thực hiện điều chỉnh lương tối thiểu vùng đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài kể từ 1.1.2010, với mức tăng đảm bảo phù hợp với lộ trình thực hiện thống nhất mức lương tối thiểu giữa các loại hình doanh nghiệp.
2. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh phản ánh: Ngày 1-9, lãnh đạo Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã công bố quyết định kỷ luật khiển trách ông Trương Chí Trung, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Kạn. Ông Trung nguyên là thứ trưởng Bộ Tài chính.
Từ tháng 4-2002 đến tháng 3-2008, với cương vị ủy viên Ban Cán sự đảng, Thứ trưởng Bộ Tài chính, ông Trung đã vi phạm trong việc chỉ đạo áp mã hàng hóa đối với mặt hàng đầu thu truyền hình kỹ thuật số; cho hoàn thuế nhập khẩu đối với các doanh nghiệp nhập khẩu hàng hóa để kinh doanh, sau đó xuất vào khu chế xuất và xử lý kết quả thanh tra đối với Công ty cổ phần Tân Tạo.
Ông Trung cũng là người ký ban hành Công văn số 8842/BTC-TCT hướng dẫn đăng ký lại thời gian bắt đầu hưởng ưu đãi miễn, giảm thế thu nhập doanh nghiệp; thiếu chỉ đạo, kiểm tra việc Tổng cục Thuế xóa nợ cho một số doanh nghiệp và đồng ý trong việc xóa nợ cho Nhà máy Thuốc lá Cửu Long; chậm hướng dẫn thực hiện chính sách ưu đãi theo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp sửa đổi, dẫn đến việc một số doanh nghiệp lợi dụng vi phạm pháp luật.
3. Báo Người lao động phản ánh: Bộ Y tế ngày 2-9 thông báo, VN đã ghi nhận thêm 90 ca nhiễm cúm A/H1N1, trong đó bệnh nhân nhiễm mới tập trung chủ yếu ở khu vực phía Nam với 76 ca, miền Trung 6 ca và Tây Nguyên 8 ca. Đến thời điểm này cả nước đã ghi nhận 3.021 trường hợp nhiễm cúm A/H1N1, 2 ca tử vong. Hiện vẫn còn hơn 1.600 trường hợp đang phải cách ly, điều trị tại các bệnh viện, cơ sở điều trị, giám sát cộng đồng.
Những ngày gần đây, số người được khẳng định nhiễm cúm A/H1N1 tăng vọt, trong đó có những ngày ghi nhận tới 160 ca và nhiều ngày liên tiếp ghi nhận trên 150 ca nhiễm mới. Theo các chuyên gia dịch tễ, dịch cúm A/H1N1 đang có diễn biến theo chiều hướng bất lợi ở VN, nhất là mùa đông sắp tới sẽ là điều kiện thuận lợi để virus cúm lan rộng.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo điện tử Vietnamnet có bài “Bộ Tư pháp 'thổi còi' lệnh cấm của TP.HCM”. Bài báo phản ánh: Ngày 31/8, Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật (Bộ Tư pháp) đã có công văn "thổi còi" UBND TP Hồ Chí Minh về tính hợp hiến, hợp pháp và tính khả thi của quyết định do TP phê duyệt quy hoạch kinh doanh nông sản, thực phẩm.
Cụ thể, khoản 2 điều 1 của Quyết định64 gây tranh cãi do UBND TP Hồ Chí Minh ban hành ngày 31/7/2009, có hiệu lực từ 10/8 quy định: "Các nhóm hàng gồm thịt gia súc, gia cầm tươi, đông lạnh, sơ chế và nội tạng dạng thịt từ gia súc, gia cầm; hàng thủy hải sản tươi, đông lạnh, khô, mắm; các loại rau, củ, quả tươi, đông lạnh chỉ được bán trong các chợ, siêu thị, trung tâm thương mại và cửa hàng văn minh tiện lợi". Điều này đồng nghĩa với việc tất cả các điểm kinh doanh tự phát, kinh doanh lề đường, những hộ bán lẻ nằm rải rác ngoài chợ hoặc các hộ kinh doanh lẻ trong hẻm, khu phố... phải ngưng kinh doanh các mặt hàng này.
Trong công văn gửi đến UBND TP Hồ Chí Minh, Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật cho rằng khái niệm và tiêu chí đối với “cửa hàng văn minh tiện lợi” "chưa được quy định trong bất kỳ văn bản pháp luật hiện hành nào". Chính vì vậy, theo cơ quan của Bộ Tư pháp, việc đưa ra một khái niệm chưa được pháp luật quy định và cũng không được giải thích trong Quyết định số 64 sẽ dẫn đến tình trạng không thống nhất trong cách hiểu về khái niệm này.
Ngoài ra, một số nội dung trong Quyết định chưa rõ ràng, mâu thuẫn nhau, chưa đảm bảo tính thống nhất trong nội tại của văn bản, dễ dẫn đến việc có nhiều cách hiểu khác nhau, từ đó khó áp dụng, hoặc áp dụng không đúng mục đích của cơ quan ban hành văn bản.
Mặt khác, quy định các mặt hàng trên “chỉ được hoạt động kinh doanh trong phạm vi các chợ, siêu thị, trung tâm thương mại và cửa hàng văn minh tiện lợi” là "không khả thi", nhất là đối với khu vực các huyện ngoại thành.
Vì vậy, việc UBND TP.HCM chỉ cho phép hoạt động kinh doanh bán lẻ các mặt hàng như đã nói tại 4 địa điểm trên là "chưa phù hợp với thực tế, ảnh hưởng đến quyền tự do kinh doanh của các chủ thể kinh doanh đã được Hiến pháp và các luật liên quan quy định" - văn bản của Bộ Tư pháp chỉ rõ.
Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật đề nghị UBND TP.HCM sớm tổ chức thực hiện việc tự kiểm tra, xử lý và thông báo kết quả cho Cục trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày nhận được thông báo. Thực tế, Quyết định 64 của UBND TP.HCM không nhận được sự ủng hộ của người dân. Trao đổi với VietNamNet, một Phó Giám đốc Sở Công thương TP từng cho biết, quyết định này "không được sự tham mưu, bàn bạc trong Ban Giám đốc Sở, dẫn đến nhiều thiếu sót".
2. Báo Tuổi trẻ phản ánh: Tại cuộc họp báo chiều 1-9, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cho biết phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 8-2009 đã tập trung bàn về tình hình kinh tế - xã hội, xây dựng nhà máy điện hạt nhân, các vấn đề có liên quan đến sân golf trên toàn quốc...
Theo Bộ Kế hoạch - đầu tư, trong tháng 8 và tám tháng đầu năm, việc thực hiện các chính sách kích cầu, hỗ trợ sản xuất kinh doanh tiếp tục đạt những kết quả tích cực, các ngành và lĩnh vực kinh tế tiếp tục phục hồi với tốc độ tăng cao hơn so với các tháng trước.
Theo đó, sản xuất công nghiệp tháng 8-2009 đạt tốc độ tăng trưởng cao nhất từ đầu năm đến nay (tăng 10,6% so với cùng kỳ năm trước), tính chung lại tám tháng đầu năm giá trị sản xuất công nghiệp tăng 5,6%. Kim ngạch xuất khẩu tám tháng đầu năm đạt 37,3 tỉ USD, giảm 14,2% so với cùng kỳ năm trước. Xuất khẩu giảm nhiều so với năm 2008 chủ yếu do thị trường bị thu hẹp và tác động của yếu tố giảm giá. Riêng yếu tố giảm giá đã làm kim ngạch xuất khẩu giảm trên 6 tỉ USD, bằng khoảng 17% tổng kim ngạch xuất khẩu. Kim ngạch nhập khẩu tám tháng đầu năm đạt 42,4 tỉ USD, giảm 28,2% so với cùng kỳ năm trước. Trong tám tháng đầu năm nhập siêu 5,1 tỉ USD, bằng 13,7% kim ngạch xuất khẩu. Trong những tháng cuối năm, Chính phủ xác định tiếp tục chính sách kích cầu thông qua cho vay hỗ trợ lãi suất.
Theo ông Nguyễn Xuân Phúc, Bộ Kế hoạch - đầu tư đã báo cáo Chính phủ các vấn đề liên quan đến 166 sân golf trên toàn quốc, bộ đề xuất cắt giảm 51 sân golf, còn lại 115 sân golf nhưng Chính phủ vẫn chỉ đạo Bộ Kế hoạch - đầu tư rà soát để cắt giảm hơn nữa số sân golf hiện có. Chính phủ cũng đã thảo luận báo cáo định hướng quy hoạch phát triển các nhà máy điện hạt nhân của VN đến năm 2030, báo cáo đầu tư dự án điện hạt nhân Ninh Thuận, báo cáo kết quả thẩm định dự án điện hạt nhân Ninh Thuận và giao lại cho Bộ Công thương tiếp thu ý kiến các thành viên Chính phủ để trình cấp có thẩm quyền về vấn đề này.
Trả lời câu hỏi của Tuổi Trẻ về sự cố khiến Nhà máy lọc dầu Dung Quất tạm dừng hoạt động, Thứ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Thành Biên nói sự cố này xảy ra từ ngày 18-8, đến nay các bên có liên quan đang xác định nguyên nhân, do vậy chưa thể công bố các thông tin về sự cố này, tinh thần là các cơ quan chức năng sẽ trình Chính phủ biện pháp khắc phục nhanh nhất và hiệu quả nhất có thể.
Về kiến nghị xử phạt vượt khung việc vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ ở Hà Nội và TP.HCM, ông Nguyễn Xuân Phúc nói: “Chúng tôi đã lắng nghe ý kiến của Bộ Tư pháp về nguyên tắc bình đẳng trước pháp lụât, nếu mức phạt cao hơn không đúng quy định thì sẽ xin ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Tuy nhiên hiện nay vấn đề này mới được đưa ra chứ chưa có quyết định chính thức”.
3. Báo Lao động trên mục Ý kiến bạn đọc có bài “Đòi hỏi từ dân”. Bài báo phản ánh: Bài báo phản ánh: Mặc dù đã bị "thổi còi", nhưng UBND TPHCM lại tiếp tục đề nghị Thủ tướng cho tăng mức xử phạt vi phạm giao thông gấp đôi vì đây là biện pháp cấp bách, hữu hiệu nhằm làm giảm ùn tắc giao thông và tai nạn giao thông.
Đối với đề nghị tăng mức xử phạt hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ tại TPHCM với mức phạt gấp đôi mức hiện hành, Bộ Tư pháp cho rằng, cùng một hành vi vi phạm nhưng mỗi nơi lại áp dụng khác nhau là không thực hiện đúng nguyên tắc bình đẳng trước pháp luật. Mặc dù đã bị "thổi còi", nhưng UBND TPHCM lại tiếp tục đề nghị Thủ tướng cho thực hiện vì đây là biện pháp cấp bách, hữu hiệu nhằm làm giảm ùn tắc giao thông và tai nạn giao thông.
Không cần phải bàn thêm về việc có nên cho phép thực hiện xử phạt hành chính về giao thông đường bộ tại TPHCM cao hơn địa phương khác nữa, bởi vì sự đúng - sai đã được Bộ Tư pháp phân tích ngọn nguồn trên cơ sở của pháp luật. Không ai có thể đứng trên luật, Chính phủ cũng không thể ban hành nghị định trái với quy định của luật.
Trong trường hợp này, rõ ràng nếu muốn áp dụng theo đề nghị của UBND TPHCM thì trước hết phải sửa luật. Quyết tâm giảm ùn tắc và tai nạn giao thông của chính quyền thành phố cũng cần được nhân dân chia sẻ. Làm được việc này, không phải chỉ đem lại danh dự cho một chính quyền thành phố lớn nhất nước, mà mỗi người dân cũng giảm bớt những nhọc nhằn. Nhưng luật pháp ban hành thì phải tuân thủ, người vi phạm Luật Giao thông ở đâu trên lãnh thổ nước VN cũng chịu xử phạt như nhau trên cùng một hành vi. Để người dân có ý thức hơn trong việc chấp hành Luật Giao thông, chính quyền cần tăng cường công tác tuyên truyền, đối với cá nhân vi phạm hãy cứ theo luật mà xử.
Có một điều và cũng là chiều đòi hỏi ngược lại từ phía dân, đó là khi người dân vi phạm Luật Giao thông thì bị phạt, còn nếu chính quyền quản lý điều hành kém, để xảy ra ùn tắc thường xuyên và tai nạn giao thông ngày càng cao thì có bị xử lý và hình thức chịu phạt như thế nào?
Trước những vấn đề nan giải, kinh niên của đô thị và xã hội, người có trách nhiệm cũng cần phải chân thành suy nghĩ gì về năng lực của mình và biết được hình ảnh của mình như thế nào trong lòng dân chúng. Luật không có quy định mức xử phạt sự yếu kém trong quản lý, nhưng trong mắt người dân và đòi hỏi của thời đại, mọi cái không phù hợp với sự tiến bộ của đất nước đều cần phải thay đổi.
Quy hoạch hạ tầng và tổ chức giao thông chất lượng quá thấp là nguyên nhân căn bản dẫn đến ùn tắc và tai nạn giao thông. Nhiều ý kiến cho rằng, nếu không xây dựng được hạ tầng giao thông hiện đại, không quy hoạch tốt đô thị, không tổ chức được hệ thống vận tải công cộng văn minh thì TPHCM sẽ tiếp tục rơi vào bế tắc về giao thông, mà lúc đó mọi biện pháp hành chính cứng rắn đều không thể cứu vãn nổi.
Trên đây là điểm báo sáng ngày 03/9/2009, Văn phòng xin báo cáo Lãnh đạo Bộ.
Phòng Tổng hợp - Văn phòng.