Trong buổi sáng ngày 24/6/2009, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh phản ánh: 90% doanh nghiệp vẫn hoạt động ổn định - Đó là số liệu được Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) công bố trong buổi tọa đàm “Triển vọng kinh tế và những vấn đề đặt ra cho doanh nghiệp Việt Nam năm 2009-2010” tại Hà Nội sáng 23-6. Buổi tọa đàm này do VCCI phối hợp Viện Kinh tế Việt Nam (thuộc Viện Khoa học và xã hội Việt Nam) và Báo Diễn Đàn Doanh Nghiệp tổ chức.
Ông Phạm Gia Túc, Phó Chủ tịch VCCI, công bố một số liệu khảo sát: 90% số lượng doanh nghiệp vẫn đang hoạt động ổn định. Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình hình khả quan này là do Chính phủ đã có những chính sách hợp lý, góp phần ổn định nền kinh tế.
Nhận định về tác dụng các gói kích cầu của Chính phủ, ông Bùi Quang Tuấn, Viện phó Viện Kinh tế Việt Nam, cho rằng gói kích cầu thứ nhất đã đạt được hiệu quả cao, thực hiện kịp thời, hỗ trợ tốt cho doanh nghiệp và một số ngành. Gói kích cầu thứ hai mang tính chất trung và dài hạn, mới bắt đầu triển khai, cần có đánh giá cụ thể và giám sát chặt chẽ. Theo ông Tuấn, cần tính liều lượng của gói kích cầu thứ hai để đảm bảo các cân đối vĩ mô, đặc biệt là tránh lạm phát cao trở lại.
2. Báo Công thương phản ánh: Trong lúc thị trường xuất khẩu gặp khó khăn do ảnh hưởng của suy giảm kinh tế toàn cầu, thì việc quay trở lại thị trường nội địa trở thành sự lựa chọn mới của nhiều doanh nghiệp. Tuy nhiên chiếm lĩnh thị trường nội địa, đặc biệt là thị trường nông thôn rộng lớn còn đang bỏ ngỏ thì lại không phải là phương án khả thi đối với tất cả các ngành hàng.
Theo ông Nguyễn Tôn Quyền, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (Vietfores), Nhà nước khuyến khích kích cầu thị trường nội địa, đưa hàng về nông thôn nhằm nâng cao kim ngạch cho ngành chế biến gỗ trong nước nên nhiều DN đã triển khai theo chủ trương này. Tuy vậy, khi bước vào thực tế đã gặp phải rất nhiều khó khăn, vướng mắc vì có tới 90% DN hiện nay đều có sản phẩm làm theo mẫu mã để xuất khẩu nên giá cả cao và không thể phù hợp với thị hiếu của nông thôn.
Cũng giống như ngành gỗ, một lãnh đạo của ngành dệt may cho biết, không mấy doanh nghiệp của ngành này mặn mà với chủ trương đưa hàng về nông thôn vì với chi phí bỏ ra để mua nguyên liệu sản xuất dù là nguyên liệu ngoại nhập hay nguyên liệu trong nước thì doanh nghiệp cũng cầm chắc lỗ 50% nếu đưa hàng về bán ở nông thôn. Vì hiện nay thị hiếu tiêu dùng ở khu vực nông thôn vẫn chủ yếu nghiêng về các mặt hàng giá rẻ. Đối với ngành dệt may, đưa hàng về nông thôn chỉ khả thi với một số mặt hàng như hàng tồn kho chất lượng tương đối tốt mà lại được bán với giá rẻ. Đại diện hệ thống siêu thị Vinatex cho rằng, khó khăn hiện nay của ngành dệt may là không thể yêu cầu nhà sản xuất đưa ra những mặt hàng riêng cho từng vùng nông thôn.
Lâu nay, nhiều sản phẩm sản xuất trong nước chỉ hướng ra xuất khẩu, bán ở thị trường nội địa thì giá đắt, chất lượng không phù hợp. Khâu phân phối cũng gặp nhiều khó khăn do các doanh nghiệp phải tự thiết lập được kênh phân phối bán lẻ nhưng lại chưa thiết lập được mối liên kết với mạng lưới tiêu thụ là các đại lý sẵn có của các DN chuyên bán buôn, bán lẻ ở nông thôn. Hiện nay, hàng Trung Quốc đang tràn ngập thị trường với ưu thế về mẫu mã và giá cả dễ chấp nhận, các doanh nghiệp rất khó cạnh tranh.
Không ít trở ngại khiến cho các doanh nghiệp dè dặt với việc đưa hàng về nông thôn do lo ngại không có được hiệu quả như ý muốn. Bà Dương Thị Quỳnh Trang, giám đốc đối ngoại hệ thống siêu thị BigC cho biết: hiện siêu thị không triển khai chiến dịch đưa hàng về nông thôn mà chỉ hỗ trợ nông dân lên thành phố mua hàng tại siêu thị bằng cách tổ chức một số tuyến xe buýt đưa người dân ở các huyện ngoại thành tới BigC mua hàng với giá rẻ.
3. Báo Sài Gòn giải phóng phản ánh: Sở Xây dựng Hà Nội vừa thông báo mời gọi đầu tư xây dựng nhà ở cho công nhân lao động và nhà ở cho người có thu nhập thấp. Theo quy định hiện hành, các nhà đầu tư tham gia xây dựng nhà cho các đối tượng nêu trên sẽ được nhận nhiều ưu đãi của thành phố về đất đai, tài chính, tín dụng, thủ tục đầu tư... Tuy nhiên, theo Sở Xây dựng, cho tới thời điểm này mới có 2 doanh nghiệp đăng ký tham gia là Tổng Công ty Xây dựng Hà Nội (khu đất 20% thuộc khu Ngoại giao đoàn TP Hà Nội), Công ty cổ phần Đầu tư xây dựng và phát triển đô thị Hồng Hà (khu N04, khu Ngoại giao đoàn).
Có một thực tế là không ít nhà đầu tư vẫn thờ ơ với các dự án nhà ở giá thấp. Đặc biệt là đối với quỹ đất sạch ở nội thành Hà Nội, nếu xây nhà cao cấp hoặc khu thương mại, nhà đầu tư sẽ thu được lợi nhuận lớn, trong khi đầu tư vào nhà ở giá thấp thì đương nhiên lợi nhuận sẽ giảm đáng kể. Do đó, Chính phủ và Bộ Xây dựng cần có thêm giải pháp để những dự án nhà ở giá thấp sớm trở thành hiện thực.
Báo cũng phản ánh: Văn phòng QH sáng 23-6, cho biết, Đoàn giám sát của Ủy ban Thường vụ QH vừa họp triển khai chuyên đề giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước tại các tập đoàn, tổng công ty nhà nước. Theo đó, từ đầu tháng 7, Đoàn giám sát sẽ bắt đầu kế hoạch làm việc cụ thể với các bộ ngành, địa phương, các tập đoàn và tổng công ty.
Trước đó, ngay sau khi UBTVQH ban hành Nghị quyết về kế hoạch giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước tại các tập đoàn, tổng công ty nhà nước, Đoàn giám sát đã yêu cầu các cơ quan chức năng và các địa phương nộp các báo cáo cần thiết. Đoàn giám sát đã nhận được báo cáo của 105 đơn vị, song theo Phó Chủ tịch QH Nguyễn Đức Kiên, hầu hết các báo cáo này chưa cung cấp đủ thông tin theo yêu cầu. Đoàn giám sát cũng đã đề nghị các tổ chức nghiên cứu độc lập và hiệp hội doanh nghiệp phối hợp điều tra, khảo sát và đánh giá hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp ngoài quốc doanh, nhất là trong các lĩnh vực mà các tập đoàn, tổng công ty nhà nước đang hoạt động để có sự đối chiếu, so sánh khách quan...
Dự kiến, Báo cáo giám sát sẽ được trình UBTVQH cho ý kiến và trình QH tại kỳ họp thứ 6.
4. Báo Thanh niên phản ánh: Hôm qua, 23.6, Hội nghị trực tuyến ngành dược toàn quốc đã được Bộ Y tế tổ chức, với sự tham dự của Phó thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân, cùng đại diện các bộ, ngành, UBND các tỉnh thành…
Ở phần đầu buổi trực tuyến, Phó thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân đã gợi ý chi tiết cho các sở y tế, đại biểu của các tỉnh thành rất nhiều vấn đề "nóng". Ông nhấn mạnh: "Đây là dịp để chúng ta triển khai thông tin về lĩnh vực dược trên khắp cả nước; sắp xếp, nâng cao năng lực phân phối thuốc của chúng ta; quan hệ giữa bác sĩ và dược sĩ, quan hệ giữa bệnh viện và nhà thuốc là những vấn đề bức xúc của xã hội, vì thế yêu cầu các địa phương cần bàn luận. Các đại biểu phải làm sao để cho tôi cũng cảm thấy bức xúc hơn nữa...".
Thế nhưng, trọn buổi sáng chỉ có một vài tham luận đi vào trọng tâm như báo cáo của một Thứ trưởng Bộ Y tế, Sở Y tế TP.HCM, Đại học Dược Hà Nội. Nhiều báo cáo còn lại mang tính hình thức, không đi vào trọng tâm vấn đề; có tỉnh khi được ban tổ chức mời phát biểu thì nói "không có ý kiến gì!". Trong đó, có báo cáo của một đơn vị tại Hà Nội khiến tất cả các đại biểu ở đầu cầu TP.HCM sốt ruột vì quá dài dòng. Báo cáo này làm mất quá nhiều thời gian mà lại không đi vào trọng tâm những vấn đề cần giải quyết trong lĩnh vực dược, có quá nhiều tiểu tiết không đáng để đưa vào một hội nghị quan trọng như thế này. Đến gần trưa, nhưng địa phương chiếm thị phần lớn nhất về dược là TP.HCM vẫn chưa được trình bày tham luận nào… Sau đó mới đến lượt TP.HCM được báo cáo, và chỉ một đơn vị nhà nước (Sở Y tế) và đại diện một đơn vị dược tư nhân. Nhiều đơn vị, bệnh viện đã chuẩn bị sẵn ý kiến đóng góp cho các vấn đề bức xúc nhưng không còn thời gian để trình bày…
Có nhiều hội nghị với chủ đề mang tính vĩ mô, nhằm kết luận những vấn đề quan trọng, nhưng nhiều vị đại diện cho cả một tỉnh thành đã không chuẩn bị kỹ lưỡng, để rồi kết thúc hội nghị mà không giải quyết được gì, gây lãng phí rất lớn về thời gian và tiền bạc. Như hội nghị trực tuyến ngành dược nói trên.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài "Thi hành án sai rồi để đó". Bài báo phản ánh: Năm 1987, TAND tỉnh Long An xử buộc chồng bà Trần Thị Phùng (ngụ phường 5, thị xã Tân An, Long An) trả cho nguyên đơn một số tiền tương đương 23,3 tấn gạo.
Tháng 6-1989, để cưỡng chế thi hành án, chánh án TAND thị xã Tân An ra quyết định kê biên căn nhà lá 70 m2 do vợ chồng bà Phùng xây dựng trên 192 m2 đất thuê của người khác. Đến năm 1990 (sau thời điểm vợ chồng bà Phùng bị kê biên nhà), mẹ bà Phùng đã mua lại số đất này (phân thành hai lô) rồi chuyển nhượng cho bà Phùng. Ngay sau đó, bà Phùng đã được UBND tỉnh Long An ra quyết định giao quyền sử dụng đất.
Giữa năm 1992, TAND thị xã Tân An đăng báo cho biết sẽ phát mại căn nhà trên để thi hành án. Nhưng cùng thời điểm này, chấp hành viên lại yêu cầu vợ chồng bà Phùng tháo dỡ nhà để phát mại hai lô đất. Bà Phùng liền nộp đơn khiếu nại với lý do số đất đó là tài sản riêng của bà. TAND thị xã Tân An nhận đơn nhưng không giải quyết và đã cho phát mại đất. Ba tháng sau, do không ai mua và người được thi hành án cũng không chịu nhận đất nên chấp hành viên đã bán hai lô đất cho hai người khác. Căn cứ vào hợp đồng phát mại hai lô đất do TAND thị xã chuyển sang, Sở Xây dựng tỉnh đã đề nghị UBND tỉnh công nhận quyền sử dụng đất cho bên mua. UBND tỉnh chỉ mới phê “duyệt y” trên tờ trình chứ chưa có quyết định thu hồi đất và giao cho người mua quyền sử dụng đất theo quy định lúc bấy giờ. Do vậy, ngoài việc vẫn tiếp tục sử dụng nhà, đất trên thực tế thì bà Phùng vẫn đứng tên làm chủ đất trong sổ địa chính của phường và đóng thuế từ đó đến nay. Đến năm 1997, hai người mua mới đến phường đăng ký nộp thuế đất đối với phần đất của mình.
Năm 2001, khi UBND phường 5 làm thủ tục cho vợ chồng bà Phùng nhận tiền đền bù do một lô đất bị giải tỏa trắng, một lô đất bị giải tỏa một phần để địa phương làm đường thì bên mua phát đơn khiếu nại. Vụ việc còn chưa ngã ngũ thì hai năm sau, UBND thị xã Tân An ra quyết định phạt vợ chồng bà Phùng năm triệu đồng do có hành vi xây dựng nhà trên phần đất lấn chiếm và buộc tháo dỡ nhà.
Không đồng ý, vợ chồng bà Phùng đã khởi kiện quyết định xử phạt, đồng thời khiếu nại việc phát mại đất. Theo kết luận vào tháng 2-2004 của VKSND tỉnh Long An, chấp hành viên đã vi phạm nghiêm trọng các quy định về trình tự, thủ tục thi hành án. Cụ thể là kê biên nhà, thông báo bán nhà nhưng lại buộc người phải thi hành án tháo dỡ nhà để bán đất trong khi pháp luật lúc đó không cho đấu giá, phát mại quyền sử dụng đất... Sau đó, VKSND tỉnh chuyển toàn bộ hồ sơ sang Sở Tư pháp tỉnh kèm đề nghị “kiểm điểm vai trò, trách nhiệm của chấp hành viên, lãnh đạo TAND thị xã Tân An và có hướng giải quyết dứt điểm khiếu nại của bà Phùng”. Kế tiếp, bản án hành chính phúc thẩm tháng 4-2004 của TAND tỉnh tuyên hủy quyết định xử phạt của UBND thị xã, công nhận vợ chồng bà Phùng được quyền sử dụng đất hợp pháp.
Cứ tưởng vụ việc đã giải quyết xong nhưng lại phát sinh tình tiết mới. Sau đó, một người mua đã được cấp giấy đỏ nên UBND thị xã ra quyết định buộc vợ chồng bà Phùng phải thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả do vi phạm hành chính gây ra bằng cách tháo dỡ nhà để trả lại đất cho người bị lấn chiếm. Tháng 4-2005, khi phát hiện quyết định này được ban hành sai thẩm quyền, UBND thị xã đã thu hồi và giao cho UBND phường ra quyết định với nội dung tương tự.
Do vợ chồng bà Phùng không thực hiện quyết định xử lý trên nên một người mua đất đã kiện vợ chồng bà Phùng ra tòa. Cả hai cấp sơ thẩm và phúc thẩm đều công nhận người mua đất được quyền sử dụng diện tích đất tranh chấp theo giấy đỏ đã được cấp. Vợ chồng bà Phùng bị buộc tháo dỡ nhà để giao trả đất cho người mua. Cho rằng những việc không hay nêu trên xuất phát từ chỗ chấp hành viên đã thi hành án sai, vợ chồng bà Phùng gửi đơn khiếu nại đến nhiều nơi nhưng đến nay vẫn chưa có cơ quan nào đứng ra giải quyết.
Theo Phòng Thi hành án tỉnh Long An (tên cũ), vào năm 1993, TAND thị xã Tân An không bàn giao hồ sơ thi hành án của gia đình bà Phùng đến cơ quan thi hành án thị xã nên phòng không đủ căn cứ để giải quyết theo thẩm quyền. Trước mắt, phòng chỉ tổ chức họp kiểm điểm nguyên chấp hành viên trực tiếp tổ chức thi hành bản án trên. Gần đây nhất, tháng 6-2009, đại diện TAND thị xã Tân An lại cho biết “đã chuyển hồ sơ sang Đội thi hành án thị xã (tên cũ - PV) và tòa không còn lưu giữ gì cả”. Trao đổi với phóng viên, ông Đỗ Văn Minh, Phó Trưởng Thi hành án dân sự tỉnh Long An, cho biết: “Chúng tôi sẽ xem xét lại vụ việc để phân định thẩm quyền xử lý. Bởi lẽ chấp hành viên đã thi hành bản án trên tuy đang làm việc tại Thi hành án dân sự tỉnh nhưng các sai phạm liên quan lại phát sinh từ thời điểm công tác thi hành án còn trực thuộc tòa án...”.
2. Báo Dân trí điện tử phản ánh: Chánh án TAND TP Hà Nội vừa có quyết định không xem xét giải quyết đơn khởi kiện của ông Cù Huy Hà Vũ đối với Quyết định phê duyệt Quy hoạch phân vùng thăm dò, khai thác, chế biến, sử dụng quặng bô xít của Thủ tướng Chính phủ.
Quyết định ra ngày 19/6 do Chánh án Nguyễn Sơn ký, ghi rõ, TAND TP Hà Nội trả lại đơn khởi kiện của ông Cù Huy Hà Vũ là hoàn toàn có căn cứ và đúng pháp luật vì:
Thứ nhất, Tòa án không có căn cứ pháp lý để thụ lý và giải quyết đơn khởi kiện này.
Thứ hai, Quyết định số 167/2007/QĐ-TTg ngày 1/11/2007 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt được ban hành hoàn toàn đúng thẩm quyền, trình tự, thủ tục quy định trong Luật Tổ chức Chính phủ, Luật Bảo vệ môi trường, Luật Khoáng sản, Luật Quốc phòng, Luật Di sản văn hóa, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, Quy chế làm việc của Chính phủ và các văn bản pháp luật khác có liên quan.
Thứ ba, quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến bô xít là chủ trương của Đảng và Nhà nước. Quyết định số 167/2007/QĐ-TTg đã được ban hành trên cơ sở này.
Vì những lý do trên, TAND TP Hà Nội quyết định giữ nguyên thông báo về việc trả lại đơn khởi kiện của ông Cù Huy Hà Vũ; Không xem xét giải quyết đơn khởi kiện của ông Cù Huy Hà Vũ đối với Quyết định số 167/2007/QĐ-TTg ngày 1/11/2007 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch phân vùng thăm dò, khai thác, chế biến, sử dụng quặng bô xít giai đoạn 2007-2015, có xét đến năm 2025.
Trước đó, ngày 11/6/2009, ông Cù Huy Hà Vũ có đơn kiện tại TAND TP Hà Nội đối với Quyết định trên của Thủ tướng Chính phủ. Ngày 15/6/2009, TAND TP Hà Nội ra Thông báo số 19/TB-TA trả lại đơn khởi kiện của ông Cù Huy Hà Vũ vì đơn khởi kiện không có căn cứ pháp lý. Ngày 17/6/2009, ông Cù Huy Hà Vũ có đơn khiếu nại gửi Chánh án TAND TP Hà Nội về Thông báo trả lại đơn khởi kiện nói trên.
Quyết định này cũng nói rõ đây là quyết định giải quyết khiếu nại cuối cùng đối với vụ việc này.
3. Báo Sài Gòn giải phóng phản ánh: Ngày 23-6, trả lời câu hỏi của phóng viên đề nghị cho biết phản ứng của Việt Nam về Tuyên bố ngày 22-6 của Trưởng các cơ quan đại diện ngoại giao EU tại Việt Nam về việc Cơ quan An ninh Điều tra, Bộ Công an bắt Lê Công Định, Người Phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Dũng nói: “Cần khẳng định rõ rằng Lê Công Định bị bắt do đã có những hành vi vi phạm pháp luật, câu kết với một số phần tử ở nước ngoài hoạt động với mục đích lật đổ, chống Nhà nước Việt Nam. Chính Lê Công Định cũng đã thừa nhận những hành vi phạm tội của mình.
Việc Cơ quan An ninh Điều tra của Việt Nam bắt giam Lê Công Định là công việc nội bộ của Việt Nam, theo đúng trình tự thủ tục của pháp luật Việt Nam, hoàn toàn phù hợp với các quy định của luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Quốc tế về quyền dân sự, chính trị (ICCPR). Ở Việt Nam, quyền tự do bày tỏ chính kiến của công dân được pháp luật bảo đảm và được thực hiện trên thực tế. Việc xử lý những người vi phạm pháp luật là cần thiết và là việc làm bình thường mà các quốc gia trên thế giới, trong đó có các nước Liên minh châu Âu (EU), đều tiến hành để bảo đảm an ninh quốc gia, trật tự xã hội và an toàn cho người dân.
Điều rất đáng tiếc là mặc dù có đầy đủ thông tin và đã trao đổi về vấn đề này trong Đối thoại vừa qua giữa Bộ Ngoại giao Việt Nam và Nhóm Bộ ba EU (EU-Troika), nhưng Tuyên bố của Trưởng các cơ quan đại diện ngoại giao EU tại Hà Nội là không khách quan, can thiệp vào công việc nội bộ của Việt Nam”.
Báo cũng phản ánh: Thủ tướng Chính phủ vừa giao Thanh tra Chính phủ chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp, Bộ TN-MT và các bộ, ngành có liên quan tiến hành tổng kết toàn diện việc thi hành Luật Khiếu nại, tố cáo và các văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan quy định về khiếu nại, tố cáo. Việc tổng kết nhằm có cơ sở cho việc hoàn thiện hệ thống pháp luật khiếu nại, tố cáo và đổi mới cơ chế giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước.
Thủ tướng cũng giao Thanh tra Chính phủ chủ trì, phối hợp với Bộ Công an và các bộ, ngành có liên quan tổng kết, đánh giá việc giải quyết khiếu nại, tố cáo đông người, kiến nghị các biện pháp, giải pháp tổng thể nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật, bảo đảm an ninh chính trị, trật tự công cộng, quyền tự do, dân chủ của công dân. Đồng thời, phối hợp với Bộ TN-MT và các bộ, ngành có liên quan nghiên cứu những vấn đề quy định trong luật, nhưng chưa được hướng dẫn thi hành đầy đủ và những quy định trong một số nghị định của Chính phủ chưa phù hợp với Luật Khiếu nại, tố cáo và Luật Đất đai; kiến nghị hướng giải quyết nhằm bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất, phù hợp, khả thi của hệ thống pháp luật.
Trên đây là điểm báo sáng ngày 24/6/2009, Văn phòng xin báo cáo Lãnh đạo Bộ.
Phòng Tổng hợp - Văn phòng.