Trong buổi sáng ngày 22/6/2009, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh phản ánh: Bộ Nội vụ vừa hoàn chỉnh dự thảo nghị định về tuyển dụng, sử dụng và quản lý công chức để lấy ý kiến các tổ chức, cá nhân.
Điểm đáng chú ý của dự thảo nghị định là việc thi nâng ngạch công chức được tổ chức theo nguyên tắc cạnh tranh trong từng bộ, tỉnh. Căn cứ vào chỉ tiêu thi nâng ngạch được phân bổ, các bộ, tỉnh xem xét cử công chức có đủ tiêu chuẩn, điều kiện tham dự kỳ thi. Số lượng công chức được cử tham dự kỳ thi phải cao hơn so với chỉ tiêu nâng ngạch của cơ quan. Ban soạn thảo cho biết, căn cứ vào kết quả kỳ thi, chỉ bổ nhiệm vào ngạch dự thi đối với số công chức bằng đúng số chỉ tiêu nâng ngạch của bộ, tỉnh và theo nguyên tắc chọn người giỏi hơn.
Ngoài ra, dự thảo nghị định cũng đề xuất một số nội dung mới về căn cứ tuyển dụng công chức, các môn thi trong kỳ thi tuyển công chức và quy định về việc xét chuyển cán bộ, công chức cấp xã thành công chức từ cấp huyện trở lên.
2. Báo Tuổi trẻ phản ánh: Tiếp tục dừng ký hợp đồng repo chứng khoán - Đó là yêu cầu của Ủy ban Chứng khoán (CK) nhà nước được đưa ra trong cuối tuần qua. Theo đó, các công ty CK vẫn phải dừng ký mới hợp đồng giao dịch kỳ hạn CK (repo) như yêu cầu của Ủy ban CK nhà nước đưa ra trong tháng 5-2009. Đồng thời các công ty CK chỉ được thực hiện các nghiệp vụ kinh doanh khi đã được cấp phép, nếu có các sản phẩm, dịch vụ tài chính khác thì phải báo cáo và có phương án thực hiện, trong đó có các biện pháp quản trị rủi ro.
Ủy ban CK nhà nước cũng lưu ý các công ty CK không được tổ chức thị trường giao dịch CK vì công việc này đã được Luật CK giao cho Sở Giao dịch CK và Trung tâm Giao dịch CK. Ủy ban CK nhà nước cho biết sẽ kiểm tra các công ty CK và xử lý nghiêm các trường hợp này. Được biết hiện đã có một số công ty CK tổ chức các sàn CK chưa niêm yết. Tại các sàn này nhà đầu tư cũng đã đưa vào sử dụng một số sản phẩm mua bán CK mới, và có một số trường hợp đã xảy ra rủi ro cho nhà đầu tư.
3. Báo Hà Nội mới phản ánh: Sở Xây dựng Hà Nội đã có thông báo mời gọi đầu tư xây dựng nhà ở cho công nhân lao động tại các KCN và nhà ở cho người có thu nhập thấp tại Hà Nội. Nhà đầu tư tham gia xây dựng nhà cho các đối tượng nêu trên sẽ được nhận nhiều ưu đãi của thành phố về đất đai, tài chính, tín dụng, thủ tục đầu tư...
Theo Sở Xây dựng, hiện đã có một số doanh nghiệp lớn đăng ký xây dựng nhà ở dành cho người có thu nhập thấp ở Hà Nội như Tổng Công ty Xây dựng Hà Nội (khu đất 20% thuộc khu Ngoại giao đoàn TP Hà Nội), Công ty cổ phần Đầu tư xây dựng và Phát triển đô thị Hồng Hà (khu N04, khu Ngoại giao đoàn), Tổng Công ty Đầu tư phát triển nhà và đô thị HUD (khu đô thị Thanh Lâm - Đại Thịnh II)...
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài "Người góp vốn lắp camera, giữ dấu của VPCC". Bài báo phản ánh: Trên số báo ra ngày 19-6, Pháp Luật TP.HCM có bài viết “Hà Nội: VPCC Đống Đa tự ý ngưng hoạt động” phản ánh việc VPCC này đã tự ý ngưng hoạt động hơn hai tháng nay. Ngay sau khi Báo phát hành, chúng tôi nhận được phản hồi từ phía Trưởng VPCC Đống Đa Cáp Văn Chinh - nguyên thẩm phán TAND tối cao. Ông Chinh cho rằng việc nói văn phòng này “tự ý ngưng hoạt động” là không chính xác.
Ông Chinh cho biết VPCC Đống Đa chính thức đi vào hoạt động từ tháng 9-2008. Ngôi nhà hiện là trụ sở của VPCC Đống Đa thuộc sở hữu của luật sư Hoàng Đàm. Luật sư Đàm cũng là người đầu tư tài chính cho hoạt động của văn phòng. “Tới đầu tháng 4-2009 thì giữa tôi và anh Đàm bắt đầu có xung đột” - ông Chinh nói. Theo lời kể của ông Chinh, trong quá trình làm việc, luật sư Đàm đã soạn thảo một số hợp đồng liên quan đến việc góp vốn thành lập văn phòng, quyền và nghĩa vụ của luật sư Đàm và ông Chinh... Tinh thần chung của các bản hợp đồng đó là: luật sư Đàm là người góp vốn, nắm toàn quyền điều hành hoạt động của VPCC. “Trong một hợp đồng, anh Đàm nói VPCC hoạt động theo mô hình công ty cổ phần, anh Đàm là cổ đông, đồng thời là chủ tịch HĐQT, còn tôi được cử làm trưởng VPCC... Tôi nói điều này không phù hợp với Luật Công chứng, không thể ký kết hợp đồng như vậy được. Vì đây là VPCC có một công chứng viên, hoạt động theo loại hình doanh nghiệp tư nhân, trưởng văn phòng là người chịu trách nhiệm hoàn toàn trước pháp luật về hoạt động của văn phòng”- ông Chinh bức xúc.
Sự việc không dừng lại ở đó, theo ông Chinh, luật sư Đàm còn cho lắp camera để theo dõi hoạt động của công chứng viên vì cho rằng “bỏ tiền ra góp vốn thì phải được quyền điều hành, giám sát...”. Và từ khi phát sinh mâu thuẫn, luật sư Đàm đã giữ chặt con dấu của VPCC, quản lý tất cả giấy tờ gốc của văn phòng... “Khi tôi trình bày sự việc với UBND phường thì họ nói đây là quan hệ dân sự, các bên tự thỏa thuận, trong khi đó, theo pháp luật thì việc chiếm giữ con dấu bất hợp pháp là tội hình sự. Sau đó, công an đã vào cuộc, mời các bên liên quan đến hỏi xem con dấu đang ở đâu? Đúng lúc này, Sở Tư pháp TP Hà Nội tới niêm phong con dấu của tôi với lý do văn phòng đã tự ý ngưng hoạt động”.
Ông Chinh cho biết đã nhiều lần có đơn gửi Sở Tư pháp TP Hà Nội, đề nghị Sở làm “trọng tài” giải quyết mâu thuẫn nói trên. “Tôi muốn Sở tiếp tục xuống làm công tác hòa giải, nếu không thì tôi trả lại vốn cho anh Đàm, còn tư cách pháp nhân của văn phòng thì anh Đàm phải trả lại cho tôi và phải cho tôi thay đổi trụ sở để văn phòng hoạt động bình thường. Nhưng Sở Tư pháp dường như đứng ngoài cuộc. Lẽ ra Sở là cơ quan quản lý nhà nước ở địa phương, trước thực tế này Sở phải tham gia giải quyết. Đằng này “anh” chỉ đứng ngoài, để các bên tự giải quyết, chờ nếu văn phòng không hoạt động liên tục trong ba tháng thì rút giấy phép...” - ông Chinh ngán ngẩm.
Trước thực tế đó, ông Chinh cũng đã đề nghị Vụ Bổ trợ tư pháp (Bộ Tư pháp) có ý kiến hướng dẫn. Tuy nhiên đến nay ông vẫn chưa nhận được hồi âm từ phía vụ này.
Báo cũng phản ánh:Ông Trần Công Trục, Trưởng văn phòng công chứng Thăng Long (phố Trần Nhân Tông, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội), cho biết văn phòng này vừa áp dụng quy trình nhận hồ sơ công chứng qua mạng.
Khách hàng có nhu cầu công chứng chỉ cần lên website của văn phòng www.congchungthanglong.vn để lấy mẫu giấy tờ liên quan đến việc cần công chứng, điền các thông số vào biểu mẫu và gửi lại văn phòng theo đường e-mail. Nhận được bản tự khai của khách hàng, các công chứng viên sẽ rà soát lại và mời khách hàng mang giấy tờ gốc đến đối chiếu một lần khi ký văn bản công chứng.
“Trước đây, thông thường khách hàng trước khi ký văn bản công chứng phải đến trước một vài lần để làm biểu mẫu bằng giấy, hỏi thêm những điều chưa rõ ràng trong quy trình công chứng. Phương pháp nộp hồ sơ qua mạng này sẽ tiết kiệm được thời gian, công sức đi lại của khách hàng” - ông Trục nói. Gần nửa tháng thí điểm đã có hàng trăm lượt khách hàng sử dụng phương thức nộp hồ sơ mới này. Văn phòng công chứng này còn bố trí một đường dây điện thoại trực 24/24 giờ để giải đáp mọi thắc mắc của khách hàng liên quan đến công chứng.
Báo cũng cho biết: TP.HCM hiện có bảy phòng công chứng thuộc Sở Tư pháp TP.HCM và tám văn phòng công chứng (VPCC) tư cùng hoạt động.
Để đảm bảo an toàn cho hợp đồng, giao dịch của người dân, các tổ chức công chứng cần liên thông về thông tin ngăn chặn giao dịch đối với bất động sản trên địa bàn TP. Cụ thể là từng căn nhà, từng thửa đất có bị ngăn chặn giao dịch do đang thế chấp, kê biên thi hành án, bị tòa án áp dụng biện pháp tạm thời cấm giao dịch... hay không. Qua đó, công chứng viên sẽ giải quyết hay từ chối công chứng.
Để tạo thuận lợi cho hoạt động của tám VPCC, Sở Tư pháp TP.HCM đã cho các VPCC này truy cập mạng thông tin ngăn chặn giao dịch tương tự các phòng công chứng. Ông Trần Quốc Phòng, Trưởng VPCC Gia Định (quận 1), cho biết: “Ngay khi bắt đầu hoạt động, chúng tôi được Sở Tư pháp cấp mật khẩu để có thể truy cập, nắm bắt những thông tin cần thiết phục vụ nghiệp vụ công chứng. Vì vậy, chúng tôi không mất thời gian chạy nơi này, nơi khác xác minh khi người dân yêu cầu công chứng hợp đồng, giao dịch”.
Báo cũng có bài “Khi người sống bị khai tử”. Bài báo phản ánh: Hơn sáu năm nay, bà Nguyễn Thị G. (phường 25, quận Bình Thạnh, TP.HCM) loay hoay chạy tới lui làm thủ tục xin nhập lại hộ khẩu cho con gái của bà đã bị cắt hộ khẩu trước đây. Vướng mắc bắt nguồn từ khi con gái của bà bị khai tử từ năm 1998 bất thình lình trở về nhà vào tháng 12-2002.
Theo trình bày của bà G., con gái bà là HTNP (năm nay 47 tuổi) bị bệnh tâm thần, đi lạc từ năm 1997. Đến tháng 1-1998, bà G. nhận được tin báo tại Bệnh viện An Bình có phụ nữ vô danh chết. Do xác của người này đã bị thiêu nên bà không trực tiếp nhận diện con được mà chỉ nhận diện qua ảnh chụp xác chết. Thấy giống cô P. nên gia đình đã nhận giấy báo tử của Bệnh viện An Bình và làm thủ tục khai tử cho cô P. tại UBND phường 25 (quận Bình Thạnh).
Tháng 12-2002, bà G. bất ngờ nhận được tin báo của Bệnh viện Tâm thần tỉnh Dăk Lăk đề nghị bà liên hệ với bệnh viện để nhận cô P. về. Gia đình bà khấp khởi mừng thầm đến nhận con nhưng lần này bà đã cẩn thận đề nghị bệnh viện cung cấp các giấy tờ chứng minh con mình đã được điều trị nhiều năm tại đây. Sau khi xác định đúng là cô P., bà G. đưa con về nhà chăm sóc đến nay. Tuy nhiên, từ khi trở về, cô P. không có giấy tờ tùy thân và sống tại địa phương với hồ sơ pháp lý là đã chết. Gia đình bà G. nhiều lần làm đơn gửi công an quận xin nhập lại hộ khẩu cho cô P. nhưng đều bị từ chối với lý do cô P. đã được khai tử từ năm 1998.
Phòng Tư pháp quận Bình Thạnh lúng túng trước trường hợp của cô P. Do đó, Phòng Tư pháp đề nghị Sở Tư pháp TP.HCM hướng dẫn về trình tự, thủ tục, thẩm quyền hủy bỏ giấy khai tử cấp sai trước đây đối với trường hợp “người chết trở về” khá hy hữu này.
Theo luật sư Nguyễn Văn Hậu, Điều 81 Bộ luật Dân sự quy định trường hợp thân nhân có thể yêu cầu tòa án tuyên bố một người là đã chết khi người đó mất tích lâu năm. Nếu người được tuyên bố là đã chết trở về thì họ có quyền yêu cầu tòa hủy quyết định tuyên bố đã chết (Điều 83). Tuy nhiên, trường hợp cô P. không thuộc diện tuyên bố đương sự đã chết mà là do báo tử nhầm, dẫn đến khai tử nhầm theo. Hiện pháp luật chưa có quy định cụ thể về trường hợp này. Tuy nhiên, có thể áp dụng điều khoản tương tự để hủy giấy chứng tử và cho đương sự nhập hộ khẩu trở lại. Luật sư Hậu cho rằng ở đây, Bệnh viện An Bình đã bỏ qua một thủ tục khá quan trọng đối với trường hợp người chết vô danh là trước khi thiêu, chôn cất... bệnh viện phải báo để công an lấy dấu vân tay người chết lưu lại hồ sơ. Khi đối chiếu với kho tàng thư chứng minh nhân dân của Công an TP sẽ biết ngay đó có phải là cô P. hay không. Thực tế ai là người đã chết và được thiêu lần đó thì không thể xác định được.
Ông Huỳnh Tấn Đạt, Phó phòng Hộ tịch-Lý lịch tư pháp-Quốc tịch (Sở Tư pháp TP), cho biết Sở phải đề nghị Công an TP kiểm tra lại dấu vân tay của người trở về. Sau khi mời cô P. đến lấy dấu vân tay, đối chiếu với tàng thư, Công an TP đã có văn bản xác nhận hai dấu vân tay là của cùng một người. Do đó, Sở Tư pháp đề nghị Phòng Tư pháp quận Bình Thạnh hướng dẫn UBND phường 25 ra quyết định thu hồi bản chính lẫn bản sao giấy chứng tử của cô P., đồng thời xóa tên cô P. khỏi sổ khai tử năm 1998, tạo điều kiện cho cô P. làm thủ tục nhập hộ khẩu trở lại.
2. Báo Nhân dân trên mục Qua thư bạn đọc có bài “Vướng mắc trong hoạt động giám định tư pháp”. Bài báo phản ánh: Hoạt động giám định tư pháp là việc sử dụng kiến thức, phương tiện, phương pháp khoa học, kỹ thuật, nghiệp vụ để kết luận về chuyên môn, do người giám định tư pháp thực hiện theo trưng cầu của cơ quan tiến hành tố tụng, nhằm giải quyết những vấn đề liên quan các vụ án hình sự, hành chính, dân sự. Thực tế hiện nay, công tác giám định tư pháp còn nhiều vướng mắc, bất cập cần khắc phục.
Bạn đọc Vĩnh Linh (Kon Tum): Công tác giám định tư pháp có ý nghĩa quan trọng đối với việc giải quyết các vụ án bảo đảm khách quan, đúng pháp luật, không làm oan người vô tội. Hoạt động phối hợp trong hoạt động giám định tư pháp giữa các cơ quan chức năng hạn chế. Nhiều cơ quan, đơn vị không muốn cử người tham gia hoạt động giám định tư pháp và bản thân người được cử cũng không mấy tâm huyết để thực hiện nhiệm vụ này, vì công việc phức tạp, khó khăn, nhưng chế độ thù lao chưa thỏa đáng. Một số lĩnh vực thiếu đội ngũ chuyên gia giỏi thực hiện giám định tư pháp như thương mại, ngân hàng, thuế. Nhiều trường hợp, cơ quan pháp luật ra quyết định trưng cầu giám định, nhưng bị từ chối, ảnh hưởng tiến độ và hiệu quả xử lý các vụ án. Công tác thanh tra, kiểm tra trong lĩnh vực giám định tư pháp chưa chặt chẽ.
Bạn đọc Lê Hoàng Lan (Vĩnh Phúc): Trình tự, thủ tục giám định tư pháp tuy đã được cải tiến, nhưng vẫn chưa hết phiền hà. Không ít người bị gây thương tích do tai nạn giao thông, do đánh nhau..., nhưng không được cơ quan pháp luật cho đi giám định thương tật kịp thời, dẫn đến việc kết luận tỷ lệ phần trăm thương tật thiếu chính xác, ảnh hưởng quá trình xử lý vụ án. Công tác giám định thiệt hại về tài sản, tang vật trong các vụ án dân sự, kinh tế cũng gặp nhiều khó khăn, nhiều khi xảy ra sai sót, nhầm lẫn. Có nhiều vụ án, thời gian chờ đợi giám định quá lâu, khiến tài sản hư hỏng, mất mát, hao hụt, không thể thực hiện việc giám định và đưa ra kết luận một cách chuẩn xác. Ðó đây, còn xuất hiện những biểu hiện cán bộ giám định tư pháp có hành vi tiêu cực, nhũng nhiễu, cố ý làm sai kết quả giám định.
Bạn đọc Phan Minh Hùng (Kiên Giang):Giám định tư pháp là công việc vất vả, nhưng chế độ bồi dưỡng và đãi ngộ đối với cán bộ giám định viên tư pháp như hiện nay không phù hợp thực tế. Theo quy định, mức bồi dưỡng đối với giám định viên tư pháp cao nhất chỉ là 150 nghìn đồng/vụ việc, thấp nhất là 10 nghìn đồng/vụ việc. Nếu tính theo chế độ ngày công, mức chi bồi dưỡng cho giám định viên tư pháp là 12 nghìn đồng/ngày công. Chế độ thù lao thấp, điều kiện làm việc và cơ sở, vật chất, thiết bị phục vụ hoạt động giám định lạc hậu làm ảnh hưởng hiệu quả công tác.
3. Báo Đất Việt có bài “Khởi tố Phó trưởng Thi hành án tỉnh Tiền Giang”. Bài báo phản ánh: Ngày 18/6, Cơ quan điều tra tội phạm về xâm phạm các hoạt động tư pháp, Viện KSND tối cao, đã tống đạt quyết định khởi tố bị can đối với ông Nguyễn Văn Tám, Phó trưởng Thi hành án tỉnh Tiền Giang về hành vi “Ra quyết định trái pháp luật”. Cùng bị khởi tố về hành vi trên còn có Chấp hành viên Thi hành án tỉnh Tiền Giang, ông Lê Tấn Trung. Cả hai bị can được tại ngoại hầu tra.
Theo thông tin điều tra, năm 2000, bà Cao Quế Hoa trúng đấu giá căn nhà là tài sản kê biên của Nguyễn Văn Thừa – bị cáo trong một vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Tuy nhiên, sau đó Trung tâm Bán đấu giá tỉnh Tiền Giang lại có văn bản đề nghị Thi hành án tỉnh Tiền Giang cho Nguyễn Văn Thừa chuộc lại căn nhà trên. Nhận được văn bản này, Chấp hành viên Lê Tấn Trung có văn bản tham mưu và ông Nguyễn Văn Tám đã ký quyết định cho ông Thừa chuộc lại nhà. Tiếp đó, Chấp hành viên Lê Tấn Trung ký quyết định giải tỏa kê biên, đồng thời giao lại nhà cho ông Thừa trong tháng 3/2001. Điều lạ lùng, ba tuần sau, kể từ ngày có quyết định giao nhà cho ông Thừa thì người được sử dụng căn nhà này lại là ông Nguyễn Minh Hòa, Trưởng Thi hành án huyện Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang, chứ không phải ông Thừa.
Trước sự việc này, bà Hoa gửi đơn khiếu nại đến cơ quan chức năng. Sau một thời gian tìm hiểu vụ việc, ngày 31/12/2007, Thanh tra Chính phủ có báo cáo kết luận: “Nội dung khiếu kiện của bà Hoa và thỏa thuận trong biên bản đấu giá ngày 19/12/2000 là hợp pháp, buộc các bên thực hiện. Thay vì phải tuân thủ thực hiện cam kết đó, Trung tâm bán đấu giá và Thi hành án tỉnh Tiền Giang giải quyết cho ông Thừa chuộc lại tài sản là không đúng quy định pháp luật”. Liên quan đến vụ “ra quyết định trái pháp luật” này, Cơ quan Điều tra tội phạm về xâm phạm các hoạt động tư pháp, Viện KSND tối cao, cũng đang xem xét trách nhiệm của một số cán bộ khác thuộc Thi hành án tỉnh và Trung tâm bán đấu giá tài sản tỉnh Tiền Giang.
Trên đây là điểm báo sáng ngày 22/6/2009, Văn phòng xin báo cáo Lãnh đạo Bộ.
Phòng Tổng hợp - Văn phòng.