Trong buổi sáng ngày 14/4/2009, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh phản ánh: Ngày 13-4, Công ty Dịch vụ thông tin tài chính WVB Việt Nam và Công ty cổ phần Đầu tư và Tư vấn tài chính dầu khí đã công bố kết quả khảo sát tại 150 doanh nghiệp thuộc 11 lĩnh vực ngành nghề vừa tổ chức trong tháng 3.
Trong 12 tháng tới, đa số các nhà quản lý doanh nghiệp vẫn tự tin vào sự gia tăng doanh thu và lợi nhuận, 51% doanh nghiệp tham gia khảo sát cho biết kinh tế Việt Nam tiến triển theo hướng tốt đẹp hơn. Hơn một nửa số doanh nghiệp được phỏng vấn dự tính sẽ giữ nguyên số lượng nhân viên và 47% doanh nghiệp có kế hoạch đầu tư thêm cho tài sản cố định. Các doanh nghiệp tham gia khảo sát đều bày tỏ sự tin tưởng vào các biện pháp kích cầu tiêu dùng của nhà nước.
Báo cũng phản ánh:Trao đổi với Pháp Luật TP.HCM chiều qua (13-4), ông Đồng Bá Hướng, Chánh văn phòng Ban chỉ đạo tổng điều tra dân số và nhà ở toàn quốc, cho biết sau 11 ngày tổng điều tra dân số và nhà ở trên toàn quốc, tiến độ điều tra đã đạt 79%. Phần lớn các tỉnh đều đạt đúng tiến độ, duy nhất tỉnh Thái Nguyên quá chậm (chỉ đạt 62% số nhân khẩu được điều tra).
Bốn tỉnh đã vượt tiến độ điều tra, dẫn đầu là Lâm Đồng đã điều tra được 93% số nhân khẩu, Thanh Hóa: 91%, Đồng Nai: 90%. Đặc biệt là tỉnh Quảng Ninh, mặc dù cơ cấu, thành phần dân cư khá phức tạp nhưng cũng điều tra được 93% số nhân khẩu. “Đây là số liệu không đáng tin, bởi thông thường chỉ có những tỉnh miền núi có thành phần dân số đơn giản, dễ hỏi thì điều tra viên mới làm việc nhanh và ít sai sót. Chúng tôi sẽ kiểm tra lại tỉnh này” - ông Hướng nói.
Báo cũng cho biết:Hôm qua (13-4), Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã giao Bộ TN&MT phối hợp với Bộ Xây dựng nghiên cứu thống nhất phương án cấp một loại giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cùng với quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất.
Trước đó, Quốc hội đã có nghị quyết yêu cầu gộp hai loại giấy trên thành một; đơn giản hóa hồ sơ, thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; phấn đấu đến năm 2010 cơ bản hoàn thành việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với tất cả loại đất trên phạm vi toàn quốc. Thực hiện nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ giao Bộ TN&MT phối hợp với Bộ Tư pháp và các bộ, ngành liên quan trình phương án sửa đổi Luật Đất đai và các luật có liên quan đến cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Việc sửa đổi theo hướng thống nhất cấp một loại giấy chứng nhận cả quyền sử dụng đất cùng với quyền sở hữu nhà ở và các tài sản khác gắn liền với đất.
2. Báo Sài Gòn giải phóng phản ánh: Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội TPHCM Trần Hoàng Thám vừa có văn bản đề nghị UBND TP chỉ đạo các cơ quan chức năng khảo sát toàn diện và dự báo tình hình về việc làm và thiếu việc làm trên địa bàn TP một cách căn cơ; đánh giá tác động của mất việc làm đến đời sống xã hội để làm cơ sở cho lãnh đạo thành phố định hướng về các chính sách hỗ trợ người lao động.
Trong đó, cần tổ chức khảo sát từ thực tế cuộc sống của công nhân bị mất việc, đặc biệt là số lao động bị mất việc do điều kiện khách quan (doanh nghiệp đóng cửa, do thai sản…); từ đó có các giải pháp hỗ trợ phù hợp, các chính sách xã hội như: đào tạo, nâng cao tay nghề, miễn giảm học phí cho con em người lao động bị mất việc, được vay vốn để đảm bảo cuộc sống, được hưởng bảo hiểm y tế… Ngoài ra, đề nghị UBND TPHCM chỉ đạo Sở Xây dựng, Ban quản lý các Khu chế xuất và Công nghiệp TP thực hiện nhanh việc tạo quỹ đất và hỗ trợ các doanh nghiệp trong việc xây dựng nhà ở cho công nhân.
Đối với Chính phủ và các bộ, ngành Trung ương, đoàn đề nghị cần xác lập cơ chế phối hợp hiệu quả ở tầm vĩ mô trong điều chuyển nguồn lao động, không để xảy ra tình trạng người lao động ở doanh nghiệp này thì mất việc, còn doanh nghiệp khác không tuyển dụng được lao động, trong khi bài toán giải quyết việc làm cho người lao động đang là vấn đề rất bức xúc hiện nay.
3. Báo Quân đội nhân dân phản ánh: Ngày 13-4, Hội đồng Lý luận Trung ương đã họp kỳ thứ 8 tại Bắc Ninh. Kỳ họp này, Hội đồng tập trung hội thảo khoa học với chủ đề “Một số vấn đề cơ bản của nền kinh tế Việt Nam trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế toàn cầu hiện nay”. Đây là chủ đề mang tính thời sự, nóng bỏng, có ý nghĩa thiết thực, gắn kết việc nghiên cứu lý luận với những vấn đề thực tiễn đang đặt ra trong đời sống đất nước.
Phát biểu thảo luận, các đại biểu tập trung nhận định, đánh giá về diễn biến, xu thế, tính chất, nguyên nhân, tác động của cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu đến các nước, các khu vực trên thế giới; nghiên cứu đối sách của các quốc gia, các tổ chức quốc tế, từ đó bước đầu rút ra những bài học cho Việt Nam. Các đại biểu cho rằng, tác động đã và có thể còn xảy ra của cuộc khủng hoảng đến sự phát triển kinh tế-xã hội của nước ta; nêu lên những thách thức và cơ hội phát triển trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế toàn cầu. Qua đó, bổ sung, phát triển những quan điểm về phát triển kinh tế của Việt Nam; đề xuất những giải pháp cơ bản cần tập trung thực hiện để hạn chế thấp nhất những tác động bất lợi tiếp theo, ngăn chặn nguy cơ lây lan của nó để giữ vững ổn định vĩ mô, ngăn chặn suy giảm kinh tế, duy trì tăng trưởng hợp lý, bền vững, bảo đảm an sinh xã hội, tiếp tục đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập kinh tế quốc tế.
4. Báo Thanh niên phản ánh: Chiều 12.4, một khách hàng (tên Giang) khi sử dụng máy ATM của Ngân hàng TMCP Đông Á (EAB) tại 100 Hoàng Quốc Việt, Hà Nội đã phát hiện trên máy ATM của ngân hàng này có một camera lạ. Chiếc camera này được gắn trong một chiếc hộp nhựa màu trắng, ngay phía trên nóc máy ATM. Khi kiểm tra, đây là một camera dạng USB, trong đó có một file video ghi ngày 2.4.2009.
Trao đổi với Thanh Niên tối 13.4, ông Trần Đạo Vũ - Phó tổng giám đốc EAB cho biết, đây là một loại tội phạm mới lần đầu tiên xuất hiện tại VN và xảy ra tại máy ATM của EAB. Tuy nhiên, ông Vũ khẳng định, tất cả khách hàng sử dụng thẻ của EAB đều an toàn nếu họ vẫn còn thẻ trong người. Bọn tội phạm chỉ có thể lợi dụng để rút tiền nếu vừa có thẻ của khách hàng và mã pin đi kèm theo.
Tuy nhiên, cũng trao đổi Thanh Niên tối 13.4, một chuyên gia có kinh nghiệm về thẻ cho biết, thông thường, các tội phạm về thẻ thường gắn 2 thiết bị trên máy ATM nhằm trục lợi: một camera nhằm ăn cắp mã pin và một thiết bị gắn vào ổ tra thẻ vào để ăn cắp dữ liệu. Ông Vũ thông tin thêm: EAB chưa phát hiện thấy thiết bị lạ tại ổ đọc thẻ của máy ATM nói trên. Ông Vũ cũng nói rằng, nếu gắn các thiết bị lạ vào ổ đọc thẻ của máy ATM của EAB hay của bất cứ ngân hàng nào khác thì ổ sẽ tự đóng lại hoặc sẽ có tín hiệu phát về trung tâm. Ông Vũ nói: “Hiện tại, camera từ máy ATM này đã được đưa về để phân tích. Hôm nay 14.4, EAB sẽ chính thức công bố các thông tin về việc phân tích các thông tin có được từ chiếc camera này”.
Báo cũng cho biết: Hôm qua 13.4, Công ty Vedan (xã Phước Thái, H.Long Thành, Đồng Nai) gửi văn bản cho Hội Nông dân TP.HCM, Bà Rịa-Vũng Tàu (BR-VT) và Đồng Nai đề nghị số tiền chi hỗ trợ cho nông dân là 25 tỉ đồng. Trong đó, chi hỗ trợ người bị thiệt hại trực tiếp của tỉnh Đồng Nai và TP.HCM mỗi địa phương 7 tỉ đồng, tỉnh BR-VT 6 tỉ đồng; hỗ trợ thêm 5 tỉ đồng để lập quỹ phúc lợi phát triển bền vững cho các huyện Long Thành, Nhơn Trạch (Đồng Nai), Tân Thành (BR-VT) và Cần Giờ (TP.HCM) nhằm chuyển đổi nghề nghiệp cho nông dân, khuyến nông, phát triển hạ tầng...
Vedan đưa ra tiêu chí người được hỗ trợ phải bị thiệt hại thực tế nằm trong khu vực ảnh hưởng trực tiếp nước thải của Vedan và thuộc diện khó khăn; tài sản bị thiệt hại phải hợp pháp (đất phải có giấy tờ hợp lệ, nuôi trồng, đánh bắt thủy sản phải có xác nhận của chính quyền địa phương...) và không thuộc diện đã nhận hỗ trợ năm 1996 - 1997.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Sài Gòn giải phóng có bài “Vụ LS Lê Trần Luật vi phạm pháp luật: Chờ Đoàn LS Ninh Thuận đề xuất kỷ luật ông Luật”. Bài báo phản ánh: Ngày 8-4, Báo SGGP đăng bài viết “Một luật sư liên tiếp vi phạm pháp luật”, đề cập việc luật sư Lê Trần Luật (Trưởng Văn phòng Luật sư Pháp Quyền, trụ sở chính tại tỉnh Ninh Thuận) đã có một loạt hành vi sai phạm như: sử dụng giấy tờ giả, không báo cáo hoạt động theo luật định, trốn thuế, chiếm đoạt tiền của thân chủ…
Hôm qua 13-4, trao đổi với PV Báo SGGP, ông Nguyễn Văn Bốn, Phó Vụ trưởng Vụ Bổ trợ tư pháp (Bộ Tư pháp), cho biết: Chúng tôi chưa nhận được báo cáo chính thức từ Sở Tư pháp và Đoàn Luật sư tỉnh Ninh Thuận về vụ việc này. Tuy nhiên, theo chỗ tôi biết, các cơ quan có thẩm quyền đã ra quyết định xử lý hành chính, tước giấy phép đăng ký hoạt động vô thời hạn đối với Văn phòng Luật sư Pháp quyền của ông Lê Trần Luật. Như vậy đương nhiên những chi nhánh của Văn phòng này tại TPHCM cũng không được phép hoạt động.
Còn theo Luật Luật sư hiện hành, việc xử lý kỷ luật cá nhân ông Luật phải do Đoàn Luật sư tỉnh Ninh Thuận xem xét, đề xuất cụ thể. Nếu vi phạm đến mức độ phải rút giấy chứng nhận hành nghề luật sư và xóa tên khỏi Đoàn Luật sư thì lúc đó căn cứ vào kiến nghị của Đoàn Luật sư, Bộ trưởng Bộ Tư pháp sẽ cân nhắc, ra quyết định.
2. Báo Nhân dân có bài “Cần có hướng dẫn cụ thể việc đăng ký cho trẻ em bị mẹ đẻ bỏ rơi”. Bài báo phản ánh: Khoản 3, Ðiều 15, Nghị định số 158/2005/NÐ-CP quy định: "Trong trường hợp khai sinh cho con ngoài giá thú, nếu không xác định được người cha, thì phần ghi về người cha trong Sổ đăng ký khai sinh và Giấy khai sinh để trống.
Nếu vào thời điểm đăng ký khai sinh có người nhận con, thì UBND cấp xã kết hợp giải quyết việc nhận con và đăng ký khai sinh". Ðồng thời, tại Ðiểm h, Khoản 1, Mục II, Thông tư số 01/2008/TT-BTP, ngày 2-6-2008 của Bộ Tư pháp hướng dẫn thực hiện Nghị định số 158/2005/NÐ-CP về việc đăng ký khai sinh cho trẻ sơ sinh bị bỏ rơi thì: "Trường hợp trẻ sơ sinh bị bỏ rơi, có giấy tờ kèm theo ghi về thông tin của cha, mẹ, nhưng sau khi đã thực hiện việc thông báo theo quy định tại Khoản 2, Ðiều 16, Nghị định số 158/2005/NÐ-CP mà không tìm được cha, mẹ đẻ, thì những thông tin này chỉ ghi chú trong cột ghi chú của Sổ đăng ký khai sinh; phần ghi về người mẹ và người cha trong Sổ đăng ký khai sinh và Giấy khai sinh của người con được để trống".
Tuy nhiên, trong thực tế có trường hợp, mặc dù chưa có đăng ký kết hôn, nhưng lại xác định được cha đẻ, mẹ đẻ (có giấy chứng sinh) của trẻ em và người mẹ bỏ trốn, không nhận con. Vậy cha của đứa trẻ có được đứng tên khai sinh cho trẻ và phần khai về người mẹ bỏ trống có được hay không?
Theo chúng tôi, khi đã xác định được cha đẻ, mẹ đẻ, dù không có giấy đăng ký kết hôn và mẹ đẻ không thừa nhận thì phần khai về người cha trong giấy khai sinh phải được thể hiện (theo quy định hiện hành thì phần này trong Giấy khai sinh của trẻ bị bỏ trống). Có như vậy mới bao quát được tất cả các trường hợp phát sinh trong thực tế cuộc sống và bảo vệ được quyền, lợi ích hợp pháp của cha đẻ trẻ em sinh ngoài giá thú bị chính mẹ đẻ bỏ rơi.
3. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài “Lách luật bằng cách chứng chữ ký”. Bài báo phản ánh: Gần đây, một số phường tại TP.HCM đang lúng túng trong việc chứng nhận chữ ký của người dân trong giấy cam kết bảo lãnh trả nợ ngân hàng.
Con trai bà T.G.P (quận 3) vay tiền ngân hàng để mua ôtô. Cho thuê xe được vài tháng thì bị ế nên anh này chậm trả nợ ngân hàng đã ba tháng qua. Bà P. đồng ý lấy khoản lương hưu của mình để bảo lãnh cho con trả nợ. Cán bộ ngân hàng hướng dẫn bà P. ra UBND phường chứng chữ ký của bà trong giấy cam kết bảo lãnh cho con trả nợ. Tuy nhiên, phường từ chối giải quyết vì cho rằng việc này thuộc thẩm quyền chứng nhận của công chứng. Trong khi đó, vị cán bộ ngân hàng cho bà P. xem một trường hợp tương tự lại được UBND một phường khác chứng thực chữ ký trong giấy bảo lãnh trả nợ.
Bà Trần Thị Thu Hà, Trưởng phòng Tư pháp quận 4, nhận xét trường hợp của bà P. rõ ràng là một giao dịch dân sự. Mà theo Nghị định 79, nếu là giao dịch dân sự thì phải do công chứng viên chứng nhận. “Nghị định 79 quy định chứng thực chữ ký bằng văn bản tiếng Việt thuộc thẩm quyền UBND cấp xã nhưng lại không phân định rõ trường hợp nào là chứng thực chữ ký, trường hợp nào là hợp đồng, giao dịch do công chứng chứng nhận” - bà Hà nói.
Đồng quan điểm, Trưởng phòng Công chứng số 2 (TP.HCM) Hoàng Xuân Hoan cho rằng trường hợp trên là một giao dịch ba bên: Người con là người vay, người mẹ là người bảo lãnh, ngân hàng là bên cho vay. Trường hợp này, bà mẹ phải đi công chứng giấy cam kết bảo lãnh trả nợ mới đúng.
4. Báo Tuổi trẻ có bài “Sinh ngày 30 tháng 02”. Bài báo phản ánh: Ngày 30-2 là một ngày không có thật. Ngay như ngày 29-2 bốn năm mới có một lần (năm nhuận). Thế nhưng, những ngày kỳ lạ này vẫn đàng hoàng xuất hiện trong khai sinh của nhiều người, dẫn đến những hệ lụy về sau.
Ông P.V.B.T. đăng ký khai sinh cho con mình là P.V.B. với ngày tháng năm sinh là 29-2-1990 tại UBND xã..., huyện Lai Vung, tỉnh Đồng Tháp. Cán bộ hộ tịch lẫn người đăng ký không chú ý đến nội dung đăng ký khai sinh dẫn đến hệ quả các giấy tờ tùy thân của con trai ông T. như chứng minh nhân dân, hộ khẩu, văn bằng chứng chỉ học tập, học bạ... đều ghi ngày sinh của P.V.B. là một ngày không có thật (do năm 1990 không có ngày 29-2).
Một trường hợp khác là giấy khai sinh của N.T.K.T. ghi ngày sinh là 30-2-1991 do cha là ông N.T.V. đăng ký năm 1991 tại UBND xã... Khi phát hiện, ông V. phải đến UBND huyện xin cải chính ngày sinh để chuẩn bị hồ sơ, giấy tờ cho con thi vào đại học.
Lại có trường hợp của ông V.V.O. đến UBND xã... đăng ký cho con mình là V.V.T. với ngày tháng năm sinh là 31-4-1990. Chỉ đến khi em T. nộp đơn vào trường trung học phổ thông thì bị nhà trường phát hiện, buộc lòng ông O. phải đến UBND huyện Lai Vung yêu cầu được cải chính ngày sinh của con ông là ngày 30-4 cho phù hợp với thực tế.
Trong giấy khai sinh của em Đ.M.N. ghi em sinh ngày 26-12-2002. Tuy đây là ngày sinh có thật nhưng không đúng thực tế. Lý do: mẹ của em, bà N.T.N.B., khi đi khai sinh cho con đã khai nhầm ngày âm lịch, trong khi đúng ra phải khai ngày dương lịch là 28-1-2003. Bà B. cho biết do thói quen thường sử dụng ngày âm lịch trong các sự kiện như tính ngày giỗ, tính tuổi... nên khi đăng ký khai sinh cho con có sự nhầm lẫn.
Hầu hết các trường hợp khai sinh nhầm lẫn như trên đều xuất phát từ tập quán sử dụng ngày tháng âm lịch để tính tuổi cho con cái của người dân, mặc dù pháp luật quy định các giao dịch dân sự đều phải dùng ngày dương lịch để làm căn cứ. Hệ quả là đăng ký một ngày sinh không có thật, do đó các giấy tờ tùy thân sau này như CMND, hộ khẩu, học bạ và nhất là văn bằng, chứng nhận đều rơi vào tình trạng không hợp lệ. Những người có giấy khai sinh đó phải cải chính hộ tịch, sau đó là một “hành trình” dài chỉnh sửa các giấy tờ nhân thân khác. Thiết nghĩ trong công tác đăng ký hộ tịch nói chung và đăng ký khai sinh nói riêng, cán bộ hộ tịch lẫn người đăng ký cần chú ý các nội dung để đăng ký cho đúng, tránh các hậu quả pháp lý về sau.
Trên đây là điểm báo sáng ngày 14/4/2009, Văn phòng xin báo cáo Lãnh đạo Bộ.
Phòng Tổng hợp - Văn phòng.