Trong buổi sáng ngày 24/02/2009, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo điện tử Vnexpress phản ánh: Lượng khách hàng tìm đến các trung tâm giao dịch địa ốc tại Hà Nội đang tăng nhanh, gấp khoảng 3 lần so với những tháng cuối năm 2008. Chung cư hạng trung đã hoàn thiện hoặc sắp bàn giao, đất dự án giấy tờ đủ, hạ tầng đúng tiến độ... với giá bán quanh mức 2 tỷ đồng đang được hỏi mua nhiều.
Lượng khách tăng, nhưng hiện giá cả chưa có sự thay đổi đột biến. Mức giá hiện nay so với cuối năm 2008 vẫn giữ ổn định. Người mua hiện nay cũng đang có xu hướng chọn những khu nhà ở hạng trung. Nhà biệt thự đã hoàn thiện hoặc các căn hộ cao cấp hầu như không được giao dịch.Theo giới kinh doanh địa ốc, thông thường sau Tết, xu hướng đầu tư bất động sản đều cao hơn so với cuối năm nên năm nay không phải ngoại lệ. Chính vì vậy, chưa thể khẳng định, thị trường Hà Nội hiện tại đã vượt qua đáy hay chưa. Hiện số lượng người mua nhà chủ yếu đã có điều kiện về kinh tế, có tiền tích lũy từ lâu. Khi lãi suất ngân hàng giảm mạnh, gửi tiền tiết kiệm không còn được bao nhiêu, họ quyết định đầu tư bất động sản để cho thuê, một số có nhu cầu để ở thật sự.
Báo cũng phản ánh: Ngoại trưởng Nhật Bản Hirofumi Nakasone cuối giờ chiều 23/2 đã tuyên bố Nhật sẽ nối lại hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) cho Việt Nam, với nguồn vốn ban đầu 900 triệu USD dành cho 4 dự án cơ sở hạ tầng.
Ông Nakasone đưa ra tuyên bố này sau cuộc toạ đàm với Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Võ Hồng Phúc tại Tokyo vào 5h30 chiều 23/2 (khoảng 7h30 tại Hà Nội). Theo đó, nguồn vốn vay trị giá 83,2 tỷ yen (900 triệu USD) từ Nhật sẽ được giải ngân cho 4 dự án cơ sở hạ tầng tại Việt Nam, gồm Hệ thống đường sắt đô thị Hà Nội; Dự án thoát nước Hà Nội giai đoạn 2; Dự án thoát nước và cải tạo môi trường thành phố Hải Phòng; Dự án nâng cấp hệ thống các cầu và tuyến tỉnh lộ. Dự kiến vào ngày 31/3 tới, 2 bên sẽ ký công hàm ngoại giao về 4 dự án trên.
2. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài EVN không nhất trí với đề án chia tách tập đoàn. Bài báo phản ánh: Theo Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), đề án tái cơ cấu ngành điện chỉ đề cập việc chia tách các đơn vị của tập đoàn mà không xem xét các đơn vị sản xuất điện khác cũng thuộc sở hữu Nhà nước.
Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Điện lực Việt Nam ông Đào Văn Hưng, vừa có văn bản trình Thủ tướng Chính phủ, bày tỏ quan điểm không nhất trí với đề án "Tái thiết kế tổng thể thị trường điện cạnh tranh và tái cơ cấu ngành điện" của Bộ Công Thương. Tập đoàn Điện lực Việt Nam cho rằng: đề án tái cơ cấu ngành điện mà Bộ Công Thương xây dựng chỉ đề cập việc chia tách các đơn vị của tập đoàn mà không xem xét các đơn vị sản xuất điện khác cũng thuộc sở hữu Nhà nước là không toàn diện và khó khả thi. Liên quan đến Quy hoạch điện 6, Tập đoàn Điện lực Việt Nam cho rằng, việc tách các Công ty nguồn điện khỏi tập đoàn, nhưng các Công ty này chưa đủ uy tín để vay số lượng vốn lớn, không có bộ máy mạnh chỉ đạo đầu tư cho các dự án điện mới kịp thời theo tiến độ đề ra, sẽ dẫn đến nguy cơ không đảm bảo tiến độ các công trình nguồn, gây thiếu hụt điện năng.
Tuy nhiên, Bộ Công Thương lại cho biết: đề án hoàn toàn không mâu thuẫn với các quyết định của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt trước đó về hình thành thị trường điện cạnh tranh. Với mô hình hiện nay, Tập đoàn Điện lực Việt Nam đang độc quyền nắm giữ hầu hết các hoạt động của ngành điện, từ khâu sản xuất đến phân phối điện năng ra thị trường.
3. Báo Sài Gòn giải phóng phản ánh: Dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng, phiên họp thứ 17 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đã khai mạc sáng qua, 23-2. Ngay sau phát biểu khai mạc của Chủ tịch QH, UBTVQH đã nghe và cho ý kiến về dự thảo Pháp lệnh Án phí, lệ phí tòa án.
Phát biểu tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của QH Nguyễn Văn Thuận, Trưởng ban Dân nguyện Trần Thế Vượng, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Hà Văn Hiền có cùng quan điểm yêu cầu Ban soạn thảo làm rõ khái niệm “án phí”, “lệ phí tòa án” để có cơ sở quy định mức đóng án phí, lệ phí tòa án của đương sự một cách minh bạch và thuyết phục. Theo đó, nếu hiểu án phí là toàn bộ chi phí để tiến hành xét xử vụ án thì đây là một khoản tiền khổng lồ, vậy phải xác định rõ phần nào nhà nước chi trả, phần nào đương sự chịu. Tuy nhiên, theo Phó Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Từ Văn Nhũ thì rất khó tính được chi phí giải quyết của từng vụ án cụ thể bởi cơ quan tiến hành tố tụng thường xử lý đồng thời nhiều vụ việc. Mặt khác, cũng chưa thấy nước nào quy định nhà nước chi trả bao nhiêu phần trăm án phí, đương sự phải chịu bao nhiêu.
Dự thảo pháp lệnh được trình UBTVQH lần này không mở rộng phạm vi miễn nộp toàn bộ tiền tạm ứng án phí đối với các đối tượng là thương binh; bố, mẹ liệt sĩ; người có công với cách mạng trong tất cả các loại vụ án mà chỉ miễn nộp đối với trường hợp khởi kiện vụ án hành chính. Tuy nhiên, các đối tượng nêu trên nếu có khó khăn về kinh tế và là đương sự trong các vụ án dân sự, hình sự sẽ được xem xét miễn một phần hoặc toàn bộ án phí.
Về dự thảo Pháp lệnh sửa đổi bổ sung một số điều của Pháp lệnh Tổ chức điều tra hình sự, đa số ý kiến đồng ý với việc bổ sung quyền hạn tiến hành một số hoạt động điều tra cho lực lượng cảnh sát môi trường. Một số ý kiến còn phân vân về cách thể hiện của dự thảo pháp lệnh liên quan đến việc trao thêm thẩm quyền cho lực lượng biên phòng và cảnh sát biển trong việc tiến hành một số hoạt động điều tra đối với tội phạm về ma túy. Tuy nhiên, theo bà Lê Thị Thu Ba, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của QH, các quy định trong dự thảo pháp lệnh là phù hợp và nhằm cụ thể hóa các nội dung đã có trong Bộ luật Tố tụng hình sự và Luật Phòng chống ma túy hiện hành. Phó Chủ tịch QH Uông Chu Lưu, Phó Chủ tịch QH Huỳnh Ngọc Sơn đều chung quan điểm cần phải tăng cường sức mạnh tổng hợp của các ngành và toàn xã hội trong công tác phòng chống tệ nạn ma túy.
Phó Chủ tịch QH Nguyễn Đức Kiên cũng cho rằng, không nên e ngại các lực lượng như bộ đội biên phòng hay cảnh sát biển “lạm quyền”, vì họ chỉ tham gia điều tra, khởi tố tội phạm ma túy trong phạm vi vùng hoạt động của mình. Tuy nhiên, điều này cần được thể hiện rõ ràng hơn trong pháp lệnh.
4. Báo Thanh niên phản ánh: Hôm qua 23.2, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt kế hoạch thực hiện Nghị quyết của Quốc hội khóa XII về thực hiện thí điểm không tổ chức Hội đồng nhân dân (HĐND) huyện, quận, phường. Kế hoạch đề ra 3 nội dung chính, gồm: xây dựng các văn bản của Đảng, Nhà nước để chỉ đạo, hướng dẫn, tổ chức thực hiện thí điểm; tổ chức thực hiện thí điểm từ tháng 2.2009 đến khi QH quyết định chấm dứt thí điểm; tiến hành sơ kết công tác này vào tháng 12.2009 và tổng kết 1 năm sau đó.
Thủ tướng chỉ đạo trong tháng 2.2009 Bộ Nội vụ ban hành thông tư hướng dẫn triển khai thực hiện thí điểm; quy trình, thủ tục bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức chủ tịch, phó chủ tịch, ủy viên UBND huyện, quận, phường nơi không tổ chức HĐND đồng cấp. Trong tháng 4.2009, HĐND, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc T.Ư thực hiện thí điểm sẽ sắp xếp, bố trí, giải quyết chế độ, chính sách cho cán bộ khi thực hiện thí điểm.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Thanh niên có bài "Chuyện như đùa về cải chính hộ tịch ". Bài báo phản ánh: Sai năm sinh của con gái, người cha lên tỉnh thì được hướng dẫn về huyện, về huyện lại bảo phải lên tỉnh... Ròng rã ngược xuôi mấy năm qua vẫn chưa cải chính được hộ tịch cho con.
Lê Hồng An, con gái của ông Lê Văn Chiều (sinh tại xã Long An, huyện Tân Châu, tỉnh An Giang) có bản sao giấy khai sinh (bản chính đã thất lạc từ lâu) và các giấy tờ tùy thân khác như hộ khẩu, lý lịch, hộ chiếu… đều ghi sinh năm 1980. Hiện An định cư tại Pháp và đang làm các thủ tục cần thiết ở VN để bổ sung giấy tờ nhập quốc tịch Pháp. Khi ông Chiều xin trích lục bản chính giấy khai sinh thì phát hiện trong sổ khai sinh ở xã ghi An sinh năm 1984. Theo hướng dẫn, ông Chiều gửi đơn đến Phòng tư pháp huyện xin cải chính năm sinh trên khai sinh cho An. Thế nhưng, từ năm 2007 đến nay vụ việc vẫn chưa được giải quyết xong.
Tại công văn số 01 ngày 5.7.2007, Phòng Tư pháp huyện Tân Châu cho rằng chưa đủ cơ sở để giải quyết cải chính hộ tịch cho An vì UBND xã báo cáo, khai sinh của An sinh năm 1984 là đúng theo bộ lưu khai sinh của xã, việc đăng ký khai sinh là đúng trình tự thủ tục về đăng ký quản lý hộ tịch.
Khi ông Chiều khiếu nại đến Sở Tư Pháp tỉnh An Giang, ngày 1.11.2007, Sở Tư pháp có công văn số 132 gửi UBND huyện Tân Châu với nội dung: “Sở Tư pháp tiến hành thẩm tra, xác minh thực tế tại địa phương thì việc cải chính năm sinh của Lê Hồng An từ năm 1984 thành 1980 là có cơ sở để giải quyết”. Thực tế mà Sở Tư pháp cho rằng có cơ sở ở đây chính là ông Chiều sau khi sinh con gái tên Lê Hồng An vào năm 1980 thì một năm sau đó, năm 1981, có thêm người con gái tên Lê Thị Hồng Hậu, điều này được bà con hàng xóm, gia tộc xác nhận và trong sổ hộ khẩu gia đình vẫn thể hiện, tức An là chị của Hậu. Nếu căn cứ theo giấy khai sinh gốc, An sinh năm 1984 phải là em gái của Hậu, điều này không đúng với thực tế. Nhưng sự việc vẫn không dừng lại ở đó.
Cũng tại công văn 132 hướng dẫn nghiệp vụ chuyên môn cho UBND huyện Tân Châu, Sở Tư pháp tỉnh An Giang hướng dẫn rằng, thẩm quyền giải quyết cải chính hộ tịch cho Lê Hồng An là UBND huyện Tân Châu vì hiện Sở Tư pháp không còn lưu giữ sổ bộ lưu do đã bàn giao cho cấp huyện và cấp xã từ năm 2006 theo quy định, do đó phải áp dụng đoạn 2, khoản 3, điều 96 của Nghị định 158 ngày 14.11.2006 của Chính phủ để cải chính hộ tịch cho An.
Theo công văn này, ông Chiều đến UBND huyện Tân Châu, thì ở đây không chấp nhận. UBND huyện cho rằng, phải áp dụng đoạn 1, 3 khoản 3, điều 96 của Nghị định 158, tức thẩm quyền giải quyết cải chính hộ tịch cho An thuộc Sở Tư pháp An Giang. Ông Chiều lại chạy lên Sở Tư pháp thì được ở đây chỉ về huyện vì “thẩm quyền giải quyết là huyện”. Tới đây thì ông Chiều không còn biết đâu mà lần vì trên bảo được, dưới bảo không, trên chỉ dưới, dưới chỉ trên, và ròng rã hơn 2 năm trời lên xuống như vậy cũng chưa cải chính hộ tịch được cho con.
Theo chúng tôi, thẩm quyền giải quyết cải chính hộ tịch cho Lê Hồng An thuộc về UBND huyện Tân Châu là hoàn toàn chính xác vì Luật đã quy định khá rõ ràng, không có gì phải bàn cãi nữa. Vấn đề ở đây là liệu Phòng Tư pháp huyện Tân Châu chưa hiểu luật hay cố tình hành dân?
2. Báo Tiền phong có bài "Nộp đủ đóng góp mới có giấy khai sinh". Bài báo phản ánh: Nhiều lao động không được dự thi, không được đi làm vì khi đến UBND xã Quảng Cát, huyện Quảng Xương xin xác nhận sơ yếu lý lịch, bản sao khai sinh... để làm thủ tục hồ sơ thì bị cán bộ xã này từ chối xác nhận. Lý do được đưa ra là bố, mẹ chưa nộp đủ các khoản phí của thôn, xã.
Chị Đào Thị Thảo (thôn 10) cho biết, tháng 10/2006, Đào Thị Vân (SN 1988), là con gái của chị Thảo, đến UBND xã Quảng Cát để xin xác nhận sơ yếu lý lịch, bản sao giấy khai sinh để dự thi vào trường trung cấp. Cán bộ tư pháp xã nói, gia đình chưa nộp đủ các khoản thu của thôn, xã năm 2006 nên không xác nhận, đóng dấu vào hồ sơ của em Vân. Đầu năm 2008, gia đình chị Thảo chưa có tiền để đóng hết các khoản thu năm 2007 nên hồ sơ của Vân vẫn không được xác nhận để dự thi vào trường Trung cấp Kế toán. Không đủ hồ sơ để dự thi, không được đi học, Vân phải làm thuê cho gia đình một người quen ở tỉnh phía Nam. Cuối năm 2008, nhiều lao động trên địa bàn xã Quảng Cát làm việc ở các tỉnh phía Nam bị cắt hợp đồng lao động nên, sau Tết Kỷ Sửu, họ làm thủ tục hồ sơ để dự tuyển, xin làm việc ở các đơn vị khác.
“Gia đình em chưa hoàn thành các khoản đóng góp của thôn, xã năm 2008 nên, ngày 4/2/2009, khi vợ em là Phạm Thị Lý (SN 1988) lên xin xác nhận hồ sơ xin việc, cán bộ tư pháp của xã không chứng nhận bản sao giấy khai sinh. Do đó Lý không đủ thủ tục hồ sơ để xin đi làm công nhân cho một công ty ở khu công nghiệp Lễ Môn - TP Thanh Hóa”- Nguyễn Khắc Luận ở thôn 12 kể. Trường hợp của ông Phạm Văn Luyện (thôn 12), gia đình đóng đầy đủ các khoản thu, nhưng con gái của ông là Phạm Thị Thắm (SN 1988) đến UBND xã lần thứ ba (cầm theo giấy chứng nhận đã nộp hết các khoản thu của thôn, xã) mới xin được bản sao giấy khai sinh để làm hồ sơ đi xin việc....
Ông Bùi Đình Sơn- Trưởng phòng Văn bản- Sở Tư pháp Thanh Hóa khẳng định, không có văn bản nào quy định dân phải đóng hết các khoản đóng góp mới được xác nhận sơ yếu lý lịch, bản sao giấy khai sinh..., UBND xã Quảng Cát ra văn bản cưỡng chế và thực hiện là trái quy định.
Việc yêu cầu dân thực hiện đầy đủ các khoản đóng góp của thôn, xã mới xác nhận sơ yếu lý lịch, giấy khai sinh là chủ trương của lãnh đạo UBND xã Quảng Cát, huyện Quảng Xương. Liên quan đến bài viết “Nộp đủ đóng góp mới có giấy khai sinh”, ông Chu Văn Quang- cán bộ tư pháp - hộ tịch xã Quảng Cát đã khẳng định như trên. Chứng minh cho lời khẳng định này, chiều 20/2, cán bộ văn phòng xã cung cấp văn bản thông báo về việc thu hồi sản phẩm bằng biện pháp cưỡng chế bắt buộc do Phó Chủ tịch UBND xã Nguyễn Ngọc Viên ký ngày 31/10/2008. Thông báo ghi rõ: “UBND xã giao trách nhiệm cho các phòng ban quản lý việc xác nhận các thủ tục hành chính như: Ban công an xã, ban tư pháp, văn phòng, phòng địa chính, chính sách xã khi giải quyết xác nhận phải có giấy xác nhận của thôn trưởng về hoàn thành nghĩa vụ công dân mới giải quyết”.
3. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài Ngành game online mòn mỏi chờ... luật. Bài báo phản ánh: Được coi là ngành kinh tế mang lại lợi nhuận cao, thế nhưng chuyện lạ đời là các doanh nghiệp làm game online vẫn hoạt động trong hoàn cảnh thiếu luật. Do vậy, không doanh nghiệp nào không khỏi lúng túng trong kinh doanh. Dù trong thời điểm khủng hoảng kinh tế nhưng lĩnh vực kinh doanh game online vẫn phát triển vượt trội. Trong năm 2008, doanh số của game online Việt Nam là 80 triệu USD, tạo việc làm cho khoảng 3.700 người, nộp ngân sách khoảng 287 tỷ đồng. Tính đến nay đã có 15 doanh nghiệp kinh doanh game online.
Mặc dù công nghiệp game phát triển mạnh, doanh thu cao là vậy nhưng cho đến thời điểm này, những quy định pháp lý về game online mới chỉ có duy nhất Thông tư liên tịch số 60 về việc quản lý trò chơi trực tuyến. Thông tư này chủ yếu quy định về việc cung cấp game của doanh nghiệp trên thị trường và quản lý giờ của người chơi game là chính. Còn lại những quy định và pháp lý liên quan đến ngành công nghiệp game online thì vẫn chưa có gì cụ thể. Có thể nhận thấy rằng công nghiệp game online Việt Nam hiện nay vẫn chỉ là cuộc chơi giữa nhà phát hành và game thủ là chính. Một bên cung cấp và một bên sử dụng, tự thỏa thuận với nhau bằng những quy định mà nhà phát hành đưa ra trong game, game thủ chỉ có việc chấp hành và chưa có quyền lợi và nghĩa vụ gì nhiều.
Theo ông Hoàng Trọng Hiếu, Phó Giám đốc VTC game, Thông tư liên tịch 60 ra cách đây khoảng ba năm nhưng gần như chỉ quản lý được đối tượng là doanh nghiệp phát hành game theo hướng hành chính. Cho nên các quan hệ giữa nhà phát hành game với cộng đồng game thủ hoặc với những cá nhân tổ chức sản xuất chỉ dừng lại ở mức “tự phát” và tự thỏa thuận giữa hai bên.
Một vấn đề khác có thể thấy Thông tư liên tịch số 60 giờ đã quá cũ so với tình hình phát triển của game online như hiện nay. Những quy định về việc phát hành game còn quá rắc rối, các “giấy phép con” và đơn vị quản lý là các sở địa phương cũng gây không ít rắc rối và khó khăn cho doanh nghiệp. Thêm vào đó, quy định “game thủ” chơi game 5 giờ/ngày cũng không còn phù hợp nữa. Bởi với nhiều game online như vậy thì có hết năm giờ chơi game này họ cũng có thể nhảy qua game khác để chơi và như thế có thể chơi hết cả ngày.
Cũng theo một số doanh nghiệp, vì phản ứng với việc hạn chế các trò chơi phát hành tại Việt Nam, người chơi chuyển sang các trò chơi do nước ngoài cung cấp, hoàn toàn không bị bất kỳ giới hạn nào vì trò chơi được cung cấp trên Internet mang tính chất toàn cầu. Điều này đã xảy ra với một số trò chơi như Con đường tơ lụa của VDC Net2E, Cửu Long tranh bá của VinaGame và có khả năng trở thành trào lưu trong thời gian tới, từ đó một nguồn tài chính sẽ đổ sang cho các doanh nghiệp nước ngoài. Đó là chưa kể đến trường hợp các dịch vụ ăn theo game cũng ra đời, cụ thể như các đại lý bán card nạp phí chơi game, mà quan trọng nhất là việc kinh doanh đồ ảo trong game. Đã có rất nhiều công ty thu về lợi nhuận hàng tỷ đồng và đã có những cuộc đấu giá đồ ảo trong game lên đến tiền tỷ. Thế nhưng tất cả hoạt động này cũng đang “ngoài vòng” pháp luật.
Ông Lưu Vũ Hải, Cục trưởng Cục Phát thanh truyền hình và thông tin điện tử (Bộ Thông tin và Truyền thông), cho biết thực tế nếu xác định game là một ngành kinh tế kỹ thuật thì nhà nước cần đưa ra chính sách để tạo hành lang pháp lý để công nghiệp nội dung số, trong đó có trò chơi trực tuyến phát triển. Ngoài ra, cũng cần xem xét những quy định hạn chế những tác động tiêu cực phát sinh trong xã hội nhưng cũng không làm ảnh hưởng đến việc phát triển.
Theo ông Đỗ Quý Doãn, Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông, mọi văn bản luật đều căn cứ trên thực tế mà đưa ra. Đối với ngành công nghiệp game cũng vậy, vẫn sẽ phải xuất phát từ thực tế. Với đà phát triển hiện tại, Bộ Thông tin và Truyền thông cũng đang đề xuất lấy ý kiến từ doanh nghiệp và các cơ quan chức năng để đưa ra một văn bản luật có giá trị cao hơn Thông tư liên tịch 60, tạo điều kiện cho ngành công nghiệp game phát triển cũng như đảm bảo quản lý ngành công nghiệp này, không để ảnh hưởng xấu đối với sự phát triển của xã hội.
Trên đây là điểm báo sáng ngày 24/02/2009, Văn phòng xin báo cáo Lãnh đạo Bộ.
Phòng Tổng hợp - Văn phòng.