Trong buổi sáng ngày 21/01/2009, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Hà Nội mới phản ánh: Hôm qua 20-1, Văn phòng Chính phủ (VPCP) tổng kết công tác năm 2008 và triển khai nhiệm vụ năm 2009. Phát biểu chỉ đạo tại hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đánh giá cao thành tích của VPCP trong việc tham mưu, tổng hợp, phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, góp phần vào những thành tựu to lớn của đất nước trong năm 2008.
Về nhiệm vụ năm 2009, Thủ tướng yêu cầu VPCP nhanh chóng thể chế hóa, cụ thể hóa các chính sách hỗ trợ hộ nghèo, phương án sử dụng gói kích Thủ tướng yêu cầu VPCP chủ động cung cấp thông tin chính thống, khách quan về những chủ trương, chính sách, về sự chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ nhằm định hướng dư luận, đặc biệt là đáp ứng tối đa quyền được thông tin của người dân.
Trong năm 2008, VPCP đã phát hành 17.247 văn bản các loại trong đó có 30 nghị quyết, 136 nghị định, 35 chỉ thị, 2.034 quyết định của Thủ tướng… điều hành mọi mặt đời sống, kinh tế - xã hội của đất nước.
Báo cũng cho biết: 19-1, Trung tâm Bảo tồn khu di tích Cổ Loa - Thành cổ Hà Nội đã chính thức gửi bộ hồ sơ Khu trung tâm Hoàng thành Thăng Long - Hà Nội tới Ủy ban Di sản thế giới đóng tại Pa-ri để tổ chức này xem xét trình UNESCO công nhận Khu trung tâm là di sản văn hóa thế giới.
Theo quy trình chặt chẽ của UNESCO thì vào tháng 7-2010, Ủy ban Di sản văn hóa thế giới sẽ họp và tại đây, các chuyên gia thế giới sẽ quyết định Khu trung tâm có thể được ghi danh di sản văn hóa thế giới hay không. Trước đó, có thể là tháng 5-2010, các phái đoàn của UNESCO sẽ tiến hành thẩm định hồ sơ và kiểm tra thực địa.
Báo cũng phản ánh: Theo ông Nguyễn Huy Trường, Trưởng ban Thuế thu nhập cá nhân (TNCN), Tổng cục Thuế, theo quy định tại Thông tư 84 của Bộ Tài chính, thời hạn nộp hồ sơ chứng minh người phụ thuộc để đăng ký giảm trừ gia cảnh khi thực hiện Luật Thuế TNCN sẽ kéo dài đến ngày 30-6-2009.
Người làm công ăn lương sẽ nộp hồ sơ đăng ký người phụ thuộc cho đơn vị chi trả thu nhập. Lao động tự do sẽ nộp hồ sơ tại các chi cục thuế địa phương. Như vậy, các đối tượng chịu thuế TNCN sẽ có gần 6 tháng để hoàn tất hồ sơ đăng ký giảm trừ gia cảnh với cơ quan thuế.
2. Báo Người lao động phản ánh: Hôm qua, 20-1, Văn phòng Chủ tịch nước thông báo lệnh của Chủ tịch nước công bố Pháp lệnh Công an xã và pháp lệnh sửa đổi, bổ sung điều 6 Pháp lệnh Thuế tài nguyên.
Theo đó, từ ngày 1-1-2009, có 8 nhóm, loại tài nguyên được sửa đổi, bổ sung thuế suất thuế tài nguyên. Cụ thể, khoáng sản kim loại (trừ vàng và đất hiếm) chịu thuế suất 5%-30% khoáng sản không kim loại 3%-10%; vàng chịu thuế suất 6%-30%; đá quý 10%-30%; than 4%-20%; dầu mỏ 6%-30%; gỗ 10%-40%; gỗ cành, ngọn 10%-30%; dược liệu 5%-15%; trầm hương, kỳ nam 20%-30%; thủy sản tự nhiên 1%-2%; hải sâm, bào ngư, ngọc trai 6%-10%; nước thiên nhiên 0%-5%, nước thiên nhiên sản xuất thủy điện 2%-5%; nước khoáng thiên nhiên, nước thiên nhiên tinh lọc đóng chai, hộp 5%-10%; tài nguyên thiên nhiên khác 0%-10%; yến sào 10%-20%.
Pháp lệnh Công an xã có hiệu lực từ ngày 1-7-2009 quy định các chức danh của công an xã gồm trưởng công an xã, phó trưởng công an xã và công an viên. Công an xã được tham gia BHXH và BHYT.
3. Báo Thanh niên phản ánh: Ngày 20.1.2009, Báo Thanh Niên phát hiện thêm một số ngân hàng khác đã thu phí ATM trước cả Vietcombank, Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV).
Tại máy ATM của Ngân hàng Công thương Việt Nam (Vietinbank) đặt bên cạnh cây xăng Nam Đồng (Q.Đống Đa, Hà Nội), thông báo thu phí ATM ngoài hệ thống ngân hàng này được dán ngay trên máy ATM. Theo đó, kể từ ngày 17.10.2008, Vietinbank đã chính thức thu phí giao dịch đối với các thẻ E-Partner khi các chủ thẻ giao dịch ngoài hệ thống Vietinbank với các mức thu 3.300 đồng (bao gồm cả thuế GTGT) khi rút tiền mặt, in sao kê tài khoản 1.650 đồng (mức phí giống như Vietcombank, BIDV). Chị Phạm Thu Hạnh - số nhà 3, ngõ 14 phường Kim Liên là chủ thẻ E-Partner của Vietinbank cho biết: ngày 18.1 vừa qua, khi thực hiện rút tiền tại máy ATM của BIDV chị mất 500 đồng tiền phí giao dịch mà BIDV trừ ngay tại máy. Trong biên lai thu tiền của BIDV không hề ghi mức phí rút tiền như thông báo của Vietinbank.
Chưa hết, theo khảo sát của Báo Thanh Niên ở các máy ATM nói trên, khi khách hàng sử dụng thẻ ATM rút tiền ngoài hệ thống, khi thực hiện giao dịch, các máy ATM này đều không hề cảnh báo việc khách hàng rút tiền sẽ bị mất phí. Trên website của VP Bank, ngân hàng cổ phần này cho biết mỗi lần khách hàng dùng thẻ Autolink (thẻ ghi nợ nội địa) giao dịch tại hệ thống ngân hàng trong hệ thống Smartlink (ngoài máy ATM của VP Bank) sẽ chịu phí là 4.400 đồng (bao gồm thuế GTGT) phí rút tiền mặt. Còn Ngân hàng cổ phần Đông Á đã chính thức thu phí đối với giao dịch trong hệ thống của ngân hàng này. Mỗi lần in biên lai trên máy của Ngân hàng Đông Á, khách hàng phải trả 1.000 đồng/lần. Đối với các giao dịch của các thẻ ATM trên hệ thống của Ngân hàng Đông Á, máy ATM có đưa ra thông báo về việc khách hàng sẽ phải trả phí do ngân hàng phát hành thẻ quy định nhưng không nêu rõ mức phí phải trả cho mỗi giao dịch là bao nhiêu.
4. Báo Lao động phản ánh: ngày 19.1, theo nguồn tin từ Cơ quan CSĐT Bộ Công an đã chuyển toàn bộ hồ sơ vụ án tham ô tài sản, lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ, lợi dụng ảnh hưởng đối với người có chức vụ quyền hạn để trục lợi xảy ra tại Ban điều hành Đề án 112 Chính phủ và các đơn vị liên quan đến Viện KSNDTC.
Theo kết luận điều tra, Cơ quan điều tra đề nghị truy tố 20 bị can về các tội danh: Tham ô tài sản (Điều 278 BLHS), lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ (Điều 281, BLHS), lợi dụng ảnh hưởng đối với người có chức vụ quyền hạn để trục lợi (Điều 291 BLHS).
Trong số bị can này, nguyên Phó Chủ nhiệm VPCP - Trưởng ban Đề án 112CP Vũ Đình Thuần (sinh năm 1942, quê tại Hà Tĩnh) và bị can Lương Cao Sơn (sinh năm 1957 tại Hà Nam) nguyên Phó Giám đốc Trung tâm Tin học VPCP, Uỷ viên Thư ký Ban điều hành Đề án 112CP - bị đề nghị truy tố về các tội: Tham ô tài sản (Điều 278 BLHS), lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ (Điều 281 BLHS). Các bị can còn lại nguyên là chuyên viên Đề án 112, cán bộ của Nhà xuất bản Tư pháp, tổng công ty sách...
Kết luận điều tra cho thấy, sự việc phạm tội diễn ra tại 7 công ty và tổng công ty bao gồm Công ty TNHH Công nghệ tin học ISA; Công ty Toàn Cầu và Công ty Nhất Vinh; tổng công ty sách; Công ty Bông Sen; Nhà xuất bản Tư pháp; Công ty in Khuyến Học; Công ty tin học và tư vấn xây dựng. Trong quá trình triển khai Đề án 112, Vũ Đình Thuần và các cán bộ trên đã thông đồng với nhau, lợi dụng công việc được giao và cố ý làm trái, gây thiệt hại rất lớn cho ngân sách nhà nước.
Đơn cử liên quan đề án tại Nhà xuất bản Tư pháp, bị can Vũ Đình Thuần với trách nhiệm được giao đã: Không xây dựng hồ sơ thầu, tổ chức đấu thầu theo đúng trình tự quy định, mà ra quyết định chỉ định NXB Tư pháp là đơn vị in giáo trình tài liệu, nhiều lần trong một ngày ký cho Nguyễn Đức Giao (giám đốc NXB) nhiều hợp đồng có giá trị lớn, tạo điều kiện cho Lương Cao Sơn, Hoàng Đăng Bảo và một số cán bộ NXB Tư pháp hưởng lợi 1.168.504.000đ (trong đó chi lại cho BĐA112CP là 761.504.000đ và một số cán bộ NXB Tư pháp hưởng lợi 407.000.000đ).
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài "TP.HCM: Thi hành án dân sự thiếu 52 biên chế". Bài báo phản ánh: Cuối tuần qua, ông Nguyễn Văn Lực, Trưởng Thi hành án dân sự TP.HCM, cho biết hiện ngành thi hành án dân sự TP.HCM đang thiếu 52 biên chế.Trong khi đó, có 19 người nghỉ việc, còn cán bộ trẻ thì tranh thủ đi học thêm để chờ cơ hội chuyển công tác.
Theo báo cáo tổng kết ngành thi hành án dân sự TP.HCM, hiện nay mỗi chấp hành viên phải thụ lý gần 500 việc/năm trong khi chỉ tiêu của Cục Thi hành án là 80-100 việc/năm. Năm 2008, tổng số việc thi hành án tại TP.HCM phải thi hành là hơn 91 ngàn việc nhưng ngành thi hành án TP chỉ thi hành xong hơn 42 ngàn việc do thiếu nhân sự.
Báo cũng có bài Ninh Thuận: Chấp hành viên rút tiền thi hành án “xài chơi”. Bài báo phản ánh: Ngày 19-1, Sở Tư pháp tỉnh Ninh Thuận cho biết vụ chấp hành viên Nguyễn Văn Hồng, Thi hành án dân sự huyện Ninh Sơn, rút tiền thi hành án trái phép đã có kết quả thanh tra.
Trước đó, ngày 15-10-2008, khi kiểm tra cuối năm tại Thi hành án dân sự huyện Ninh Sơn, tổ công tác của Thi hành án dân sự tỉnh Ninh Thuận phát hiện một sổ tiết kiệm từ nguồn tiền thi hành án, không có sổ gốc mà chỉ là sổ phôtô, nằm trong hồ sơ. Ông Hồng giải trình rằng sổ gốc được ông để ở nhà tại Phan Rang. Tổ công tác yêu cầu Thi hành án dân sự huyện Ninh Sơn xác minh thì được ngân hàng trả lời là ông Hồng đã rút hết số tiền gửi.
Kết quả thanh tra cho thấy ông Hồng đã lợi dụng nhiệm vụ mang tiền thi hành án đi gửi và quản lý sổ tiết kiệm, tự ý rút tiền trái phép ba sổ tiết kiệm có giá trị trên 107 triệu đồng (chưa tính lãi suất 0,25%/tháng). Điển hình là vụ ủy quyền bán đấu giá nhà, đất của một đương sự được trên 188 triệu đồng. Số tiền này được dùng để trả cho người được thi hành án, còn thừa trên 52 triệu đồng. Đương sự chưa kịp nhận tiền thừa nên Thi hành án dân sự huyện Ninh Sơn phân công ông Hồng đến Chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Ninh Sơn để mở sổ tiết kiệm thi hành án. Sau khi được cấp sổ tiết kiệm đứng tên mình, ông Hồng không nộp sổ gốc vào hồ sơ, đến ngày 29-11-2007 thì tự ý rút hết trên 52 triệu, tiền thi hành án này tiêu xài.
Tương tự, trong năm 2008, ông Hồng tiếp tục lén rút tiền hai lần của hai đương sự khác. Ngoài ra, chấp hành viên Hồng còn tự ý sửa ngày tháng trong bốn biên lai thu tiền số 202, 204, 205 và 228 của các đương sự để kéo dài thời gian nhập quỹ. Đoàn thanh tra xác định chấp hành viên Hồng đã vi phạm nguyên tắc tài chính trong lĩnh vực thi hành án dân sự và có hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ.
Báo cũng có bài "Tạt axit: Rối việc định tội". Bài báo phản ánh: Cùng một loại hành vi tạt axit gây thương tật cho người khác nhưng mỗi cơ quan tố tụng lại “áp” một tội khác nhau...
Chị T. là con gái út một gia đình nghèo ở Sóc Trăng. Chị lên xe hoa với Nguyễn Anh Tuấn và có một con chung. Nhưng chỉ một thời gian ngắn, Tuấn quan hệ với một cô gái cạnh nhà và có con rơi. Buồn chán, chị T. bỏ lên TP.HCM làm công nhân cùng một người chị. Sau đó, nhiều lần Tuấn liên lạc gọi vợ về nhưng chị T. kiên quyết từ chối. Tức tối, Tuấn dọa sẽ đâm chết vợ hoặc tạt axit. Nghĩ là làm, sáng 24-3-2007, Tuấn thuê hai thanh niên phục gần nhà trọ nơi chị em chị T. ở và bám theo tạt axit hai nạn nhân tại ngã ba Hồng Bàng-Nguyễn Kim (quận 5). Theo kết quả giám định, người chị bị thương tật 22% vĩnh viễn, chị T. bị thương tật 70%, bị phỏng axit độ II, III vùng mặt, cổ, thân, tứ chi, phỏng kết mạc, giác mạc hai mắt; mặt biến dạng, mất gần hết vành tai trái, mất mũi, hiện phải mang hai ống cao su để tạo hình, hạn chế há miệng...
Tuấn cùng hai đồng phạm đã bị khởi tố, truy tố về tội giết người. Tại phiên sơ thẩm, đại diện VKSND TP.HCM nhận định: “Bị cáo Tuấn thừa biết axit rất nguy hiểm nhưng vẫn dùng axit để hủy hoại người đã từng đầu gối tay ấp, hủy hoại cả cuộc đời một phụ nữ trẻ, gây nên nỗi đau cả về thể xác lẫn tinh thần”. Từ đó, công tố viên đề nghị tòa phạt Tuấn tù chung thân về tội giết người... Tuy nhiên, TAND TP lại cho rằng không đủ cơ sở kết luận các bị cáo cố tình tước đoạt sinh mạng của chị T. Theo tòa, các bị cáo chỉ phạm tội cố ý gây thương tích và tuyên phạt Tuấn 15 năm tù, hai đồng phạm mỗi người 12 năm tù.
Sau phiên xử, công tố viên cho biết xưa nay những người dùng axit để gây thương tật cho nạn nhân đều bị xử lý về tội giết người bởi hành vi phạm tội gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng trước mắt và cả lâu dài dù nạn nhân may mắn sống sót. Vì thế, VKS sẽ kháng nghị về cả mặt tội danh lẫn hình phạt của vụ án. Mới đây, kháng nghị của VKS đã được Tòa phúc thẩm TAND tối cao tại TP.HCM chấp nhận. Theo tòa, có cơ sở xác định hành vi của Tuấn và đồng phạm là giết người nên tuyên phạt Tuấn 20 năm tù về tội này (hai đồng phạm của Tuấn được giữ nguyên hình phạt).
Không chỉ có những bất đồng trong việc định tội, việc tạt axit trên thực tế còn gây ra nhiều tranh cãi xung quanh việc hành vi phạm tội có tính chất côn đồ hay không...
Từ Thái Nguyên, Ninh Đặng Huyền Linh vào TP.HCM học đại học. Năm 2004, Linh yêu thương K. và cùng “góp gạo thổi cơm chung”. Ba năm sau, Linh có thai nhưng nghe lời K. phải bỏ dù trong lòng không hề muốn. Ngay sau đó, K. bỏ đi cặp bồ với cô khác, chán rồi lại quay về với Linh. Cứ thế, đến ngày 17-11-2007, K. cùng bạn gái mới đến nhà trọ Linh ở để dọn đồ đi. Không muốn gặp mặt, Linh đóng cửa không cho vào. K. leo vào và tuôn ra những lời nhói lòng, nào là K. đã ngủ chung với người con gái kia, người ta có điều kiện hơn Linh. Thậm chí K. còn nhẫn tâm nói rằng quen Linh chỉ để lợi dụng... Không chịu nổi, Linh đã tạt axit K. rồi ra đầu thú.
Ban đầu, Linh chỉ bị khởi tố về tội cố ý gây thương tích nhưng khi K. mất thì cơ quan tố tụng chuyển tội danh với Linh sang thành giết người. Trong khi đó, người nhà nạn nhân liên tục khiếu nại đến các cơ quan chức năng yêu cầu xử Linh về tội giết người với tình tiết tăng nặng định khung là có tính chất côn đồ theo khoản 1 Điều 93 BLHS (khung hình phạt từ 12 năm đến 20 năm tù, tù chung thân hoặc tử hình). Tuy nhiên, cả VKSND TP lẫn TAND TP đều cùng quan điểm là chỉ xét xử Linh theo khoản 2 Điều 93 BLHS (khung hình phạt từ bảy năm tù đến 15 năm tù) do nạn nhân có một phần lỗi (tòa phạt Linh bảy năm tù).
Trước việc định tội và quan điểm xử lý các vụ dùng axit làm phương tiện gây án vẫn còn nhiều tranh cãi như trên, nên chăng các ngành tố tụng trung ương ngồi lại với nhau ra văn bản hướng dẫn để việc áp dụng pháp luật hình sự được thống nhất?
Trên đây là điểm báo sáng ngày 21/01/2009, Văn phòng xin báo cáo Lãnh đạo Bộ.
Phòng Tổng hợp - Văn phòng.