Trong buổi sáng ngày 15/01/2009, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Sài gòn giải phóng phản ánh: ngày 14-1, Văn phòng Quốc hội cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) vừa ban hành các nghị quyết thành lập đoàn giám sát các chuyên đề để thực hiện chương trình giám sát của Quốc hội và UBTVQH năm 2009.
Các chuyên đề trong chương trình bao gồm việc thực hiện chính sách pháp luật về quản lý chất lượng vệ sinh, an toàn thực phẩm; việc thực hiện chính sách pháp luật về quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước tại các tập đoàn và tổng công ty nhà nước; việc thực hiện di dân, tái định cư công trình thủy điện Sơn La; tổ chức và thực hiện công tác đấu tranh phòng chống tham nhũng và việc phát hiện, xử lý hành vi tham nhũng của các cơ quan có thẩm quyền trong công tác đấu tranh phòng chống tham nhũng như tòa án, viện kiểm sát, Bộ Công an và Thanh tra Chính phủ.
Theo các nghị quyết vừa được ban hành, chuyên đề giám sát về việc thực hiện chính sách pháp luật về quản lý chất lượng vệ sinh, an toàn thực phẩm do UB Khoa học, Công nghệ và Môi trường chủ trì, được thực hiện từ tháng 1 đến tháng 4-2009; kết quả giám sát sẽ được trình UBTVQH tại phiên họp tháng 4 và trình QH tại kỳ họp thứ 5.
Bài báo cũng phảnh ánh: sáng 14-1, Thường trực HĐND TPHCM tổ chức họp mặt thân mật với các đồng chí lãnh đạo HĐND TPHCM qua các thời kỳ. Tại đây, có rất nhiều ý kiến đóng góp thật chân tình, thẳng thắn cho hoạt động điều hành của HĐND TPHCM nhưng cũng có những lời động viên, chia sẻ, những trăn trở…
Hầu hết các đại biểu đều có cùng nhận định: Hoạt động của HĐND TPHCM đã có nhiều tiến bộ so với trước đây. Các hình thức thức hoạt động mỗi ngày một phong phú. Lãnh đạo đi cơ sở, cọ xát thực tế nhiều hơn… Tuy nhiên, để hoạt động của HĐND TPHCM thật sự mạnh thì cần nâng tầm hơn nữa.
Tuy rời xa “nghị trường” đã lâu nhưng ý kiến của ông Lê Chí Tiết, Trưởng ban Thư ký HĐND TPHCM khóa III, lại rất sát sườn. Ông Lê Chí Tiết cho rằng: “Để hoạt động của HĐND TP thật sự lớn mạnh là cơ quan quyền lực cao nhất của dân thì không nên sa đà vào những sự vụ cụ thể mà phải tập trung suy nghĩ những vấn đề chiến lược của TP”. Ông ví dụ, trong tình hình hiện nay, HĐND TPHCM tìm hiểu và nhận định TP đang lạm phát ở mức độ nào? Vì sao lạm phát? Hay trong cuộc họp với Chính phủ mới đây, Chính phủ cho rằng TPHCM phải là nòng cốt trong việc kiềm chế lạm phát. Từ chỉ đạo này, trước hết HĐNDTP phải đề ra được những giải pháp nòng cốt nào, thực hiện như thế nào? Để làm được điều này, đội ngũ của HĐND TP phải không ngừng nâng cao về trình độ, nhận thức.
Ở một khía cạnh khác, ông Trương Văn Đa, nguyên Phó Chủ tịch HĐND TPHCM khóa IV, đặt vấn đề: “Trong thời gian qua, có một số chủ trương UBND TPHCM đề ra nhưng lại không thực hiện được (đơn cử việc cấm xe cơ giới 3 bánh và xe thô sơ 3, 4 bánh lưu thông trên địa bàn TPHCM). Đối với những chủ trương “đụng” đến dân nhiều như vậy, HĐND TP đã xem xét kỹ chủ trương trước khi triển khai chưa? Ông Trương Văn Đa đề nghị thẳng, HĐND TP nên lưu ý và rút kinh nghiệm trong công tác giám sát của mình về những việc tương tự như thế này.
Đặc biệt, trong tình hình hiện nay, theo ông Trương Văn Đa, HĐND TP nên dành nhiều thời gian để nghe ý kiến đóng góp cho những dự án lớn của TP (dự án Nhiêu Lộc – Thị Nghè, Đại lộ Đông - Tây…). “Đây cũng là chuyện đại sự liên quan đến dân nên nếu UBND TP không có thời gian thì HĐND TP nghe càng nhiều ý kiến đóng góp càng tốt và có chọn lọc. Trong nội dung giám sát năm 2009, tôi đề nghị HĐND TP giám sát thêm việc nợ của TP hiện nay, bao gồm nợ nước ngoài, nợ của dân…”, ông Đa đề xuất.
Ông Lê Hồng Tư, Phó thư ký HĐND TPHCM khóa III, lưu ý: “Tôi tán đồng với ý kiến anh Đa phải tăng cường giám sát những công trình lớn. Trong tình hình khó khăn, chúng ta phải hết sức tiết kiệm từng đồng ngân sách, vì nếu đời chúng ta làm không hiệu quả chính con cháu chúng ta sẽ phải gánh trả. Ngoài ra, TP cần phát huy thêm sức dân (xã hội hóa - PV) chứ không thể nào TP lo hết nổi”.
Ngoài ra, ông Lê Hồng Tư cũng góp ý thêm một số vấn đề cụ thể khác. Ông cho rằng, việc xây dựng đường trên cao chỉ nên thực hiện tại những khu vực có mật độ lưu thông cao, còn chủ trương xây dựng đường trên cao ngang kênh Nhiêu Lộc – Thị Nghè e rằng sẽ không hiệu quả! Nhiều ý kiến cho rằng, mọi vấn đề liên quan đến dân, HĐND TP phải giám sát ngay từ khi còn là kế hoạch, nhận định tính khả thi của nó, định ra bước đi trước khi vấn đề đó triển khai vào cuộc sống.
Là người phát biểu cuối cùng, bà Nguyễn Thị Châu, Trưởng ban Văn hóa – xã hội HĐND TP khóa IV, đã trình bày ý kiến của mình trước vấn đề tham nhũng, phòng chống tham nhũng hiện nay. “Chúng ta phải xử lý vấn đề này mạnh tay hơn nữa mới mong đem lại lòng tin trong nhân dân”, bà Châu nói. Đồng tình với ý kiến này, nhiều đại biểu đề xuất Chủ tịch HĐND TPHCM Phạm Phương Thảo nên đưa vấn đề tham nhũng và chống tham nhũng vào chương trình “Nói và Làm” để “truy” trách nhiệm những đơn vị, cá nhân sai phạm tại các dự án lớn của TPHCM trong thời gian qua.
2. Báo Diễn đàn doanh nghiệp điện tử có bài: "2009: Tăng trưởng kinh tế Việt Nam 2009 chỉ đạt 1 con số". Theo báo, trong thông báo của ông Benedict Bingham - Đại diện Thường trú cao cấp của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) tại Việt Nam có nhận định, GDP của Việt Nam sẽ tăng khoảng 5% trong năm 2009, thấp hơn năm 2008 (năm 2008 GDP của Việt Nam là 6,23%).
Đánh giá về tình hình kinh tế Việt Nam, IMF cho rằng sau năm 2007 với sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế, đà tăng trưởng đã giảm xuống trong năm 2008. Xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ đang giảm, phản ánh sự đi xuống của các nền kinh tế và những đối tác thương mại chính. Kiều hối và đầu tư trực tiếp nước ngoài, hai nguồn chính của hoạt động kinh tế năm 2007 cũng đang giảm xuống do sự suy giảm của các điều kiện kinh tế toàn cầu. Những thách thức bên ngoài này kết hợp với những thách thức bên trong bắt nguồn từ thâm hụt lớn của cán cân vãng lai cũng như những điểm yếu trong lĩnh vực ngân hàng và doanh nghiệp làm tình hình khó khăn hơn.
Trong bối cảnh đó, IMF có những đánh giá sơ bộ về triển vọng kinh tế Việt Nam như sau:
- Do môi trường kinh tế toàn cầu đang xấu đi, IMF dự báo tăng trưởng kinh tế giảm từ 8,5% trong năm 2007 xuống 6,25% trong năm 2008 và sẽ giảm hơn nữa xuống còn 5% trong năm 2009.
- Với giá các mặt hàng sơ chế đang giảm, lạm phát chung được dự báo là sẽ giảm xuống mức một con số vào cuối năm 2009, mặc dù lạm phát cơ bản (không bao gồm thực phẩm thô và năng lượng) có thể giảm chậm hơn.
- Thâm hụt cán cân vãng lai đối ngoại dự kiến sẽ giảm với việc nhập khẩu giảm nhiều hơn so với giảm xuất khẩu và kiều hối, nhưng vẫn giữ ở mức cao (9% của GDP) trong năm 2009 và vẫn còn là nguyên nhân của tính dễ bị tổn thương vì dự trữ quốc tế của Việt Nam tương đối thấp (3 tháng nhập khẩu).
IMF nhận thấy rằng những căng thẳng trong hệ thống ngân hàng đã tăng lên trong năm 2008 và có thể sẽ tăng hơn nữa trong năm 2009 do hoạt động kinh tế chậm lại. Trong khi vốn và trích lập dự phòng được tăng trong hai năm qua đã tạo ra một chỗ đệm đáng kể, đặc biệt là với những ngân hàng cổ phần lớn, thì vị thế tài chính của các ngân hàng rất có thể sẽ yếu đi trong năm 2009.
Tuy nhiên, IMF kết luận, về trung hạn, triển vọng vẫn có thuận lợi miễn là Chính phủ vẫn duy trì các chính sách lành mạnh và tiếp tục cải cách để tăng tính cạnh tranh của Việt Nam. Giữ vững được đà cải cách qua giai đoạn khó khăn này là rất quan trọng để củng cố niềm tin của nhà đầu tư và đảm bảo Việt Nam được đặt vào một vị thế tốt khi thế giới thoát khỏi sự suy yếu kinh tế toàn cầu hiện nay.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài: "Hợp đồng không công chứng: Thiệt ráng chịu!". Theo báo, gần đây ở Hà Nội xuất hiện một số trường hợp người có nhà cho thuê phải “méo mặt” vì bên thuê nhà lợi dụng kẽ hở trong việc ký hợp đồng thuê nhà chây ỳ thực hiện cam kết rồi “phá bĩnh” đòi bồi thường. Có trường hợp khổ chủ không những mất hết số tiền cho thuê nhà mà còn phải bồi thường hàng trăm triệu đồng cho bên thuê. Có trường hợp dù được tòa tuyên thắng kiện nhưng chủ nhà vẫn mất một phần tiền thuê vì hợp đồng không công chứng...
Cuối năm 2007, ông Nguyễn Văn Đại (ngụ 641 Hoàng Hoa Thám, quận Ba Đình) cho một người thuê nhà với thời hạn năm năm. Hai bên thỏa thuận sáu tháng trả tiền nhà một lần. Nếu người thuê không thực hiện cam kết, chủ nhà có quyền chấm dứt hợp đồng.
Khi ký hợp đồng lần đầu, bên thuê xin nộp trước ba tháng, xin nợ lại ba tháng tiền nhà. Khi chủ nhà yêu cầu hai bên đi công chứng hợp đồng thì bên thuê đề nghị bỏ qua việc này để... né thuế. Ba tháng sau đó, khi bên thuê nhà tiếp tục không trả nốt phần tiền thuê nhà còn thiếu, chủ nhà liền cắt điện, nước.
Đầu tháng 1-2008, khi thấy bên thuê tiếp tục chây ỳ, chủ nhà khóa cửa nhà lại, yêu cầu bên thuê trả tiền theo cam kết đã ký và yêu cầu bên thuê dọn đồ đi để trả lại nhà vì đã vi phạm hợp đồng.
Đến lúc này, bên thuê đòi ông Đại phải bồi thường thì mới chịu dọn đồ đi. Căn cứ của bên thuê đưa ra là việc đòi nhà của ông Đại đã làm ảnh hưởng đến công việc kinh doanh của người thuê nhà. Sau nhiều lần bàn bạc, ông Đại đành móc túi lấy 175 triệu đồng để cho yên chuyện. Tính ra, ông Đại mất toi bốn tháng tiền nhà và gần 200 triệu đồng.
Tương tự, tháng 3-2006, anh Mai Thiếu Xuân (ngụ hẻm 91 Nguyễn Chí Thanh) cho một người thuê nhà. Hai bên không xác định thời hạn thuê nhà và người thuê được trả tiền thuê nhà sáu tháng một lần. Nếu không chấp hành điều khoản này, bên thuê phải trả lại nhà. Tuy nhiên, người thuê nhà cũng từ chối đi công chứng hợp đồng thuê nhà.
Một thời gian sau, một người lái xe ôm chở đến nhà anh Xuân một bình rượu ngâm, nói là của người thuê nhà biếu. Sáu tháng sau, khi anh Xuân đến hẹn lấy tiền thuê nhà, người thuê nhà đòi trừ đi... 14 triệu đồng giá bình rượu trên và kiên quyết không nhận lại bình rượu (dù bình rượu chưa bị khui).
Cuối năm 2007, anh Xuân đã “bấm bụng” khởi kiện đòi lại nhà cho thuê. Thì ra người thuê nhà không chịu trả tiền suốt nửa năm liền, lại còn đòi anh Xuân bồi thường 200 triệu đồng mới dọn đi...
Tháng 12-2008, TAND TP Hà Nội đã chấp thuận cho anh Xuân không phải bồi thường cho bên thuê. Nhưng vì hợp đồng thuê nhà không được công chứng theo quy định nên anh Xuân có 30% lỗi và chỉ được nhận lại 70% số tiền thuê nhà mà bên thuê còn thiếu.
Công chứng viên Trần Công Trục - Trưởng Văn phòng công chứng Thăng Long (Hà Nội) cho biết: Theo quy định tại Điều 492 Bộ luật Dân sự, hợp đồng thuê nhà ở phải được lập thành văn bản, nếu thời hạn thuê sáu tháng trở lên thì phải có công chứng hoặc chứng thực, phải đăng ký tại Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất.
Ông Trục lưu ý: “Bên thuê nhà cần cân nhắc kỹ trước khi ký hợp đồng cho thuê nhà, hạn chế các sự cố phát sinh. Phía chủ nhà phải tìm hiểu kỹ lưỡng đối tượng thuê nhà, xét xem mục đích của bên thuê là gì, phải soạn hợp đồng thuê có các điều khoản chi tiết, chặt chẽ và nhất thiết phải công chứng, chứng thực theo đúng quy định”.
2. Báo An ninh thủ đô phản ánh: chiều ngày 13-1, tại Hà Nội đã diễn ra Lễ ký kết Hiệp định giữa nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ireland tương trợ tư pháp về hình sự. Thượng tướng Lê Thế Tiệm - ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Công an nước ta và ngài Peter Ricketts - Quốc Vụ khanh Bộ Ngoại giao Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ireland được sự ủy quyền của lãnh đạo hai nước ký kết Hiệp định.
Tại buổi tiếp, thay mặt Bộ Công an Việt Nam - Thứ trưởng Lê Thế Tiệm nhiệt liệt chúc mừng ngài Peter Ricketts - Quốc Vụ khanh Bộ Ngoại giao Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ireland cùng các thành viên trong đoàn đến thăm chính thức Việt Nam, và có chương trình làm việc với Bộ Công an Việt Nam.
Khẳng định và đánh giá cao sự hợp tác giữa các cơ quan hữu quan Việt Nam và Vương quốc Anh và Bắc Ireland, Thứ trưởng Lê Thế Tiệm tin tưởng: Lễ ký kết Hiệp định này mang ý nghĩa lịch sử, mở ra sự hợp tác chặt chẽ hơn giữa các cơ quan hữu quan hai nước.
Bày tỏ vui mừng khi lần đầu đến thăm Việt Nam, ngài Peter Ricketts đánh giá cao sự hợp tác tốt đẹp giữa lực lượng cảnh sát hai nước. Ngài Quốc Vụ khanh Bộ Ngoại giao Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ireland khẳng định, sau Lễ ký kết Hiệp định, quan hệ, sự hợp tác của Chính phủ, lực lượng Cảnh sát hai nước sẽ ngày càng chặt chẽ, đặc biệt trong công tác phòng chống tội phạm.
3. Báo Hà Nội mới phản ánh: UBND TP Hà Nội vừa ra Chỉ thị 01/2009/CT-UBND, trong đó đánh giá công tác kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật theo quy định tại Nghị định số 135/2003/NĐ-CP của Chính phủ còn nhiều tồn tại, bất cập cần khẩn trương khắc phục.
Trong đó, HĐND, UBND cấp huyện, cấp xã sau khi ban hành văn bản quy phạm pháp luật chưa nghiêm túc thực hiện quy định về thời hạn gửi văn bản đến cơ quan kiểm tra. Nhiều đơn vị báo cáo chậm hoặc không gửi báo cáo về công tác kiểm tra văn bản theo quy định.
UBND TP yêu cầu HĐND, UBND cấp huyện, cấp xã nghiêm túc thực hiện quy định về thời hạn gửi văn bản đến cơ quan kiểm tra, chậm nhất là 3 ngày kể từ ngày ký ban hành. Thủ trưởng các sở, ngành, Chủ tịch UBND cấp huyện nghiêm túc thực hiện việc gửi báo cáo định kỳ, đột xuất về tình hình kiểm tra, xử lý văn bản quy phạm pháp luật theo quy định; đồng thời chịu trách nhiệm chỉ đạo và tổ chức thực hiện nghiêm chỉ thị này.
Trên đây là điểm báo sáng ngày 15/01/2009, Văn phòng xin báo cáo Lãnh đạo Bộ.
Phòng Tổng hợp - Văn phòng Bộ./.