Trong buổi sáng ngày 16/01/2009, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Vietnamnet có bài: "17.000 tỷ đồng kích cầu dành cho mọi thành phần kinh tế". Theo báo, ngày 15/01, Thường trực Chính phủ đã họp và quyết định các phương án sử dụng khoản kích cầu đầu tư 17.000 tỷ đồng trong năm 2009 một cách hiệu quả nhất.
Khẳng định tính cấp thiết của các biện pháp đối phó với suy giảm kinh tế, Thủ tướng yêu cầu các chính sách phải ngay lập tức được ban hành, có hiệu lực ngay để hỗ trợ trực tiếp cho các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế và trực tiếp đến từng người dân.
Theo đó, từ 1/1/2009, tất cả các thành phần kinh tế vay vốn lưu động sẽ được Chính phủ hỗ trợ 4% lãi suất vốn vay để duy trì sản xuất, kinh doanh, đẩy mạnh xuất khẩu và bảo đảm việc làm.
Thời hạn hỗ trợ lãi suất tối đa không quá 1 năm, qua đầu mối cho vay là các ngân hàng thương mại Việt Nam. Các doanh nghiệp vay vốn lưu động để nhập khẩu hàng tiêu dùng chưa thiết yếu, vay kinh doanh chứng khoán, tài chính, ngân hàng, vay vốn để trả nợ các hợp đồng tín dụng khác… không được hưởng ưu đãi này.
Thủ tướng cũng giao Ngân hàng Nhà nước phối hợp với Bộ Tài chính triển khai ngay phương án cấp bù lãi suất thông qua cho vay vốn lưu động ở các ngân hàng thương mại.
Bộ Kế hoạch và Đầu tư khẩn trương nghiên cứu thủ tục cho vay nhanh, đơn giản, hiệu quả đối với các dự án, công trình kinh tế - xã hội đang triển khai và có khả năng hoàn thành trong năm nay và sang năm, để thực hiện mục tiêu kích cầu.
Với 44.500 tỷ đồng vốn trái phiếu Chính phủ, Thủ tướng yêu cầu nhanh chóng hoàn thiện danh mục công trình và dự án được đầu tư từ 33 ngàn tỷ đã được Quốc hội thông qua. Với 11.500 tỷ đồng vốn trái phiếu bổ sung, Thủ tướng đề xuất cần lên danh mục để trình xin ý kiến QH. Các công trình, dự án có đủ điều kiện thực thi cũng sẽ được bố trí ứng vốn ngân sách năm 2010 để thực hiện.
Thủ tướng cũng quyết định triển khai đề án kiên cố hóa kênh mương nội đồng và giao thông nông thôn với số vốn 3 ngàn tỷ đồng.
Thường trực Chính phủ cũng cho ý kiến về cơ chế bảo lãnh tín dụng cho doanh nghiệp có vốn điều lệ 20 tỷ đồng trở xuống và dưới 500 lao động.
Theo đó, không bảo lãnh tín dụng cho những ngành nghề như tư vấn, kinh doanh chứng khoán, vui chơi giải trí… Mức bảo lãnh tối đa bằng 100% số nợ gốc và lãi phát sinh. Thời hạn bảo lãnh phù hợp với thời hạn cho vay và chu kỳ sản xuất kinh doanh. Phí bảo lãnh tối đa bằng 0,5%/năm/số tiền được bảo lãnh.
Chính phủ sẽ cấp 200 tỷ đồng để Ngân hàng phát triển Việt Nam hình thành vốn ban đầu cho Quỹ bù đắp rủi ro khi bảo lãnh tín dụng.
Thủ tướng cũng giao Bộ Tài chính thực hiện giảm, giãn thuế giá trị gia tăng, thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu, thuế thu nhập doanh nghiệp. Cụ thể, giảm 50% mức thuế giá trị gia tăng trong thời gian từ ngày 1/2/2009 đối với một số hàng hóa, dịch vụ của các doanh nghiệp có mức thuế thay đổi so với năm 2008 như than đá, cát, sỏi, sản phẩm cơ khí là tư liệu sản xuất; ô tô và linh kiện ô tô; sản phẩm luyện, kéo kim loại đen, kim loại màu, kim loại quý, trừ vàng nhập khẩu…
Với chủ trương không hộ nghèo nào không có Tết, Thủ tướng quyết định hỗ trợ cho các hộ nghèo 200.000 đồng/người và không vượt quá 1 triệu đồng/hộ. Số tiền tạm ứng vào khoảng trên 3.800 tỷ đồng, được trích từ nguồn dự phòng ngân sách năm 2009.
Ngoài ra, nhằm đảm bảo nguồn vốn triển khai ngay chương trình hỗ trợ 61 huyện nghèo nhất thoát nghèo nhanh, Chính phủ sẽ bố trí khoảng 1.500 tỷ đồng (mỗi huyện 25 tỷ đồng) để tập trung đầu tư xây dựng trường học, bệnh viện, đường giao thông, công trình thủy lợi…
2. Báo Quân đội nhân dân có bài: "Văn phòng Trung ương cần chủ động đề xuất những dự báo chính xác trong lãnh đạo, chỉ đạo". Theo báo, sáng 15-1, Tổng bí thư Nông Đức Mạnh đã đến dự và phát biểu chỉ đạo Hội nghị tổng kết năm 2008, triển khai nhiệm vụ năm 2009 của Văn phòng Trung ương Đảng.
Tổng bí thư đã biểu dương và đánh giá cao những nỗ lực, sự tận tụy trách nhiệm của toàn thể cán bộ, công chức, viên chức Văn phòng Trung ương, đã có những đóng góp quan trọng trong việc thực hiện chương trình hoạt động của Ban chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư trong năm 2008.
Tổng bí thư nhấn mạnh: Năm 2009, bên cạnh những thời cơ, tình hình kinh tế xã hội của đất nước dự báo tiếp tục còn khó khăn hơn. Mục tiêu đã được Ban chấp hành Trung ương xác định là ngăn chặn suy giảm kinh tế, chủ động phòng ngừa lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, duy trì tăng trưởng kinh tế hợp lý, bảo đảm an sinh xã hội. Là cơ quan tham mưu, phục vụ, Văn phòng Trung ương cần bám sát những nhiệm vụ trọng tâm, phối hợp với cơ quan chức năng, chủ động đề xuất giúp cho Bộ Chính trị, Ban Bí thư có những dự báo chính xác trong lãnh đạo, chỉ đạo để vượt qua những khó khăn, phấn đấu thực hiện thắng lợi mục tiêu Đại hội X của Đảng đã đề ra.
Văn phòng Trung ương phải là đầu mối giữa các cơ quan phối hợp, tập hợp được đội ngũ chuyên gia giỏi nghiên cứu, phân tích, đề xuất xây dựng những chủ trương chính sách lớn của Đảng và Nhà nước phù hợp với tình hình đất nước, nâng cao chất lượng công tác nghiên cứu các vấn đề tham mưu tổng hợp và tham mưu chuyên sâu trên các lĩnh vực về kinh tế, xã hội, nội chính...
Triển khai nhiệm vụ năm 2009, Văn phòng Trung ương tập trung làm tốt công tác tham mưu phục vụ Trung ương, bám sát các nhiệm vụ trọng tâm của Bộ Chính trị, Ban Bí thư trong nửa nhiệm kỳ còn lại, tham mưu, đề xuất đúng, chính xác những vấn đề cần đưa vào chương trình làm việc trong năm, trên cơ sở đó xây dựng chương trình làm việc hàng quý, hàng tháng, hàng tuần của Bộ Chính trị, Ban Bí thư. Văn phòng nâng cao chất lượng công tác phục vụ các hội nghị Trung ương, hội nghị Bộ chính trị, Ban Bí thư và các Hội nghị do Bộ Chính trị, Ban Bí thư triệu tập; nâng cao chất lượng xây dựng đề án, thẩm định, góp ý kiến về nội dung các đề án trình Bộ Chính trị, Ban Bí thư, chủ động sáng tạo, nhạy bén trong nắm bắt tình hình, góp phần giúp Bộ Chính trị, Ban Bí thư xử lý kịp thời những vấn đề phát sinh.
3. Báo Sài gòn giải phóng có bài: "Kiến nghị TPHCM đẩy mạnh cải cách hành chính". Theo báo, tối 15-1, nhân dịp năm mới 2009, Chủ tịch UBND TPHCM Lê Hoàng Quân đã có buổi gặp mặt các tổ chức quốc tế tại TPHCM (cơ quan đại diện nước ngoài, tổ chức phi Chính phủ, Hiệp hội doanh nghiệp nước ngoài, các tập đoàn tổng công ty lớn, văn phòng đại diện kinh tế, văn hóa…).
Qua đó, đã có nhiều ý kiến phản ánh, đóng góp thẳng thắn đối với chính quyền TPHCM. Đó là, thủ tục hành chính còn quá rườm rà, trì hoãn - nhất là thủ tục đầu tư thường kéo dài, gây thiệt hại lớn cho doanh nghiệp - nên cần được cải cách.
Tình trạng cướp giật tài sản của người nước ngoài thời gian qua chưa được kéo giảm, vì vậy cần có những biện pháp trấn áp tội phạm kịp thời để du khách có cảm giác an toàn hơn.
Chủ tịch UBND TPHCM Lê Hoàng Quân cảm ơn những ý kiến đóng góp trên. Ngoài ra, đồng chí cũng thẳng thắn nhìn nhận: Trong năm 2008, bên cạnh những thành tựu đạt được, TPHCM vẫn còn nhiều tồn tại, khó khăn - đặc biệt là tình trạng kẹt xe.
Để khắc phục tình hình này, phải chờ vài năm nữa khi các dự án giao thông hoàn chỉnh, nên rất mong nhận được sự thông cảm, chia sẻ từ các nước. Ngoài ra, TPHCM sẽ tiếp tục nghiên cứu để tìm giải pháp nâng cao trách nhiệm, hiệu quả trong công tác điều hành, quản lý nhà nước. Chủ tịch UBND TP Lê Hoàng Quân cũng chia sẻ và chúc nhân dân các nước, các quốc gia, các vùng lãnh thổ sẽ vượt qua những khó khăn, thử thách do cuộc khủng hoảng kinh tế tác động.
4. Báo Kinh tế và Đô thị có bài: "Khai mạc phiên họp lần thứ 16 Ủy ban Thường vụ Quốc hội". Theo báo, sáng 15/1, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét Nghị quyết của Ủy ban thường vụ Quốc hội về danh sách các huyện, quận, phường thực hiện thí điểm không tổ chức Hội đồng Nhân dân.
Đồng thời, Ủy ban TVQH cũng xem xét Nghị quyết về tổ chức và hoạt động của Hội đồng Nhân dân, Ủy ban Nhân dân tại những địa phương thực hiện thí điểm không tổ chức hội đồng nhân dân huyện, quận, phường. Phiên họp khai mạc sáng 15/1, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng.
Trong buổi làm việc sáng nay, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét Nghị quyết của Ủy ban thường vụ Quốc hội về danh sách các huyện, quận, phường thực hiện thí điểm không tổ chức Hội đồng Nhân dân và Nghị quyết về tổ chức và hoạt động của Hội đồng Nhân dân, Ủy ban Nhân dân tại những địa phương thực hiện thí điểm không tổ chức hội đồng nhân dân huyện, quận, phường.
Dự thảo nghị quyết quy định danh sách các huyện, quận, phường thực hiện thí điểm không tổ chức Hội đồng Nhân dân gồm 67 huyện, 32 quận, 483 phường của 10 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương gồm Lào Cai, Vĩnh Phúc, Hải Phòng, Nam Định, Quảng Trị, Đà Nẵng, Phú Yên, thành phố HCM, Bà Rịa Vũng Tàu và Kiên Giang.
Tại phiên họp sáng nay, đa số ý kiến của các Ủy viên Ủy ban thường vụ Quốc hội tán thành với dự thảo Nghị quyết nhưng còn băn khoăn về việc xác định huyện, quận, phường là một cấp ngân sách hay là một đơn vị dự toán ngân sách; về mô hình tổ chức và hoạt động của Ủy ban nhân dân huyện, quận, phường.
Báo cáo giám sát của Ủy ban pháp luận đề nghị cần chỉnh lý một số nội dung quy định nhiệm vụ quyền hạn liên quan đến ngân sách địa phương của Ủy ban Nhân dân huyện, quận, phuờng nơi không tổ chức Hội đồng Nhân dân theo hướng thay vì trình hội đồng nhân dân cùng cấp quyết định thì Ủy ban nhân dân huyện, quận có trách nhiệm trình Ủy ban Nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; Ủy ban Nhân dân phường trình Ủy ban Nhân dân quận quyết định. Cụ thể Ủy ban Nhân dân huyện, quận, phường lập dự toán thu ngân sách nhà nước trên địa bàn, lập dự toán thu, chi ngân sách địa phương, phương án phân bổ dự toán ngân sách cấp mình, lập quyết toán ngân sách địa phương...
Vấn đề mới được đề cập tại phiên họp là việc đưa các phường thuộc thị xã, thành phố trực thuộc tỉnh vào diện thí điểm có trái với các Nghị quyết trước đó không. Sau khi nghe các ý kiến tranh luận, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng kết luận, tuy còn nhiều tranh cãi song quan trọng nhất là thống nhất về mục đích của việc thực hiện thí điểm nhằm xây dựng hệ thống chính trị thông thoáng, gọn nhẹ, thực sự có hiệu lực.
Cơ bản nhất trí với việc chọn làm thí điểm về phạm vi, số lượng, tiêu biểu cho các vùng miền, Chủ tịch QH đánh giá việc làm trọn gói ở mỗi địa phương sẽ tạo điều kiện cho việc triển khai, dễ thực hiện. Về cấp ngân sách, đã có nơi lập dự toán thì phải có cơ quan phê chuẩn, quyết định, phê duyệt.
Chủ tịch QH nêu ý kiến nên quyết định theo hướng phê chuẩn, có thể giao cho Chủ tịch UBND tỉnh phê chuẩn nhưng phải có quy định về thời gian để vừa theo quy định của pháp luật, phù hợp thực tiễn lại không bó tay cấp dưới.
Về vấn đề các phường thuộc thị xã, thành phố trực thuộc tỉnh có thực hiện thí điểm, Chủ tịch QH cho rằng nên dừng lại để tiếp tục xem xét; các cơ quan liên quan cùng trao đổi, rà soát lại các quy định cho chắc chắn để trình lại UBTVQH. Như vậy, các Nghị quyết liên quan đến việc thí điểm không tổ chức HĐND cấp quận, huyện, phường sẽ được UBTVQH xem xét thông qua vào chiều mai (16/1).
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Thanh niên có bài: "Xem xét miễn thi hành án dưới 500 ngàn đồng". Theo báo, phát biểu tại Hội nghị triển khai công tác thi hành án (THA) TP.HCM năm 2009, ông Nguyễn Văn Lực, quyền Trưởng THA dân sự TP.HCM, cho biết để triển khai thực hiện Luật THA dân sự có hiệu lực từ ngày 1.7.2009, THA dân sự TP.HCM tập trung triển khai một số nhiệm vụ trọng tâm; trong đó đáng chú ý là các cơ quan THA cấp quận, huyện sẽ tổng rà soát các trường hợp THA những khoản thu cho ngân sách nhà nước có giá trị không quá 500.000 đồng.
Nếu thời gian tổ chức thi hành loại án này đã quá 5 năm, tính đến thời điểm Luật THA dân sự có hiệu lực, nhưng người phải THA không có điều kiện thi hành thì THA dân sự sẽ lập danh sách, phối hợp với Viện KSND cùng cấp đề nghị tòa án cấp quận, huyện nơi cơ quan THA dân sự có trụ sở ra quyết định miễn THA đối với khoản nghĩa vụ đó trước ngày 10.7.2009.
THA dân sự TP.HCM rà soát và ủy thác các vụ việc loại này đến THA dân sự quận, huyện để tập trung thực hiện. Song song đó, THA dân sự TP.HCM cũng tổng rà soát hồ sơ THA còn tồn đọng, xác định rõ nguyên nhân, trách nhiệm, từ đó có kế hoạch cụ thể giải quyết.
Báo cáo tổng kết công tác THA dân sự năm 2008 cho thấy số việc THA TP.HCM phải thi hành là 91.775 việc. THA thành phố thi hành xong hơn 45.900 việc, trong đó thi hành xong hoàn toàn là 39.330 việc. Năm 2009, ngành THA TP.HCM phấn đấu đạt, vượt chỉ tiêu THA xong 75% về việc và 55% về tiền trên số án có điều kiện thi hành; giảm từ 10% đến 15% số việc tồn trong năm 2008 (số việc tồn của năm 2008 chuyển sang năm 2009 là 45.819 việc).
Ông Lực cho biết thêm, áp lực công việc tuy đã từng bước được cải thiện nhưng vẫn còn quá tải. Hiện mỗi chấp hành viên phải thụ lý gần 500 việc/người/năm (trong khi chỉ tiêu của Cục THA chỉ là 80-100 việc/năm), tức chấp hành viên ở TP.HCM phải “gánh” việc gấp năm lần quy định.
Công tác nhân sự vẫn là vấn đề đau đầu của ngành THA. Hiện tượng trưởng THA quận, huyện và chấp hành viên xin nghỉ việc, xin chuyển ngành có chiều hướng gia tăng. Nguyên do là tính chất công việc THA phức tạp, nguy hiểm trong khi chế độ đãi ngộ không tương xứng nên không thu hút được cán bộ vào công tác.
Vì thế, những năm gần đây, THA TP.HCM chưa bao giờ tuyển dụng đủ chỉ tiêu biên chế. “Hiện chúng tôi đang thiếu 52 biên chế chưa tuyển được trong khi đó lại có 19 người nghỉ việc. Cán bộ luôn luôn thiếu dù chúng tôi đã đến tận các trường đại học luật “tiếp thị” mà cũng chẳng ai muốn vào”, ông Lực chia sẻ.
2. Báo Kinh tế nông thôn có bài: "Chuyện khó tin ở huyện Lộc Ninh (Bình Phước): Không mắc nợ vẫn bắt thi hành án". Theo báo, ngày 06/12/2005, Toà án nhân dân (TAND) huyện Lộc Ninh có Quyết định hoà giải số 69 về việc Lê Văn Thuận (trú tại xã Lộc Thịnh) phải trả cho Mạc Văn Vui 24,8 triệu đồng. Ngày 20/12/2005, cơ quan Thi hành án dân sự (THADS) huyện này ra Quyết định số 34 để thi hành án. Tuy nhiên, do tài sản kê biên để thi hành án của ông Thuận lại có một phần sở hữu của ông Phạm Ngọc Tăng nên các bên thoả thuận để ông Tăng trả tiền thay ông Thuận. Cách thức ông Tăng đề nghị trả nợ thay là ngày 15/06/2006, trả 1 triệu đồng lệ phí THA, ngày 20/06/2006 trả 7 triệu đồng và từ 21/07/2006 trở đi mỗi tháng trả 4 triệu đồng cho đến khi hết toàn bộ số nợ ông Thuận phải trả cho Mạc Văn Vui.
Ban đầu, chấp hành viên Phạm Duy Thiện (người được cơ quan Thi hành án dân sự huyện Lộc Ninh giao nhiệm vụ đảm bảo thi hành án vụ việc trên) lập biên bản chấp nhận cam kết này của Phạm Ngọc Tăng, nhưng sau đó ông Thiện lại đổi ý. Cũng theo ông Tăng và ông Thuận, những tưởng lý do THADS huyện Lộc Ninh đổi ý như vừa nêu là do ông này không tin chiếc xe 54N - 0844 (tài sản bị kê biên) chỉ có 28,6% phần hùn của Lê Ngọc Thuận. Thế nhưng, đến 23/10/2006, khi TAND huyện Lộc Ninh có Quyết định số 47, công nhận chiếc xe 54N 0844 có 71,4% phần hùn của Phạm Ngọc Tăng thì chấp hành viên Phạm Duy Thiện vẫn muốn đem bán đấu giá bằng được chiếc xe này. Điều đáng lưu ý là ông Vui thực ra chỉ là người được uỷ quyền để đòi nợ thay thế nhưng Chủ tịch UBND xã Lộc Thịnh (huyện Lộc Ninh) khẳng định tờ uỷ quyền vào ngày 11/04/2006 để Mạc Văn Vui đòi nợ Lê Văn Thuận là giả. Song chấp hành viên Phạm Duy Thiện vẫn không thay đổi quan điểm.
Sự việc tới nay vẫn còn rối rắm chỉ vì sự thiếu minh bạch trong cách ứng xử của chấp hành viên. Thiết nghĩ, các cơ quan chức năng huyện Lộc Ninh cần xem xét, chỉ đạo xử lý để tránh thiệt thòi cho người dân.
Trên đây là điểm báo sáng ngày 16/01/2009, Văn phòng xin báo cáo Lãnh đạo Bộ.
Phòng Tổng hợp - Văn phòng Bộ./.