Trong buổi sáng ngày 25/11/2008, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh phản ánh về việc: Phó Thủ tướng Trương Vĩnh Trọng vừa có ý kiến chỉ đạo cơ quan chức năng giải quyết những vụ khiếu nại, tố cáo tồn đọng, bức xúc, kéo dài.
Thanh tra Chính phủ và Bộ Công an phải rà soát và lên danh sách các vụ khiếu nại, tố cáo để phân loại và xử lý dứt điểm.
Đối với các vụ đã được cơ quan có thẩm quyền giải quyết nhưng người khiếu nại vẫn tiếp tục khiếu kiện kéo dài, gay gắt, bức xúc thì Thanh tra Chính phủ chủ trì, phối hợp với cơ quan chức năng kiểm tra, rà soát lại toàn bộ nội dung vụ việc để giải quyết, chấm dứt khiếu nại. Các vụ đã được giải quyết đúng pháp luật, có lý, có tình, đảm bảo quyền và lợi ích chính đáng của người khiếu nại nhưng họ vẫn cố tình khiếu kiện kéo dài, đưa ra yêu cầu không phù hợp, Thanh tra phối hợp với cơ quan chức năng ra văn bản trả lời, chấm dứt việc giải quyết và thông báo rộng rãi trên các phương tiện truyền thông.
Bài báo cũng phản ánh về việc: “Cho vay chuộc lại sổ chính sách”. Theo báo, nhiều mẹ liệt sĩ (ở hai xã Bình Thành, Hòa Mỹ, huyện Phụng Hiệp, Hậu Giang) không ngăn được nước mắt khi nhận lại sổ tiền tuất của mình đã “đợ” (thế chấp) cả chục năm.
Ông Trương Văn Kiên (xã Bình Thành) rớm nước mắt kể: Vợ chồng ông đều là thương binh 4/4. Gia cảnh khó khăn, thêm nỗi cả hai thay phiên nhau đau bệnh miết. Ban đầu họ đem thế chấp quyển sổ thương binh vay vài ba triệu đồng. Về sau do thất mùa, bệnh tật và phải nuôi đứa con học đại học, vợ chồng ông xin vay nâng dần khoản nợ lên 10 triệu, 13 triệu rồi 18 triệu đồng với lãi suất 4%/tháng. Số tiền chế độ hàng tháng của hai sổ gộp lại chưa đủ trả lãi cho chủ nợ, lấy đâu ra trả vốn. Ròng rã gần 10 năm “đợ” sổ, cơ hội trả hết nợ để nhận lại hai quyển sổ chính sách chỉ còn là giấc mơ.
Hộ bà Ngô Thị Hiếu, cũng ở Bình Thành, cầm cố cùng lúc tới bốn sổ chính sách: sổ hưu trí, sổ thương binh, sổ liệt sĩ và sổ gia đình có công với cách mạng. Tổng số tiền bà vay bên ngoài đến giữa năm 2007 là 32 triệu đồng, lãi suất 5%/tháng. Hàng tháng lãnh được tổng cộng hơn hai triệu đồng từ các sổ chính sách bà phải dành 1,6 triệu đồng trả lãi, còn nợ gốc thì vô phương chi trả.
Buồn hơn với gia đình bà Trần Thị Nở (hơn 70 tuổi, xã Hòa Mỹ) đang hưởng hai định suất liệt sĩ. Cách đây sáu năm, chồng bà bị tai biến mạch máu não nằm liệt giường. Không có tiền chữa bệnh, bà mang hai sổ liệt sĩ ra tiệm vàng thế chấp vay ba triệu đồng, cứ thế nâng dần khoản vay lên tám triệu rồi 10 triệu đồng với lãi suất 5%-6%/tháng. Hàng tháng lãnh tiền chính sách xong mang đi trả lãi hết phân nửa, khoản còn lại bà dành chi tiêu qua ngày. Bà than: “Không thể tìm đâu ra số tiền lớn để trả dứt nợ gốc”.
Nói như ông Đỗ Hùng Sở - Giám đốc Chi nhánh Ngân hành Chính sách xã hội Hậu Giang thì: “Tiền trợ cấp hàng tháng của nhà nước không tới tay người thụ hưởng là điều đáng tiếc. Giúp những hộ gia đình chính sách chuộc lại sổ đã thế chấp cũng là một cách đền ơn đáp nghĩa”. Trong các chương trình mục tiêu của Ngân hàng Chính sách xã hội Việt Nam phân bổ không có khoản vốn giúp vay chuộc sổ chính sách. Trước nhu cầu thiết thực của các hộ dân, tỉnh Hậu Giang đã trích một phần nguồn vốn từ quỹ xóa đói giảm nghèo của địa phương giao Chi nhánh Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh thí điểm cho vay chuộc sổ chính sách tại xã Bình Thành và xã Hòa Mỹ. Đến nay đã có 22 hộ thế chấp ở xã Bình Thành và 43 hộ ở xã Hòa Mỹ được cấp vốn vay 559 triệu đồng chuộc sổ về.
Các hộ dân được vay chuộc sổ về giao lại cho cán bộ phụ trách LĐ-TB&XH của xã. Hàng tháng, xã sẽ khấu trừ 70% tiền trợ cấp của mỗi hộ để trả dần nợ gốc và lãi cho ngân hàng (0,65%/tháng). 30% còn lại hộ gia đình chính sách được nhận về tiêu xài. Với cách làm này, sau vài ba năm người dân có thể trả hết nợ. Ông Sở cho biết riêng các trường hợp “đợ” sổ chính sách sau tháng 9-2008 sẽ không được xem xét cho vay vốn để chuộc.
Nhiều người dân đã bật khóc khi cầm trên tay đồng vốn vay chuộc sổ chính sách. Đối với hộ nghèo, số tiền vay 15-30 triệu đồng bên ngoài có thể “giam” sổ chính sách của họ đến suốt đời. Hàng trăm hộ diện chính sách ở nhiều xã, huyện khác của Hậu Giang đang trông ngóng từng ngày vốn của ngân hàng chính sách xã hội về đến địa phương giúp bà con bớt khổ.
2. Báo Gia đình net phản ánh: Thanh tra tỉnh Thừa Thiên Huế vừa cho biết, qua tiến hành 207 cuộc thanh tra, kiểm tra về kinh tế - xã hội trong năm 2008, đã phát hiện sai phạm về kinh tế - tài chính hơn 56,2 tỷ đồng; đã quyết định xử lý và kiến nghị thu nộp ngân sách 55 tỷ đồng, gần 53 ha đất rừng sản xuất; chuyển cơ quan điều tra thụ lý 2 vụ.
3. Báo Vietnamnet phản ánh về việc: “Đề nghị thanh tra quỹ phát triển nhà ở TP.HCM”. Theo báo, Ban chỉ đạo thành phố về phòng, chống tham nhũng TP.HCM vừa có kiến nghị lên Thường trực Thành uỷ TP.HCM, Thường trực UBND.TP đề nghị cho tiến hành thanh tra làm rõ dấu hiệu vi phạm tại 2 đơn vị là Tổng công ty xây dựng Sài Gòn và Quỹ đầu tư phát triển nhà ở TP.HCM.
Theo đó, kết quả kiểm tra làm rõ theo tinh thần thực hiện Nghị quyết 04 của Trung ương và ý kiến của Đoàn kiểm tra Thành uỷ TP.HCM cho thấy, tại Tổng công ty xây dựng Sài Gòn thời gian qua hoạt động kém hiệu quả, trong hơn 20 doanh nghiệp trực thuộc, có 40% đơn vị hoạt động hoạt động không có hiệu quả, thua lỗ, thất thoát.
Đáng lưu ý là việc một số cán bộ lãnh đạo các đơn vị trực thuộc Tổng công ty đã có sai phạm trong hoạt động kinh doanh, quản lý doanh nghiệp...
Riêng tại Quỹ phát triển nhà ở TP, kết quả kiểm tra cho thấy, quỹ này được ngân sách TP đầu tư 300 tỷ đồng nhưng nhiều năm qua hoạt động kém hiệu quả, chỉ sử dụng 100 tỷ đồng cho nhiệm vụ phát triển nhà ở, còn 200 tỷ đồng gửi ngân hàng.
Sau khi thanh tra hoạt động của quỹ, Ban chỉ đạo thành phố về phòng, chống tham nhũng TP.HCM cho rằng: nên củng cố lại tổ chức, nhân sự lãnh đạo quỹ vì có dấu hiệu mất đoàn kết nội bộ...
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Thể thao & Văn hóa có bài: “Nữ Giám đốc ném ly vào mặt luật sư”. Theo báo, Văn phòng Luật sư Hoàng Hưng vừa có đơn thư với nội dung tố cáo bà Nguyễn Thị Bích Thủy (Giám đốc Công ty Ruby) có hành vi hành hung, chửi bới, xúc phạm, đe dọa giết luật sư Hoàng Văn Hướng.
Văn Phòng Luật sư Hoàng Hưng-Đoàn luật sư TP Hà Nội nhận tư vấn và bảo vệ quyền lợi cho Tiến sĩ, Đại tá Phan Quốc Thắng (giảng viên Học viện Kỹ thuật Quân sự, trú tại Phòng 201, tập thể Trung Tự, Đống Đa, Hà Nội), trong quan hệ cho thuê căn nhà số 12, lô 2C, khu đô thị Trung Yên- là căn nhà đang tranh chấp giữa ông Thắng và vợ là bà Nguyễn Thị Bích Thủy.
Ngày 21/11/2008, Văn phòng Luật sư Hoàng Hưng-Đoàn luật sư TP Hà Nội cử luật sư Hoàng Văn Hướng và cán bộ đến căn nhà trên để làm việc với bên thuê là Công ty Cổ phần Sơn Minh. Khi đó, bà Nguyễn Thị Bích Thủy, vợ ông Thắng cũng có mặt.
Khoảng 15h30 phút, khi luật sư Hướng đưa ra quan điểm của mình để bảo vệ thân chủ thì bà Thủy không chấp nhận ý kiến của luật sư.
Bà Thủy đã lăng mạ, xúc phạm rồi dùng ly uống nước bằng thủy tinh ném thẳng về phía luật sư Hướng. Đồng thời, bà này xông vào giằng xé, gây thương tích cho vị luật sư này.
Văn phòng Luật sư Hoàng Hưng vừa có đơn thư với nội dung tố cáo bà Nguyễn Thị Bích Thủy (Giám đốc Công ty Ruby) có hành vi hành hung, chửi bới, xúc phạm, đe dọa giết luật sư Hoàng Văn Hướng.
Văn Phòng Luật sư Hoàng Hưng-Đoàn luật sư TP Hà Nội nhận tư vấn và bảo vệ quyền lợi cho Tiến sĩ, Đại tá Phan Quốc Thắng (giảng viên Học viện Kỹ thuật Quân sự, trú tại Phòng 201, tập thể Trung Tự, Đống Đa, Hà Nội), trong quan hệ cho thuê căn nhà số 12, lô 2C, khu đô thị Trung Yên- là căn nhà đang tranh chấp giữa ông Thắng và vợ là bà Nguyễn Thị Bích Thủy.
Ngày 21/11/2008, Văn phòng Luật sư Hoàng Hưng-Đoàn luật sư TP Hà Nội cử luật sư Hoàng Văn Hướng và cán bộ đến căn nhà trên để làm việc với bên thuê là Công ty Cổ phần Sơn Minh. Khi đó, bà Nguyễn Thị Bích Thủy, vợ ông Thắng cũng có mặt.
Khoảng 15h30 phút, khi luật sư Hướng đưa ra quan điểm của mình để bảo vệ thân chủ thì bà Thủy không chấp nhận ý kiến của luật sư.
Bà Thủy đã lăng mạ, xúc phạm rồi dùng ly uống nước bằng thủy tinh ném thẳng về phía luật sư Hướng. Đồng thời, bà này xông vào giằng xé, gây thương tích cho vị luật sư này. Ngay sau đó, bà Thủy gọi một số người lạ đến tiếp tục đe dọa, lăng mạ luật sư Hướng.
Thấy tính mạng có thể gặp nguy hiểm, luật sư Hướng đã gọi điện cho Cảnh sát 113, Công an quận Cầu Giấy đến can thiệp.
Cũng liên quan đến bà Thủy, trước đó, ngày 31/3/2008, TAND TP Hà Nội mở phiên tòa dân sự xét xử vụ tranh chấp hợp đồng vay 240 ngàn USD giữa bên nguyên đơn là bà Trần Thị Yến (cán bộ Cục thuế Hà Nội) với 2 bị đơn là vợ chồng ông Phan Quốc Thắng và bà Nguyễn Thị Bích Thủy.
Khi đến phần tranh tụng, luật sư Trần Đình Triển (Trưởng Văn phòng Luật sư Vì Dân-Đoàn Luật sư Hà Nội) phát biểu ý kiến bảo vệ quyền lợi cho ông Phan Quốc Thắng và cho rằng, bà Thủy vay bà Yến số tiền trên, còn ông Thắng không liên quan, thì ở phía dưới bà Nguyễn Thị Bích Thủy liên tục có những lời lẽ xúc phạm đến luật sư.
Luật sư Trần Đình Triển đã đề nghị chủ tọa cho dừng phiên tòa, lập biên bản sự việc, đồng thời mời bà Thủy ra khỏi phòng xét xử, nhưng phiên tòa vẫn được tiếp tục.
Đến 11h cùng ngày, khi hết phần tranh tụng, bà Thủy lập tức xông đến chỗ luật sư Triển giằng tập hồ sơ rồi rút guốc dưới chân phang thẳng vào đầu luật sư Triển.
Một phóng viên của Báo Khoa học và Đời sống lấy máy ảnh ra chụp thì bị bà Thủy chửi bới xúc phạm và lao vào định giật máy ảnh.
Theo kết quả khám thương tại Bệnh viện Xanh Pôn thì luật sư Trần Đình Triển bị xây xát da đỉnh đầu phải, cánh tay và ngón tay trái.
Theo ông Phan Quốc Thắng, chuyện bà Thủy hành hung ông và luật sư ngay tại tòa là có thật và không chỉ một lần.
2. Báo Công an nhân dân có bài: “Bí thư ĐSQ liên quan đến buôn lậu sừng tê bị xử lý ra sao?”. Theo báo, Tiến sĩ Nguyễn Đình Lộc, nguyên Bộ trưởng Bộ Tư pháp, trao đổi xung quanh những khía cạnh pháp lý của vụ việc bà Vũ Mộc Anh, bí thư thứ nhất Đại sứ quán Việt Nam tại Nam Phi bị cáo giác liên quan đến vụ mua bán sừng tê giác ở Nam Phi. Ông Lộc cho biết:
- Bà Mộc Anh là người của bộ Ngoại giao nên khi có nghi ngờ bà ấy mua bán sừng tê giác ở Nam Phi thì trước hết bộ này, với tư cách cơ quan quản lý, phải triệu tập nhân viên của mình về để hỏi cho ra lẽ. Nếu trong quá trình xử lý, nhận thấy mức độ vi phạm của bà ấy vượt ra ngoài những hình thức kỷ luật thông thường, có tính chất hình sự, thì họ sẽ chuyển hồ sơ cho cơ quan điều tra.
Tôi đồng tình với ý kiến của ông đại sứ Việt Nam tại Nam Phi rằng vụ việc này không phải chỉ là vấn đề cá nhân bà Mộc Anh mà còn là danh dự đất nước, uy tín ngành ngoại giao Việt Nam. Do đó phải hết sức cân nhắc, làm kỹ, chứ không thể vội vã.
Cần phải làm rõ việc bà Mộc Anh có cầm hộ. Người được cầm hộ là ai? Điều kiện nào để bà ấy đi cầm hộ một món hàng nhạy cảm như thế? Mối quan hệ giữa hai người đó ra sao? Phải đi vào những tình tiết pháp lý cụ thể chứ đâu phải cứ nói cầm hộ là xong. Cũng nên nhớ, sừng tê giác là vật cấm, cầm hộ mà không rõ là vật gì và đinh ninh là vật hợp pháp thì khác, còn đây là bất hợp pháp thì bản thân việc cầm đó là có vấn đề. Vả lại, mua bán là phải có thoả thuận, có “tiền trao, cháo múc”. Nhưng việc trao có nhiều cách, việc nhận tiền cũng có nhiều hình thức, chứ đâu phải trực tiếp thì mới là nhận và trao được.
Với một nhân viên sứ quán có vai trò quan trọng là bí thư thứ nhất và Đại sứ quán cũng đã nhiều lần nhắc nhở các nhân viên thì càng khó thuyết phục để giải thích bà ấy nhẹ dạ vô tình vi phạm.
- Nếu đã là hình sự thì miễn trừ thế nào được trước pháp luật Nam Phi và pháp luật Việt Nam. Vi phạm tới đâu thì xử lý tới đó thôi. Về mặt chứng cứ, băng ghi hình là một chứng cứ. Còn có liên quan đến người nào, như thế nào lại là chuyện khác, phải điều tra mới biết. Không phải ngẫu nhiên mà người ta đặt máy ở đó để quay.
- Theo quy định, đại sứ quán của một nước tuy là đặt trụ sở tại nước sở tại nhưng được xem là lãnh thổ của quốc gia đặt sứ quán. Do đó nếu kết luận cuối cùng cho thấy việc mua bán xảy ra trong đại sứ quán Việt Nam thì khi đó sẽ áp dụng pháp luật Việt Nam để xử lý.
3. Báo Thanh niên có bài: “Nghịch lý công chứng công - tư: Công chứng tư bị “trói””. Theo báo, Ngoài chuyện phí tăng quá cao, một số ràng buộc về luật pháp cũng như thói quen của không ít cơ quan, viên chức cũng đang gây nhiều khó khăn cho các văn phòng công chứng (VPCC) vừa ra đời ở TP.HCM...
Tại TP.HCM, đến nay có 8 VPCC được UBND TP.HCM cho phép thành lập và tất cả đều đã nộp hồ sơ xin phép hoạt động, trong đó 5 VPCC chính thức khai trương đi vào hoạt động. Sự ra đời của VPCC đã làm cho diện mạo ngành công chứng nói chung có nhiều thay đổi. Các VPCC đều hoạt động với tiêu chí làm hết việc chứ không phải làm hết giờ. Thêm vào đó là phương thức hoạt động khá linh hoạt, thái độ phục vụ tận tình, chu đáo, nhiều VPCC không chỉ giữ xe miễn phí, mà khách đến liên hệ còn được phục vụ miễn phí cà phê, nước uống... Thế nhưng, đến nay lượng khách đến các VPCC chưa nhiều, trung bình một VPCC chỉ được vài chục khách hàng/ngày, quá ít so với năng lực.
Ngoài lý do công tác quảng bá thương hiệu của các VPCC còn yếu, cũng có không ít người còn chưa tin tưởng vào VPCC, dù luật quy định trách nhiệm cũng như chức năng, nhiệm vụ của công chứng công và tư không có gì khác biệt, giá trị pháp lý văn bản họ ký là như nhau. Ông Trần Quốc Phòng, Trưởng VPCC Gia Định kể: “Có khách hàng đem hợp đồng công chứng ở VPCC đi đăng ký giao dịch đảm bảo thì một cán bộ “phán”: “Có công chứng tư à. Cái này nghe lạ quá. Không biết mấy ông này làm có bảo đảm không”, và lắc đầu: “Cán bộ cơ quan nhà nước còn vậy, hỏi làm sao dân không nghi ngại”.
Còn theo ông Lê Hồng Sơn, Trưởng VPCC Sài Gòn, trong quy chế của ngân hàng lâu nay quy định hồ sơ thế chấp, cầm cố phải được công chứng tại PCC, nay có thêm VPCC nhưng quy chế đó vẫn chưa thay đổi nên các giao dịch liên quan đến ngân hàng người ta không đến VPCC. “Thậm chí, đã có ngân hàng kiên quyết không chấp nhận hợp đồng do VPCC ký. Cái lệ này đã khiến các VPCC mất hẳn một lĩnh vực hoạt động”, ông Sơn bức xúc.
Một khó khăn hiện nay mà các công chứng viên vẫn gặp là chưa có hệ thống dữ liệu chung kết nối các PCC và VPCC tại TP.HCM. Hiện nay, các đơn vị công chứng chỉ có thể tham khảo thông tin bất động sản bị ngăn chặn trên mạng thông tin ngăn chặn của Sở Tư pháp, còn tài sản đó có ký mua, bán, tặng cho... ở đơn vị công chứng nào chưa thì không thể biết.
Trên đây là điểm báo sáng ngày 25/11/2008, Văn phòng xin báo cáo Lãnh đạo Bộ.
Phòng Tổng hợp - Văn phòng./.