I- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo điện tử Khám phá có bài: Hoàn thành cơ sở pháp lý về số định danh cá nhân trong 2015. Bài báo phản ánh: Các bộ, ngành sẽ phải hoàn thành việc xây dựng các nghị định thông tư liên quan đến hộ tịch điện tử, cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư cũng như số định danh cá nhân trong năm nay để trình Chính phủ.
Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng vừa ký ban hành Kế hoạch triển khai thi hành Luật hộ tịch.
Thủ tướng giao Bộ Tư pháp chủ trì xây dựng các nghị định về hộ tịch và về việc quản lý, sử dụng cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử; thủ tục đăng ký hộ tịch trực tuyến.
Bộ Tư pháp sẽ xây dựng Đề án cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử toàn quốc trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
Ngoài ra cũng sẽ có thông tư quy định hướng dẫn về điều kiện, trình tự đăng ký khai sinh, kết hôn, khai tử lưu động; ủy quyền thực hiện đăng ký hộ tịch. Thông tư này sẽ được hoàn thành vào tháng 10/2015.
Bộ Công an chủ trì xây dựng nghị định về thủ tục cấp số định danh cá nhân cho trẻ em khi đăng ký khai sinh; việc kết nối, cung cấp, trao đổi thông tin giữa cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử và cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Nghị định này sẽ được hoàn thành vào tháng 7/2015.
UBND các huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh sẽ hoàn thành việc rà soát đội ngũ công chức làm công tác hộ tịch tại địa phương trước ngày 31/7/2015.
UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương hoàn thành việc rà soát trước ngày 31/8/2015.
Bộ Tư pháp tổng hợp kết quả rà soát, đề xuất kế hoạch đào tạo đội ngũ công chức làm công tác hộ tịch báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong tháng 10/2015.
Trước ngày 31/12/2019, bảo đảm 100% công chức làm công tác hộ tịch đáp ứng tiêu chuẩn theo quy định của Luật hộ tịch.
Từ ngày 1/1/2016, UBND các cấp chỉ bố trí, tuyển dụng mới những người đủ tiêu chuẩn theo quy định của Luật hộ tịch làm công tác hộ tịch.
Về vấn đề này, Văn phòng đề xuất Cục Hộ tịch, quốc tịch, chứng thực và Cục Kiểm soát thủ tục hành chính theo dõi.
2. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí minh có bài: Không thuộc trường hợp hoãn thi hành án. Bài báo phản ánh: Ông Lê Lý Thuận (Giám đốc Công ty TNHH Đào tạo và Tư vấn phát triển nhân lực Việt Nam) phản ánh vừa qua TAND TP.HCM tuyên buộc ông trả lại căn nhà, nhà kho 1.200 m2 và toàn bộ diện tích đất 68 An Dương Vương thuộc phường 16, quận 8 cho một người.
Tuy nhiên, trên diện tích đất trước đây ông có xây dựng 44 căn nhà thì vẫn chưa được đo vẽ, giám định giá trị. Sau khi bàn giao tài sản cho người được thi hành án (THA) nếu xảy ra hư hỏng, xuống cấp hoặc phá hoại thì không biết ai chịu trách nhiệm.
“Tôi đã gửi đơn xin hoãn THA lên Chi cục THA dân sự quận 8, cũng như Cục THA dân sự TP.HCM nhưng vẫn chưa nhận được văn bản trả lời. Vậy đối với trường hợp của tôi có được hoãn THA hay không?” - ông Thuận thắc mắc.
Ông Trần Quốc Học, Phó Chi cục trưởng Chi cục THA dân sự quận 8, cho biết Luật THA dân sự quy định chỉ được hoãn THA khi người phải THA bị ốm nặng, có xác nhận của cơ sở y tế từ cấp huyện trở lên. Hoặc trường hợp chưa xác định được địa chỉ của người phải THA hoặc vì lý do chính đáng khác mà người phải THA không thể tự mình thực hiện được nghĩa vụ theo bản án, quyết định. Ngoài ra, có thể hoãn THA khi người được THA đồng ý cho người phải THA hoãn THA (việc đồng ý hoãn phải lập thành văn bản ghi rõ thời hạn hoãn, có chữ ký của các bên. Trong thời gian hoãn THA do có sự đồng ý của người được THA thì người phải THA không phải chịu lãi suất chậm THA). Hoặc việc THA đang trong thời hạn cơ quan có thẩm quyền giải thích bản án, quyết định và trả lời kiến nghị của cơ quan THA dân sự theo quy định…
Xét trường hợp của ông Thuận không thuộc một trong các trường hợp mà luật quy định được hoãn THA nên cơ quan THA không thể chấp nhận yêu cầu của ông.
Về vấn đề này, Văn phòng đề xuất Tổng cục Thi hành án dân sự theo dõi.
3. Báo Thanh niên online có bài: Không nên tùy tiện hủy phán quyết trọng tài thương mại. Bài báo phản ánh: Ngày 20.1, tại TP.HCM, Trường ĐH Luật TP.HCM, TAND TP.HCM và Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) lần đầu tiên phối hợp tổ chức tọa đàm về nội dung hủy phán quyết trọng tài thương mại.
Theo GS-TS Mai Hồng Quỳ, Hiệu trưởng Trường ĐH Luật TP.HCM, hoạt động của trọng tài thương mại đóng vai trò quan trọng trong việc giảm tải gánh nặng giải quyết tranh chấp dân sự cho ngành tòa án. Tuy nhiên, có những tồn tại, hạn chế liên quan đến định chế đặc thù này được nhiều chuyên gia, luật sư đặt ra và đề nghị cần phải khắc phục để hoàn thiện hệ thống tư pháp quốc gia.
Theo luật sư Vũ Ánh Dương, Tổng thư ký VIAC, giai đoạn 2003 - 2014 trên cả nước có 679 phán quyết trọng tài, chủ yếu tập trung tại TP.HCM và Hà Nội, trong đó có 46 trường hợp đương sự có liên quan yêu cầu hủy phán quyết và đã có 19 phán quyết bị tòa án hủy; riêng trong năm 2014 có 5 phán quyết trọng tài bị hủy (bằng số vụ hủy của các năm từ 2011 – 2013).
Liên quan đến vấn đề này, PGS-TS Đỗ Văn Đại, Trưởng khoa Luật dân sự, Trường ĐH Luật TP.HCM cho rằng cần xem lại việc tòa án tuyên hủy phán quyết trọng tài. Thực tế gần đây cho thấy có trường hợp trọng tài xác định có thỏa thuận trọng tài giữa các bên tranh chấp và tiến hành giải quyết tranh chấp trên cơ sở thỏa thuận trọng tài nhưng tòa án lại phủ nhận điều này dẫn đến hủy phán quyết trọng tài khiến cho vụ việc càng thêm phức tạp, kéo dài.
Tại buổi tọa đàm, nhiều ý kiến đồng tình kiến nghị TAND tối cao cần có một bộ phận chuyên trách theo dõi, giám sát để các cấp tòa án không nên tùy tiện hủy phán quyết trọng tài, tránh được tình trạng cùng một vụ việc nhưng cách giải quyết lại khác nhau hoặc thậm chí trái ngược nhau.
Về vấn đề này, Văn phòng đề xuất Vụ Pháp luật quốc tế và Cục bổ trợ tư pháp theo dõi.
II- THÔNG TIN KHÁC
1. Báo Vnexpress có bài: Đề xuất không quy định về 4 thẩm quyền của Thủ tướng. Bài báo phản ánh: Thường trực Ủy ban pháp luật Quốc hội đề nghị không quy định về các thẩm quyền của Thủ tướng như: tạm giao quyền Bộ trưởng hoặc Chủ tịch tỉnh; ban bố tình trạng khẩn cấp; phê duyệt danh sách nhân sự giới thiệu bầu chức danh Chủ tịch và Phó chủ tịch tỉnh thành trực thuộc trung ương.
Thường trực ủy ban pháp luật nhận thấy, việc luật hóa địa vị pháp lý của Thủ tướng là cần thiết nhằm xác định rõ hơn vai trò và mối quan hệ của Thủ tướng với tư cách là một thiết chế hiến định độc lập trong bộ máy Nhà nước. Nhưng nội dung này trong Dự thảo luật còn chưa cụ thể. Do đó, Thường trực ủy ban pháp luật đề nghị tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, bổ sung thêm một điều về Thủ tướng vào Dự thảo luật.
Thường trực Ủy ban pháp luật đề nghị cụ thể hóa các nhiệm vụ, quyền hạn của Thủ tướng, bám sát nội dung Hiến pháp; đồng thời, đề nghị cân nhắc để không quy định về thẩm quyền của Thủ tướng ở bốn lĩnh vực.
Theo đó, Thủ tướng sẽ không được giao quyền Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ trong trường hợp khuyết Bộ trưởng hoặc Thủ trưởng cơ quan ngang bộ trong khi chờ Quốc hội phê chuẩn và Chủ tịch nước bổ nhiệm. Thủ tướng cũng không được tạm giao quyền Chủ tịch UBND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương trong trường hợp chưa bầu được Chủ tịch UBND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương.
Việc quyết định và chỉ đạo thực hiện các biện pháp cụ thể cần thiết để thi hành lệnh tổng động viên hoặc động viên cục bộ, lệnh ban bố tình trạng khẩn cấp và các biện pháp cần thiết khác để bảo vệ Tổ quốc, bảo đảm tính mạng, tài sản của nhân dân và quyết định mô hình tổ chức của các bộ, cơ quan ngang bộ, chính quyền địa phương; quyết định giải thể các tổng cục, cục khi thấy hoạt động không có hiệu lực, hiệu quả, hạn chế phình bộ máy; phê duyệt danh sách nhân sự giới thiệu bầu vào chức danh Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương cũng không thuộc thẩm quyền của Thủ tướng.
Bộ trưởng Nội vụ Nguyễn Thái Bình cho rằng, Ủy ban pháp luật đề nghị cân nhắc giao quyền cho Thủ tướng ở bốn vấn đề, tuy nhiên Ban soạn thảo đề nghị giữ những điều khoản này để đảm bảo thống nhất. Nếu bỏ những quyền này sẽ tạo sự không thống nhất và thông suốt của nền hành chính. Nếu bổ nhiệm Bộ trưởng phải có quy trình thủ tục Chính phủ trình Quốc hội, hay chủ tịch UBND thành phố phải qua quá trình HĐND tỉnh bầu, rồi Chính phủ phê chuẩn. Để đảm bảo liên tục, thông suốt, hiệu quả, ông Bình đề nghị cân nhắc giữ thẩm quyền của Thủ tướng vì trong thực tế, một số địa phương làm quy trình thủ tục chậm, rất ảnh hưởng đến công việc điều hành.
2. Báo Đầu tư chứng khoán có bài: World Bank hỗ trợ Việt Nam chống tham nhũng. Bài báo phản ánh: Ngày 20/1, tại Hà Nội, Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp với Ngân hàng Thế giới (WB) tổ chức hội nghị tăng cường quản trị, thúc đẩy phát triển tại Việt Nam với mục tiêu đẩy mạnh thực thi các biện pháp đáp ứng quá trình hội nhập quốc tế của Việt Nam.
Các biện pháp bao gồm hoàn thiện hệ thống pháp luật, chính sách và môi trường đầu tư, kinh doanh theo tinh thần công khai, minh bạch, đồng thời tìm kiếm các giải pháp hiệu quả nhằm phòng chống tham nhũng, cũng như những hành động gian lận trong quản lý, thực hiện các dự án; nhất là dự án sử dụng nguồn vốn vay quốc tế tại Việt Nam.
Theo bà Victoria Kwakwa, Giám đốc quốc gia WB tại Việt Nam, thời gian qua, cộng đồng nhà tài trợ quốc tế đã dành cho Việt Nam nhiều khoản vay, sự hỗ trợ và phần lớn các dự án đều góp phần quan trọng vào sự tăng trưởng kinh tế của Việt Nam. Cụ thể, WB đã dành cho Việt Nam hơn 4 tỷ USD trong vòng 3 năm qua, cho thấy sự quan tâm liên tục của tổ chức này đối với Việt Nam.
Tuy nhiên, trong quá trình phát triển và hội nhập, Việt Nam cũng đứng trước một số thách thức, trong đó nổi bật là vấn đề tham nhũng. Đây là vấn nạn lớn gây tác hại nghiêm trọng đối với nền kinh tế và làm mất lòng tin xã hội. Trong đó có sự tham nhũng đối với dự án đầu tư, thuộc nhiều lĩnh vực mà điển hình là giao thông vận tải, cấp nước, năng lượng, xây dựng. Một số vụ việc đã được phát hiện, xử lý nhưng vẫn còn nhiều nguy cơ tiềm ẩn cần được kiểm soát, ngăn chặn.
Vấn đề đặt ra để khắc phục triệt để vấn nạn này là cần đổi mới thể chế, tăng cường hiệu quả hoạt động quản trị, nhất là đối với những dự án sự dụng nguồn vốn công hoặc ODA. Từ đó, nâng cao hiệu quả sử dụng đồng vốn, tạo điều kiện thuận lợi, bình đẳng cho tất cả các loại hình doanh nghiệp (DN) tham gia phát triển kinh tế. Bên cạnh đó, cũng theo khuyến nghị của WB, Việt nam cũng nên chủ động hợp tác, đúc rút bài học kinh nghiệm từ các quốc gia khác trong phòng chống và đẩy lùi tham nhũng.
Theo thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, hiện Việt Nam đang nỗ lực thực hiện quá trình cải cách để tạo nền tảng cho tăng trưởng nhanh và bền vững. Năm 2014, Việt Nam đã sửa đổi, ban hành một số Luật, văn bản pháp lý quan trọng như Luật Đầu tư, Doanh nghiệp, Đấu thầu… nhằm kiện toàn hệ thống pháp luật, đồng bộ hóa chính sách theo hướng minh bạch, công bằng và phù hợp thông lệ quốc tế.
3. Báo Vietnam.net có bài: Đề nghị dân bầu trực tiếp Chủ tịch phường. Bài báo phản ánh: Bộ trưởng Nguyễn Thái Bình tin rằng thêm quy định dân trực tiếp bầu và giám sát Chủ tịch UBND phường ở nơi không có HĐND sẽ là "đột phá về dân chủ".
Tại phiên họp của UBTVQH về dự thảo luật Chính quyền địa phương (CQĐP) sáng 20/1, có 2 phương án tổ chức mô hình chính quyền địa phương được đưa ra.
Phương án 1 là địa bàn nông thôn tổ chức cấp chính quyền đầy đủ HĐND và UBND ở 3 cấp đơn vị hành chính là tỉnh, huyện, xã; địa bàn đô thị chỉ tổ chức cấp chính quyền đầy đủ ở hai cấp tỉnh,thành và quận, tại các phường chỉ tổ chức cơ quan hành chính.
Phương án 2 là tiếp tục quy định cấp chính quyền địa phương đầy đủ ở tất cả các đơn vị hành chính, kể cả nông thôn và đô thị.
Các cơ quan tham gia soạn thảo và thẩm tra dự thảo luật nghiêng về phương án 1.
Chủ tịch HĐDân tộc QH Ksor Phước cho rằng: Ở cấp phường không tổ chức HĐND thì nên để dân bầu trực tiếp Chủ tịch UBND phường, Chủ tịch HĐ Dân tộc QH đền ghị. Để giám sát quyền lực của UBND phường, theo ông, có thể tăng số lượng đại biểu HĐND cấp trên, giám sát quyền lực không nhất thiết phải cùng cấp.
Chủ nhiệm VPQH Nguyễn Hạnh Phúc cho rằng nhiệm vụ của UBND và HĐND phường rất ít, vì cấp này không làm kinh tế, chỉ là thu tiền điện, nước, vệ sinh, lo trật tự an ninh.
Chủ nhiệm UB Tài chính Ngân sách QH Phùng Quốc Hiển cho rằng cấp phường là cấp quản lý nhiều và có quyền lực lớn, từ kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh, thu chi, quan hệ với người dân địa phương..., mà cấp quận không thể quản lý hết được. Do đó, theo ông, thí điểm bỏ HĐND "là một bước thụt lùi không thể chấp nhận được".
Chủ nhiệm UB Tư pháp QH Nguyễn Văn Hiện cũng cho rằng, việc đánh giá HĐND một số cấp không hiệu quả là không thỏa đáng.
Chủ nhiệm UB các vấn đề xã hội QH Trương Thị Mai đưa ra kinh nghiệm của Nhật Bản 5 năm sau khi bỏ HĐND cũng bỏ luôn cấp hành chính và nhận định rằng đã để cấp hành chính thì phải có giám sát, đây là "cặp đôi hoàn hảo".
Bà đề nghị đưa phương án 2 đưa lên thành phương án 1. Đồng thời, trong phương án chính quyền 3 cấp ở nông thôn và 2 cấp ở đô thị thì tăng thẩm quyền của HĐND quận và đưa vào quy định đột phá là dân bầu Chủ tịch UBND phường.
Theo Trưởng ban Công tác ĐB Nguyễn Thị Nương, qua giám sát 11 tỉnh, trong đó có 6 tỉnh thí điểm không thực hiện HĐND huyện, quận, phường và 5 tỉnh tổ chức như luật hiện hành, có 8 tỉnh tha thiết đề nghị giữ các cấp chính quyền như hiện nay. Khi không có HĐND, ở các tỉnh này đã bổ sung ĐB HĐND cấp trên, tăng giám sát của MTTQ và các đoàn thể, nhưng vẫn không làm được.
Chủ tịch QH Nguyễn Sinh Hùng nhận định việc thí điểm bỏ HĐND báo cáo của các bên còn khác nhau, yêu cầu việc " tổng kết đàng hoàng, báo cáo chính xác" và đưa ra một nhận định thống nhất trước trung ương và QH.
Bộ trưởng Nội vụ Nguyễn Thái Bình cho hay để thuyết phục cho phương án 3 cấp ở nông thôn và 2 cấp ở đô thị sẽ có thêm quy định dân trực tiếp bầu và giám sát Chủ tịch UBND phường ở nơi không có HĐND.
4. Dân trí có bài: “Quan chức phút… 89” sự “vô trùng” ở phủ “Khai Phong”! Bài báo phản ánh: “Công chức trăm triệu”, “công chức cắp ô…” và giờ đây lại thêm một cụm từ mới “quan chức phút 89”. Đó là các “quan chức” được phong khẩn cấp, phong tốc hành nhiều khi bất chấp tiêu chuẩn vào cái phút cuối cùng trong một nhiệm kỳ của “quan anh” trước khi “hạ cánh” hoặc chuyển sang vị trí công tác mới.
Cách đây mấy tháng, dư luận bàng hoàng khi biết thông tin nguyên Tổng thanh tra Chính phủ trước khi rời “phủ Khai Phong” 5 tháng đã phong cấp “siêu tốc” cho hơn 60 chức danh cấp vụ trưởng và tương đương. Nếu tính trừ ngày lễ, thứ bảy, chủ nhật thì có lẽ con số bổ nhiệm là khoảng 2 ngày/một chức vụ. Trong điều kiện cơ quan bình thường, tức là không phải chia tách hay mới thành lập thì đây là một… kỉ lục đáng ghi vào guines.
Sau đó ít lâu, dư luận lại tiếp tục giật mình khi biết trước khi nghỉ hưu 2 tháng (1-2/2014), ông Nguyễn Thành Rum, Giám đốc sở Văn hóa – Thể thao & Du lịch TP HCM đã ký quyết định bổ nhiệm “siêu tốc” cho 21 cán bộ lãnh đạo cấp phòng ban và tương đương không đúng các quy trình, quy định để ngày 1/3, ông Rum có quyết định nghỉ hưu.
Và gần đây, dư luận lại một lần nữa ngỡ ngàng khi biết tin trước lúc nghỉ hưu, từ ngày 17/10 đến 25/12/2013, ông Nguyễn Văn Hóa - nguyên Phó GĐ Sở Công thương kiêm Chi Cục trưởng Chi cục QLTT đã ký 29 quyết định bổ nhiệm, điều động, luân chuyển cán bộ sai quy định. Cá biệt trong hai ngày, 17/10/2013 ông Hóa ký 11 quyết định điều động, luân chuyển và ngày 16/12/2013 ký bổ nhiệm mới lãnh đạo cấp phòng và đội cho 6 trường hợp.