I- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Các báo đưa tin Hội nghị sơ kết công tác thi hành án dân sự 06 tháng đầu năm 2014. Sáng ngày 22/4, tại trụ sở Bộ Tư pháp, Tổng cục Thi hành án dân sự đã tổ chức Hội nghị sơ kết công tác thi hành án dân sự 06 tháng đầu năm 2014 bằng hình thức giao ban trực tuyến tại 07 điểm cầu: Hà Nội, Yên Bái, Hà Tĩnh, Đà Nẵng, Đăk Lăk, thành phố Hồ Chí Minh và Cần Thơ. Tham dự Hội nghị có Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đinh Trung Tụng, Lãnh đạo Ban Nội chính Trung ương, Ủy ban tư pháp của Quốc Hội, Văn phòng Ban Chỉ đạo Cải cách tư pháp Trung ương, Văn phòng chính phủ, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao, Cục Thi hành án Bộ Quốc phòng, các đơn vị thuộc bộ, các Cục Thi hành án dân sự và Lãnh đạo các đơn vị chuyên môn thuộc Tổng cục.
2. Báo Người Lao động Online có bài Gia hạn thời gian giữ quốc tịch Việt Nam cho Việt kiều đến 1-7-2019. Văn phòng Chính phủ vừa có văn bản truyền đạt ý kiến của Thủ tướng Chính phủ về việc sửa đổi, bổ sung Luật Quốc tịch Việt Nam. Theo đó, Thủ tướng đồng ý với đề xuất của Bộ Tư pháp về việc sửa luật này theo thủ tục rút gọn tại kỳ họp thứ 7 của Quốc hội, trong đó gia hạn thời gian đăng ký giữ quốc tịch Việt Nam thêm 5 năm (đến ngày 1-7-2019) đối với người Việt Nam định cư ở nước ngoài mà chưa mất quốc tịch Việt Nam, thay vì ngày 1-7-2014 theo như quy định tại Luật Quốc tịch ban hành năm 2008.
3. Báo Sài Gòn giải phóng Online có bài Thi hành án trên giấy!. Bài báo đưa tin: Vụ việc tưởng rất đơn giản khi bà Châu Thị Mỹ Chi thắng kiện, tòa buộc bị đơn là bà Nguyễn Thị Chánh phải giao toàn bộ diện tích đất tranh chấp cho bà Chi. Ngay khi bản án có hiệu lực, từ đầu năm 2012 bà Chi đã nộp đơn đến Chi cục Thi hành án quận 7 (TPHCM) yêu cầu thi hành án. Chi cục Thi hành án quận 7 ra quyết định thi hành án, thế nhưng chấp hành viên Phan Thị Hương Giang liên tục trì hoãn.
Có lần chấp hành viên gọi đại diện của bà Chi lên và cho hay phía bên phải thi hành án là bà Chánh đã cho bà Lê Thị Hạnh thuê khu đất nói trên để làm bãi giữ xe và buôn bán. Chi cục Thi hành án quận 7 không có tiền ứng trước chi phí cưỡng chế thi hành án, nên yêu cầu bà Chi “tự nguyện” trả chi phí này, khoảng 50 triệu đồng. Bà Chi đồng ý trả khoản tiền này, tưởng mọi việc đã xong, không ngờ Chi cục Thi hành án quận 7 vẫn không cưỡng chế, mà gửi công văn yêu cầu TAND TPHCM giải thích bản án.
Sau đó, đầu năm 2013, TAND TPHCM đã gửi công văn giải thích rõ: “Bà Hạnh không có yêu cầu gì đối với hợp đồng thuê nhà, nên tòa không xem xét đến quan hệ này. Đề nghị Chi cục Thi hành án quận 7 thi hành theo nội dung bản án. Nếu bà Hạnh có tranh chấp hợp đồng thuê nhà với bà Chánh thì khởi kiện bằng một vụ kiện khác”.
Nội dung đã rõ, không ngờ, sau hơn một năm rưỡi bản án có hiệu lực và có quyết định thi hành án thì Chi cục Thi hành án quận 7 lại gửi công văn đề nghị Chánh án TAND tối cao và Viện trưởng KSND tối cao kháng nghị bản án, đồng thời vin vào cớ đó để ra thông báo tạm dừng việc cưỡng chế thi hành án. Sau 7 tháng TAND tối cao và Viện KSNS tối cao không trả lời (theo quy định chỉ trả lời trong vòng 45 ngày), nên bà Chi gửi đơn khiếu nại lên Cục Thi hành án TPHCM.
Lúc bấy giờ, Chi cục trưởng Chi cục Thi hành án quận 7 Nguyễn Văn Mỹ đã trả lời trên Báo SGGP là sẽ thi hành bản án vào tháng 7-2013, nhưng rồi sau đó vẫn không cưỡng chế. Cuối năm 2013 Cục Thi hành án TPHCM trả lời, yêu cầu Chi cục Thi hành án quận 7 tiếp tục tổ chức thi hành bản án.
Trả lời Báo SGGP, ông Đỗ Phong Hóa, Phó Chi cục Thi hành án quận 7, cho hay đến tháng 5-2014 sẽ cưỡng chế thi hành bản án. Nhưng thật lạ lùng khi ông Hóa cho biết nội dung cưỡng chế thi hành bản án giao đất cho bà Chi sẽ chỉ là “đo đạc thực tế khu đất để bàn giao cho bà Chi, còn phần tài sản trên đất (tức là quán nước và bãi giữ xe mà bà Hạnh sử dụng từ hợp đồng thuê đất của bà Chánh) thì Chi cục Thi hành án quận 7 không giải quyết”. Như vậy, dù bà Chi thắng kiện, đến khi được thi hành bản án vẫn chỉ nhận được tài sản trên giấy!
Nội dung bản án đơn giản như vậy mà Chi cục Thi hành án quận 7 cố tình dây dưa. Một là cưỡng chế bãi xe và quán nước của bà Hạnh để giao đất cho bà Chi, nếu bà Hạnh thiệt hại thì khiếu nại người cho thuê là bà Chánh. Hai là tiến hành bàn giao đất, nếu bà Chi tiếp nhận và có nhu cầu cho thuê thì chuyển hợp đồng thuê với bà Chi. Đơn giản như vậy không hiểu sao lại kéo dài?
4. Báo Pháp luật Việt Nam Online có bài Mua đấu giá tiền tỷ nhận về “quả đắng”. Bài báo phản ánh: Theo phản ánh của nhiều cơ quan THA, tình trạng không giao được tài sản cho người trúng đấu giá không còn là hy hữu. Nhiều khách hàng cho biết tiền mua tài sản là tiền họ phải vay mượn với lãi suất cao, việc mua rồi nhưng thực tế không nhận được tài sản khiến họ thiệt hại lớn về kinh tế.
Nhiều người mua được tài sản đấu giá đã rơi vào cảnh khốn cùng vì “tiền đã trao mà cháo chẳng được múc”. Trong khi pháp luật thì lại chưa có cơ chế bảo vệ người mua hợp pháp một cách sòng phẳng và rõ ràng.
Một vụ án rất “nổi tiếng” ở Hưng Yên kéo dài nhiều năm đến nay vẫn chưa được thi hành dứt điểm là vụ Công ty TNHH Hà Văn. Theo án tuyên, Công ty này phải trả tiếp cho Công ty cho thuê tài chính KEXIM Việt Nam 477.619,02USD. Thi hành bản án trên, Cục Thi hành án dân sự (THADS) tỉnh Hưng Yên đã ra quyết định cưỡng chế thi hành án (THA), kê biên, định giá tài sản kê biên và uỷ quyền cho Trung tâm dịch vụ bán đấu giá tài sản - Sở Tư pháp tỉnh Hưng Yên tổ chức bán đấu giá toàn bộ tài sản kê biên của Công ty TNHH Hà Văn để đảm bảo THA.
Năm 2010, ông Ngô Quang Vinh là người trúng đấu giá đã nộp toàn bộ số tiền mua tài sản vào tài khoản của Trung tâm dịch vụ bán đấu giá tài sản tỉnh. Do Công ty TNHH Hà Văn không tự nguyện giao tài sản cho người trúng đấu giá nên Cục Thi hành án dân sự tỉnh Hưng Yên đã xây dựng kế hoạch cưỡng chế. Tuy nhiên, trước khi cưỡng chế, Cục THADS tỉnh Hưng Yên nhận được văn bản của Uỷ ban kiểm tra Trung ương. Và đến nay sau nhiều năm với nhiều chỉ đạo, họp bàn, tài sản vẫn chưa được giao cho người trúng đấu giá.
Theo phản ánh của nhiều cơ quan THA, tình trạng không giao được tài sản cho người trúng đấu giá không còn là hy hữu. Nhiều khách hàng cho biết tiền mua tài sản là tiền họ phải vay mượn với lãi suất cao, việc mua rồi nhưng thực tế không nhận được tài sản khiến họ thiệt hại lớn về kinh tế.
Thực tế, nhiều khách hàng không đủ kiên nhẫn chờ các cơ quan chức năng “xem xét lại vụ việc” nên liên tục đến cơ quan tư pháp, THA “xin” lại tiền mua tài sản, chấp nhận chịu thiệt thòi do đồng tiền trượt giá. Tuy nhiên, khi tiền này đã được cơ quan THA đem trả cho người được THA thì việc đòi lại là… không tưởng.
Người dân khốn khổ vì tiền mất tật mang, lại phải theo đuổi kiện tụng để đòi quyền lợi thì cơ quan THA cũng mệt mỏi không kém. Tại TP.HCM, những năm qua “rộ” lên các vụ THA bị kiện liên quan đến chuyện bán đấu giá rồi nhưng không giao được tài sản. Cơ quan THA là “người ở giữa”, tự nhiên ra tòa thành bị đơn, bản thân các chấp hành viên cũng bất an và chùn tay khi xử lý các vụ việc tương tự.
Theo quy định của Nghị định 17/CP về thủ tục bán đấu giá tài sản thì người mua được tài sản bán đấu giá được pháp luật bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp. Các cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong phạm vi, nhiệm vụ, quyền hạn của mình có trách nhiệm bảo đảm việc thực hiện quyền, lợi ích hợp pháp của người mua được tài sản bán đấu giá. Việc giao tài sản được áp dụng ngay cả khi bản án, quyết định đã bị hủy, kháng nghị và xét xử theo trình tự giám đốc thẩm. Quy định là vậy, song thực tế việc giao tài sản rất khó khăn, nhất là đối với các vụ án mà vòng quay tố tụng kéo dài.
Một trong những nguyên nhân của tình trạng nói trên là do tài sản THA dù đã được kê biên, định giá nhưng vẫn giao cho chủ sở hữu (là người phải THA) quản lý, sử dụng nên khi đấu giá xong thì người phải THA kiên quyết không giao, còn chống đối, kiện tụng. Trong khi đó, ở nơi này, nơi khác, vì nể nang, ngại động chạm mà cơ quan THA cũng chần chừ, không kiên quyết trong việc cưỡng chế. Chưa kể, nhiều vụ việc không đồng thuận ngay trong chính Ban Chỉ đạo THA hoặc những vụ việc phải chờ đợi để kháng nghị, giám đốc thẩm.
Sửa đổi Luật THADS, nhiều ý kiến cho rằng cần phải quy định rõ ràng và cụ thể hơn để bảo vệ quyền lợi cho người mua được tài sản đấu giá. Bên cạnh đó, cũng có ý kiến đề xuất để tránh việc người có tài sản cố tình chiếm hữu bất hợp pháp thì cơ quan THA chỉ nên tổ chức đấu giá tài sản khi đã trực tiếp quản lý tài sản và trên tài sản phải có “mặt bằng sạch”. Kiên quyết hơn đối với những trường hợp chây ỳ, chống đối, thậm chí phải xử lý hình sự cũng là giải pháp được đưa ra để bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho người trúng đấu giá, giúp pháp luật được thực thi nghiêm minh.
5. Báo Pháp luật Việt Nam Online có bài 100% thám tử Việt Nam hoạt động chưa được cấp phép. Bài báo phản ánh: Dù hoạt động thám tử chưa được cấp phép và thừa nhận nhưng các công ty thám tử ở Việt Nam vẫn mọc lên như nấm. Các thám tử tư cũng đủ thành phần và không được đào tạo một cách chuyên nghiệp. Chỉ cần sơ suất, các thám tử có thể bị kiện bất cứ lúc nào vì xâm phạm bí mật đời tư.
Theo quy định tại Điều 38 Bộ luật Dân sự: “Quyền bí mật đời tư của cá nhân được tôn trọng và được pháp luật bảo vệ. Việc thu thập, công bố thông tin, tư liệu về đời tư của cá nhân phải được người đó đồng ý”. Nghị định 108/NĐ – CP ngày 22/9/2006 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật đầu tư cũng liệt lĩnh vực thám tử tư vào danh mục cấm đầu tư.
Tuy nhiên, chỉ cần vào mạng Google, gõ từ “Công ty thám tử”, sau vài giây sẽ tìm được lời mời hấp dẫn của hàng trăm công ty thám tử khắp trong Nam, ngoài Bắc. Các Công ty quảng cáo có dịch vụ tìm người, dịch vụ theo dõi giám sát vợ hoặc chồng ngoại tình, giám sát con cái, giám sát kẻ mà bạn cho là gián điệp công ty đến dịch vụ xác định nhân thân, cung cấp thông tin về đối tác kinh doanh...
Các công ty này cũng không ngần ngại giới thiệu mình có công nghệ hiện đại để giúp một người theo dõi từ xa vợ, chồng, con cái, nhân viên qua kiểm soát tin nhắn điện thoại, gắn thiết bị ghi âm, thiết bị định vị…. Nhiều công ty niêm yết công khai bảng giá dịch vụ như giám sát theo giờ thì thời lượng tối thiểu phải là 4 tiếng, phí thuê thám tử tối thiểu là 600 nghìn đồng. Theo dõi giám sát theo ngày, mức phí từ 800 nghìn đến 2 triệu đồng/ ngày, xác minh chủ nhân số điện thoại thấp nhất là 3 triệu đồng, xác minh nhân thân mức phí thấp nhất là 4 triệu đồng.
Chỉ cần nhấc máy gọi tới các số điện thoại đăng công khai trên các trang Web, những người có nhu cầu sẽ được các công ty thám tử “túm chặt lấy”, tư vấn nhiệt tình về các tiện ích mà họ sẽ nhận được nếu đặt bút ký vào các hợp đồng thuê thám tử.
Không phủ nhận việc nhiều người đã tìm lại sự bình an sau khi đến với các công ty thám tử. Xã hội ngày càng phát triển, nhiều sự việc xảy ra vượt quá tầm kiểm soát của các gia đình khiến không ít người tìm tới dịch vụ thám tử như một giải pháp tâm lý. Nhiều người nhạy bén nhìn thấy tiềm năng phát triển của loại hình dịch vụ này và các công ty thám tử cũng vì thế mà ngày càng nở rộ.
Tuy nhiên, chính vì còn thiếu hàng lang pháp lý nên hoạt động này cũng vàng, thau lẫn lộn. Nhiều khách hàng đã “tiền mất, tật mang” khi tìm đến công ty thám tử và nhiều thám tử tư cũng phải gánh trái đắng từ chính nghề nghiệp của mình.
Theo Luật sư Nguyễn Văn Phước, Trưởng văn phòng Luật sư Huế thì căn cứ Hệ thống ngành Kinh tế Việt Nam 2007 ban hành theo Quyết định số 10/2007/QĐ-TTg ngày 23/1/2007 của Thủ tướng Chính phủ và Quyết định số 337/QĐ-BKH ngày 10/4/2007 của Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư thì hoạt động của thám tử tư nhân thuộc dịch vụ điều tra có mã ngành 80300.
Như vậy, có thể khẳng định, hoạt động của thám tử tư được pháp luật thừa nhận. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có một khung pháp lý để điều chỉnh hoạt động thám tử tư. Có quá nhiều vấn đề cần phải được đặt ra để giải quyết như: Những thông tin, tài liệu thu thập được từ hoạt động thám tử có giá trị như thế nào trong hoạt động tố tụng hình sự, tố tụng dân sự? Những tổ chức, cá nhân thực hiện hoạt động thám tử có cần phải qua đào tạo và được cấp chứng chỉ hành nghề không? Cơ quan nào trực tiếp quản lý giám sát hoạt động này?
"Hiện nay, hoạt động thám tử tư đang diễn ra khá phổ biến. Rất cần có một văn bản pháp luật quy định rõ ràng và sự quản lý của các cơ quan chức năng” - LS Phước nói.
II- THÔNG TIN KHÁC
1. Báo Nhân dân điện tử đưa tin Tiếp thu và chỉnh lý nhiều dự án luật để trình Quốc hội. Chiều 22-4, tại Hà Nội, đã khai mạc phiên họp toàn thể Ủy ban Về các vấn đề xã hội của QH lần thứ 7.
Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội Trương Thị Mai cho biết: Phiên họp lần thứ 7, Ủy ban nghe các báo cáo: tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Hôn nhân và Gia đình (sửa đổi); dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo hiểm y tế; dự thảo báo cáo của Ủy ban Thường vụ QH kết quả giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về giảm nghèo giai đoạn 2005-2012; các quy định của Hiến pháp về lĩnh vực xã hội và đề xuất việc điều chỉnh chương trình xây dựng luật, pháp lệnh nhiệm kỳ QH khóa XIII.
Ủy ban sẽ cho ý kiến về các dự thảo Báo cáo hoạt động giữa hai kỳ họp và dự kiến đến cuối năm 2014; cho ý kiến tham gia thẩm tra các dự án Luật trình tại kỳ họp thứ 7... Thẩm tra dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi); báo cáo Chính phủ về việc thực hiện mục tiêu Quốc gia về bình đẳng giới năm 2013; báo cáo Chính phủ về quản lý và sử dụng Quỹ Bảo hiểm xã hội năm 2013. Phiên họp lần này có nội dung giải trình về tình hình thực hiện chính sách, pháp luật về giảm nghèo đối với đồng bào dân tộc thiểu số.
Các đại biểu đã nghe Báo cáo tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Hôn nhân và Gia đình (sửa đổi); dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo hiểm y tế. Đa số ý kiến đồng tình quy định vấn đề mang thai hộ vì mục đích nhân đạo trong Luật Hôn nhân và Gia đình (sửa đổi), nhưng đề nghị quy định cụ thể và chặt chẽ hơn về điều kiện, nội dung của thỏa thuận để tránh lợi dụng thương mại hóa, bảo đảm quyền lợi của trẻ em và xử lý tốt các tranh chấp phát sinh. Một số ý kiến đề nghị bổ sung thêm quy định người nhờ mang thai hộ phải đáp ứng yêu cầu về kinh tế; quan tâm tới vấn đề mang đa thai, các trường hợp thai bị dị tật... Về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo hiểm y tế, nhiều ý kiến đề xuất ngành y tế cần rà soát, tăng cường đội ngũ y tế cơ sở; xem xét nhiều cơ chế chính sách hợp lý áp dụng cho nhiều đối tượng khác nhau, người lao động thường xuyên di chuyển địa bàn. Bên cạnh đó, nghiên cứu chế độ riêng cho những người đóng bảo hiểm liên tục từ 5 đến 10 năm...
2. Báo Tiền phong Online có bài Đề nghị Nhật cung cấp thông tin nghi án hối lộ đường sắt. Bài báo phản ánh: Viện trưởng VKSND Tối cao Nguyễn Hòa Bình vừa gửi văn bản tới Bộ trưởng Tư pháp Nhật đề nghị trao đổi thông tin chính thức để làm sáng tỏ nghi án hối lộ của JTC.
Viện trưởng Viện KSND tối cao Nguyễn Hòa Bình vừa có văn bản gửi ông Sadakazu Tanigaki, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nhật Bản, đề nghị có những thông tin trao đổi chính thức từ phía các cơ quan có thẩm quyền của Nhật về nghi vấn Tập đoàn Tư vấn giao thông Nhật Bản (JTC) hối lộ quan chức đường sắt Việt Nam để được nhận thầu dự án sử dụng nguồn vốn viện trợ phát triển chính thức của Nhật.
Đồng thời viện trưởng Viện KSND tối cao cũng cam kết sẽ phối hợp chặt chẽ với các cơ quan có thẩm quyền của Nhật để xác minh, làm rõ vụ việc theo đúng quy định của pháp luật.
3. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài Gói 30.000 tỉ đồng mới chỉ giải ngân hơn 10%. Bài báo phản ánh: Ngân hàng Nhà nước hôm 22-4 cho biết tính đến đến ngày 31-3 đã có hơn 3.500 khách hàng được tiếp cận gói tín dụng hỗ trợ nhà ở 30.000 tỉ đồng với tổng số tiền được giải ngân hơn 3.100 tỉ đồng, chiếm 10,4%.
Theo đó đã có hơn 3.400 khách hàng cá nhân được tiếp cận gói tín dụng (số tiền giải ngân hơn 1.300 tỉ đồng) và gần 20 doanh nghiệp (số tiền giải ngân gần 1.800 tỉ đồng).
4. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài Chưa cấm việc quan tài có nắp kính. Bài báo phản ánh: Bộ VH-TT&DL vừa hoàn thiện dự thảo sửa đổi Nghị định 105/2012 về tổ chức lễ tang cán bộ, công chức, viên chức.
Theo đó, nhiều quy định mang tính chất “cấm làm” trước đây giờ được diễn đạt “mềm” hơn, theo hướng khuyến khích người dân dần từ bỏ.
Cụ thể, về ô kính lắp trên nắp quan tài, theo Bộ VH-TT&DL, thay vì cấm sử dụng quan tài có ô kính thì dự thảo chỉ yêu cầu “quan tài phải đảm bảo kín và không sử dụng ô kính đối với trường hợp chết do dịch bệnh”.
Tương tự, quy định “không rắc, rải vàng mã trong lễ tang” chỉ áp dụng với lễ quốc tang và lễ tang cấp nhà nước. Còn lễ tang cán bộ cấp cao và cán bộ, công chức, viên chức thường thì khuyến khích “tiết kiệm, phù hợp với phong tục, tập quán từng vùng”. Riêng việc rắc, rải tiền mặt, ngoại tệ thì vẫn cấm tuyệt đối do việc làm này vi phạm quy định của Nhà nước về bảo vệ tiền mặt. Với lễ tang của cán bộ, công chức, viên chức thường đang làm việc hoặc đã nghỉ hưu thì gia quyến sẽ tự quyết định theo phong tục, tập quán, điều kiện và hoàn cảnh riêng cho phù hợp.