I- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Các báo Điện tử Chính phủ, Báo Nhân dân điện tử, VOV Online, Lao động... đưa tin về Phiên chất vấn ngày 20/8 của Bộ trưởng Hà Hùng Cường tại phiên họp thứ 20 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa XIII: Ngày 20-8, tại Hà Nội, tiếp tục Phiên họp thứ 20 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (TVQH), dưới sự điều hành của Chủ tịch QH Nguyễn Sinh Hùng, các đại biểu tiến hành chất vấn Bộ trưởng Tư pháp Hà Hùng Cường và Bộ trưởng Tài nguyên và Môi trường Nguyễn Minh Quang. Phiên chất vấn có sự tham gia của các đại biểu QH chuyên trách, các đại biểu QH tại 63 tỉnh, thành phố trực thuộc T.Ư thông qua hình thức trực tuyến.
Buổi sáng, Ủy ban TVQH tiến hành chất vấn Bộ trưởng Tư pháp Hà Hùng Cường về các nội dung liên quan trách nhiệm của Bộ trưởng trong việc tham mưu xây dựng, triển khai thực hiện chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Chính phủ; thẩm định văn bản quy phạm pháp luật của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; kiểm tra việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật của các bộ, ngành từ đầu nhiệm kỳ QH khóa XIII đến nay.
Các đại biểu Trần Văn Tấn (Tiền Giang), Trương Văn Vở (Ðồng Nai), Huỳnh Văn Tiếp (Cần Thơ) nêu thực trạng, thời gian qua, chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Chính phủ thường xuyên thay đổi, nhiều văn bản quy phạm pháp luật ban hành nhưng không khả thi, nhiều luật có khó đi vào cuộc sống do không Nghị định hướng dẫn. Vậy, trách nhiệm của Bộ trưởng và giải pháp khắc phục những bất cập nói trên?
Trả lời những câu hỏi nói trên, Bộ trưởng Hà Hùng Cường cho rằng, đúng là thời gian qua vẫn còn một số luật chưa có Nghị định hướng dẫn gây khó khăn trong quá trình thực hiện và số lượng văn bản pháp luật nợ đọng tăng đột biến trong năm 2013. Nguyên nhân của việc chậm ban hành Nghị định một phần do việc nghiên cứu để ban hành Nghị định cần thời gian dài để quy định chi tiết, cụ thể, tạo điều kiện thuận lợi trong quá trình thực hiện sau khi ban hành. Bên cạnh đó, nhiều luật trong quá trình xây dựng phải chờ kết quả tổng kết, nghiên cứu, nhiều luật còn chờ kết quả đàm phán quốc tế liên quan làm cơ sở lý luận xây dựng luật, nên thời gian xây dựng luật bị kéo dài. Bộ trưởng Hà Hùng Cường cho biết, mỗi năm Chính phủ tổ chức hai phiên họp chuyên đề về xây dựng pháp luật nhằm chỉ đạo và xây dựng đúng tiến độ, bảo đảm chất lượng công tác xây dựng luật, pháp lệnh. Tuy nhiên, còn tình trạng chậm xây dựng luật là do sự thiếu quyết liệt trong chỉ đạo và thực hiện của một số bộ, ngành.
Ðề cập công tác kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật, Bộ trưởng Hà Hùng Cường cho biết, theo quy định sau ba ngày ký quyết định ban hành, cơ quan xây dựng văn bản đó phải gửi đến Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật của Bộ Tư pháp để kiểm tra, nhưng việc gửi văn bản còn chậm, thậm chí nhiều văn bản đăng công khai và có hiệu lực nhưng Bộ Tư pháp vẫn chưa nhận được. Về công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, Bộ trưởng Hà Hùng Cường cho rằng, thời gian qua đã được triển khai và mang lại kết quả nhất định. Tuy nhiên, công tác này thời gian tới cần được triển khai mạnh mẽ, rộng khắp và kịp thời hơn nữa.
Các đại biểu Nguyễn Bá Thuyền (Lâm Ðồng), Chu Sơn Hà (Hà Nội) nêu, nhiều ý kiến cho rằng, tham nhũng xảy ra ở nhiều lĩnh vực, trong đó có tham nhũng trong việc xây dựng chính sách, pháp luật nhằm bảo vệ lợi ích của ngành mình. Vậy, có tình trạng ấy không và biện pháp xử lý thế nào? Bộ trưởng Hà Hùng Cường trả lời, quy trình xây dựng văn bản quy phạm pháp luật rất chặt chẽ, qua nhiều khâu, nhất là các Luật và Nghị định. Tuy nhiên, không loại trừ có những quy định ở cấp thông tư hướng dẫn, quy chế của ngành chưa chặt chẽ.
Trả lời câu hỏi của một số đại biểu đề nghị cho biết, có hay không tình trạng trong khi xây dựng luật thường đẩy khó cho dân và dành thuận lợi cho cơ quan quản lý nhà nước, Bộ trưởng Hà Hùng Cường cho rằng, quan điểm của Chính phủ trong xây dựng luật là tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho người dân, giúp người dân thực hiện đầy đủ quyền của mình, đồng thời bảo đảm hiệu quả quản lý nhà nước.
Tại phiên chất vấn, Chủ tịch QH Nguyễn Sinh Hùng đề nghị Bộ trưởng Tư pháp đánh giá chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Chính phủ có tốt hay không, có bảo đảm chất lượng không và các giải pháp khắc phục bất cập hiện nay. Bộ trưởng Hà Hùng Cường trả lời, công tác xây dựng chương trình xây dựng luật, còn tình trạng rút luật, lùi thời hạn trình luật, nhiều văn bản hướng dẫn thi hành luật chậm ban hành, nhưng công tác xây dựng luật ngày càng nền nếp hơn. Về lâu dài, cần dựa trên cơ sở Nghị quyết của Ðảng để xây dựng chương trình xây dựng luật theo hướng dài hạn (5 năm) để bảo đảm tốt hơn về thời gian và chất lượng xây dựng luật, pháp lệnh. Thời gian tới, Chính phủ sẽ tiếp tục thực hiện nhiều giải pháp để công tác xây dựng luật, pháp lệnh, các văn bản hướng dẫn và công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật ngày càng tốt hơn.
2. Báo Nông nghiệp Việt Nam có bài Đấu giá làm thất thoát tài sản Nhà nước: Thi hành án Lâm Đồng bị “tố” làm sai. Bài báo phản ánh: Công ty Cổ phần - Tổng Cty Dâu tằm tơ Việt Nam (Viseri) đang hoàn thiện hồ sơ có liên quan để tiến hành khởi kiện Cơ quan Thi hành án (THA) tỉnh Lâm Đồng làm sai trong việc cưỡng chế thi hành án dẫn tới thất thoát của Nhà nước hàng chục tỷ đồng.
Theo đơn khiếu nại của Viseri gửi NNVN, thực hiện bản án số 80/2007/DSPT-PT ngày 23/8/2007, bản án số 38/QĐ-ĐCXXPT ngày 7/8/2002 của Tòa phúc thẩm TAND TP.HCM và bản án 02/KTST ngày 28/8/1997 của TAND tỉnh Lâm Đồng, ngày 10/4/2008, Cơ quan THA dân sự tỉnh Lâm Đồng đã tiến hành kê biên tài sản của Viseri là diện tích đất và nhà xưởng gồm 1.648 m2 tại số 124 Kha Vạn Cân, quận Thủ Đức (TP.HCM) để bán đấu giá, thanh toán công nợ cho Viseri.
Cơ quan THA Lâm Đồng cho rằng, trong tổng số diện tích đất bị kê biên có 391 m2 đất vi phạm lộ giới đường Kha Vạn Cân, 425 m2 nằm trong dự án đường Tân Sơn Nhất - Bình Lợi và 831 m2 đất chuyên dùng.
Để thực hiện bảm án, THA tỉnh Lâm Đồng đã ký hợp đồng ủy quyền cho Trung tâm Dịch vụ bán đấu giá tài sản TP.HCM (thuộc Sở Tư pháp TP.HCM) đứng ra bán với giá khởi điểm 11,2 tỷ đồng (chưa tính thuế giá trị gia tăng, diện tích xây dựng).
Ngày 27/6/2008, Trung tâm dịch vụ bán đấu giá tài sản đã thông báo về việc bán đấu giá tài sản tại số 124 Kha Vạn Cân theo quy định. Tuy nhiên, mãi đến ngày 23/9/2008, Trung tâm này mới tiến hành tổ chức bán đấu giá. Ngay phiên bán đầu tiên đã xác định đối tượng trúng là Cty TNHH ĐP khi đưa ra mức giá 11,25 tỷ đồng, cao hơn giá sàn 50 triệu đồng.
Ngay sau khi phiên bán đấu giá thành công, Viseri đã có nhiều đơn khiếu nại gửi THA Lâm Đồng, Tổng cục THA dân sự (Bộ Tư pháp) và một số ngành chức năng, đề nghị xem xét lại trong việc kê biên, định giá, bán đấu giá tại 124 Kha Vạn Cân.
Theo Viseri, việc kê biên, bán đấu giá tài sản là đất đai chưa được cấp GCNQSDĐ để THA là sai, bởi Khoản b, Điểm 2, Điều 2 của Nghị định số 164/2004/NĐ-CP ngày 19/4/2004 của Chính phủ quy định rõ: việc kê biên, đấu giá QSDĐ để đảm bảo THA phải có các điều kiện sau: “…Người phải THA có GCNQSDĐ được cấp theo quy định của Luật Đất đai năm 1987, Luật Đất đai năm 1993, Luật Đất đai năm 2003 hoặc GCN quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở tại đô thị theo quy định tại Nghị định số 60/CP ngày 5/7/1994 của Chính phủ…”.
Tuy nhiên, tại thời điểm thi hành án và hiện nay, tài sản của Viseri là toàn bộ diện tích đất tại 124 Kha Vạn Cân chưa có GCNQSDĐ, trong khi đó ông Phạm Đình Quý, Chấp hành viên - Chủ tịch hội đồng đấu giá - vẫn ra quyết định kê biên là không đúng. Việc này cũng đã được Thanh tra Bộ Tư pháp có ý kiến tại Công văn số 175/TTR-DTT ngày 10/6/2010: “Đoàn thanh tra phát hiện trong quá trình thanh tra vụ việc có biểu hiện Chấp hành viên vi phạm pháp luật nghiêm trọng trong việc kê biên, bán đấu giá đất đai không được phép chuyển quyền sử dụng để THA”.
Do mảnh đất 124 Kha Vạn Cân không đủ điều kiện kê biên, đấu giá, nên việc Chấp hành viên Phạm Đình Quý vẫn ra quyết định kê biên, đấu giá càng dẫn tới những sai phạm nghiêm trọng, gây thất thoát tiền vốn và tài sản của Nhà nước.
Cụ thể, Hội đồng đã xác định giá khởi điểm để bán đấu giá đối với diện tích đất tại 124 Kha Vạn Cân như sau: Diện tích 391,2 m2 vi phạm lộ giới được áp giá khởi điểm vận dụng theo Quyết định số 144/2007/QĐ-UBND ngày 27/12/2011 của UBND TP.HCM là 2 triệu đồng/m2; Diện tích 425,8 m2 thuộc hành lang dự án đường nối Tân Sơn Nhất - Bình Lợi (không đưa vào đấu giá); Diện tích 831,4 m2 không vi phạm lộ giới được định giá là 12 triệu đồng.
Theo đó, Hội đồng định giá tài sản đã xác định giá khởi điểm bán đấu giá là 11,2 tỷ đồng, giá bán đấu giá tài sản thành công là 11,25 đồng.
Về nguyên tắc, việc xác định giá trị cho từng thửa đất có tính chất khác nhau như trên cần phải xin ý kiến giám định của các cơ quan quản lý có liên quan như Sở Quy hoạch kiến trúc, Sở TN-MT, Sở Tài chính... để tránh làm thất thoát tiền vốn và tài sản cho Nhà nước khi bán đấu giá. Tuy nhiên, Chấp hành viên Phạm Đình Quý đã không thực hiện đúng các quy định của Nhà nước về việc xác định giá đất để bán đấu giá đã làm giảm giá trị tài sản và gây thiệt hại cho Viseri hàng chục tỷ đồng.
Thứ nhất, áp giá khởi điểm bán đấu giá đối với diện tích 391,2 m2 không đúng quy định, bởi Hội đồng căn cứ vào giá đất quy định tại Quyết định số 144/2007/QĐ-UBND ngày 27/12/2007 của UBND TP.HCM về ban hành Quy định về giá các loại đất trên địa bàn TP.HCM để áp giá khởi điểm đấu giá đối với 391,2 m2/1.646 m2 vi phạm lộ giới là vi phạm quy định của Nhà nước.
Lý do được đưa ra là đất của Viseri được mua năm 1989, quy hoạch lộ giới được công bố năm 2002, do đó toàn bộ diện tích đất của Viseri không phải vi phạm lộ giới mà nằm trong lộ giới. Vì vậy, diện tích 391,2 m2 đất nằm trong lộ giới này sẽ được bồi thường theo giá chuyển nhượng đất thực tế trên thị trường.
Thứ hai, nghiêm trọng hơn, trước khi tổ chức bán đấu giá tài sản THA, cơ quan THA Lâm Đồng đã không định giá lại tài sản trong khi trên thị trường đã có biến động lớn về giá và UBND TP.HCM đã có văn bản điều chỉnh giá từ 10,7 triệu đồng/m2 lên 15,27 triệu đồng/m2 (tăng 42,7%).
Ngày 24 và 26/9/2008, Viseri có tiếp 2 công văn đề nghị Cục THA dân sự Lâm Đồng và các cơ quan có liên quan xem xét lại giá tài sản đã kê biên, định giá (thời điểm này cũng chưa thu tiền và bàn giao tài sản cho người trúng đấu giá). Tuy nhiên, Cơ quan THA dân sự tỉnh Lâm Đồng và Chấp hành viên Phạm Đình Quý không chấp nhận đơn khiếu nại của Viseri. Đây là việc cố ý làm trái gây thất thoát tài sản của Nhà nước.
Việc áp giá, định giá không đúng theo các quy định hiện hành và không sát với thực tế giá cả trên thị trường tại thời điểm bán đấu giá gây thiệt hại đến quyền lợi của Viseri cũng đã được Sở Tư pháp Lâm Đồng khẳng định tại công văn số 88/BC-STP ngày 15/6/2009 báo cáo UBND tỉnh Lâm Đồng và gửi Tổng Cục THA dân sự, Cục THA dân sự tỉnh Lâm Đồng. Đồng thời, UBND tỉnh Lâm Đồng đã có công văn số 4199/UBND ngày 18/6/2009 gửi Bộ trưởng Bộ Tư pháp đề nghị tiến hành thanh tra, xử lý các sai phạm trong công tác thi hành án dân sự đối với Chấp hành viên Cục THA dân sự tỉnh Lâm Đồng.
Ngày 3/10/2011, Bộ Tư pháp đã có văn bản số 5887/BTP-VP về việc dự kiến thành lập Tổ công tác gồm các đại diện Văn phòng Chính phủ, Thanh tra Chính phủ, Viện KSNDTC, Bộ NN-PTNT, Bộ TN-MT.. để tham mưu giúp Bộ trưởng Bộ Tư pháp xem xét giải quyết việc khiếu nại của Viseri. Tuy nhiên, việc thành lập Tổ công tác và hoạt động của Tổ công tác như thế nào, kết quả xem xét xử lý vụ việc ra sao thì vẫn chưa có kết quả. Đến nay vụ việc này vẫn chưa được xem xét giải quyết dứt điểm.
II- THÔNG TIN KHÁC
1. Báo Pháp luật Việt Nam có bài Huyện Mỹ Đức ép dân... “tự nguyện” đóng tiền. Bài báo phản ánh: Hộ gia đình, cá nhân muốn lập hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất (QSDĐ) phải có chứng thực của UBND cấp xã nơi có đất; Trích lục bản đồ thửa đất, đơn đề đề nghị cấp giấy chứng nhận QSDĐ cũng cùng một cửa như vậy. Lợi dụng quy định này, chính quyền một số xã tại huyện Mỹ Đức, thành phố Hà Nội đã “tác quái” ra một chiêu độc ép dân “tự nguyện” nộp các khoản đóng góp ủng hộ cho xã, nếu muốn có xác nhận trên hồ sơ.
Đầu tiên, có mặt trong danh sách chủ “bản quyền” của chiêu này là chính quyền xã An Khánh. Tháng 4/2013, tới UBND xã An Khánh để hoàn thiện hồ sơ chuyển nhượng QSDĐ, anh Nguyễn Hữu Mạnh (thôn Ngãi Cầu, xã An Khánh) bị phen "té ngửa" khi được cán bộ địa chính ở đây cho biết: Để có được chữ ký của cán bộ địa chính và lãnh đạo xã, anh phải... "tự nguyện" đóng góp 5 triệu đồng vào Quỹ Khuyến học của địa phương.
“Đồng bản quyền” chiêu ép dân “tự nguyện”, còn có hai cái tên : xã An Thượng và Vân Canh. Chỉ khác quy định từ “luật mồm” của xã An Khánh, xã An Thượng có hẳn hội nghị giao ban vào đầu tháng 8/2011 để quy định việc thu tiền đóng góp xây dựng hạ tầng địa phương.
Mức đóng góp được quy định tối đa là 5 triệu đồng/trường hợp và chỉ áp dụng đối với công dân ngoài địa phương nhận chuyển nhượng QSDĐ tại xã. Hoành tráng nhất, xã Vân Canh còn có cả Nghị quyết của Hội đồng nhân dân cuối năm 2010 để phê chuẩn mức đóng góp 5 triệu đồng xây dựng địa phương đối với các trường hợp không có hộ khẩu thường trú tại xã nhận chuyển QSDĐ.
Hãy xem hiệu quả của chiêu độc này. Kết luận từ thanh tra huyện cho thấy, từ năm 2011 đến tháng 5/2013, xã An Khánh thu được 559.500.000 đồng tiền đóng góp... "tự nguyện" từ các trường hợp chuyển nhượng QSDĐ.
Xã An Thượng thu 86.500.000 đồng. Và xã Vân Canh thu được 425.000.000 đồng từ việc xác nhận vào trích lục bản đồ thửa đất, đơn đề nghị cấp giấy chứng nhận QSDĐ.
Hành vi trộm từ 2 triệu đồng đã là tội phạm, cướp thì không cần đến giá trị tài sản chiếm đoạt. Còn hành vi công khai ép dân “công đức” trên danh nghĩa “tự nguyện” ở các xã trên thì lấn cấn, chẳng biết nên gọi thế nào cho rõ nét?
2. Báo Hà Nội mới Online có bài Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em: Luật chưa theo kịp cuộc sống. Bài báo phản ánh: Ra đời từ năm 2004, đến nay Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em đã bộc lộ nhiều bất cập như quy định về độ tuổi trẻ em, thiếu chế tài xử lý các hành vi vi phạm các quyền của trẻ em… Nếu những bất cập của luật không sớm được sửa đổi, bổ sung sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới việc chăm lo cho thế hệ chủ nhân tương lai của đất nước.
Trong nhịp sống ngày một gấp rút hiện nay, nhiều bậc cha mẹ không thể cân đối được quỹ thời gian cho công việc và sự quan tâm, chăm sóc con cái, khiến trẻ em ngày một thiệt thòi. Từ sự quan tâm không đầy đủ, thiếu sự bảo vệ cần thiết của cha mẹ, gia đình, cộng đồng dẫn đến trẻ bị bạo lực, xâm hại, lạm dụng ngày một gia tăng. Báo cáo của Bộ Công an cho biết, trong 5 năm (2008-2013), đã phát hiện 7.931 vụ xâm hại trẻ em, với 9.765 đối tượng, 8.546 trẻ em bị hại; 49.235 vụ phạm tội với 75.594 đối tượng là vị thành niên. Số trẻ em bị bắt buộc phải chết cùng cha hoặc mẹ trong các vụ tự tử, số ca nạo phá thai, bỏ rơi con ngay từ lúc mới chào đời cũng gia tăng, xâm phạm quyền được sống của trẻ em một cách nghiêm trọng. Cùng với đó, tỷ lệ trẻ em tảo hôn, bỏ học sớm đang tăng trở lại khiến cộng đồng lo lắng.
Trong khi đó, chế tài xử lý các hành vi vi phạm các quyền được sống, được học tập, vui chơi, giải trí, được bảo vệ, chăm sóc của trẻ chưa được quy định trong luật. Các giải pháp bảo đảm các quyền chính đáng của trẻ, quy định trách nhiệm của cha mẹ, gia đình, tổ chức, xã hội trong bảo đảm quyền lợi của trẻ em cũng không được đề cập đầy đủ. Đây là những khiếm khuyết của Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em hiện hành.
Bên cạnh đó, một số quyền đã được quy định trong luật, nhưng đã trở nên lạc hậu sau 9 năm đi vào đời sống. Đơn cử như theo Cục trưởng Cục Bảo vệ, chăm sóc trẻ em Nguyễn Hải Hữu (Bộ LĐ-TB&XH): Quyền tham gia của trẻ em được quy định trong Luật Bảo vệ chăm sóc và giáo dục trẻ em năm 2004 nhưng chưa đậm nét, chưa đầy đủ, cụ thể, thiếu các giải pháp, biện pháp thực hiện. Đó là nguyên nhân khiến tiếng nói của trẻ trong các vấn đề liên quan đến quyền lợi của các em chưa được quan tâm đúng mức. Theo nhiều chuyên gia, luật cần thay đổi, giúp trẻ em thực thi quyền giám sát các thiết chế nhà văn hóa, sân chơi công cộng, CLB, bể bơi, sân vận động… bảo đảm thực hiện đúng quy định. Bà Ngô Thị Minh, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên, Nhi đồng của Quốc hội cho rằng: Luật đang bộc lộ những điểm không còn phù hợp với thực tiễn, có nhiều nội dung cần điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung để hành lang pháp lý bảo vệ, chăm sóc trẻ em được vững vàng hơn, tiên tiến hơn với tinh thần "lợi ích tốt nhất của trẻ em phải là mối quan tâm hàng đầu".
Trẻ em chiếm 33% tổng dân số Việt Nam, là lực lượng lao động chính của đất nước trong tương lai gần. Vì vậy, chăm lo cho sự phát triển của trẻ em là chăm lo cho tương lai của đất nước, của dân tộc, Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em sớm được sửa đổi, bổ sung sẽ đáp ứng nhu cầu thực tế, tạo điều kiện tốt nhất cho trẻ em phát triển toàn diện.