I- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Điện tử Chính phủ đưa tin UBTVQH chất vấn việc xây dựng văn bản pháp luật. Bài báo đưa tin: Cả ngày hôm nay (20/8), Ủy ban Thường vụ Quốc hội thực hiện chất vấn và trả lời chất vấn đối với các thành viên Chính phủ về việc xây dựng văn bản pháp luật và giải quyết những vấn đề nóng về đất đai.
Trong sáng nay, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) sẽ thực hiện phần việc trên đối với Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường về các nội dung xây dựng văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL).
Cụ thể, Bộ trưởng Hà Hùng Cường sẽ trả lời các nội dung trách nhiệm của Bộ trưởng trong việc tham mưu xây dựng, triển khai thực hiện chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Chính phủ; thẩm định VBQPPL của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; kiểm tra việc ban hành VBQPPL của các bộ, ngành thời gian từ đầu nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIII đến ngày 31/7/2013.
Cung trong phiên làm việc sáng nay, hai thành viên Chính phủ là Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Vũ Đức Đam và Bộ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Thái Bình cũng tham gia giải trình, làm rõ thêm những vấn đề có liên quan.
Một tuần trước, Bộ Tư pháp đã tổ chức hội nghị đánh giá công tác thẩm định VBQPPL từ năm 2009 tới nay và tìm giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động thẩm định.
Theo Bộ Tư pháp, kể từ khi Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật có hiệu lực (từ 2009), chất lượng các VBQPPL đã được nâng lên đáng kể, không còn xảy ra thường xuyên tình trạng các văn bản pháp luật có nội dung chồng chéo, số lượng các văn bản thẩm định cũng tăng gấp 3 lần so với 10 năm trước… Tuy nhiên Bộ Tư pháp cũng thừa nhận trong không ít trường hợp nội dung văn bản chưa phù hợp với thực tiễn, không thể thực thi...
Theo đó, Bộ Tư pháp kiến nghị cần công khai phiên họp thẩm định VBQPPL để dư luận theo dõi và góp ý kịp thời. Cũng như có cơ chế huy động chuyên gia tham gia, đồng thời thủ trưởng các đơn vị xây dựng VBQPPL quan tâm hơn nữa đến đào tạo, bồi dưỡng cán bộ thẩm định cả về chuyên môn luật lẫn chuyên môn kinh tế - xã hội khác… để nâng cao chất lượng thẩm định văn bản, cũng để nâng cao chất lượng của VBQPPL.
Nâng cao chất lượng văn bản VBQPPL là nhiệm vụ được Chính phủ hết sức coi trọng. Trong phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng trước, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tiếp tục nhắc nhở các Bộ, ngành khi ban hành VBQPPL cần hết sức lưu ý chất lượng văn bản, đảm bảo tính hợp hiến, hợp pháp và tính khả thi; tăng cường phối hợp trong xây dựng văn bản, tiến hành quy trình thẩm định chặt chẽ, hiệu quả…
2. Báo Hà Nội mới có bài Đẩy mạnh cải cách hành chính: Cần khuyến khích tính sáng tạo. Bài báo phản ánh: Chưa bao giờ việc công khai, minh bạch về thủ tục hành chính (TTHC) lại được chú trọng như bây giờ. Tuy nhiên, không phải phương tiện truyền thông nào cũng phù hợp với mọi đối tượng người dân nên tùy theo tình hình thực tế, mỗi cơ quan hành chính nhà nước cần nghiên cứu, áp dụng các hình thức công khai TTHC phù hợp với từng đối tượng tổ chức, cá nhân.
Để tìm hiểu thông tin làm hộ chiếu, anh Nguyễn Hồng Quân (phường Thanh Nhàn, quận Hai Bà Trưng) đã vào mạng internet tra cứu. Làm theo các hướng dẫn trên mạng, anh chuẩn bị đủ tờ khai, ảnh 3x4, hộ khẩu, chứng minh nhân dân rồi đến Phòng Quản lý xuất nhập cảnh CATP Hà Nội nộp hồ sơ. Đúng ngày theo giấy hẹn anh đã nhận được kết quả.
Bà Nguyễn Thị Quy (xã Mỹ Đình, Từ Liêm) chưa bao giờ tiếp cận với mạng internet nên việc tìm hiểu thông tin về TTHC không dễ dàng như anh Quân. Bà Quy đã đến UBND huyện Từ Liêm để tìm hiểu thủ tục "Hợp thức hóa thủ tục sang tên chuyển nhượng một phần quyền sở hữu nhà ở và quyền sở hữu đất ở hoặc giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở". Không đọc các thủ tục được công khai tại bộ phận "một cửa" của UBND huyện, bà Quy hỏi trực tiếp cán bộ và được hướng dẫn khá cẩn thận. Tuy nhiên, bà vẫn thấy không đơn giản khi phải về chuẩn bị hồ sơ gồm: Đơn đề nghị hợp thức chuyển nhượng quyền sử dụng đất ở, quyền sở hữu nhà ở; giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; giấy tờ chuyển nhượng có chứng nhận của UBND xã tại thời điểm chuyển nhượng và 4 bản sao có chứng thực; 2 bản sao theo quy định chứng minh thư, hộ khẩu của bên nhận chuyển nhượng; 3 hồ sơ kỹ thuật thửa đất.
Câu chuyện của hai công dân nêu trên cho thấy, rõ ràng, việc cung cấp thông tin về TTHC của các cơ quan hành chính nhà nước đã tiến bộ hơn nhiều so với những năm trước đây, song dường như vẫn là chưa đủ, nhất là khi nhiều TTHC đòi hỏi nhiều thành phần hồ sơ. Đó là một trong những nguyên nhân làm người dân luôn cảm thấy rối bời khi đi thực hiện các TTHC. Theo quy định, ngoài việc công khai tại cổng giao tiếp, trang tin điện tử của đơn vị, bộ phận "một cửa"… cơ quan hành chính nhà nước còn có thể công khai tại các điểm sinh hoạt cộng đồng như nhà văn hóa, địa điểm họp thôn, tổ dân phố để phục vụ được đông đảo người dân. Tuy nhiên, trên thực tế, cơ bản các đơn vị mới thực hiện công khai tại đơn vị chứ chưa mở rộng nhiều hình thức công khai TTHC. Do đó, nếu suôn sẻ thì người dân vẫn phải đi lại ít nhất là 3 lần để làm thủ tục (một lần đến tìm hiểu thủ tục, một lần đến nộp hồ sơ và lần đến nhận kết quả). Điều này thực sự bất tiện với người dân ở các địa bàn xa cơ quan hành chính nhà nước. Việc không hiểu rõ về TTHC còn khiến người dân không giám sát được cách làm việc của cán bộ đúng hay không. Ngay trong lĩnh vực tư pháp, rất nhiều thủ tục chỉ cần đối soát với bản gốc nhưng người dân vẫn thực hiện phô tô rồi chứng thực, gây mất thời gian, tốn kém chi phí. Nguyên nhân là do cán bộ cũng không nắm rõ quy định, sợ trách nhiệm, còn đối với người dân "cán bộ bảo sao, nghe vậy".
Đầu năm 2013, một số quận của TP Đà Nẵng rất sáng tạo khi thành lập Tổ hướng dẫn giúp dân làm TTHC và đã mang lại hiệu quả rõ rệt, đạt được mục tiêu: Nhanh hơn, hợp lý hơn, thân thiện hơn. Các cán bộ của Tổ hướng dẫn làm TTHC đều được tập huấn về quy trình giải quyết TTHC đến kỹ năng giao tiếp, thay nhau trực sáng, chiều để tiếp đón, giúp người dân làm TTHC một cách tận tình, chu đáo. Còn UBND huyện Thới Lai (TP Cần Thơ) lại sáng tạo trong việc tổ chức diễn đàn "Đối thoại với các tổ chức, cá nhân trong công tác CCHC năm 2013". Lãnh đạo UBND huyện và các cơ quan thực hiện TTHC cùng tham dự diễn đàn để trực tiếp trao đổi, giải đáp thắc mắc của người dân. Qua đó, các lĩnh vực nhạy cảm, liên quan nhiều đến đời sống người dân như: Chuyển nhượng, tách thửa đất, thừa kế, đăng ký biến động về đất, cấp phép xây dựng… được giải đáp trực tiếp, từng bước đáp ứng sự mong đợi của người dân.
Hiện tại, TP Hà Nội mới có ít quận, huyện bố trí cán bộ trực tại bộ phận "một cửa" để hướng dẫn người dân làm TTHC, trong khi nhu cầu giải quyết hồ sơ hành chính của các tổ chức, công dân rất lớn. Hơn nữa, dù đã được đơn giản hóa nhưng vẫn còn không ít thủ tục rườm rà. Phó Giám đốc Sở Tư pháp Hà Nội Phạm Xuân Phương cho rằng: "Cần có cơ chế khuyến khích các đơn vị sáng tạo trong thực hiện CCHC. TP Hà Nội đã coi kết quả thực hiện CCHC của đơn vị là một trong những tiêu chí để chấm điểm thi đua thì rất cần có thang điểm rõ ràng để đánh giá. Đó chính là động lực thúc đẩy các đơn vị không ngừng đổi mới, mang lại sự thuận tiện cho tổ chức, công dân".
II- THÔNG TIN KHÁC
1. Báo Công an thành phố Đà Nẵng có bài Toàn quốc có 15.540 phạm nhân đủ điều kiện đề nghị đặc xá. Sáng 18-8, đồng chí Nguyễn Xuân Phúc, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Hội đồng tư vấn đặc xá năm 2013 kiểm tra công tác chuẩn bị đặc xá tại Trại giam Ninh Khánh thuộc Tổng cục Cảnh sát thi hành án hình sự và hỗ trợ tư pháp (Tổng cục VIII, Bộ CA) đóng tại H. Hoa Lư, Ninh Bình.
Nhân dịp này, Trung tướng Cao Ngọc Oánh, Tổng cục trưởng Tổng cục VIII, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo công tác đặc xá Bộ CA đã báo cáo kết quả bước đầu thực hiện Quyết định của Chủ tịch nước về đặc xá năm 2013 với Đoàn kiểm tra. Đến nay, các Tổ thẩm định liên ngành đã hoàn thành việc thẩm định hồ sơ, danh sách đề nghị đặc xá của 49 trại giam, 70 trại tạm giam thuộc Bộ CA và Bộ Quốc phòng theo đúng thời gian quy định. Trong tổng số 15.540 phạm nhân đủ điều kiện đề nghị đặc xá, 16 phạm nhân có quốc tịch nước ngoài, 7 phạm nhân phạm tội xâm phạm an ninh Quốc gia và liên quan đến an ninh Quốc gia.
Phát biểu ý kiến chỉ đạo qua công tác kiểm tra, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định, đây là đợt đặc xá lớn, thể hiện tính nhân đạo, khoan hồng của Đảng, Nhà nước ta đối với những người phạm tội biết ăn năn hối cải. Vì vậy, quá trình bình chọn, lập danh sách, công bố quyết định đặc xá phải đảm bảo chặt chẽ, nghiêm túc, khách quan, đúng người, đúng tiêu chuẩn và đúng quy định của pháp luật.
2. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài Kiến nghị gỡ vướng cho Việt kiều mua nhà. Bài báo phản ánh: Bộ Xây dựng vừa báo cáo Thủ tướng về những vướng mắc trong việc sở hữu nhà ở của Việt kiều.
Theo đó, việc cấp giấy xác nhận có quốc tịch Việt Nam cho Việt kiều chỉ ghi thời hạn sáu tháng là quá ngắn. Nhiều trường hợp chưa kịp tìm nhà và làm thủ tục mua nhà thì đã hết thời hạn. Có trường hợp khi làm thủ tục mua bán nhà ở thì giấy này vẫn còn trong thời hạn nhưng khi làm thủ tục cấp giấy đỏ thì giấy này lại hết hạn, gây khó khăn cho việc công nhận quyền sở hữu nhà ở của Việt kiều.
Mặt khác, một số cơ quan công chứng, chứng thực và cơ quan cấp giấy đỏ hướng dẫn kiều bào chỉ được mua nhà trong các dự án phát triển nhà ở, không được mua nhà ở tại các khu dân cư hiện hữu là sai. Quy định hiện hành cho phép Việt kiều được sở hữu cả hai loại nhà này và được mua đất ở trong dự án phát triển nhà ở để tự xây dựng nhà.
Bộ Xây dựng kiến nghị Thủ tướng giao Bộ Tư pháp chủ trì sửa đổi quy định kéo dài thời hạn hiệu lực của giấy xác nhận có quốc tịch Việt Nam và khẩn trương xây dựng hệ thống dữ liệu về danh sách Việt kiều xin thôi quốc tịch, giữ quốc tịch hoặc bị tước quốc tịch để tiện cho việc tra cứu, cấp giấy xác nhận.