I- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Pháp luật và Xã hội có bài Có thể giảm độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự của người chưa thành niên phạm tội. Bài báo phản ánh: Vụ thảm sát khiến 3 người trong gia đình chủ tiệm vàng tại phố Sàn, huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang, chết thảm và cháu bé 8 tuổi bị thương nặng. Nhưng kẻ phạm tội do chưa đủ tuổi thành niên nên cũng chỉ nhận mức án 18 năm tù.
Dư luận lúc đó hy vọng sẽ có một chế tài đặc biệt dành cho tên sát nhân này, song những người cầm cân nảy mực đã không thể làm khác.
Cũng ở thời điểm trên, nhiều luồng ý kiến trái chiều được đưa ra để mổ xẻ, phân tích. Một số đại biểu Quốc hội đề xuất nên tăng nặng hình phạt bằng cách hạ tuổi trẻ thành niên từ 18 xuống 16. Bởi theo ý kiến của những đại biểu này thì thực tế, một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng trẻ vị thành niên phạm tội hiện nay là do hệ thống pháp luật của nước ta chưa đồng bộ, nhiều kẽ hở và chưa sát với thực tế. Điều này gây khó khăn cho việc thực thi pháp luật, dẫn đến hiệu quả, hiệu lực phòng, chống tội phạm chưa cao, chưa đủ sức răn đe với các loại tội phạm, nhất là tội phạm vị thành niên.
Tuy nhiên, theo GS-TS Vũ Gia Hiền, GĐ Trung tâm Nghiên cứu và ứng dụng văn hóa – du lịch, lấy sự trừng trị để ngăn chặn tội phạm là đi ngược lại với văn minh của nhân loại. Thế giới đã đặt tính nhân đạo trong xử phạt người phạm tội làm giá trị tiến bộ. Tăng nặng hình phạt để hạn chế trẻ em phạm tội là biện pháp tiêu cực.
Từ thực tế trên, để làm giảm trẻ vị thành niên phạm tội, gia đình phải là nòng cốt, cần quan tâm, giáo dục kỹ năng sống mới cho giới trẻ; Cần tạo môi trường chăm sóc và động viên tinh thần cho các em, uốn nắn và khuyên răn các em về những điều hay lẽ phải. Mặt khác, nhà trường cũng là môi trường không thể thiếu để giúp trẻ hoàn thiện nhân cách. Chính vì thế, ở môi trường giáo dục cũng nên thường xuyên tổ chức những chuyến vui chơi, dã ngoại để cho các em hiểu và yêu cuộc sống quanh mình; Cần cân bằng việc “dạy chữ” và “dạy làm người”; Bài trừ văn hóa phẩm đồi trụy, góp phần tạo môi trường xã hội lành mạnh trong việc giáo dục người chưa thành niên.
Mặt khác, dự thảo sửa đổi, bổ sung Bộ luật Hình sự trong thời gian tới cũng nên cân nhắc, xem xét tình hình thực tế hiện nay để có hướng phù hợp, có thể giảm độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự của người chưa thành niên phạm tội hoặc có chế tài riêng, xử lý nghiêm những trường hợp trẻ vị thành niên phạm tội đặc biệt nghiêm trọng để có tính răn đe.
2. Báo Pháp luật Việt Nam có bài Vị “thủ lĩnh” với nhiều sáng kiến thi hành án. Bài báo đưa tin: Trải qua nhiều cương vị khác nhau nhưng dù ở vị trí nào, ông Võ Thuần Nho, Phó Cục trưởng Cục thi hành án dân sự (THADS) tỉnh Hà Tĩnh cũng để lại những dấu ấn khó quên trong lòng đồng nghiệp cũng như các cơ quan, ban, ngành. Đặc biệt, vị “thủ lĩnh” này được biết đến với nhiều sáng kiến, giải pháp đem lại hiệu quả cao trong tác THADS…
Sinh ra trong một gia đình nghèo khó nhưng giàu truyền thống cách mạng của huyện miền núi Hương Sơn, ông Võ Thuần Nho đã trải qua nhiều vị trí công tác ở chính quyền cơ sở như: Bí thư Đoàn, Trưởng công an, Phó Chủ tịch xã. Năm 1999, ông trở thành cán bộ của Chi cục THADS huyện Hương Sơn, đến 2008 được điều về công tác tại Cục THADS Hà Tĩnh.
Từ khi về công tác tại Cục THADS Hà Tĩnh, ông Nho đã gặp rất nhiều khó khăn trong công tác bởi phải xa nhà, thời điểm đó Cục lại đang có rất nhiều án tồn đọng từ năm 1996 - 2007. Ông là người được giao nhiệm vụ trực tiếp hướng dẫn chỉ đạo các việc thi hành án tồn đọng và dở dang, định hướng cụ thể từng việc khó khăn phức tạp cho Chấp hành viên tổ chức thi hành. Kết quả, nhiều Chi cục từ đơn vị yếu kém đã hoàn thành nhiệm vụ.
Đích thân vị “thủ lĩnh” đã tham gia cùng nhiều đơn vị, hướng dẫn chỉ đạo các việc thi hành hành có khó khăn phức tạp. Trực tiếp kiểm tra, chỉ đạo thi hành án các huyện, được các Chi cục cấp huyện đồng thuận và áp dụng tổ chức thi hành.
Vì thế, trong những năm qua, vị lãnh đạo này đã có nhiều sáng kiến, xây dựng nhiều giải pháp hiệu quả trong công tác THADS như: Khuyến khích, thuyết phục người phải thi hành án tự nguyện thi hành theo hướng có lợi cho người phải thi hành án nhưng không trái pháp luật; Tranh thủ sự chỉ đạo của UBND các cấp phát huy vai trò của hệ thống chính trị ở cơ sở để phối hợp nâng cao hiệu quả tổ chức THADS; Rà soát các qui định về chuyển tiếp giữa pháp lệnh THADS năm 2004 và Luật THADS năm 2008; Luật Tố tụng hình sự, Luật Dân sự, Tố tụng dân sự, Luật đất đai, Giao thông đường bộ và các văn bản pháp luật có liên quan để xử lý các ý kiến xử lý việc thi hành án tồn đọng”…
Với những đóng góp cho ngành THADS, 7 năm liền ông đạt danh hiệu “Chiến sỹ thi đua cơ sở”. Từ năm 2001 đến năm 2011 liên tục được Bộ trưởng Bộ Tư pháp tặng bằng khen.
II- THÔNG TIN KHÁC
1. Báo Giao thông vận tải có bài Vừa tiêm, vừa bắn tử tù được không?. Bài báo phản ánh: Quy định thi hành án tử hình bằng hình thức tiêm thuốc độc đã có được hai năm, song đến giờ này vẫn không có thuốc. Để không gây tốn kém thêm cho việc giam giữ phạm nhân và gây cho tử tù tâm lý bất an, Bộ Công an đề xuất Quốc hội vừa cho tiêm, vừa bắn. Đề xuất này có thực hiện được không?
Bên lề hội nghị sơ kết công tác kiểm sát 6 tháng đầu năm vừa diễn ra tại Hà Nội, trước câu hỏi của báo chí về tiến độ triển khai Nghị định Hướng dẫn thi hành án hình sự về nội dung quy định thi hành án tử hình bằng hình thức tiêm thuốc độc, Chánh Văn phòng VKSND tối cao Nguyễn Việt Hùng cho biết, dù đã quá hạn chót (ngày 27/6), việc thi hành án tử hình bằng tiêm thuốc độc đến nay vẫn chưa thể áp dụng. “Tại phiên trả lời chất vấn của các đại biểu Quốc hội kỳ họp vừa qua, Viện trưởng VKSND Tối cao Nguyễn Hòa Bình từng tiên lượng hạn chót thực hiện quy định là ngày 27/6. Song đến nay, các cơ quan chức năng chưa xử lý được vấn đề” - ông Hùng cho biết, Bộ Công an đã đề xuất lên Quốc hội phương án cho tiến hành song song cả 2 cách thức tiêm thuốc độc và xử bắn. Tuy nhiên, hiện Quốc hội vẫn chưa có ý kiến.
Trao đổi với Báo Giao thông, Luật sư Phạm Quốc Anh, Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam cho biết, ông cũng vừa có cuộc trao đổi với Tổng cục Thi hành án hình sự và hỗ trợ tư pháp (Bộ Công an), qua đó ông cũng hiểu hơn về những khó khăn trong việc chưa có nguồn thuốc để thi hành án tử hình. “Nhiều phạm nhân chờ đợi lâu ngày, ức chế tâm lý, sẵn sàng có hành động phá phách. Nếu kéo dài tình trạng này sẽ gây khó khăn cho công tác giam giữ, quản lý tử tù. Trong khi Bộ Y tế lại không khẳng định được khi nào thì có thuốc. Do đó, tôi ủng hộ việc song song thực hiện cả hai cách thức là tiêm thuốc và xử bắn. Nhưng nếu vậy thì là vi hiến, bởi việc thi hành án bằng hình thức tiêm thuốc độc đã được Quốc hội thông qua. Không phải cứ có đề xuất là được chấp thuận” - ông Phạm Quốc Anh cho hay.
Nhìn nhận vấn đề ở một góc độ khác, ông Lê Đình Khanh, Phó trưởng đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương, Ủy viên Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội cho rằng, điều quan trọng là phải xem xét kỹ lý do đề xuất của Bộ Công an. “Nhưng dù gì thì cũng nói lên rằng, cơ quan chủ trì soạn thảo luật đã chuẩn bị không chu đáo, chưa nghiên cứu kỹ các điều kiện để luật có thể thực thi được. Rõ ràng, việc chậm thi hành án tạo ra sự bất an cho xã hội. Luật ban hành rồi, muốn thay đổi phải có lý do. Cơ quan chuyên môn khi trình dự án luật phải có lý lẽ, lập luận xác đáng để ĐBQH có căn cứ xem xét cho ý kiến thông qua. Giờ có lẽ phải xem xét lại tờ trình của Chính phủ lý giải ra làm sao đối với việc này. Rồi quá trình thẩm tra của Ủy ban Pháp luật như thế nào, sau đó là trách nhiệm của các đại biểu Quốc hội” - ông Khanh cho rằng, không thể đỗ lỗi cho việc có quá nhiều dự án luật phải thông qua nên các ĐBQH không nghiên cứu kỹ. Dù đề xuất của Bộ Công an có được chấp thuận hay không thì uy tín của Quốc hội và các cơ quan thực thi pháp luật cũng đã bị ảnh hưởng.
Cùng quan điểm này, ĐBQH Nguyễn Thị Khá (Trà Vinh), Ủy viên Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội cho biết: “Nếu trong dự án luật sửa đổi ký và ban hành bỏ hình thức thi hành án tử hình bằng hình thức xử bắn, mà nay Bộ Công an lại đề xuất phương án tiến hành song song cả hai hình thức thi hành án tử hình bằng tiêm thuốc độc và xử bắn là vi phạm luật”. Theo bà Khá, để xảy ra tình trạng này là do cơ quan trình dự án luật đã chưa lường hết được các tình huống phát sinh. Mặt khác, khi đưa ra Quốc hội thì các đại biểu cũng chưa có ý kiến cụ thể từng vấn đề, nên dẫn tới khó khăn cho việc triển khai. “Để hạn chế tình trạng trên, khi trình một dự án luật mới hoặc dự án luật sửa đổi thì cần xem xét kỹ, lường hết các tình huống có thể xảy ra. Cụ thể, đưa ra các phương án và cơ chế mở để khi cần thiết có thể điều chỉnh được sao cho đúng luật” - bà Khá nói.
2. Báo Điện tử Chính phủ có bài Bạo lực gia đình có thể bị phạt hành chính đến 2 triệu đồng. Bài báo phản ánh: Xử lý vi phạm hành chính về phòng, chống bạo lực gia đình, Bộ Công an đề xuất hành vi xâm hại sức khỏe, hành hạ, ngược đãi, xúc phạm danh dự, nhân phẩm của thành viên gia đình sẽ bị phạt đến 2 triệu đồng.
Đề xuất trên được đưa ra tại dự thảo Nghị định quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội.
Cụ thể, Bộ Công an đề xuất phạt tiền từ 1- 1,5 triệu đồng đối với hành vi đánh đập gây thương tích cho thành viên gia đình. Nếu sử dụng hung khí đánh đập gây thương tích cho thành viên gia đình sẽ bị phạt ở mức cao hơn, từ 1,5-2 triệu đồng.
Bỏ mặc không chăm sóc thành viên gia đình là người già, yếu, tàn tật, phụ nữ có thai, phụ nữ nuôi con nhỏ hoặc đối xử tồi tệ với thành viên gia đình như: bắt nhịn ăn, nhịn uống, bắt chịu rét, mặc rách… cũng sẽ bị phạt từ 1,5-2 triệu đồng.
Mức phạt này cũng sẽ áp dụng đối với các hành vi tiết lộ hoặc phát tán tư liệu thuộc bí mật đời tư của thành viên gia đình nhằm xúc phạm danh dự, nhân phẩm; phát tán tờ rơi hoặc sử dụng các phương tiện thông tin xúc phạm danh dự, nhân phẩm thành viên gia đình.
Bộ Công an đề xuất phạt từ 500.000-1 triệu đồng đối với hành vi kiểm soát chặt chẽ nguồn tài chính của thành viên gia đình hoặc nguồn tài chính chung của gia đình nhằm tạo cho thành viên gia đình sự phụ thuộc về tài chính. Hành vi buộc thành viên gia đình đóng góp tài chính vượt quá khả năng của họ cũng sẽ bị phạt ở mức này.
Bên cạnh đó, Bộ cũng đề xuất phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 100.000-300.000 đồng đối với một trong những hành vi như: Cấm thành viên gia đình ra khỏi nhà, ngăn cản thành viên gia đình gặp gỡ người thân, bạn bè hoặc có các mối quan hệ xã hội hợp pháp, lành mạnh nhằm mục đích cô lập, gây áp lực thường xuyên về tâm lý đối với thành viên đó; không cho thành viên gia đình thực hiện quyền làm việc; thường xuyên theo dõi thành viên gia đình vì lý do ghen tuông gây tổn hại đến danh dự, uy tín, nhân phẩm của thành viên đó.
Mức phạt trên cũng được đề xuất áp dụng đối với các hành vi cưỡng ép kết hôn, ly hôn, tảo hôn hoặc cản trở hôn nhân tự nguyện, tiến bộ bằng cách hành hạ, ngược đãi, uy hiếp tinh thần; ngăn cản quyền thăm nom, chăm sóc giữa ông, bà và cháu; giữa cha, mẹ và con; giữa vợ và chồng; giữa anh, chị, em với nhau; từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng giữa vợ và chồng sau khi ly hôn; nghĩa vụ cấp dưỡng, nuôi dưỡng cha, mẹ…
3. Báo Tiền phong Online có bài Nghệ nhân chờ nghị định?. Bài báo phản ánh: Nghị định xét tặng danh hiệu Nghệ nhân Nhân dân, Nghệ nhân Ưu tú tạm thời bị lùi sau hơn chục năm chờ đợi. Dù có lý do chính đáng, nhưng một lần nữa điều này khiến không ít người nản lòng.
Thông tin Bộ VHTT&DL lùi thời gian trình Nghị định xét tặng danh hiệu Nghệ nhân Nhân dân (NNND), Nghệ nhân Ưu tú (NNƯT) khiến dư luận xôn xao. Thông tư về xét tặng, sau được nâng cấp thành Nghị định này mất cả chục năm thai nghén. Theo dự kiến Bộ VHTT&DL trình Chính phủ cuối tháng 6, nhưng lại tạm hoãn.
“Dự thảo sửa đổi Luật Thi đua khen thưởng đang chờ Quốc hội phê duyệt vào tháng 12. Cho nên Chính phủ có văn bản yêu cầu các bộ ngành tạm dừng dự thảo Nghị định tôn vinh, phong tặng danh hiệu”, bà Nguyễn Thị Kim Dung, Trưởng phòng quản lý di sản phi vật thể, Cục Di sản văn hóa (Bộ VHTT&DL) giải thích, tại tọa đàm 10 năm thực hiện công ước bảo vệ văn hóa phi vật thể, hôm qua 24/7.
Bà Dung phân trần, không phải Cục và Bộ bây giờ mới nghĩ tới chính sách cho nghệ nhân. Một trong những khó khăn khi xây dựng thông tư là phải có căn cứ pháp lý. Luật thi đua khen thưởng chỉ áp dụng đối với nghệ nhân thuộc nghề thủ công truyền thống, do Bộ Công Thương quản lý. Nghệ nhân thuộc các lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể “bị gạt ra ngoài lề”. Sau quá trình dài xin ý kiến, cuối cùng Chính phủ cũng đồng ý để Bộ soạn thảo Nghị định về xét tặng NNND, NNƯT.
Nhiều người lo ngại, nghệ nhân lại tiếp tục mòn mỏi chờ đợi, sau khi Quốc hội bàn thảo, phê duyệt dự thảo Luật Thi đua khen thưởng sửa đổi. “Thực tế, Nghị định soạn thảo đã được Bộ Tư pháp thẩm định dựa trên Luật Thi đua khen thưởng sửa đổi. Khi xây dựng Nghị định, chúng tôi tham khảo nội dung đó”, bà Dung chia sẻ bên lề.
“Bảo vệ văn hóa phi vật thể xét cho cùng là bảo vệ con người mang di sản văn hóa đó”, GS. Ngô Đức Thịnh một lần nữa đặt vấn đề tại tọa đàm. GS. Tô Ngọc Thanh cũng không ít lần xót xa: Nghệ nhân cao tuổi ra đi lúc nào không hay, nên Hội Văn nghệ Dân gian có sáng kiến phong tặng danh hiệu Nghệ nhân dân gian. Nhưng chỉ dừng ở tôn vinh, Hội không có kinh phí hỗ trợ.