I- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Tiền phong Online có bài Mua nhà trên... giấy. Bài báo phản ánh: Mua nhà đấu giá do Trung tâm dịch vụ bán đấu giá tài sản (thuộc Sở Tư pháp tỉnh Nghệ An) bán đã hơn một năm nay, ông Nguyễn Đức Hà (Khối 6, phường Hồng Sơn, TP Vinh, Nghệ An) vẫn chưa được bàn giao tài sản theo quy định.
Ngày 22-2-2011, ông Nguyễn Đức Hà cùng 3 người khác đăng ký tham gia đấu giá tài sản do Trung tâm dịch vụ bán đấu giá tài sản (DVBĐGTS) thuộc Sở Tư pháp tỉnh Nghệ An tổ chức.
Tài sản được đấu giá là một căn nhà tại địa chỉ khối Tân Thành, Lê Mao, TP Vinh, Nghệ An.
Trúng đấu giá hợp pháp căn nhà trên với giá 724,1 triệu đồng và đóng trước 108 triệu đồng mua nhà, nộp đủ các loại lệ phí, ông Hà yên tâm chờ ngày đóng đủ tiền, nhận tài sản.
Chờ đợi hơn một năm, ông Hà vẫn không được nhận tài sản đã đấu giá, dù đã nhiều lần làm đơn gửi đến Trung tâm DVBĐGTS cũng như các cơ quan chức năng khác “đề nghị giải quyết”, nhưng sự việc vẫn im hơi lặng tiếng.
Được biết, tài sản này trước đây thuộc quyền sở hữu của bà Nguyễn Thị Kim Soa. Bà Soa là bị đơn trong một vụ án dân sự và ngôi nhà này là tài sản đảm bảo thi hành án của bản án dân sự sơ thẩm số 05/208/DSST ngày 27/82008 của Tòa án nhân dân thành phố Vinh.
Ngày 29-7-2010, tức là sau 2 năm bản án này có hiệu lực pháp luật, Chi cục thi hành án dân sự (THADS) thành phố Vinh đã tiến hành kê biên căn nhà để đảm bảo thi hành bản án.
Trong thời gian kê biên tài sản, bà Nguyễn Thị Kim Soa cũng không thực hiện việc thi hành án.
Ngày 13-9-2010, Chi cục THADS thành phố Vinh ký hợp đồng số 99, với trung tâm DVBĐGTS Nghệ An để bán đấu giá ngôi nhà này. Nhưng cho đến nay, đã hơn 4 năm bản án có hiệu lực, 1 năm tài sản được bán đấu giá.
Chi cục thi hành án dân sự thành phố Vinh vẫn không thể tổ chức cưỡng chế căn nhà này, để bàn giao tài sản cho Trung tâm DVBĐGTS Nghệ An theo quy định của pháp luật.
Qua tìm hiểu hồ sơ của vụ việc tại Chi cục THADS thành phố Vinh được biết, ngày 11-6-2012, Chi cục THADS thành phố Vinh đã lên kế hoạch cưỡng chế, gửi giấy mời đến các cơ quan liên quan để họp bàn, thông qua kế hoạch cưỡng chế tiến hành thi hành án đối với căn nhà này, nhưng không hiểu vì lý do gì mà cuộc họp này được lệnh phải hủy bỏ trước một ngày.
Chi cục THADS thành phố Vinh có công văn số 87/CV-CCTHADS gửi đến Cục THADS tỉnh Nghệ An, báo cáo và xin ý kiến chỉ đạo giải quyết vụ việc, nhưng phía Cục THADS tỉnh Nghệ An vẫn chưa trả lời hay chỉ đạo gì.
Rõ ràng việc tiến hành kê biên, ký hợp đồng bán đấu giá tài sản để thi hành án của Chi cục THADS thành phố Vinh được thực hiện đầy đủ, đúng luật.
UBND tỉnh Nghệ An cũng đã có công văn yêu cầu giải quyết sự việc, nhưng không hiểu vì sao việc cưỡng chế thu hồi tài sản đã bán đấu giá vẫn không thực hiện được. Thành ra, ông Hà như người mua nhà trên…giấy!
2. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài Chủ nhà đòi kiện văn phòng công chứng. Bài báo phản ánh: Báo Pháp Luật TP.HCM ngày 26-11 có phản ánh về trường hợp làm giả giấy tờ để đi công chứng hợp đồng bán căn nhà 80/22 Đặng Văn Ngữ, phường 10, quận Phú Nhuận (TP.HCM) do bà Nguyễn Thị Huệ làm chủ sở hữu. Thông tin thêm với PV, bà Huệ cho biết: Từ ngày 21-9 đến 24-10-2012, bà có việc sang Mỹ nên không có mặt ở nhà trên. Trong thời gian này, người thuê nhà của bà sử dụng nhà và người này đã có nhiều thủ đoạn tinh vi để lừa bán căn nhà của bà.
Ngoài giấy tờ nhà bản chính mà trước đó vờ hỏi mua nhà để đánh tráo, phía người thuê nhà còn làm giả giấy CMND, hộ khẩu, giấy chứng nhận độc thân mang tên bà Huệ và đóng vai bà Huệ đi công chứng hợp đồng bán nhà. Mặt trước giấy CMND ghi đúng các thông tin về bà Huệ nhưng dán ảnh của bà thuê nhà. Mặt sau CMND in dấu vân tay, các dấu vết riêng của bà thuê nhà và thời điểm cấp là gần đây với tên người ký là giám đốc Công an TP.HCM đương thời.
Cho rằng Văn phòng công chứng Gia Định không xác minh kỹ càng khi công chứng hợp đồng mua bán nhà trên khiến cho gia đình chịu nhiều thiệt thòi, bà Huệ đang nhờ luật sư tư vấn để khởi kiện văn phòng này. Theo bà, việc mua bán còn có một chi tiết đáng ngờ mà văn phòng lại không nhận ra. Đó là có đến hai hợp đồng mua bán nhà: Hợp đồng một ký ngày 9-10 ghi giá 1,8 tỉ đồng; hợp đồng hai ký sau một tuần ghi giá 3 tỉ đồng (sau khi hợp đồng một bị hủy).
Làm việc với PV, ông Trần Quốc Phòng, Trưởng Văn phòng công chứng Gia Định, giải thích: “Trong quá trình tiến hành công chứng hợp đồng mua bán nhà nêu trên, các bên tham gia giao dịch đã đồng ý ký tên, lăn tay vào hợp đồng trước sự chứng kiến của công chứng viên (CCV). CCV đã đối chiếu toàn bộ giấy tờ nhà với CMND bản chính do người bán xuất trình (sau này mới biết không phải là bà Huệ) và kiểm tra dấu vân tay thì thấy trùng khớp. Trước khi phát hành hồ sơ, CCV còn đối chiếu lại lần nữa và không thấy có dấu hiệu bất thường. Sở dĩ có hai hợp đồng là do ngày 17-10, người mua và người bán đề nghị lập văn bản hủy hợp đồng chuyển nhượng 1,8 tỉ đồng, đồng thời yêu cầu ký lại hợp đồng với giá tăng lên 3 tỉ đồng. Nhận thấy yêu cầu này không trái với quy định pháp luật nên văn phòng đã thực hiện đúng quy trình hủy và lập hồ sơ ký lại hợp đồng chuyển nhượng.
3. Báo Đại đoàn kết có bài Vụ một phụ nữ người Việt Nam ôm 2 con nhảy lầu tự tử tại Hàn Quốc: Thêm một bi kịch lấy chồng ngoại. Bài báo phản ánh: Theo thông tin từ các cơ quan thông tấn, khoảng 12h (giờ Việt Nam), ngày 23-11-2012 tại một chung cư ở thành phố Busan của Hàn Quốc, một bà mẹ người Việt Nam ôm hai con ruột (bé gái 7 tuổi và bé trai 3 tuổi) nhảy từ tầng 18 xuống đất tự tử. Cả 3 đều tử vong tại chỗ.
Chính quyền và lực lượng cảnh sát sở tại điều tra và xác định được nạn nhân là người Việt Nam, đã báo cho Đại sứ quán Việt Nam tại Hàn Quốc. Qua điều tra và xác minh lý lịch được biết nạn nhân là Võ Thị Minh Phương, nguyên quán tại ấp Hòa Quới, xã Hòa An, huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu Giang, là con của ông Võ Văn Rô và bà Võ Thị Ánh. Ông Võ Văn Kết, Chủ tịch UBND xã Hòa An, huyện Phụng Hiệp cho biết: Ngay khi xác minh đúng nạn nhân chính là chị Phương, chúng tôi đã đến báo cho gia đình về vụ việc trên, đồng thời hướng dẫn các bước thủ tục giúp người dân tiếp cận với Đại sứ quán Việt Nam tại Hàn Quốc để biết cụ thể thông tin về người thân…
Bà Nguyễn Thị Tuyết Loan, Phó Chủ tịch Hội Phụ nữ tỉnh Hậu Giang cho biết: "Sau khi chúng tôi nhận được thông tin, đã cử cán bộ phụ nữ xuống phối hợp với phụ nữ huyện, xã cùng chính quyền xã Hòa An đến nhà thăm hỏi, chia buồn và động viên gia đình. Đồng thời cũng liên hệ với các cơ quan có thẩm quyền hỗ trợ gia đình về thủ tục giấy tờ để sang Hàn Quốc đưa Phương về Việt Nam…”.
Theo thống kê của Hội LHPN tỉnh Hậu Giang, cho đến năm 2012, toàn tỉnh Hậu Giang có trên 10.000 phụ nữ lấy chồng người nước ngoài, trong đó có khoảng 6.000 phụ nữ lấy chồng người Hàn Quốc và đang gia tăng trong khoảng 3 năm trở lại đây.
II-THÔNG TIN KHÁC
1. Báo Điện tử Đài truyền hình Việt Nam có bài Quảng Trị: Rừng 10 năm tuổi, 2 triệu đồng/1ha. Bài báo phản ánh: Đây không phải lần đầu tiên mà cách đây 3 năm huyện Gio Linh (Quảng Trị) cũng đã tổ chức bán đấu giá nhiều héc ta rừng với giá rẻ mạt gây thất thoát tài sản của nhà nước.
Thực hiện ý kiến chỉ đạo của UBND tỉnh Quảng Trị ngày 19 tháng 12 năm 2011, UBND huyện Gio Linh đã ra quyết định chỉ định cho bốn doanh nghiệp đựơc phép khai thác 260 héc ta rừng trồng hơn 10 năm tuổi, thuộc dự án 66 ở xã Linh Thượng.
Với giá bán gần 1,2 tỷ đồng, bốn doanh nghiệp này chỉ phải nộp cho nhà nước trên 4 triệu đồng/héc ta, thấp hơn giá thực tế gấp nhiều lần. Tìm hiểu về chủ trương không tổ chức bán đấu giá công khai mà chỉ định thầu, lãnh đạo UBND huyện Gio Linh cho biết.
“Theo đề nghị của Uỷ ban Dân tộc miền núi phải giao đất nhanh, để thực hiện dự án định canh định cư. Và theo đề nghị của Ban quản lý 661 và theo thông tư 58 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn nên chúng tôi đã cho đơn vị trực tiếp trồng cao su sẽ đựoc chỉ định thầu”, ông Nguyễn Quang Trinh, Phó chủ tịch UBND huyện Gio Linh, cho biết.
Mặc dù được qui định rõ ràng trong thông tư 58 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, nhưng trong bốn doanh nghiệp được chỉ định thầu, chỉ có một doanh nghiệp duy nhất đựợc tỉnh Quảng Trị cấp đất trồng cao su là được khai thác. Còn lại ba doanh nghiệp kia vẫn được chỉ định khai thác, trong khi không thông qua đấu giá công khai.
Gần 10 tháng sau khi phát hiện ra sai phạm, ngày 24/9/2012 tỉnh Quảng Trị đã gửi công văn số 3010 đình chỉ việc khai thác rừng trồng dự án 661 ở xã Linh Thựợng. Tuy nhiên, lúc ấy ba trong số bốn doanh nghiệp được huyện Gio Linh chỉ định khai thác, đã tiến hành khai thác trái phép 140 héc ta/260 héc ta rừng của dự án 661 hơn 10 năm tuổi .
Không dừng lại ở các sai phạm trên, ngày 9/12/2012 Ban quản lý dự án 661 Nam Bến Hải còn tự ý tổ chức bán đấu giá 120 héc ta rừng còn lại cho ba doanh nghiệp với giá khởi điểm gần 260 triệu đồng, bình quân 1 héc ta trên 2 triệu đồng.
Việc đấu giá thiếu minh bạch đã được tiến hành tại công ty Đất Việt ở thành Phố Đông Hà, doanh nghiệp này đã trúng thầu khai thác 120 héc ta rừng còn lại với giá 270 triệu đồng, cao hơn giá khởi điểm 10 triệu đồng.
Rõ ràng Ban quản lý rừng 661 Nam Bến Hải, đã câu kết với doanh nghiệp thậm chí một số ngành chức năng ở tỉnh Quảng Trị tổ chức bán đấu giá rừng 661 sai quy định, không đúng với trị giá thực tế gây thất thoát tài sản của nhà nuớc. Vì vậy, đã đến lúc tỉnh quảng Trị cần có những biện pháp cứng rắn hơn để ngăn chặn những việc làm sai trái này, đảm bảo tài sản nhà nuớc.
2. Báo VietnamNet có bài Xe chính chủ: 'Hoãn binh' không phải giải pháp. Bài báo phản ánh: Phó Chủ nhiệm UB Tư pháp của Quốc hội cho rằng hoãn thi hành phạt xe không chính chủ không phải cách để thừa nhận tính thiếu khả thi.
Việc xử phạt chủ phương tiện (ô tô, xe máy...) không chuyển quyền sở hữu không phải là vấn đề mới mà đã đã được quy định trong nhiều Nghị định xử phạt hành chính về giao thông đường bộ.
Vì sao, một quy định được Chính phủ đưa ra từ năm 2003 mà nay lại bị dư luận phản ứng dữ dội đến như vậy?
Từ năm 2003 đến nay, chúng ta xử phạt rất ít chủ phương tiện vi phạm, và hầu như cũng chưa tổ chức tuyên truyền sâu rộng về quy định này nên người dân không nắm được. Bằng chứng là: quá nhiều người dân tưởng đây là quy định mới của Chính phủ và suy ra đó là sản phẩm mới của Bộ trưởng Giao thông!
Một quy định có tuổi đời gần 10 năm mà nhiều người dân không biết, trách nhiệm này trước hết thuộc về các cơ quan thực thi pháp luật.
Đặc biệt, tính khả thi của việc giao thẩm quyền cho ai xử phạt, phương pháp phát hiện vi phạm và mức phạt là những vấn đề cần được phân tích kỹ về mặt pháp lý.
Việc giao cho CSGT nhiệm vụ "truy tìm" chủ xe thông qua việc giữ người điều khiển vi phạm vừa không đúng với chức năng của CSGT là lựclượng tuần tra, kiểm soát nhằm đảm bảo trật tự an toàn giao thông (chứ không phải công cụ để thi hành việc trừng phạt chủ sở hữu nhằm mục đích răn đe, thúc đẩy việc nộp thuế, lệ phí trước bạ và làm thủ tục chuyểnquyền) vừa không thể khả thi.
Cứ cho rằng trong khi Quốc hội chưa cho phép thành lập lực lượng Điều tra thuế, Cảnh sát thuế như một số ý kiến đề nghị thì Chính phủ có quyền giao việc thuộc chức năng của ngành thuế cho CSGT, nhưng do Bộluật dân sự quy định việc mượn, thuê tài sản không bắt buộc phải lập thành văn bản, chứng thực. Vì vậy, không thể yêu cầu công dân khi sử dụng phương tiện phải mang theo giấy tờ chứng minh việc mình mượn, thuê.
Đây là một việc làm không thể vì vừa không hợp pháp vừa không phù hợp với thực tế tập quán, với văn hóa ứng xử của người Việt Nam. Chẳng lẽ cả nhà đi chung một chiếc xe máy của bố, lại phải làm sẵn cho mỗi đứa con một cái giấy mượn xe rồi lên xã chứng thực để chứng minh với CSGT khi vi phạm; cần mượn xe hàng xóm đi một lúc có việc gấp, lại phải ngồi lại với nhau viết giấy mượn và đi chứng thực?
Nếu các giấy mượn này không chứng thực thì không có ý nghĩa chứng minh, nhưng nếu yêu cầu phải chứng thực thì trái quy định tại các Điều 401, 480, 512 Bộ luật dân sự theo đó các loại hợp đồng này không buộc phải lập thành văn bản có chứng thực.
Hơn ai hết, người thẩm định thừa hiểu rằng: quy phạm do Chính phủ banhành không được phép khi thực hiện lại trái Luật của Quốc hội. Bên cạnhđó, dễ nhận thấy sự bất khả thi về nghĩa vụ chứng minh.
Quyền sở hữu của chủ phương tiện, có thể bị điều chỉnh bởi luật dân sự và luật hành chính. Dưới góc độ dân sự, nghĩa vụ chứng minh thuộc về đương sự và sự kiện pháp lý xuất hiện nghĩa vụ chứng minh là khi có tranh chấp quyền sở hữu.
Dưới góc độ hành chính, nếu xử phạt hành chính vì lí do không chuyển quyền thì nghĩa vụ chứng minh thuộc người có thẩm quyền xử phạt. Đây một nguyên tắc bắt buộc trong xử lý vi phạm hành chính đã được chứng minh tính hợp lý trong thực tiễn và được luật hóa tại Luật xử lý vi phạm hành chính.
Về mặt pháp lý, tổ chức, cá nhân có quyền thì có thể họ dùng quyềncủa mình hoặc không, và kể cả trường hợp họ không dùng quyền thì để có căn cứ xử phạt, nghĩa vụ chứng minh vẫn thuộc về người có thẩm quyền xử phạt.
Như vậy, pháp luật hiện hành không cho phép CSGT biến "quyền" của người điều khiển phương tiện thành "nghĩa vụ" bắt buộc của họ.
Bắt công dân chứng minh chiếc xe đang đi là xe mượn hay xe mua nhưng chưa làm thủ tục vào thời điểm nhân lúc họ vi phạm luật lệ về giao thông nhằm làm căn cứ xử phạt vi phạm hành chính là không đúng pháp luật.
Để đảm bảo giữ được trật tự an toàn giao thông, chống tai nạn, ùn tắc hiện nay, CSGT đã quá vất vả. Bằng cách nào để họ vừa đảm bảo hoàn thành tốt nhiệm vụ chính, vừa hoàn thành được trách nhiệm chứng minh trên?
Rõ ràng quy định của Nghị định đã không thỏa mãn được yêu cầu "sự phù hợp giữa quy định của dự thảo với điều kiện đảm bảo thực hiện".
Hơn nữa, nghị định không đáp ứng yêu cầu "sự phù hợp giữa quy định của văn bản với yêu cầu của thực tế, trình độ phát triển của xã hội".
Không ai phản đối việc xử phạt hành chính chủ phương tiện không làm thủ tục chuyển quyền, nhưng người làm chính sách hơn ai hết phải hiểu rằng: các quy định đưa ra phải phù hợp với điều kiện kinh tế, xã hội và cả tập quán, văn hóa, thực trạng về ý thức của người dân thì mới khả thi.
Chúng ta phải nhìn thẳng vào một sự thật là: Trong hàng chục năm qua, mặc dầu pháp luật đã có quy định, nhưng thực tế quản lý tài sản củacông dân nói chung, quản lý nhà, đất, phương tiện giao thông nói riêng của chúng ta không tốt.
Trước khi trách người dân tại sao lách luật, tại sao trốn thuế, lệ phí trước bạ, chúng ta phải tự hỏi tại sao họ lại làm như thế và có thể làm được như thế?
Quy định pháp luật chưa phù hợp thực tiễn, sự thực thi pháp luật chưa nghiêm trong một thời gian dài đã tác động vào ý thức của cả người dân cũng như cán bộ thực thi, tạo thành một tập quán, thói quen tuy không tốt nhưng đã trở thành khá phổ biến.
Để thay đổi một hành vi đã trở thành thói quen phổ biến của cộng đồng, để xử lý một tồn tại mang tính lịch sử mà thời gian từ khi ký Nghị định đến khi có hiệu lực là 51 ngày, chưa tổ chức tuyên truyền sâu rộng, vậy mà chúng ta lại dùng lực lượng CSGT (hiện là lực lượng vũ trang) tổ chức thực hiện đồng loạt, liệu chúng ta có thể thực hiện thành công?
Về mức phạt, thử so sánh mức phạt từ NĐ 15 năm 2003 cho đến NĐ 71 tăng bao nhiêu lần? Số tiền hơn triệu đồng phạt/xe máy đối với người nghèo, với người dân nông thôn, các em sinh viên là tài sản không nhỏ;10 triệu đồng/ ô tô thì kể cả người có điều kiện cũng là cả một vấn đề.
Mức phạt này có phù hợp với thu nhập và mức sống trung bình của người dân, nhất là trong điều kiện khó khăn hiện nay không thì cả Bộ tài chính khi được xin ý kiến và Bộ tư pháp khi thẩm định phải có câu trả lời trước khi Nghị định được thông qua.
Mức phạt quá cao đã làm cho nhiều người dân hoặc là có phản ứng cực đoan với chính sách của Nhà nước, hoặc với người trực tiếp thực thi, hoặc là loay hoay tìm cách lách luật (trong đó không loại trừ việc chung chi cho CSGT tiêu cực).
Từ góc độ pháp lý, có thể khẳng định rằng: Việc xử phạt chủ phương tiện không chuyển quyền sở hữu quy định tại các nghị định về xử phạt hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ, nhất là Nghị định 71 là không đảm bảo quy định của điều 63, điều 36 Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật về tính khả thi.
Phương án mà một vài chuyên gia của Bộ Tư pháp, Bộ Công an đưa ra là tạm hoãn thi hành nội dung này chỉ là giải pháp "hoãn binh". Đó khôngphải là sự thừa nhận tính thiếu khả thi của các Nghị định về nội dung này, càng không phải là giải pháp để khắc phục sự thiếu khả thi này.
Chính phủ cần sớm xem lại Nghị định này. Ủy ban pháp luật, Ủy Quốc phòng và An ninh của Quốc hội nên phối hợp giám sát và tổ chức một phiên điều trần về việc tuân thủ các quy định của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật trong việc ban hành các Nghị định trên.
3. Báo Điện tử Chính phủ có bài 11 tháng, cả nước thu hút 12,18 tỷ USD vốn đầu tư nước ngoài. Bài báo phản ánh: Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ KHĐT) vừa công bố tình hình thu hút đầu tư nước ngoài vào Việt Nam trong tháng 11 và 11 tháng năm 2012.
Theo đó, tính đến ngày 20/11, cả nước có 980 dự án mới được cấp Giấy chứng nhận đầu tư với tổng vốn đăng ký 7,25 tỷ USD, bằng 60,4% so với cùng kỳ năm 2011. Cũng trong khoảng thời gian trên, có 406 lượt dự án đăng ký tăng vốn đầu tư với tổng vốn đăng ký tăng thêm là 4,92 tỷ USD, tăng 41,3% so với cùng kỳ năm 2011.
Tính chung cả cấp mới và tăng vốn, trong 11 tháng đầu năm 2012, các nhà đầu tư nước ngoài đã đăng ký đầu tư vào Việt Nam 12,18 tỷ USD, bằng 78,6% so với cùng kỳ 2011.
Cũng theo Cục Đầu tư nước ngoài, trong 11 tháng qua, ước tính các dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài đã giải ngân được khoảng 10 tỷ USD, bằng 99,5 % so với cùng kỳ năm 2011.