Trong buổi sáng ngày 25/3/2010, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh phản ánh: Ngày 24-3, Tổng cục Môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường), Viện Môi trường và Tài nguyên (Đại học Quốc gia TP.HCM), UBND tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu và các ban ngành liên quan đã họp bàn phương án khắc phục thiệt hại cho người dân do Công ty Vedan Việt Nam xả thải gây ra.
Theo báo cáo của Ban chỉ huy thống kê thiệt hại tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu, nguồn nước sông Thị Vải bị ô nhiễm nên sản lượng đánh bắt thủy hải sản của người dân trên sông giảm từ năm 2002 mà thủ phạm chính là do Vedan gây ra (đến 90%). Qua khảo sát, tỉnh đã xác định có 1.255 hộ dân tại bốn xã, thị trấn thuộc huyện Tân Thành bị ảnh hưởng. Tổng cục Môi trường đã yêu cầu lấy tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu làm điểm để buộc Vedan bồi thường cho người dân. Tiếp đến là bồi thường cho người dân tỉnh Đồng Nai và TP.HCM. Đồng thời, trong tháng 4, tỉnh phải có văn bản chính thức đề nghị Vedan bồi thường.
UBND tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu cho biết sau cuộc họp này, tỉnh sẽ thống nhất số tiền thiệt hại để buộc Vedan bồi thường cho dân.
2. Báo Lao động phản ánh: Tại các huyện Quảng Điền, Phong Điền (TT- Huế), Hải Lăng, Triệu Phong (Quảng Trị) - là những huyện giáp nhau trên cùng một triền biển - người ta đua nhau phá nát rừng phòng hộ, đắp bờ tạo ao nuôi tôm. Ao này sát ao kia, cách mép sóng biển chỉ... trong gang tấc. Nói như các cụ cao niên ở đó thì chỉ cần một cơn triều cường là cuốn trôi sạch sành sanh tiền tỉ từ hồ tới tôm. Hàng ngàn cây dương liễu chắn gió, chắn sóng - thành quả của bao thế hệ trồng trọt, nâng niu chăm giữ trên cát trắng - nay bị cơn lốc nuôi tôm chân trắng cuốn đi hết. Bên cạnh đó cùng với cơn lốc tận thu titan, về căn bản rừng phòng hộ dọc bờ biển miền Trung đã được “thanh toán” xong - hoang hoá và tiêu điều.
Hiện trạng ao nuôi tôm được làm theo kiểu mạnh ai nấy đào trên nền cát sát bờ biển. Sau khi chặt phá rừng phòng hộ suốt dọc chiều dài bờ biển miền Trung, nước thải từ các ao nuôi tôm được xả thẳng ra biển, mùi hôi thối bốc lên từ vùng nuôi tôm... tất cả đang cho thấy một cung cách làm ăn chụp giật đầy tự phát, bất chấp quy hoạch, kế hoạch, các yêu cầu về kỹ thuật, môi trường... Vậy thì chính quyền thôn, xã ở đâu trước tình trạng người dân vi phạm pháp luật về đất đai, môi trường thế này? Trưởng phòng TNMT của sẽ một huyện ở TT-Huế khẳng định: “Tình trạng ồ ạt phá rừng phòng hộ, lấn chiếm đất công để nuôi tôm chân trắng hiện nay ở các xã trách nhiệm trước tiên thuộc về chính quyền địa phương”.
Quan chức đó nói rằng, ở nhiều nơi cán bộ địa phương cũng có dính vào “phong trào nuôi tôm” này. Liệu đó có phải nguyên nhân khiến cho một “phong trào” đã và đang diễn ra rầm rộ, mà hậu quả không cần chờ thời gian cũng đã nhìn thấy ở các xã ven biển trong cả thời gian dài; nhưng cho đến nay cơ quan chuyên môn, quyền lực cấp huyện, tỉnh chưa biết, chưa có động thái can thiệp nhằm chấn chỉnh tình hình? Người nông dân thì thấy lợi trước mắt là lao vào. Vì họ không có những hiểu biết “kinh tế vĩ mô” như đội ngũ cán bộ, công chức được trả lương để dẫn dắt nông dân trong chuyện làm ăn.
Hàng chục năm qua, người nông dân vẫn phải lầm lụi, tự trả học phí đắt cho nhiều “phong trào cây, con”. Không hề thấy một ông cán bộ nào phải chịu trách nhiệm cá nhân trước những phong trào cây, con (phần nhiều do cán bộ bày ra) thất bại cả. Chỉ cần một trận dịch bệnh, triều cường là mất tiền tỉ theo tôm, ao nuôi. Người nuôi tôm chân trắng lại trắng tay. Phải xử nghiêm những người ăn lương Nhà nước, nhưng để xảy ra các phong trào kiểu “nuôi tôm... tay trắng”. Trị bệnh từ gốc như vậy thì mới hết các... “phong trào”.
3. Báo Thanh niên phản ánh: Chỉ còn vài ngày nữa, quyết định đóng cửa sàn giao dịch vàng chính thức có hiệu lực (ngày 30.3). Trước thời điểm này, các đơn vị tạo lập sàn đang gấp rút xử lý những vướng mắc. Trong khi các sàn vàng “chui” hoạt động rầm rộ với việc mở chi nhánh, đi “săn” dữ liệu khách hàng từ các trung tâm giao dịch vàng (TTGDV)..., thì các sàn giao dịch chính thức lại đang trong giai đoạn nước rút để “thu xếp trận địa”. Hình ảnh nhộn nhịp, bảng điện tử nhấp nháy, các biểu đồ “nến” xanh đỏ lên xuống... tại các TTGDV gần như 24 giờ trong ngày đã không còn nữa, thay vào đó là không khí vắng hoe như “chợ chiều”. Từ giữa tháng 1.2010, Ngân hàng Nhà nước có công văn yêu cầu các ngân hàng ngưng cho vay, thu hồi vốn hỗ trợ đầu tư trên sàn vàng, chuẩn bị chấm dứt hoạt động sàn vàng trước ngày 30.3. Sau công văn này, các đơn vị tổ chức sàn vàng, đặc biệt là các ngân hàng đã ngưng triển khai cho vay đầu tư vàng nên hầu hết không có lệnh giao dịch mới.
Tuy nhiên cho đến nay, một số TTGDV vẫn còn tình trạng nhà đầu tư (NĐT) “kẹt trạng thái” - tức trước đó có mua bán vàng và hiện nay chưa thực hiện lệnh bán mua ngược lại để tất toán trạng thái. Những NĐT vào lệnh trước đó đã không tìm được điểm ra bởi nếu đóng trạng thái ở giá hiện nay thì phải chấp nhận lỗ lớn. Đó là do giá giao dịch vàng tại các sàn dựa vào giá thế giới nhân với tỷ giá USD do ngân hàng công bố. Ngoài việc giá vàng thế giới biến động bất thường khó lường trước, đợt điều chỉnh tỷ giá vừa rồi đã làm cho giá vàng quy đổi tăng cao hơn (dù giá vàng thế giới có đứng yên). Nhưng cho dù chấp nhận lỗ để đóng trạng thái cũng không xong bởi chẳng có ai mua bán, tính thanh khoản thị trường không có để NĐT có thể “thoát” ra. Một tổng giám đốc ngân hàng cổ phần lớn cho biết hiện nay một số NĐT còn trạng thái khoảng vài trăm lượng vàng nhưng họ không thể mua bán gì để đóng trạng thái được. Đơn vị tạo lập sàn cũng chưa có cách giải quyết nên sau ngày 30.3 sẽ báo cáo tình hình lên cơ quan chức năng.
Tuy gặp khó khăn, song thời điểm “nhạy cảm” (ngày 30.3 các giao dịch vàng tài khoản đóng cửa) đang đến gần nên một số TTGDV vẫn phải đưa ra hướng giải quyết đối với những NĐT “kẹt trạng thái”. Từ giữa tháng 3 năm nay, TTGDV EXIM đã thông báo đến những NĐT còn trạng thái cách giải quyết. Hoạt động khớp lệnh tại TTGDV EXIM sẽ chính thức ngừng hoạt động vào lúc 17 giờ ngày 25.3. Trước thời điểm này, Eximbank thông báo các NĐT nên tích cực đóng trạng thái. Trường hợp sau 17 giờ ngày 25.3, NĐT vẫn còn trạng thái, Eximbank sẽ mua bán đối ứng để đóng trạng thái theo giá vàng thế giới mua bán trên hệ thống Reuters quy đổi sang tiền đồng tương đương tại thời điểm 17 giờ ngày 25.3 để chấm dứt hoạt động sàn vàng. Một cán bộ của TTGDV EXIM cho biết để tạo điều kiện cho NĐT đóng trạng thái, EXIM dùng tỷ giá là 18.479 đồng/USD để quy đổi giá vàng thế giới sang tiền đồng (thay vì 19.100 đồng/USD như hiện nay), tương đương giá tham khảo ngày 15.1 (thời điểm Eximbank ban hành công văn ngưng cho vay, thu hồi vốn hỗ trợ đầu tư trên sàn vàng). Sau khi đóng cửa TTGDV, Eximbank tự động thanh lý và tất toán các tài khoản liên quan đến việc đầu tư vàng tại sàn. Eximbank sẽ chuyển toàn bộ số dư tiền đồng hay vàng (nếu có) vào tài khoản của NĐT.
TTGDV Ngân hàng TMCP Phương Nam (Southern Bank) cũng đã thông báo kể từ 16 giờ 30 phút ngày 25.3 sẽ chấm dứt hoạt động. Đối với những NĐT còn trạng thái, TTGDV sẽ tự động quy đổi giá vàng thế giới sang tiền đồng vào lúc 16 giờ 30 ngày 25.3 để tất toán trạng thái cho NĐT. Ông Nguyễn Thành Nhân - Phó tổng giám đốc Southern Bank cho biết, hiện nay khối lượng mua và bán của NĐT tại TTGDV là bằng nhau. Đến 16 giờ 30 ngày 25.3, TTGDV sẽ chốt một mức giá để NĐT mua và bán tất toán trạng thái. Mới đây, Công ty cổ phần đầu tư và kinh doanh vàng Việt Nam (VGB) có thông báo: kể từ 6 giờ sáng ngày 26.3, NĐT giao dịch vàng vật chất theo kỳ hạn (SJCfx) phải thực hiện tất toán hợp đồng trong kỳ hạn T+3 kể từ lúc hợp đồng giao dịch được chính thức xác nhận. Nếu quá thời hạn T+3, NĐT không tất toán thì VGB sẽ tất toán tài khoản đặt cọc theo quy định...
4. Báo Tuổi trẻ phản ánh: Khoảng 16g chiều 24-3, một đám cháy bùng phát tại tầng 26 của tòa tháp 70 tầng Keangnam đang thi công tại Hà Nội. Vụ hỏa hoạn nhanh chóng được dập tắt sau đó nhưng tiếp tục đặt ra những lo ngại về hỏa hoạn tại các tòa nhà cao tầng của Hà Nội.
Thông tin từ cơ quan chức năng cho biết vào thời điểm trên, khu vực tầng 29 của tòa nhà cao 70 tầng Keangnam đang thi công hàn đường ống thoát khói. Vẩy hàn từ tầng 29 rơi xuống mặt sàn tầng 26 gây cháy hệ thống bảo ôn và đường ống nhựa thoát nước. Mặc dù đám cháy không lớn nhưng khói đen do cháy nhựa gây ra bốc lên trời khiến người dân từ cách đó nhiều km có thể nhìn thấy. Sau khi nhận được tin báo cháy, Phòng cảnh sát PCCC Hà Nội điều động 2 xe chữa cháy chuyên nghiệp và 1 xe thang đến hiện trường nhưng lực lượng tại chỗ đã dập tắt đám cháy.
Vào đầu tháng 3-2010, một vụ hỏa hoạn lớn tại tòa nhà JSC34 cao 18 tầng đã gây hoảng loạn cho cư dân sống trong khu chung cư, làm 2 người thiệt mạng và 4 người bị thương. Do đó, vụ cháy tại tầng 26 tòa nhà Keangnam tiếp tục gióng lên hồi chuông báo động về công tác PCCC tại các chung cư cao tầng.
Một lãnh đạo Phòng cảnh sát PCCC Hà Nội cho biết hiện nay, năng lực chữa cháy của lực lượng cảnh sát PCCC chuyên nghiệp của Hà Nội chỉ có thể đảm bảo chữa cháy đến các tầng 15, 16. Chiếc xe thang chuyên dụng lớn nhất của Hà Nội hiện chỉ vươn cao được 52m, không thể cứu nạn đối với các tòa nhà cao 20 tầng trở lên.Vụ cháy tại công trình tòa cao ốc 70 tầng Keangnam cũng đặt ra câu hỏi về vấn đề an toàn lao động, phòng chống cháy nổ tại công trình được coi là cao nhất Việt Nam cho đến thời điểm này. Từ khi thi công đến nay, theo thống kê của cơ quan chức năng, tại công trình này đã xảy ra 6 vụ tai nạn lao động gây chết người. Công trình hiện đang được đoàn thanh tra liên ngành của thành phố tiến hành thanh tra công tác an toàn lao động, phòng chống cháy nổ.
5. Báo Dân trí có bài Bộ Công an được phép chuyển nhượng đất. Bài báo phản ánh: Thủ tướng đã chấp thuận chủ trương đầu tư xây dựng trụ sở làm việc mới của 3 tổng cục cảnh sát thuộc Bộ Công an tại phường Mai Dịch, quận Cầu Giấy, thành phố Hà Nội.
Để lấy kinh phí đầu tư xây dựng trụ sở làm việc mới của 3 tổng cục trên, Thủ tướng đồng ý cho Bộ Công an được bán tài sản trên đất và chuyển nhượng quyền sử dụng đất theo giá thị trường, đúng quy định của pháp luật, tại số 40 Hàng Bài và 54 Trần Hưng Đạo, quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội, với diện tích đất là 13.303,8 m2, hiện do Bộ Công an quản lý.Ba tổng cục sẽ có trụ sở mới làm việc là: Tổng cục Cảnh sát Phòng chống tội phạm; Tổng cục Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự, an toàn xã hội; Tổng cục Cảnh sát Thi hành án hình sự và hỗ trợ tư pháp.
Thủ tướng yêu cầu, việc xây dựng phải phù hợp với quy hoạch chung của thành phố Hà Nội, cũng như có quy mô phù hợp và hiện đại để đáp ứng yêu cầu công tác lãnh đạo, quản lý, chỉ huy tập trung của lực lượng cảnh sát, Bộ Công an. Đồng thời, Bộ Công an căn cứ định hướng biên chế theo từng giai đoạn được cấp có thẩm quyền phê duyệt, tiêu chuẩn định mức sử dụng trụ sở làm việc, chỉ đạo lập, thẩm định, phê duyệt và tổ chức thực hiện dự án đầu tư xây dựng trụ sở mới của 3 tổng cục này. Thủ tướng cũng giao UBND thành phố Hà Nội chỉ đạo các cơ quan liên quan hoàn tất thủ tục về đất đai tại phường Mai Dịch, quận Cầu Giấy, thành phố Hà Nội (cạnh trụ sở mới của Bộ Công an) theo quy định hiện hành để giao đất cho Bộ Công an sớm triển khai dự án đầu tư xây dựng công trình trụ sở làm việc.
6. Báo điện tử Vietnamnet có bàiNứt cầu Thăng Long: Bị đổ lỗi, nhà thầu không phục. Bài báo phản ánh: Một ngày sau khi Viện Khoa học và Công nghệ GTVT có văn bản công bố nguyên nhân gây ra sự cố nứt là do một số mẻ bêtông nhựa SMA đã nguội nhanh trong quá trình lu lèn vì thi công trong điều kiện nhiệt độ thấp, trao đổi với VietNamNet, ông Bùi Quang Nghĩa, Phó Giám đốc Công ty Bảo Quân (nhà thầu thi công) đã bác bỏ nguyên nhân này.Ông Nghĩa nói: "Thực ra kết luận của anh Tâm (Viện trưởng Viện Khoa học Công nghệ GTVT- PV) chưa gửi cho tôi, tôi chỉ biết qua báo chí thôi. Song kết luận không nghiêng về thi công mà nói là... thời tiết. Nhưng về yếu tố này tôi cho không đúng. Tôi khẳng định, thời tiết thi công không dưới 15 độ C. Những hôm đó, có ngày lạnh 15-16 độ, tức vào ban đêm có thể xuống thấp. Nhưng thi công là thi công vào ban ngày, từ 9h sáng đến 6h tối, chứ không thi công vào ban đêm".
- Một bên nói nhiệt độ trên 15 độ C, bên kia nói dưới 15 độ, vậy có cần mời cơ quan khí tượng thủy văn vào để làm sáng tỏ không?
Thời tiết chỉ là dự báo, còn chúng tôi có nhiệt kế. Người của Viện cầm nhiệt kế đo rất kỹ. Chúng tôi có biên bản, có nhật ký thi công để chứng minh điều này. Họ lập ra quy trình thi công và giám sát nó. Kinh nghiệm nhiều năm thi công, chúng tôi chưa thấy một công trình nào lại có nhiều giám sát đến vậy.
- Nghĩa là các ông thi công đúng quy trình mà Viện đặt ra, và nếu có gì chưa đạt thì giám sát của Viện cũng phải chịu trách nhiệm?
Trước khi đổ bê tông, có người cắm nhiệt kế đo. Khi nào kim nhiệt kế dừng, đọc số báo nhiệt độ đạt họ mới cho đổ. Lu lèn xong họ cũng cắm nhiệt kế đo. Quy trình thi công họ đặt ra sao, chúng tôi thực hiện đúng như thế. Nếu có gì đó chưa đạt, thì trách nhiệm của tư vấn giám sát phải nhắc, yêu cầu chúng tôi làm lại chứ! Đầu vào vật liệu chúng tôi cũng thuê người của Viện là Phòng thí nghiệm trọng điểm đường bộ I, người của Viện bấm trộn. Hơn nữa, trạm trộn tự động, đặt 180 độ thì nhiệt độ đúng 180 độ nó mới trộn. Đặt thời gian trộn bao nhiêu thì khi xong nó mới dừng, mình không can thiệp được.
- Được biết nhà thầu cũng sẽ mời chuyên gia độc lập để kiểm định. Song giả sử kết quả này lại “vênh” với kết quả của Viện, không ai chịu ai, khi đó ông có tính đến mời một “trọng tài thứ 3” là đơn vị độc lập hoặc cơ quan quản lý nhà nước nào đó?
Có chứ! Dù Viện là cơ quan đầu ngành nghiên cứu rồi, nhưng chúng tôi cũng phải mời, để biết tường tận. Chứ nếu họ cứ đổ cho chúng tôi thì sao chúng tôi phục được, chúng tôi không nhận. Tôi nghĩ, báo cáo của Viện mới ở mức phỏng đoán ban đầu. Để có kết luận cuối cùng thì phải một quá trình nữa, và hiện Viện đang viết đề cương. Ví dụ, quá trình lấy mẫu bê tông phải thế nào, chúng tôi muốn tham gia nữa. Nếu lấy một điểm không thể đưa ra nguyên nhân cho chất lượng. Rồi phải lấy ở những điểm có tính đặc trưng nhất, chứ không thể lấy ở vị trí bất lợi nhất, chất lượng bê tông xấu nhất. Nói như mẫu bê tông đưa đi kiểm định, họ nói bị biến dạng, thì không thể cho kết quả chính xác nhất được.
- Thưa ông, còn quá trình thi công vá lại sẽ thế nào, dự kiến bao giờ sẽ hoàn tất?
Đêm 23/3 đã bắt đầu thi công. Cũng được giám sát chặt chẽ với quy trình trước đây. Nếu không gặp mưa (vì mưa thì phải dừng) sẽ mất 4 đêm để hoàn tất.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Nhân dân có bài Chất lượng nguồn nhân lực PBGDPL: Nhiều nơi còn nệ “hình thức”. Bài báo phản ánh: Đó là tinh thần nhận định của Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thúy Hiền trong buổi tổng kết một năm thực hiện Đề án “Củng cố, kiện toàn và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL)” (Đề án hai Chương trình 212), chiều 24-3.
Theo báo cáo tổng kết, tính đến nay đã có đến bốn cuốn sách hướng dẫn thực hiện PBGDPL, giới thiệu PL chuyên ngành và kỹ năng PBGDPL đề ra trong năm 2010 được soạn thảo; 24 hội nghị tập huấn cho cán bộ tham gia công tác PBGDPL của Bộ Tư pháp, Bộ Công an, Ban Tuyên giáo TƯ và 18 tỉnh, TP trực thuộc TƯ được tổ chức, khích lệ 2.700 hòa giải viên, tuyên truyền viên trong hoạt động PBGDPL. Tuy nhiên, do cơ chế phối hợp thực hiện giữa các Bộ, ngành chưa chặt chẽ, tích cực, chủ động; một số đơn vị chỉ đạo điểm chưa thực sự đầu tư, bố trí cán bộ cho hoạt động này, việc chỉ đạo của các đơn vị thực hiện Đề án chưa sát sao, thường xuyên... nên một số nhiệm vụ của năm 2009 chưa hoàn thành đúng tiến độ, công việc bị dồn vào cuối năm.
Đại diện Bộ Công An và Bộ Quốc phòng cho rằng, cần có quy định phù hợp đặc thù để việc tuyên truyền, PBGDPL đạt hiệu quả cao hơn. Nhiều ý kiến đồng tình với đề nghị phân bổ nguồn tài chính hợp lý cho Đề án để nâng cao về ‘chât” của hoạt động PBGDPL chứ không “rải” một cách lãng phí. Các địa phương nên tự chủ động nguồn kinh phí của mình bên cạnh sự hỗ trợ của Ban chỉ đạo Đề án.Năm 2010, Ban Chỉ đạo Đề án hai sẽ xây dựng các VB hướng dẫn các Bộ, ngành, địa phương thực hiện Đề án; xúc tiến ban hành các TTLT liên quan đến hoạt động PBGDPL; hoàn thành chương trình khung, chương trình chi tiết bồi dưỡng nghiệp vụ PBGDPL... để công tác PBGDPL thực sự đi vào cuộc sống.
2. Báo Tuổi trẻ có bài Khen thưởng công sở “thân thiện”. Bài báo phản ánh: Chiều 24-3, UBND TP Đà Nẵng đã tổ chức tổng kết phong trào thi đua lập thành tích chào mừng kỷ niệm 35 năm ngày giải phóng TP Đà Nẵng (29-3-1975 - 29-3-2010). Có sáu tập thể đã được khen thưởng vì những chương trình cải cách hành chính nhằm phục vụ tốt người dân.
Trong đó có Sở Công thương với chương trình “Nụ cười công sở”, “Không để hồ sơ trễ hẹn”, UBND quận Thanh Khê với hoạt động “Nụ cười công chức”, Sở Tư pháp với chương trình “Nghe dân nói, nói dân hiểu”... Đây là những chương trình được người dân TP Đà Nẵng đánh giá cao. Ngoài ra, nhiều khu dân cư trên địa bàn cũng được vinh danh về các thành tích bảo vệ môi trường sống.