Thi đua yêu nước: Các phong trào thi đua yêu nước tiêu biểu qua các thời kỳ cách mạng

01/06/2018
Ngày 11-6-1948, Chủ tịch Hồ Chí Minh ra Lời kêu gọi thi đua ái quốc, mở đầu cho phong trào thi đua yêu nước của cả dân tộc. Kể từ đó đến nay, đất nước ta đã thực hiện hàng trăm phong trào thi đua trên tất cả các lĩnh vực, tạo nên sức mạnh vật chất và tinh thần to lớn, cổ vũ động viên nhân dân cả nước vượt mọi khó khăn, gian khổ, làm nên thắng lợi vẻ vang của cách mạng Việt Nam.

Từ những phong trào thi đua "Diệt giặc đói, diệt giặc dốt, diệt giặc ngoại xâm"…
Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta đã phát động nhiều phong trào thi đua yêu nước. Ngoài chiến trường, các chiến sĩ thi đua giết giặc lập công; ở hậu phương, nhân dân thi đua tăng gia sản xuất giỏi, diệt giặt đói, diệt giặt dốt… Khẩu hiệu lúc đó là: “Ruộng rẫy là chiến trường, cuốc cày là vũ khí, nhà nông là chiến sỹ, hậu phương thi đua với tiền phương” và “Người người thi đua, ngành ngành thi đua, ta nhất định thắng, địch nhất định thua”…
Trong thời kỳ xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, đấu tranh giải phóng miền Nam (1954-1975), sau khi Ban Bí thư Trung ương Đảng ra Nghị quyết về “Đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước” (ngày 26-1-1961), hàng loạt cuộc phát động hưởng ứng thi đua của các ngành, các giới đã được tổ chức, điển hình là các phong trào: Thi đua trong nông nghiệp với lá cờ đầu là Hợp tác xã Đại Phong (xã Phong Thủy, huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình); phong trào thi đua của Nhà máy cơ khí Duyên Hải, Hải Phòng; phong trào thi đua “Hai tốt” (dạy tốt, học tốt) theo tấm gương điển hình của Trường Phổ thông cấp II Bắc Lý (Lý Nhân, Hà Nam)…
Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh kêu gọi quân và dân miền Bắc đẩy mạnh phong trào thi đua “Mỗi người làm việc bằng hai”. Hưởng ứng lời kêu gọi của Bác, cả nước dấy lên phong trào thi đua: “Quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược”, “Tay búa, tay súng”, phong trào “Ba sẵn sàng”, “5 xung phong” trong thanh niên, “Ba đảm đang” trong phụ nữ…
Cùng với các phong trào thi đua xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, ở miền Nam các phong trào thi đua “Bám đất giữ làng”, “Một tấc không đi, một ly không dời”, phong trào “Giết giặc lập công” cũng đã phát triển rộng khắp.
Sau khi miền Nam hoàn toàn giải phóng, thống nhất đất nước, các phong trào thi đua hướng vào các nhiệm vụ của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Tiêu biểu là các phong trào: “Tất cả vì chủ nghĩa xã hội, vì hạnh phúc của nhân dân”; “Tất cả vì công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa”.
Đến các phong trào thi đua xây dựng và bảo vệ đất nước
Bước vào thời kỳ đổi mới đất nước (năm 1986), đặc biệt từ sau khi có Luật Thi đua, khen thưởng (năm 2003) và từ khi thực hiện Chỉ thị số 39-CT/TW ngày 21-5-2004 của Bộ Chính trị (khóa IX) “về việc tiếp tục đổi mới, đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước, phát hiện, bồi dưỡng, tổng kết và nhân điển hình tiên tiến”, các phong trào thi đua yêu nước ngày càng được mở rộng trên nhiều lĩnh vực.
Ở trung ương, Hội đồng Thi đua, khen thưởng Trung ương đã phát động nhiều phong trào thi đua trong cả nước như: Phong trào “Cả nước chung sức, đồng lòng, chia sẻ khó khăn, thi đua giành thắng lợi”; phong trào thi đua thực hiện Nghị quyết Trung ương 7 (khóa X) về nông nghiệp, nông dân, nông thôn; phong trào “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới”; phong trào “Nông dân sản xuất, kinh doanh giỏi”, “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”…
Các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương cũng triển khai nhiều phong trào thi đua thiết thực, bám sát nhiệm vụ chính trị trọng tâm của địa phương; đổi mới nội dung và hình thức tổ chức phong trào thi đua phong phú, đa dạng. Bên cạnh thi đua thường xuyên còn phát động các phong trào thi đua theo đợt, chuyên đề, đột xuất.
Các bộ, ngành trung ương có các phong trào thi đua, tiêu biểu như: phong trào thi đua quyết thắng và đợt thi đua cao điểm với chủ đề “Âm vang Điện Biên Phủ trên không” trong quân đội; phong trào “Vì nước quên thân, vì dân phục vụ” trong công an; phong trào “Thi đua phấn đấu hoàn thành các công trình trọng điểm quốc gia” của các tập đoàn kinh tế và tổng công ty nhà nước; phong trào “Thi đua dạy tốt, học tốt” của Bộ Giáo dục và Đào tạo; phong trào “Học tập Bác Hồ làm báo, viết báo” của Thông tấn xã Việt Nam; phong trào “Vì một nền nông nghiệp chất lượng cao, bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm” của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn…
Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân đã đẩy mạnh các phong trào thi đua theo chuyên đề, gắn với việc biểu dương, tôn vinh các điển hình tiên tiến, đã góp phần học tập, giáo dục, phát huy quyền làm chủ của nhân dân, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc và góp phần phát triển kinh tế-xã hội, tiêu biểu như: phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư” của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; phong trào “5 xung kích, 4 đồng hành” của Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh; phong trào “Lao động giỏi, lao động sáng tạo” của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam; phong trào “Cựu chiến binh gương mẫu” của Hội Cựu chiến binh Việt Nam…
Trong những năm gần đây, các phong trào thi đua yêu nước đã phát triển sâu rộng trên tất cả các lĩnh vực với nhiều hình thức đa dạng, phong phú, có sức lan tỏa cao. Nội dung thi đua được gắn kết với việc “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, phòng chống tham nhũng. Hình thức thi đua được đổi mới, đẩy mạnh các phong trào thi đua theo chuyên đề, thi đua cao điểm lập thành tích chào mừng các ngày lễ lớn, các sự kiện chính trị quan trọng của đất nước. Qua đó đã tạo không khí thi đua sôi nổi, rộng khắp, cổ vũ động viên cán bộ, chiến sĩ, người lao động và các tầng lớp nhân dân trên mọi miền đất nước thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội.
  Có thể nói, thi đua yêu nước là thể hiện bản chất tốt đẹp của chế độ XHCN, là một phương thức vận động cách mạng thiết thực và hiệu quả, nhằm  phát huy năng lực và trí tuệ của mỗi người dân, tạo ra sức mạnh dời non, lấp biển của khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Thực tiễn đã chứng minh vai trò và tác dụng đặc biệt quan trọng của các phong trào thi đua trong công cuộc bảo vệ và xây dựng đất nước trước đây cũng như hiện nay. Thi đua yêu nước là động lực tạo nên sức mạnh tổng hợp, đem lại những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử trong hơn 30 năm đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Thực tiễn cũng cho thấy, qua các phong trào thi đua yêu nước đầy sáng tạo của nhân dân, đã xuất hiện nhiều nhân tố mới tập thể, cá nhân điển hình tiên tiến, có nhiều mô hình, cách nghĩ, cách làm mới rất có hiệu quả./.