Đổi mới tư duy về thể chế phải đi tiên phong

25/11/2020
Đổi mới tư duy về thể chế phải đi tiên phong
154/NQ-CPLấy hoàn thiện, nâng cao chất lượng thể chế và thực thi pháp luật hiệu lực, hiệu quả là điều kiện tiên quyết để thúc đẩy phát triển đất nước; đổi mới thể chế mà trước hết là đổi mới tư duy về thể chế phải đi tiên phong. Uỷ viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hoà Bình nhấn mạnh điều này khi phát biểu khai mạc Hội nghị của Chính phủ về công tác xây dựng, hoàn thiện pháp luật và thi hành pháp luật, sáng 24/11, tại Trụ sở Chính phủ.
Thay mặt Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ hoan nghênh Bộ Tư pháp, Văn phòng Chính phủ đã phối hợp, tham mưu và chuẩn bị kỹ lưỡng cho việc tổ chức Hội nghị này với những nội dung bao quát toàn diện, có tính thực tiễn cao nhằm đánh giá những việc đã và chưa làm được, đề ra định hướng, giải pháp cho thời gian tới với mục tiêu chung là tiếp tục nâng cao chất lượng, hiệu quả của công tác xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật và thi hành pháp luật. Đồng thời đánh giá cao sự quan tâm, tinh thần trách nhiệm, sự tham gia đầy đủ của các đồng chí Lãnh đạo các Ban Đảng, các Ủy ban của Quốc hội, các Bộ, ngành Trung ương và một số địa phương.
Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ nhấn mạnh: Việc hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, trọng tâm là tạo lập môi trường cạnh tranh bình đẳng và cải cách hành chính là một trong 3 đột phá chiến lược đã được Đảng ta xác định trong Chiến lược phát triển kinh tế xã hội 2011 – 2020. Ngay từ đầu nhiệm kỳ, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ luôn xác định nhiệm vụ xây dựng, hoàn thiện pháp luật gắn với tổ chức thi hành pháp luật là nhiệm vụ trọng tâm cần ưu tiên hàng đầu.
Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt, sát sao các bộ, ngành, địa phương tập trung cho công tác xây dựng pháp luật, gắn với thi hành pháp luật, đề ra các giải pháp cụ thể, thiết thực như: Rà soát, sửa đổi, bổ sung nhằm loại bỏ những mâu thuẫn, chồng chéo của pháp luật về đầu tư, kinh doanh, xây dựng, môi trường, đất đai; tổ chức nhiều cuộc đối thoại chính sách với người dân, doanh nghiệp, tổ chức quốc tế; nghiên cứu, nhận diện những vấn đề pháp lý phát sinh cho việc xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật trong bối cảnh Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4… để thể chế thực sự trở thành động lực quan trọng, có giá trị dẫn đường, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển đất nước, không để thể chế cản trở sự phát triển.
Với quyết tâm đó, chúng ta đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng ở cả khía cạnh xây dựng và thi hành pháp luật. Hệ thống pháp luật ngày càng đầy đủ, đồng bộ hơn, từ pháp luật về quyền con người, quyền công dân; tổ chức bộ máy đến lĩnh vực kinh tế, lao động, việc làm, an sinh xã hội, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho tổ chức, cá nhân, từng bước tiệm cận chuẩn mực quốc tế về pháp luật trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ, công chức và nhân dân có nhiều chuyển biến tích cực. Nhiều “điểm nghẽn” về thể chế đã được phát hiện, xử lý, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho hoạt động đầu tư, kinh doanh, góp phần xây dựng môi trường kinh doanh thuận lợi cho doanh nghiệp, đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về kinh tế theo phương châm kiến tạo, phát triển. Điều này đã được đánh giá rất đầy đủ trong Báo cáo của Ban cán sự Đảng Chính phủ tổng kết Nghị quyết số 48-NQ/TW, Nghị quyết số 49-NQ/TW và các Nghị quyết quan trọng khác, đã được tổng hợp, báo cáo Bộ Chính trị, Ban Bí thư.
Tuy vậy, công tác xây dựng, hoàn thiện pháp luật và thi hành pháp luật của chúng ta vẫn còn bất cập, vướng mắc, chi phí tuân thủ pháp luật còn cao; chưa bảo đảm sự thống nhất, đồng bộ, khả thi của một số văn bản quy phạm pháp luật trong một số lĩnh vực chưa theo kịp yêu cầu của thực tiễn, của người dân, doanh nghiệp và nhiệm vụ quản lý nhà nước. Ý thức chấp hành pháp luật trong một bộ phận cán bộ, nhân dân còn kém, chưa đáp ứng được yêu cầu mà công cuộc xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa đang đặt ra.
Theo Phó Thủ tướng Thường trực, chúng ta đang tiếp tục nỗ lực phấn đấu thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng an ninh, trật tự an toàn xã hội giai đoạn 2016 - 2020 và chuẩn bị tích cực cho giai đoạn tới. Đặc biệt, cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 đã và đang tác động mạnh mẽ đến cấu trúc và các mối quan hệ trong nền kinh tế toàn cầu, không chỉ làm thay đổi phương thức sản xuất, thói quen, cách thức đầu tư kinh doanh, sử dụng nguồn lực... mà còn làm thay đổi cách thức tư duy xây dựng, hoàn thiện và thi hành pháp luật.
Thời gian tới, để hiện thực hóa khát vọng phát triển Việt Nam phồn vinh và hạnh phúc, thì nhiệm vụ trọng tâm, ưu tiên hàng đầu của chúng ta chính là công tác xây dựng thể chế, pháp luật. Dự thảo Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2020 - 2030 đưa ra quan điểm phát triển: “Lấy hoàn thiện, nâng cao chất lượng thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa đầy đủ, đồng bộ, hiện đại, hội nhập và thực thi pháp luật hiệu lực, hiệu quả là điều kiện tiên quyết để thúc đẩy phát triển đất nước”, đồng thời tiếp tục xác định “hoàn thiện, nâng cao chất lượng thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa” tiếp tục là một trong ba đột phá chiến lược.
Để tiếp tục đóng góp ý kiến cho các dự thảo văn kiện Đại hội XIII và chuẩn bị triển khai Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Hội nghị chuyên đề hôm nay có ý nghĩa quan trọng và vô cùng thiết thực, đổi mới thể chế mà trước hết là đổi mới tư duy về thể chế phải đi tiên phong, bảo đảm thể chế phải thực sự là nền tảng là động lực đẩy mạnh đổi mới, phát triển đất nước, cải cách và tăng cường các chính sách khơi thông nguồn lực; tập trung chỉ đạo thực thi pháp luật nghiêm minh.
Để hội nghị đạt được kết quả cao, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ đề nghị các tham luận, ý kiến phát biểu cần ngắn gọn, đi thẳng vào vấn đề, tập trung làm rõ những kết quả đạt được; những khó khăn, vướng mắc, những hạn chế, yếu kém trong công tác xây dựng và thi hành pháp luật trong quá trình thực thi chức năng, nhiệm vụ của Bộ, ngành, địa phương mình; phân tích rõ nguyên nhân của mặt hạn chế, yếu kém, nhất là nguyên nhân chủ quan; rút ra những bài học kinh nghiệm trong công tác xây dựng, hoàn thiện pháp luật và thi hành pháp luật.
Đồng thời, đưa ra các kiến nghị, giải pháp cụ thể, đặc biệt là hiến kế để thiết kế được khung pháp lý, cơ chế chính sách bảo đảm đồng bộ, thúc đẩy sáng tạo, khởi nghiệp, phù hợp xu thế tiến bộ của thế giới và yêu cầu phát triển bền vững, bảo đảm an toàn, an ninh, chủ quyền quốc gia.
Phó Thủ tướng Thường trực cũng dẫn lại chỉ đạo của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọnggợi mở phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp xây dựng, phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn từ nay đến giữa thế kỷ XXI, trong đó nhấn mạnhPhải tạo được những bước đột phá thực sự về thể chế để giải quyết những vấn đề thực tiễn đang đặt ra, rất thiết thực và cụ thể”. Vậy, những bước đột phá thực sự về thể chế để giải quyết những vấn đề thực tiễn đang đặt ra là gì; những gì là thiết thực và cụ thể để tạo được những bước đột phá đó? Câu hỏi này, Phó Thủ tướng Thường trực đặt ra với các đồng chí dự Hội nghị để cùng lý giải, phân tích và kiến nghị.
Lê Sơn

baochinhphu.vn