Hệ thống đăng ký GDBĐ trực tuyến nhận được sự ủng hộ, hưởng ứng tích cực của xã hội
Tuy hệ thống đăng ký trực tuyến mới chỉ chính thức vận hành được 06 tháng, nhưng số lượng truy cập vào hệ thống tương đối lớn, cụ thể số lượng đăng ký, cung cấp thông tin từ ngày 19/03/2012 đến ngày 10/09/2012 trên hệ thống là: 76.759, trong đó có 10.631 giao dịch khách hàng tự đăng ký trực tuyến, chiếm 13,85 % tổng số các giao dịch. Ngoài ra, số lượng tra cứu thông tin miễn phí là 96.958 trường hợp. Điều này cho thấy, hệ thống đăng ký trực tuyến bước đầu đã nhận được sự ủng hộ, hưởng ứng của các tổ chức, cá nhân trong xã hội.
Hệ thống đăng ký GDBĐ trực tuyến giúp rút ngắn tối đa thời gian, chi phí tuân thủ thủ tục hành chính
Được đánh giá là “đột phá” trong cải cách thủ tục hành chính, Hệ thống đăng ký GDBĐ trực tuyến đem lại nhiều lợi ích cho xã hội, giúp giảm thiểu chi phí tuân thủ thủ tục hành chính lên đến 70%, giúp tiết kiệm chi phí xã hội đối với hoạt động đăng ký GDBĐ, chi phí về thời gian, đi lại, chi phí nhân sự, chi phí hành chính… Với ưu điểm là sự dễ dàng, thuận tiện và thân thiện trong hoạt động đăng ký, do đó khách hàng có thể truy cập vào hệ thống và trực tiếp thao tác thủ tục đăng ký GDBĐ ở bất kỳ nơi nào có kết nối internet và liên tục 24 giờ/7 ngày, Hệ thống đăng ký trực tuyến đã giúp khách hàng rút ngắn khoảng cách từ khi nộp đơn yêu cầu đăng ký đến khi nhận kết quả đăng ký từ 2 - 3 ngày đến nay thời gian chỉ tính bằng phút và không phải tới trụ sở của cơ quan đăng ký.
Hệ thống đăng ký GDBĐ trực tuyến được coi là kênh thông tin về GDBĐ đáng tin cậy của tổ chức tín dụng
Tiện ích rất lớn mà Hệ thống đăng ký GDBĐ trực tuyến đem lại, đó là việc các tổ chức, cá nhân hoàn toàn có thể tự tra cứu thông tin về GDBĐ, hợp đồng, tài sản kê biên thông qua hệ thống đăng ký trực tuyến không phải nộp phí cung cấp thông tin. Thông tin được cung cấp từ Hệ thống đăng ký trực tuyến một cách công khai, nhanh chóng, đảm bảo chính xác, có tính pháp lý cao, an toàn cho các tổ chức, cá nhân khi tra cứu. Với tiện ích này, các tổ chức tín dụng có thể tự tra cứu thông tin về bên bảo đảm sẽ được cấp tín dụng, tra cứu thông tin về chính tài sản thế chấp để quyết định ký kết hợp đồng thế chấp hoặc cấp hạn mức tín dụng với khách hàng.
Cơ sở dữ liệu thống nhất về đăng ký GDBĐ giúp đồng bộ, thống nhất GDBĐ trong cả nước
Để có thể cung cấp thông tin nhanh chóng, chính xác, có tính pháp lý cao, giúp đảm bảo an toàn cho hoạt động tín dụng thì yêu cầu về cơ sở dữ liệu thống nhất về GDBĐ bằng động sản là hết sức cần thiết. Trước khi vận hành hệ thống đăng ký trực tuyến thì dữ liệu về GDBĐ bằng động sản tổ chức phân tán tại 03 Trung tâm đăng ký đặt tại Hà Nội, Đà Nẵng, TP. Hồ Chí Minh với cách thức hoạt động độc lập, trong khi việc tiếp nhận các Đơn yêu cầu đăng ký chỉ được thực hiện thông qua các phương thức truyền thống (trực tiếp, bưu điện, fax và email), với thao tác trực tiếp và mang tính thủ công của cán bộ đăng ký.
Tuy nhiên, từ khi vận hành hệ thống đăng ký trực tuyến thì ngoài các phương thức tiếp nhận nêu trên, hệ thống còn cung cấp chức năng cho phép khách hàng tự đăng ký trực tuyến, đồng thời tất cả các hoạt động đăng ký, cung cấp thông tin đều thực hiện trên cùng một hệ thống đăng ký trực tuyến với một Cơ sở dữ liệu duy nhất đặt tại Cục Đăng ký quốc gia GDBĐ. Mọi sự can thiệp từ bên ngoài vào hệ thống đều được hệ thống ghi lại với các nguyên tắc vận hành mang tính bắt buộc và được thực hiện thống nhất, đồng bộ.
Bên cạnh những lợi ích, những kết quả nêu trên thì sau 06 tháng triển khai trong thực tế, hệ thống đăng ký trực tuyến GDBĐ đã bộc lộ một số hạn chế sau đây:
Tồn tại một số điểm thiếu tương thích, chưa thực sự phù hợp giữa các tính năng của phần mềm đăng ký trực tuyến với các quy định của pháp luật
Về cơ bản, các tính năng của phần mềm đăng ký trực tuyến có sự tương thích và phù hợp với các quy định của pháp luật. Tuy nhiên, vẫn còn một số tính năng của phần mềm đăng ký trực tuyến vẫn còn hạn chế như: mặc dù đã có quy định pháp luật nhưng trên thực tế hiện nay chưa áp dụng phương thức thanh toán trực tuyến lệ phí đăng ký, phí cung cấp thông tin của khách hàng qua thẻ tín dụng hoặc thẻ ghi nợ, hiện nay hệ thống đăng ký GDBĐ trực tuyến chỉ áp dụng trả sau với khách hàng thường xuyên. Bên cạnh đó, phần mềm đăng ký chưa có tính năng cấp Giấy chứng nhận theo mẫu đã được ban hành trong văn bản quy phạm pháp luật; một số tính năng của phần mềm chưa thực sự linh hoạt, tương thích khi có sự thay đổi chính sách pháp luật liên quan đến hoạt động đăng ký, cung cấp thông tin, ví dụ quy định về mẫu chứng minh nhân dân, theo đó số chứng minh nhân dân mới sẽ gồm 12 chữ số, trong khi đó trường thông tin kê khai số chứng minh nhân dân trên hệ thống đăng ký trực tuyến chỉ cho phép kê khai 9 ký tự số.
Hệ thống đăng ký GDBĐ trực tuyến cần được sửa đổi, bổ sung các chức năng nhằm thống nhất trong công tác quản lý thu phí
Ngoài ra, việc quản lý phí, lệ phí trên phần mềm đăng ký trực tuyến mới chỉ dừng lại ở các loại phí, lệ phí đăng ký GDBĐ, chưa tích hợp được các loại phí khác như: Phí cung cấp thông tin cho cơ quan quản lý phương tiện giao thông cơ giới, lệ phí cấp bản sao… vì thế rất khó khăn cho các Trung tâm đăng ký giao dịch, tài sản trong việc thông báo phí cho khách hàng.
Nhận thức và khả năng sử dụng hệ thống đăng ký GDBĐ trực tuyến còn hạn chế
Mặc dù đã có sự phối hợp với Dự án IFC trong việc thường xuyên tổ chức các khóa đào tạo, tập huấn kỹ năng sử dụng Hệ thống đăng ký GDBĐ trực tuyến cho cán bộ tín dụng thuộc các tổ chức tín dụng trong phạm vi cả nước, tuy nhiên qua 6 tháng triển khai hoạt động đăng ký trực tuyến cho thấy, hiện nay vẫn còn không ít cá nhân, tổ chức chưa nhận thức đầy đủ các tính năng, cũng như cách thức truy cập, sử dụng hệ thống đăng ký trực tuyến. Qua theo dõi cho thấy số lượng các trường hợp bị hủy kết quả đăng ký do đăng ký không đúng thẩm quyền còn khá nhiều và một số tổ chức tín dụng dù đã được cấp mã tài khoản khách hàng thường xuyên, nhưng vẫn chưa mạnh dạn thực hiện phương thức đăng ký trực tuyến đối với những giao dịch phát sinh tại đơn vị.
Còn thiếu vắng sự phối hợp từ phía các tổ chức tín dụng nhằm giúp hệ thống có được thông tin đầy đủ, chính xác
Hiện nay, trong một số trường hợp, việc kê khai thông tin về tên, địa chỉ của khách hàng thường xuyên khi có sự thay đổi ít được các tổ chức tín dụng quan tâm, đề nghị Cục Đăng ký để cập nhật, điều này ảnh hưởng đến việc nhận kết quả đăng ký giao dịch bảo đảm, dẫn đến nhiều trường hợp tổ chức tín dụng đó không nhận được kết quả đăng ký do địa chỉ trụ sở đã thay đổi. Ngoài ra, trong việc kê khai tài sản bảo đảm, một số trường hợp tổ chức tín dụng thực hiện đính kèm file đơn đăng ký hoặc chưa thực hiện nhập số khung vào mục kê khai số khung theo quy định của pháp luật và hướng dẫn tại phần mềm. Những thiếu sót nêu trên của tổ chức tín dụng dẫn đến khó khăn trong việc cung cấp, tìm hiểu thông tin về GDBĐ do hệ thống không có được thông tin đầy đủ, chính xác.
Trên cơ sở những tổng kết, đánh giá sơ bộ về kết quả 06 tháng triển khai hệ thống đăng ký trực tuyến giao dịch bảo đảm, trong thời gian tới, Cục Đăng ký quốc gia GDBĐ và các tổ chức, cá nhân sử dụng hệ thống đăng ký GDBĐ trực tuyến cùng thảo luận, đề xuất một số giải pháp nhằm triển khai đạt kết quả tốt hơn nữa hoạt động đăng ký GDBĐ trực tuyến trong thời gian tới, trong đó bao gồm các giải pháp về hoàn thiện pháp luật, hoàn thiện tính năng của phần mềm đăng ký trực tuyến cũng như tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến về cách thức sử dụng và các tính năng nhằm nâng cao nhận thức người sử dụng, trách nhiệm của các bên tham gia giao dịch, đăng ký giao dịch bảo đảm, tăng cường hiệu quả hoạt động đăng ký cũng như cung cấp thông tin về giao dịch bảo đảm là động sản, giúp thị trường tín dụng hoạt động hiệu quả, an toàn.
Dương Thị Thu Trang