Thực hiện kế hoạch theo dõi thi hành pháp luật trong lĩnh vực trọng tâm về đăng ký thế chấp quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất năm 2017 của Bộ Tư pháp, UBND tỉnh Nam Định ban hành Quyết định số 1432/QĐ-UBND ngày 23/6/2017 của về việc kiểm tra tình hình thi hành pháp luật về đăng ký thế chấp quyền sử dụng đất (QSDĐ), tài sản gắn liền với đất đối với đất Văn phòng đăng ký đất đai tỉnh Nam Định, Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai các huyện Nam Trực, Xuân Trường, Giao Thủy và thành phố Nam Định.
Đoàn kiểm tra, theo dõi do diện lãnh đạo Sở Tư pháp Nam Định làm trưởng đoàn, thành viên gồm các đồng chí lãnh đạo phòng chuyên môn của Sở Tư pháp, Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Xây dựng, Sở Tài chính và Văn phòng UBND tỉnh Nam Định.
Qua kiểm tra tại các đơn vị cho thấy, về cơ bản công tác đăng ký thế chấp QSDĐ, tài sản gắn liền với đất thực hiện tốt theo đúng quy định của pháp luật.
Về quy trình, trình tự, thủ tục giải quyết, các đơn vị được kiểm tra đã thực hiện đúng các quy trình, thủ tục tiếp nhận, giải quyết hồ sơ theo quy định của pháp luật; 100% hồ sơ đều được nộp trực tiếp tại Bộ phận tiếp nhận "một cửa", không có trường hợp nào nộp hồ sơ qua phương thức gửi qua đường bưu hoặc nộp hồ sơ tại Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn.
Về từ chối đăng ký thế chấp QSDĐ, tài sản gắn liền với đất, các đơn vị chỉ từ chối đăng ký khi các thông tin trong hồ sơ đăng ký hoặc các thông tin trong hồ sơ không đúng với dữ liệu được lưu giữ tại cơ quan đăng ký. Nhưng việc từ chối đăng ký thực tế diễn ra là không nhiều, do cán bộ tiếp nhận đã hướng dẫn người nộp hồ sơ bổ sung hoặc sửa cho đúng với quy định đối với những hồ sơ đăng ký chưa hợp lệ.
Việc niêm yết các thủ tục hành chính có liên quan đến đăng ký thế chấp QSDĐ, tài sản gắn liền với đất được công khai tại Bộ phận "một cửa" của Sở Tài nguyên và Môi trường và Trung tâm giao dịch hành chính "một cửa" của các huyện, thành phố.
Việc thu lệ phí đăng ký thế chấp QSDĐ tại Văn phòng đăng ký đất đai và các Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai đảm bảo đúng mức theo quy định của Quyết định 21/2012/QĐ-UBND ngày 26/9/2012 của UBND tỉnh về việc ban hành chế độ thu, nộp, quản lý và sử dụng lệ phí đăng ký và phí cung cấp thông tin về giao dịch bảo đảm bằng QSDĐ, tài sản gắn liền với đất trên địa bàn tỉnh Nam Định. Khi tiến hành thu, các đơn vị đều lập và cấp biên lai thu tiền lệ phí cho đối tượng nộp theo đúng quy định về tài chính.
Viễc miễn lệ phí đăng ký được các Chi nhánh áp dụng đối với các cá nhân, hộ gia đình khi đăng ký thế chấp QSDĐ, tài sản gắn liền với đất để vay vốn phục vụ sản xuất, kinh doanh phát triển nông nghiệp nông thôn theo Nghị định số 55/2015/NĐ-CP ngày 09/6/2015 của Chính phủ về chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn.
Tuy nhiên, qua kiểm tra, theo dõi vẫn còn những khó khăn, vướng mắc như: Pháp luật về đăng ký thế chấp QSDĐ, tài sản gắn liền với đất còn thiếu quy định điều chỉnh việc chia sẻ thông tin về QSDĐ, tài sản gắn liền với đất giữa cơ quan đăng ký, cơ quan công chứng, cơ quan thi hành án và tòa án ...; hồ sơ đề nghị chứng nhận quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất quy định chưa cụ thể, rõ ràng nên việc áp dụng đăng ký đối với tài sản trên đất chưa thống nhất; hồ sơ đăng ký văn bản thông báo về việc xử lý tài sản thế chấp không thể hiện ý chí của bên thế chấp. nên cơ quan đăng ký thế chấp sẽ không có căn cứ, cơ sở để bảo vệ quyền lợi cho bên thế chấp; tính đồng nhất giữa các loại giấy tờ trong hồ sơ đăng ký thế chấp không cao, những thông tin về nhân thân trên thực tế và trên các giấy tờ pháp lý không trùng với thông tin về nhân thân trên Giấy chứng nhận...; nguồn nhân lực còn hạn hẹp, gây nên tình trạng quá tải trong việc thực hiện đăng ký.
Trên cơ sở những khó khăn, vướng mắc, Đoàn kiểm tra đã đưa ra những đề xuất, kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật đăng ký thế chấp QSDĐ, tài sản gắn liền với đất, đồng thời đề xuất những giải pháp nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả của công tác đăng ký thế chấp QSDĐ, tài sản gắn liền với đất trên địa bàn tỉnh.
Tùng Mai - Phòng Quản lý Xử lý vi phạm hành chính và Theo dõi thi hành pháp luật