Năm 2014 là năm thực hiện đồng bộ các hoạt động phối hợp trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng theo Thông tư liên tịch số 11/2013/TTLT-BTP-BCA-BQP-BTC-VKSNDTC-TANDTC ngày 4/7/2013 Hướng dẫn thực hiện một số quy định của pháp luật về trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng của liên Bộ Tư pháp, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ Tài chính, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao ban hành.
Hội đồng phối hợp liên ngành đã duy trì nề nếp hoạt động và đạt được nhiều kết quả tích cực. Nhận thức về trách nhiệm của các cơ quan tiến hành tố tụng về hoạt động trợ giúp pháp lý đã được nâng lên một bước, các Điều tra viên, Kiểm sát viên, Thẩm phán đã chủ động hơn trong việc giải thích cho các đối tượng về quyền được trợ giúp pháp lý cũng như hướng dẫn họ thực hiện các thủ tục và chuyển đơn đến Trung tâm trợ giúp pháp lý để yêu cầu trợ giúp pháp lý kịp thời, đúng quy định.
Hội đồng phối hợp liên ngành mà cơ quan thường trực là Sở Tư pháp đã tích cực chỉ đạo Trung tâm Trợ giúp pháp lý tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý cử người thực hiện trợ giúp pháp lý có đủ năng lực, trình độ tham gia vào quá trình tố tụng nhằm bảo vệ kịp thời quyền và lợi ích hợp pháp cho đối tượng được trợ giúp pháp lý miễn phí. Trung tâm cũng đã phối hợp thông tin để các cơ quan, người tiến hành tố tụng giải thích quyền và nghĩa vụ theo pháp luật tố tụng, quyền được trợ giúp pháp lý cho những người thuộc diện trợ giúp pháp lý và hướng dẫn họ hoặc thân nhân đến với Trung tâm Trợ giúp pháp lý, các Chi nhánh của Trung tâm để yêu cầu trợ giúp. Hoạt động trợ giúp pháp lý đã góp phần cùng cơ quan tiến hành tố tụng nâng cao tính khách quan khi giải quyết vụ việc, bảo đảm đúng pháp luật, hạn chế những khiếu nại không cần thiết.
Chất lượng thực hiện trợ giúp pháp lý khi tham gia tố tụng của Trợ giúp viên pháp lý và Luật sư - cộng tác viên của Trung tâm đã được nâng lên, đảm bảo quyền lợi của bị can, bị cáo và các đương sự theo quy định của pháp luật, hạn chế kháng cáo và những khiếu kiện vượt cấp. Việc tham gia tố tụng của Trợ giúp viên pháp lý và Luật sư - cộng tác viên của Trung tâm đã góp phần bảo đảm tính khách quan, toàn diện, đánh giá đúng bản chất của vụ án và hành vi phạm tội của bị can, bị cáo để xử lý đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của công dân.
Cho đến nay, 100% các cơ quan tiến hành tố tụng trên địa bàn tỉnh đã được niêm yết Bảng thông tin về trợ giúp pháp lý theo quy định của Thông tư liên tịch số 11/TTLT, góp phần quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả công tác truyền thông về hoạt động trợ giúp pháp lý. Trong năm, Trung tâm Trợ giúp pháp lý đã in và cung cấp 800 tờ thông tin về TGPL để niêm yết tại buồng tạm giam, nhà tạm giữ theo đúng quy định của thông tư liên tịch số 11/2013.
Để đánh giá khách quan tình hình thực hiện Thông tư liên tịch số 11/TTLT tại địa phương, trong năm 2014, Hội đồng PHLN đã chỉ đạo các ngành thành viên tự tiến hành kiểm tra công tác phối hợp trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng tại các cơ quan tiến hành tố tụng cấp huyện. Kết quả kiểm tra cho thấy phần lớn các đơn vị đã tổ chức quán triệt nội dung Thông tư liên tịch số 11/TTLT tới đội ngũ cán bộ làm công tác tiến hành tố tụng tại đơn vị, các cơ quan tiến hành tố tụng đã tạo điều kiện thuận lợi và phối hợp tốt với Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước trong thực hiện các hoạt động phối hợp theo quy định. Đồng thời qua kiểm tra đã kịp thời nắm bắt các khó khăn, vướng mắc trên thực tế, báo cáo về Hội đồng tố tụng tỉnh để chấn chỉnh, tháo gỡ.
Bên cạnh những kết quả đã đạt được, công tác phối hợp trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng thời gian qua vẫn còn tồn tại một số hạn chế như tỷ lệ vụ việc được trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng tuy đã có xu hướng tăng dần về số lượng nhưng vẫn còn thấp so với tổng số vụ việc được thụ lý và đưa ra xét xử hàng năm ở các cơ quan tiến hành tố tụng, việc hướng dẫn về hoạt động trợ giúp pháp lý tại một số cơ quan tiến hành tố tụng chưa thực sự hiệu quả do một số cán bộ làm công tác tiến hành tố tụng nhận thức chưa đầy đủ về ý nghĩa của chính sách trợ giúp pháp lý và vai trò của công tác phối hợp trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng...
Tại Hội nghị, các đồng chí thành viên, Tổ thư ký của Hội đồng đã được nghe trình bày báo cáo của Hội đồng và trực tiếp tham gia vào nội dung báo cáo kết quả công tác của Hội đồng trong năm 2014 và nhiệm vụ của năm 2015. Các đại biểu đã thảo luận, tham gia ý kiến xây dựng kế hoạch hoạt động và đưa ra một số giải pháp nhằm khắc phục những hạn chế còn tồn tại trong thời gian tới như chú trọng lồng ghép truyền thông về trợ giúp pháp lý với các hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật khác, tổ chức tập huấn về công tác phối hợp trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng theo Thông tư liên tịch số 11/TTLT cho các cơ quan tiến hành tố tụng trên toàn tỉnh và tăng cường công tác kiểm tra trực tiếp việc thực hiện công tác phối hợp trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng tại một số cơ quan tiến hành tố tụng cấp huyện để kịp thời hướng dẫn, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc của địa phương trong quá trình thực hiện Thông tư số 11/TTLT...Đồng thời cũng nêu một số vướng mắc trong thực tiễn triển khai Thông tư liên tịch số 11 như: hiện nay thừa phát lại gần như chỉ thực hiện trong các cơ quan Tòa án và Thi hành án và đã bộc lộ một số tồn tại, nguyên nhân do nhận thức của người dân và một số cơ quan, cán bộ, công chức vẫn còn hạn chế; công tác tuyên truyền ở Trung ương và địa phương chưa đáp ứng được yêu cầu nên hiểu biết của người dân và xã hội về Thừa phát lại còn hạn chế. BLTTHS, BLTTDS, Luật TTHC chưa có quy định về địa vị pháp lý của Thừa phát lại nên khó khăn trong công tác thực hiện…
Phát huy kết quả đạt được, Hội đồng phối hợp liên ngành tỉnh Quảng Ninh tiếp tục phấn đấu trong năm 2015, bám sát chỉ đạo của Hội đồng phối hợp liên ngành Trung ương và nhiệm vụ công tác để xây dựng kế hoạch hoạt động thực hiện Thông tư liên tịch số 11/2013 có hiệu quả, chú trọng nghiêm túc việc thực hiện hướng dẫn, giải thích về quyền được hưởng trợ giúp pháp lý cho người được trợ giúp pháp lý cũng như hướng dẫn thủ tục cho người được trợ giúp pháp lý khi có yêu cầu.
Phát biểu kết luận Hội nghị, thay mặt cơ quan thường trực Hội đồng, Đồng chí Dương Thái Sơn đề nghị các thành viên là cơ quan tiến hành tố tụng thường trực phát huy vai trò, trách nhiệm của ngành trong thực hiện các hoạt động phối hợp trợ giúp pháp lý theo tinh thần Thông tư số 11/TTLT, đồng thời nâng cao chất lượng hoạt động trợ giúp pháp lý, tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan tiến hành tố tụng với Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người được trợ giúp pháp lý.
Trần Cường