Dưới sự chỉ đạo của Thường trực Tỉnh uỷ, Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân tỉnh và Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật của Chính phủ, trên cơ sở quán triệt và thực hiện Kế hoạch số 04/KH-UBND ngày 08 tháng 01 năm 2008 của Uỷ ban nhân dân tỉnh về công tác phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) năm 2008.
Trong 6 tháng đầu năm, Hội đồng phối hợp công tác PBGDPL tỉnh đã triển khai, thực hiện đồng bộ công tác tuyên truyền PBGDPL trên phạm vi toàn tỉnh, đạt được một số kết quả sau:
Ngay từ đầu năm, Hội đồng phối hợp công tác PBGDPL tỉnh đã có định hướng công tác PBGDPL năm 2008. Trên cơ sở hướng dẫn của của Hội đồng phối hợp công tác PBGDPL của Chính phủ, Uỷ ban nhân dân tỉnh, Hội đồng phối hợp công tác PBGDPL tỉnh đã ban hành kế hoạch phổ biến, giáo dục pháp luật trên địa bàn toàn tỉnh và hướng công tác tuyên truyền PBGDPL về cơ sở, từ đó Hội đồng phối hợp các sở, ban, ngành, các huyện thị đã chủ động, kịp thời ban hành các văn bản hướng dẫn, chỉ đạo Hội đồng cấp dưới tổ chức thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm theo từng thời gian. Đồng thời Sở Tư pháp - thường trực Hội đồng phối hợp công tác PBGDPL tỉnh phối hợp cùng các sở, ban, ngành, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh và các đoàn thể chỉ đạo Uỷ ban nhân dân các huyện, thị xã xây dựng kế hoạch chi tiết tập trung triển khai tuyên truyền và phổ biến sâu rộng kịp thời các văn bản pháp luật mới được Quốc hội khoá XII thông qua tại kỳ họp thứ 2. Đặc biệt, là tiếp tục tập trung tuyên truyền, phổ biến các văn bản pháp luật phục vụ cho công tác di dân tái định cư Thuỷ điện Sơn La; đấu tranh phòng, chống ma tuý; một số giải pháp kiềm chế tai nạn giao thông; vệ sinh an toàn thực phẩm... Các ngành, các cấp bám sát sự chỉ đạo của cấp uỷ Đảng, chú trọng tuyên truyền sâu rộng các cuộc vận động lớn của Đảng đến cán bộ và nhân dân trong tỉnh, đặc biệt đối với đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống tại vùng sâu, vùng xa, vùng cao và biên giới.
Điểm nổi bật trong hoạt động 6 tháng đầu năm 2008 là tiến hành các công việc chuẩn bị cho Hội nghị toàn tỉnh tiến hành tổng kết 10 năm triển khai thực hiện Pháp lệnh về tổ chức, hoạt động hoà giải ở cơ sở và công tác xây dựng, quản lý, khai thác, sử dụng tủ sách pháp luật ở xã, phường, thị trấn theo Quyết định số 1067/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Thực hiện hướng dẫn của Chính phủ, Hội đồng phối hợp công tác PBGDPL tỉnh hướng dẫn Hội đồng các cấp, các ngành tham mưu cho cấp uỷ, chính quyền cùng cấp hướng dẫn, chỉ dạo và tổ chức việc tổng kết nêu trên từ cơ sở theo đúng kế hoạch (Hội nghị tổng kết cấp tỉnh sẽ dự kiến tổ chức vào cuối tháng 7 năm 2008).
Xây dựng củng cố, tổ chức và cán bộ làm công tác phổ biến, giáo dục pháp luật
Về tổ chức:
Thực hiện sự chỉ đạocủa Chính phủ, để kiện toàn thành phần và ban hành Quy chế mới về tổ chức, hoạt động của Hội đồng phối hợp công tác phổ biến, giáo dục pháp luật tỉnh cho phù hợp với yêu cầu của công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong giai đoạn hiện nay trên địa bàn. Ngày 13 tháng 5 năm 2008 Uỷ ban nhân dân tỉnh đã ban hành Quyết định số 1174, 1175/QĐ-UBND về kiện toàn, bổ sung thành viên và ban hành Quy chế tổ chức, hoạt động của Hội đồng phối hợp công tác phổ biến, giáo dục pháp luật tỉnh. Theo đó đồng chí Chủ tịch Uỷ ban nhân dân tỉnh làm chủ tịch Hội đồng, đồng chí Giám đốc Sở Tư pháp làm Phó chủ tịch thường trực, Hội đồng có 36 thành viên là lãnh đạo các sở ban, ngành, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể.
Ở các huyện, thị xã, Uỷ ban nhân dân các huyện, thị tiếp tục kiện toàn Hội đồng phối hợp cấp huyện, tổ thư ký giúp việc, quy định trách nhiệm của các cấp, phòng, ban, các thành viên Hội đồng phối hợp trong công tác PBGDPL ở địa phương. 100% Hội đồng phối hợp các huyện, thị xã đã ban hành Quy chế tổ chức và hoạt động. Đến nay, Hội đồng phối hợp công tác PBGDPL đã được thành lập ở 203 đơn vị cấp xã (trừ những nơi vừa tách xã nên chưa thành lập). Tham gia hội đồng có nhiều ban, ngành, đoàn thể nên đối với những nơi Hội đồng hoạt động tốt đã phát huy được sức mạnh của hệ thống chính trị trong việc tăng cường công tác PBGDPL.
Hội đồng, Ban phối hợp PBGDPL các sở, ban, ngành ở tỉnh và Hội đồng các cấp ở địa phương đã có sự chỉ đạo cụ thể trong triển khai công tác PBGDPL.
Việc kiện toàn đội ngũ làm công tác phổ biến, giáo dục pháp luật.
Việc kiện toàn tổ chức đã tiếp tục được củng cố và phát triển. Hầu hết các sở, ban, ngành, đoàn thể đã thành lập bộ phận pháp chế và bố trí cán bộ trực tiếp theo dõi và triển khai công tác PBGDPL. Đội ngũ báo cáo viên pháp luật cũng được củng cố, tăng cường cả về số lượng và chất lượng. Sở Tư pháp đã hướng dẫn các sở, ban, ngành, đoàn thể và các huyện, thị xã tiến hành việc xây dựng, củng cố, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ báo cáo viên pháp luật. Có sở, ngành tổ chức được mạng lưới báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật theo ngành dọc xuống tận cấp xã. Hiện nay, toàn tỉnh có 34 báo cáo viên cấp tỉnh, 48 báo cáo viên cấp huyện và 532 tuyên truyền viên cấp xã. Trong khi tuyên truyền miệng vẫn là hình thức chiếm ưu thế thì việc nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ báo cáo viên pháp luật là một hướng đi đúng. Nhiều báo cáo viên, tuyên truyền viên đã tự học tập nâng cao trình độ, nhiệt tình, tâm huyết, gắn bó với công việc, đóng góp tích cực trong công tác tuyên truyền PBGDPL. Các huyện, thị đã quan tâm xây dựng lực lượng báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật ở các cấp và tổ chức tập huấn kiến thức và nghiệp vụ tuyên truyền miệng cho lực lượng này.
Triển khai các hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật
Thực hiện kế hoạch năm 2008, cùng với việc tiếp tục phổ biến sâu rộng Luật Phòng, chống tham nhũng, Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, Luật Phòng, chống ma tuý các sở, ban, ngành, đoàn thể ở tỉnh và các địa phươngđã kịp thời triển khai các văn bản được Quốc hội khoá XII thông qua tại kỳ họp thứ 2 và các văn bản do địa phương ban hành. Các ngành thành viên đã tổ chức các đợt tập huấn nội dung pháp luật cho cán bộ, công chức của sở, ban, ngành mình. Đồng thời tập huấn nội dung pháp luật liên quan đến hoạt động quản lý nhà nước của ngành cho cán bộ các phòng, ban tại các huyện thị (Công an tỉnh, Sở Tài nguyên Môi trường, Sở Tư pháp, Sở Tài chính, Sở Văn hoá Thể thao và Du lịch, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh). Hội đồng phối hợp công tác phổ biến, giáo dục pháp luật Bộ Chỉ huy quân sự, Công An tỉnh chỉ đạo các đơn vị thành viên của mình triển khai có nề nếp công tác PBGDL đến cán bộ, chiến sỹ với nhiều hình thức đa dạng phong phú như: thi tìm hiểu pháp luật, giao lưu văn hoá, văn nghệ kết hợp PBGDPL cho chiến sĩ mới, củng cố và xây dựng mới tủ sách pháp luật ở các đơn vị cơ sở. Sở Tư pháp đã tham mưu cho Uỷ ban nhân dân tỉnh triển khai tập huấn, tập huấn lại các văn bản pháp luật quy định những vấn đề liên quan đến khu vực biên giới Việt Nam - Lào cho lãnh đạo Uỷ ban nhân dân, Công an, cán bộ tư pháp - hộ tịch 19 xã biên giới của tỉnh nhằm tiếp tục tạo sự phối hợp đồng bộ giữa các cấp, các ngành trong quá trình tổ chức thực hiện nhiệm vụ theo chức năng, thẩm quyền luật định khi xử lý, giải quyết các công việc liên quan phát sinh ở khu vực biên giới. Ngoài ra còn giúp cho lãnh đạo chính quyền các huyện, xã biên giới và nhân dân các dân tộc ở khu vực biên giới tiếp tục quán triệt, nắm vững nội dung cơ bản các văn bản pháp luật liên quan ở khu vực biên giới, tạo sự chuyển biến trong nhận thức, hành động, nâng cao ý thức tôn trọng và chấp hành pháp luật trong cán bộ và người dân, tác nghiệp công vụ và sự chỉ đạo của cấp uỷ và chính quyền địa phương (nhất là khu vực biên giới) góp phần nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước trong lĩnh vực này. Sở Công thương, Sở Kế hoạch - Đầu tư tiếp tục tổ chức tập huấn nghiệp vụ, khoá đào tạo về các nội dung liên quan đến pháp luật kinh doanh, đầu tư, sở hữu trí tuệ và thông tin về WTO cho các huyện, thị và các doanh nghiệp. Sở Tư pháp - Thường trực Hội đồng phối hợp công tác PBGDPL tỉnh đã tập trung biên soạn, biên soạn lại các loại tài liệu tuyên truyền, đề cương giới thiệu các văn bản quy phạm pháp luật mới như: Luật Tương trợ tư pháp, Luật Thuế thu nhập cá nhân, Luật Phòng, chống bạo lực gia đình..., các tài liệu về phổ biến, giáo dục pháp luật và các kinh nghiệm thực tiễn trong việc phổ biến, giáo dục pháp luật tại địa phương, đẩy mạnh việc phát hành các băng ghi âm bằng tiếng dân tộc (tiếng Thái, Mông) phục vụ cho tuyên truyền trên hệ thống truyền thanh cơ sở. Tổ chức tập huấn nghiệp vụ trợ giúp pháp lý cho các chuyên viên, cộng tác viên trợ giúp pháp lý nhằm nâng cao trình độ của đội ngũ này, góp phần thực hiện tốt yêu cầu đòi hỏi của công tác trợ giúp pháp lý tại địa phương. Liên Đoàn lao động tỉnh tiếp tục duy trì tổ chức và hoạt động của 20 tổ tư vấn pháp luật ở công đoàn cấp ngành, huyện thị để tư vấn các nội dung pháp luật trong lĩnh vực lao động, công đoàn dưới nhiều hình thức: giải đáp trực tiếp, trả lời bằng văn bản, tư vấn qua điện thoại...Đài phát thanh truyền hình tỉnh và Báo Sơn La nâng cao chất lượng các chuyên mục, chuyên trang pháp luật. Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc, Hội Liên hiệp phụ nữ tỉnh, Hội Nông dân, Hội Cựu chiến binh, Tỉnh Đoàn đã có nhiều hoạt động phối hợp tổ chức PBGDPL cho cán bộ, hội viên, đoàn viên của tổ chức mình.
Tiếp tục tuyên truyền, phổ biến, giáo dục Luật Phòng, chống ma tuý và các văn bản hướng dẫn của Trung ương và địa phương tại các cơ quan, trường học, các tổ dân phố, bản, tiểu khu nhằm từng bước thực hiện thắng lợi Nghị quyết của Tỉnh uỷ, phấn đấu đến năm 2020 Sơn La giảm số người nghiện, không có người nghiện mới và đẩy lùi tệ nạn ma tuý và một số tệ nạn khác liên quan đến ma tuý.
Đối với công tác di dân tái định cư thuỷ điện Sơn La, các cấp uỷ Đảng, chính quyền tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, PBGDPL tới từng địa phương có nhân dân di rời và nơi đón dân tái định cư phục vụ cho công trình, kết hợp phổ biến, tuyên truyền các văn bản mới ban hành của Chính phủ về công tác di dân tái định cư thuỷ điện Sơn La, các chế độ chính sách của Đảng, Nhà nước cho nhân dân. Nhằm động viên nhân dân đồng tình, ủng hộ sẵn sàng hy sinh lợi ích vì lợi ích của đất nước, của cộng đồng làm cho nhân dân hiểu rõ ý nghĩa của dự án, về chủ trương chính sách của Đảng, Nhà nước, của Tỉnh để di chuyển dân đúng tiến độ an toàn và hiệu quả đến nơi tái định cư mới, giúp bà con sớm ổn định cuộc sống, yên tâm sản xuất hoà nhập cộng đồng nơi ở mới với khẩu hiệu "Tất cả vì dòng điện ngày mai của tổ quốc" và sự phát triển của tỉnh nhà góp phần hoàn thành đúng tiến độ xây dựng Thuỷ điện Sơn La.
Do có sự phối hợp tốt giữa các cấp, các ngành trong công tác tuyên truyền, PBGDPL nên trong 6 tháng đầu năm, an ninh trật tự được đảm bảo, trật tự an toàn giao thông không sảy ra những vụ việc nghiêm trọng. Góp phần giữ vững tình hình an ninh trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn toàn tỉnh
Ở các huyện, thị xã, Hội đồng phối hợp công tác PBGDPL đã duy trì đều đặn và có chất lượng hoạt động chỉ đạo và hướng dẫn. Các cơ quan thành viên của Hội đồng đã đề cao trách nhiệm, thực hiện tốt nhiệm vụ được phân công. Một số Hội đồng cấp huyện đã hướng dẫn cụ thể các hình thức PBGDPL và nội dung cần tuyên truyền cho phù hợp với tình hình cụ thể của cơ sở và đối tượng như huyện Mường La, Mộc Châu, Thuận Châu, Thị xã Sơn La...Nhiều huyện đã tổ chức được các hội thi tìm hiểu pháp luật với nhiều nội dung thiết thực, hình thức sôi nổi, thu hút được đông đảo người tham dự, đặc biệt là tổ chức các cuộc thi tìm hiểu pháp luật về phòng, chống ma tuý, HIV/AIDS...Tủ sách pháp luật ở xã, phường, thị trấn tiếp tục được khai thác có hiệu quả. Hiện nay toàn tỉnh có 223 tủ sách pháp luật (203 tủ sách ở xã, phường, thị trấn; 20 tủ sách ở cơ quan trường học). Thực hiện sự chỉ đạo của Uỷ ban nhân dân tỉnh, các huyện, thị xã đã tiến hành tổ chức Hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Pháp lệnh hòa giải và xây dựng, quản lý khai thác tủ sách pháp luật ở cơ sở nhằm đánh giá kết quả 10 năm xây dựng, quản lý, khai thác, sử dụng tủ sách pháp luật ở xã, phường, thị trấn và triển khai thực hiện Pháp lệnh về tổ chức, hoạt động hoà giải ở cơ sở, đề ra những chủ trương, biện pháp tiếp tục đưa việc xây dựng, quản lý, khai thác, sử dụng tủ sách pháp luật và công tác hoà giải ở cơ sở ngày càng phát huy vai trò tác dụng tích cực trong đời sống nhân dân. Đến 30/6/2007, 100 % các xã đã tiến hành tổ chức tổng kết 10 năm xây dựng, quản lý, khai thác, sử dụng tủ sách pháp luật ở xã, phường, thị trấn và triển khai thực hiện Pháp lệnh về tổ chức, hoạt động hoà giải ở cơ sở bằng các hình thức phù hợp với tình hình thực tế địa phương. 4 đơn vị cấp huyện (Thị xã Sơn La, Mộc Châu, Yên Châu, Thuận Châu) đã tiến hành tổng kết, các đơn vị còn lại sẽ tổng kết tiếp tục và kết thúc vào trước ngày 15/7/2008.
Các mô hình điểm "Câu lạc bộ pháp luật" được các ngành, huyện, thị tiến hành đánh giá, rút kinh nghiệm triển khai nhân rộng, phát huy hơn nữa công tác PBGDPL cho cán bộ, các tầng lớp nhân dân thông qua hình thức này.
Qua báo cáo chưa đầy đủ, 6 tháng đầu năm 2008, Hội đồng phối hợp công tác PBGDPL các cấp đã tổ chức tuyên truyền, phổ biến pháp luật thông qua 128 Hội nghị tập huấn; 275 cuộc họp giới thiệu văn bản; Biên soạn và phát hành được 6.348 tờ rơi, tờ gấp, sổ tay hỏi đáp pháp luật; Thi tìm hiểu pháp luật 23 hội thi. Tuyên truyền, phổ biến pháp luật thông qua các hình thức khác: 2.261. Tổng số 458.914 lượt người được phổ biến pháp luật.
Hoạt động kiểm tra của Hội đồng tiếp tục được duy trì có nề nếp, Hội đồng đã ban hành kế hoạch kiểm tra công tác PBGDPL năm 2008 trên địa bàn toàn tỉnh (dự kiến kết thúc việc kiểm tra vào cuối tháng 11/2008). Thông qua hoạt động kiểm tra, những khó khăn, hạn chế của công tác PBGDPL ở cơ sở được phát hiện và kịp thời đề xuất những biện pháp khắc phục.
Nhìn lại 6 tháng đầu năm 2008 cùng với việc kiện toàn về mặt tổ chức, Hội đồng phối hợp công tác PBGDPL các cấp đã phát huy vai trò của mình trong chỉ đao, hướng dẫn triển khai công tác PBGDPL. Cùng với việc định hướng công tác ngay từ đầu năm, Hội đồng phối hợp của tỉnh đã chủ động xây dựng và triển khai kế hoạch chương trình PBGDPL cụ thể, đồng thời chỉ đạo sát sao, kịp thời đối với Hội đồng cấp dưới. Tăng cường hoạt động kiểm tra thực tế, hướng dẫn triển khai công tác PBGDPL tại các sở, ban, ngành và các huyện thị. Công tác PBGDPL đã được các sở, ban, ngành và địa phương tích cực triển khai với nhiều hình thức phong phú. Một số sở, ban, ngành đã có những chuyển biến rõ nét trong việc tổ chức các hoạt động PBGDPL cho cán bộ, công chức của ngành mình và phổ biến đến nhân dân các nội dung pháp luật chuyên ngành. Mặc dù còn thiếu cán bộ nhưng các bộ phận pháp chế ở các ngành thành viên đã cố gắng triển khai nhiệm vụ phổ biến, giáo dục pháp luật. Cơ quan Tư pháp các cấp đã phát huy vai trò thường trực Hội đồng phối hợp công tác PBGDPL, tham mưu đề xuất để Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân các cấp kịp thời ban hành các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn, các kế hoạch, chương trình PBGDPL, đồng thời giúp Hội đồng duy trì điều phối các hoạt động phối hợp giữa các cơ quan, ban, ngành./.
Bùi Huy Toàn, Sở Tư pháp Sơn La