Qua 3 năm thực hiện Chỉ thị số 32/CT-TW và các quyết định của Thủ tướng Chính phủ về thực hiện chương trình TTPBGDPL và nâng cao ý thức chấp hành pháp luật cho cán bộ, nhân dân ở xã, phường, thị trấn, công tác TTPBGDPL ở Hải Phòng đã vượt qua nhiều khó khăn, bất cập để đạt được một số kết quả đáng ghi nhận.
Để thực hiện tốt công tác TTPBGDPL, UBND TP đã chỉ đạo các sở, ban, ngành có liên quan kiện toàn Hội đồng Phối hợp công tác PBGDPL ở TP cũng như 14 quận và 218 xã, phường, thị trấn. Ngoài ra, Hải Phòng còn có HĐPHCT PBGDPL của Công an TP, đặc biệt Sở GD-ĐT cũng đã thành lập Ban Tổ chức, chỉ đạo và triển khai thực hiện công tác TTPBGDPL ở tất cả các Phòng GD-ĐT (trừ huyện Bạch Long Vỹ) và tất cả 258 trường trung học trên địa bàn TP. Song song với việc kiện toàn HĐPHCT PBGDPL, Sở Tư pháp Hải Phòng hối hợp với các cơ quan liên quan tham mưu cho UBND TP ban hành Quyết định công nhận và cấp thẻ Báo cáo viên cho 110 Báo cáo viên pháp luật của TP. Phòng Tư pháp phối hợp với các cơ quan liên quan tham mưu cho UBND cấp huyện thường xuyên kiện toàn đội ngũ Báo cáo viên pháp luật ở cấp huyện và Tuyên truyền viên pháp luật ở cơ sở. Nhờ đó, tính đến nay, Hải Phòng đã có 236 báo cáp pháp luật cấp huyện và 1.088 tuyên truyền viên pháp luật cơ sở. Đội ngũ báo cáo viên và tuyên truyền viên pháp luật thường xuyên được bồi dưỡng kiến thức pháp luật và trực tiếp tham gia giới thiệu pháp luật tại các hội nghị, lớp tập huấn ở các cơ quan, đơn vị, cơ sở. Riêng Công an TP có riêng 17 Báo cáo viên pháp luật và Công an các quận, huyện, thị xã của Hải Phòng cũng có 7 báo cáo viên pháp luật để thực hiện TTPBGDPL cho cán bộ, chiến sỹ. Hải Phòng cũng đã xây dựng và kiện toàn được 1.961 tổ hoà giải với 9.143 tổ viên tổ hoà giải, thường xuyên được hướng dẫn nghiệp vụ, bồi dưỡng kiến thức pháp luật và tích cực tham gia TTPBGDPL ở địa phương.
Với đội ngũ báo cáo viên và tuyên truyền viên pháp luật như trên, UBND và các sở, ban, ngành và chính quyền cấp huyện ở Hải Phòng đã thực hiện TTPBGDPL bằng nhiều hình thức đa dạng: hội nghị quán triệt, PBPL; mở các lớp tập huấn, TTPBGDPL trên các phương tiện thông tin đại chúng (trên báo Hải Phòng, báo An ninh Hải Phòng, Đài phát thanh - truyền hình Hải Phòng, hệ thống truyền thanh công cộng ở cơ sở); một số cơ quan, tổ chức (thành đoàn Hải Phpòng, Sở Nội vụ, Sở Tư pháp, Sở VH-TT) đã chủ động xây dựng các băng cat-sét chuyển đến cơ sở để giới thiệu trên hệ thống truyền thanh phục vụ nhiệm vụ của cơ quan, tổ chức mình; biên soạn và phát hành các tài liệu pháp luật bằng hình thức tờ gấp, sách bỏ túi… đến cán bộ và nhân dân ở cơ sở; giáo dục pháp luật trong các trường học (hàng năm tổ chức các lớp bồi dưỡng kiến thức pháp luật cho 100% đội ngũ giáo viên dạy GDCD, GDPL… Đặc biệt, thực hiện Dự án “Nâng cao năng lực PBGDPL và công tác hoà giải ở cơ sở” thuộc Dự án VIE/02/015, Sở Tư pháp TP đã tổ chức thành công 2 hội nghị tập huấn nghiệp vụ hoà giải cơ sở và công tác PBGDPL cho trên 1.100 cán bộ Tư pháp, hoà giải viên, báo cáo viên, tuyên truyền pháp luật ở 218 phường, xã, thị trấn
Ngoài ra, chính quyền các cấp ở Hải Phòng còn vận dụng hình thức TTPBGDPL qua các cuộc thi tìm hiểu pháp luật như Hội thi “hoà giải viên giỏi” ở địa phương (HĐPHCT PBGDPL); cuộc thi “Tìm hiểu Pháp lệnh phòng chống mại dâm” (Sở LĐTB&XH); “Tìm hiểu Pháp luật về tài nguyên môi trường” (sở TN&MT); “Đội tuyên truyền thanh niên về Luật ATGT, Phòng chống tội phạm và tệ nạn xã hội” (Thành đoàn Hải Phòng); Hội trại truyền thống về phòng chống ma tuý – AIDS - tội phạm” (Sở GD-ĐT)… Các CLB “Phòng chống tệ nạn xã hội”, “Phụ nữ với pháp luật”… của Đoàn TNCS HCM TP, Hội Liên hiệp Phụ nữ TP, CLB “Tuổi trẻ phòng chống tội phạm” do Sở Tư pháp và Trường Đại học Hải Phòng phối hợp tổ chức… đã góp phần không nhỏ trong hoạt động TTPBGDPL cho các đoàn viên, hội viên và nhân dân địa phương ở Hải Phòng.
Ngoài hệ thống thư viện do ngành VH-TT quản lý, hiện nay Hải Phòng đã hình thành các TSPL, ngăn sách PL ở các cơ quan, trường học, daonh nghiệp và UBND các cấp. Điển hình là tại Sở Tư pháp TP có một thư viện sách pháp luật với hơn 5.000 đầu sách; 90% các trường trung học phổ thông có TSPL… Các TSPL, ngăn sách PL ở Hải Phòng đều được khai thác hiệu quả, góp phần cung cấp các kiến thức PL cho cán bộ và nhân dân địa phương.
Hoạt động TGPL cũng là một kênh TTPBGDPL ở Hải Phòng. Đoàn LSTP đã hướng dẫn 16 Văn phòng và 4 Chi nhánh Văn phòng LS với 57 LS đẩy mạnh hoạt động tư vấn pháp luật tại văn phòng và lưu động. Từ năm 2004 đến nay, các VP và Chi nhánh VPLS đã thụ lý, giải quyết trên 1.500 việc phục vụ kịp thời yêu cầu tố tụng và dịch vụ tư vấn pháp lý ở TP. Hội LHPN TP, Hội Cựu chiến binh TP, Thành Hội luật gia, LĐLĐ TP đã thành lập các Trung tâm tư vấn pháp luật với 14 tư vấn viên và hàng trăm CTV, thực hiện tư vấn cho 1.285 trường hợp có yêu cầu. Quan trọng nhất là Trung tâm TGPL NN của TP trực thuộc Sở Tư pháp đã xây dựng được 9 Chinh nhánh tại các quận, huyện, thị xã và các tổ chức Đoàn thể ở TP với 99 CTV TGPL. Hàng năm, Trung tâm đã trực tiếp TGPL miễn phí cho trên 3.000 trường hợp, hơn 1.000 trường hợp được TGPL lưu động. Trung tâm cũng phối hợp với TAND TP thực hiện Chương trình TGPL miễn phí cho các đối tượng chính sách tại phiên toà. Từ tháng 10/2006, Trung tâm tổ chức TGPL ngay tại trụ sở Báo Hải Phòng vào thứ 5 tuần thứ 2 và tuần thứ 4 hàng tháng góp phần tích cực bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người nghèo và các đối tượng được hưởng chính sách xã hội ở địa phương.
Nhờ sự đa dạng hoá các hình thức, công tác TTPBGDPL ở Hải Phòng đã góp phần nâng cao hiểu biết pháp luật của nhân dân, giảm tình trạng vi phạm pháp luật, việc áp dụng pháp luật của các cơ quan, người có thẩm quyền ít sai sót… phục vụ hiệu quả cho công cuộc phát triển kinh tế - xã hội, giữ gìn an ninh, trật tự và an toàn xã hội của thành phố./.
Hương Giang