Thực hiện Kế hoạch kiểm tra thực hiện thí điểm không tổ chức HĐND huyện, quận, phường theo Kế hoạch số 06/KH-BCĐTĐKTCHĐND ngày 19/01/2012 và Quyết định số 17/KH-BCĐTĐKTCHĐND ngày 29/02/2012 của Ban chỉ đạo Trung ương thực hiện thí điểm không tổ chức HĐND huyện, quận, phường, Thứ trưởng Hoàng Thế Liên đã dẫn đầu Đoàn kiểm tra liên ngành về tình hình thực hiện và kết quả tổng kết thí điểm không tổ chức HĐND huyện, quận, phường giai đoạn 2 tại các tỉnh Lào Cai và Vĩnh Phúc từ ngày 11/3/2012 đến ngày 14/3/2012.
Tham gia Đoàn công tác có đại diện Bộ Nội vụ, Đại diện Bộ Tài chính, Bộ Thông tin và Truyền thông, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Vụ Pháp luật Hình sự - Hành chính và các cơ quan thông tấn, báo chí trung ương để đưa tin, tuyên truyền về nội dung, kết quả của Đoàn kiểm tra.
Mục đích của Đoàn kiểm tra nhằm đôn đốc các địa phương tổng kết bước 2 việc thực hiện thí điểm theo Kế hoạch của Ban chỉ đạo trung ương; đánh giá kết quả đạt được, tồn tại, hạn chế, vướng mắc của quá trình thực hiện và những kiến nghị, đề xuất cụ thể của các địa phương nhằm phục vụ cho việc xây dựng Báo cáo tổng kết bước 2 thực hiện thí điểm; đề xuất việc sửa đổi, bổ sung các quy định của Hiến pháp năm 1992 và văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến tổ chức, hoạt động của chính quyền địa phương các cấp. Nội dung kiểm tra tập trung vào đánh giá kết quả thí điểm theo các nội dung tại Đề cương báo cáo tổng kết bước 2 ban hành kèm theo Kế hoạch số 06/KH-BCĐTĐKTCHĐND ngày 19/01/2012 của Ban chỉ đạo Trung ương.
Tỉnh Lào Cai có 8 huyện và 12 phường được thực hiện thí điểm không tổ chức HĐND huyện, phường, 1/9 huyện và 11/164 xã, phường, thị trấn thực hiện thí điểm Bí thư cấp ủy đồng thời là Chủ tịch UBND. Tỉnh Vĩnh Phúc có 7 huyện và 7 phường được thực hiện thí điểm không tổ chức HĐND huyện, phường.
Tại tỉnh Lào Cai và Vĩnh Phúc, Đoàn kiểm tra đã có các buổi làm việc với Thường vụ Đảng ủy, Thường trực HĐND, Lãnh đạo UBND tỉnh và các sở, ban, ngành có liên quan đến công tác chỉ đạo việc tổ chức, thực hiện việc thí điểm không tổ chức HĐND huyện, quận, phường. Đoàn kiểm tra cũng đã có các buổi làm việc trực tiếp với các huyện, phường (huyện Bát Xát và phường Cốc Lếu thuộc tỉnh Lào Cai, huyện Yên Lạc thuộc tỉnh Vĩnh Phúc) nơi thực hiện việc thí điểm không tổ chức HĐND để nắm bắt tình hình và kết quả cụ thể của việc triển khai thực hiện. Sau khi nghe báo cáo chi tiết về nội dung, kết quả thực hiện việc thí điểm không tổ chức HĐND huyện, phường tại các địa phương, Đoàn kiểm tra đã trao đổi, thảo luận thêm một số nội dung, vấn đề để làm rõ hơn những kết quả đạt được, nhưng ưu điểm, hạn chế, vướng mắc, khó khăn trong thực tiễn thực hiện việc không tổ chức HĐND huyện, quận, phường tại các địa phương.
Kết quả kiểm tra cho thấy, các địa phương đã xác định việc thực hiện thí điểm không tổ chức HĐND huyện, phường là một nhiệm vụ hệ trọng, có ảnh hưởng trực tiếp và sâu sắc tới việc sắp xếp, tổ chức bộ máy chính quyền địa phương, tới công tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành quản lý nhà nước ở địa phương, do đó được Thường vụ tỉnh ủy, Thường trực HĐND, UBND đặc biệt quan tâm, chỉ đạo sát sao và hướng dẫn triển khai kịp thời, có hiệu quả xuyên suốt quá trình tổ chức thực hiện. Tại những nơi thí điểm, công tác tuyên truyển, phổ biến về việc thí điểm được thực hiện tốt, hiệu quả, tạo được sự đồng thuận, tin tưởng và nâng cao nhận thức trong cán bộ, đảng viên và nhân dân các dân tộc trên địa bàn tỉnh. Quyền đại diện, quyền làm chủ và giám sát của nhân dân trên địa bàn huyện, phường thực hiện thí điểm được bảo đảm thông qua hoạt động tích cực, hiệu quả của Đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND tỉnh, thành phố, xã, thị trấn và thông qua hoạt động của Mặt trận tổ quốc, các tổ chức, đoàn thể. Việc thực hiện các nhiệm vụ được điều chuyển từ HĐND huyện, phường được quán triệt, bảo đảm phát huy hiệu lực, hiệu quả và tính thống nhất, thông suốt của bộ máy nhà nước các cấp khi thực hiện thí điểm. Việc thí điểm cũng đã góp phần tinh giản bộ máy, giảm tầng nấc trung gian, giúp cơ quan hành chính từ tỉnh đến huyện, thành phố đến phường được gọn nhẹ, thông suốt; giảm bớt nhiều quy trình, thủ tục hành chính; tạo thuận lợi trong công tác luân chuyển, điều động, quy hoạch, bổ nhiệm đội ngũ cán bộ. Kinh tế - xã hội, quốc phòng an ninh, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn huyện, phường được bảo đảm và có nhiều tăng trưởng đáng kể, bảo đảm sự ổn định và phát triển trong đời sống vật chất và tinh thần của người dân trên địa bàn… Trên cơ sở kết quả tổng kết, các địa phương đều thống nhất cao về hiệu quả của việc không tổ chức HĐND huyện, quận, phường và kiến nghị trung ương cần tổng kết, đánh giá toàn diện và kết thúc việc thí điểm để sớm đề xuất việc sửa đổi, bổ sung Hiến pháp và các văn bản pháp luật hiện hành về tổ chức chính quyền địa phương, làm cơ sở cho việc triển khai đồng loạt trên phạm vi cả nước.
Thay mặt đoàn kiểm tra, Thứ trưởng Hoàng Thế Liên đã đánh giá rất cao công tác chỉ đạo triển khai thực hiện và các kết quả đạt được từ công tác thí điểm của các cấp ủy Đảng và lãnh đạo chính quyền địa phương của hai tỉnh. Việc tổ chức triển khai thí điểm được thực hiện bài bản, khoa học, chú trọng đến công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của nhân dân trên địa bàn nên việc tổ chức thí điểm gặp nhiều thuận lợi, không gây ra những xáo trộn, bất ổn hay tạo ra điểm nóng, nhất là đối với những huyện miền núi, biên giới, có đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống. Những kết quả đạt được trong quá trình thí điểm của hai tỉnh đã góp phần giải tỏa những lo lắng cho các cơ quan trung ương trong quá trình triển khai tổ chức thực hiện, tạo thêm cơ sở vững chắc để đề xuất có tiếp tục tổ chức hay không tổ chức HĐND huyện, phường trong thời gian tới. Các kiến nghị, đề xuất của địa phương để tiếp tục hoàn thiện mô hình tổ chức của chính quyền địa phương trong Hiến pháp và các văn bản pháp luật, các kiến nghị về nâng cao cơ chế bảo đảm quyền đại diện, quyền làm chủ và giám sát của nhân dân nơi không tổ chức HĐND; kiến nghị các giải pháp nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của các cơ quan quản lý nhà nước ở địa phương, nâng cao năng lực, hiệu quả trong công tác cán bộ và đề cao trách nhiệm của người đứng đầu các cơ quan nhà nước sẽ được Đoàn kiểm tra ghi nhận và kiến nghị đến các cơ quan có thẩm quyền để có hướng giải quyết trong thời gian tới.
Nguyễn Quỳnh Liên