Ngày 15/01, Bộ Tư pháp tổ chức phiên họp thẩm định dự án Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam và cấm đi khỏi nơi cư trú. Thứ trưởng Đặng Hoàng Oanh chủ trì phiên họp.
Kiện toàn hệ thống tổ chức cơ quan quản lý tạm giữ, tạm giam
Phát biểu tại phiên họp, đại diện Bộ Công an cho biết, quá trình triển khai thực hiện Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam năm 2015 đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Cụ thể, hệ thống tổ chức của cơ quan quản lý tạm giữ, tạm giam, cơ quan thi hành tạm giữ, tạm giam được kiện toàn từ cấp bộ, cấp tỉnh đến cấp huyện, đáp ứng ngày càng tốt yêu cầu công tác quản lý, thi hành tạm giữ, tạm giam. Việc thực hiện chế độ quản lý giam giữ từ khâu tiếp nhận, phân loại, bố trí giam giữ, điều chuyển trích xuất, xử lý kỷ luật và giải quyết trường hợp người bị tạm giữ, người bị tạm giam bỏ trốn, chết, phạm tội mới từng bước đi vào nền nếp, thống nhất. Việc thực hiện chế độ của người bị tạm giữ, người bị tạm giam; người bị tạm giữ, người bị tạm giam là người dưới 18 tuổi; phụ nữ có thai hoặc nuôi con nhỏ dưới 36 tháng tuổi; thực hiện chế độ đối với người bị kết án tử hình đang bị tạm giam được thực hiện đầy đủ, đúng quy định của pháp luật, góp phần phục vụ có hiệu quả công tác điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam năm 2015 đã bộc lộ một số vướng mắc, bất cập về phạm vi điều chỉnh của Luật; công tác quản lý, giám sát người bị tạm giữ, người bị tạm giam…
.jpg)
Đại diện Bộ Công an.
Vì vậy, việc xây dựng Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam và cấm đi khỏi nơi cư trú là cần thiết nhằm tiếp tục nâng cao, bảo đảm hiệu quả công tác thi hành tạm giữ, tạm giam và cấm đi khỏi nơi cư trú; đổi mới phương thức quản lý, giám sát đối với người bị áp dụng biện pháp cấm đi khỏi nơi cư trú. Qua đó góp phần đấu tranh phòng, chống tội phạm, bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, đề cao hiệu quả phòng ngừa trong việc xử lý người phạm tội, bảo vệ quyền con người, quyền công dân và lợi ích của tổ chức, cá nhân.
Lấy lợi ích của người bị tạm giữ, tạm giam làm trung tâm
Tại phiên họp, các thành viên Hội đồng thẩm định đã cho ý kiến cụ thể về dự thảo Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam và cấm đi khỏi nơi cư trú. Đại diện Viện Kiểm sát nhân dân tối cao nhất trí với sự cần thiết phải ban hành dự thảo Luật; tuy nhiên, cần lấy lợi ích của người bị tạm giữ, tạm giam làm trung tâm để xây dựng quy định phù hợp. Bên cạnh đó, đồng chí đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo bổ sung 3 nội dung tại Hướng dẫn liên ngành 16/HDLN-BCA-BQP-TANDTC-VKSNDTC năm 2023 về giải quyết khó khăn, vướng mắc trong thi hành tạm giữ, tạm giam do Bộ Công an - Bộ Quốc phòng - Tòa án nhân dân tối cao - Viện kiểm sát nhân dân tối cao ban hành. Cụ thể gồm: việc giam giữ phạm nhân đang chấp hành án phạt tù được trích xuất để phục vụ điều tra, truy tố, xét xử; thẩm quyền điều chuyển người bị tạm giữ từ các buồng tạm giữ của đồn Biên phòng đến các cơ sở giam giữ trong Công an nhân dân; việc tiếp nhận, chuyển giao phạm nhân trốn trại giam bị bắt hoặc đầu thú theo quyết định truy nã và bị áp dụng biện pháp ngăn chặn tạm giữ tại các nhà tạm giữ, trại tạm giam. Đồng thời đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo mở rộng phạm vi nhân thân người tạm giữ, tạm giam bao gồm cả mẹ kế và bố dượng để phù hợp với quy định của Luật Hôn nhân và gia đình.
.jpg)
Đại diện Viện Kiểm sát nhân dân tối cao.
Ngoài ra, cơ quan chủ trì soạn thảo cần bổ sung đầy đủ tài liệu hồ sơ thẩm định theo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật như báo cáo đánh giá tác động, báo cáo rà soát các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan…; bổ sung vào dự thảo những chính sách lớn dự kiến sửa đổi, bổ sung, những vấn đề cần xin ý kiến.
Đại diện Toà án nhân dân tối cao cho biết, phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật bao gồm cả quyền, nghĩa vụ của người bị cấm đi khỏi nơi cư trú. Tuy nhiên, trong nội dung dự thảo Luật mới chỉ có điều khoản quy định về nghĩa vụ mà chưa có quy định về quyền. Do đó, đồng chí đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo bổ sung nội dung này vào dự thảo Luật.
Về thực hiện trích xuất người bị tạm giữ, người bị tạm giam, điểm b khoản 5 Điều 16 dự thảo Luật có quy định “Trường hợp người bị tạm giữ, người bị tạm giam bị áp giải theo lệnh trích xuất ra khỏi cơ sở giam giữ … để phục vụ hoạt động điều tra, truy tố, xét xử, công tác giam giữ; tham gia tố tụng với tư cách là đương sự hoặc người làm chứng trong các vụ án dân sự, kinh doanh thương mại, hành chính, lao động”. Tuy nhiên khoản 1 Điều 16 dự thảo Luật lại chưa quy định người bị tạm giữ, người bị tạm giam tham gia tố tụng thuộc trường hợp được trích xuất. Cơ quan chủ trì soạn thảo cần rà soát để đảm bảo sự thống nhất giữa các quy định trong dự thảo Luật.
.jpg)
Đại diện Bộ Ngoại giao.
Về việc thu thập dữ liệu sinh trắc học, đại diện Bộ Ngoại giao cho biết, nội dung này đã được quy định khá cụ thể tại dự thảo Luật, tuy nhiên cần tiếp tục rà soát để đồng bộ với Luật Căn cước và dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thi hành án hình sự đang được Bộ Công an xây dựng. Cùng với đó, đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu, nội luật hoá một số quy định tại Công ước Viên về quan hệ lãnh sự và quan hệ ngoại giao, ví dụ như quy định về thông báo cho Bộ Ngoại giao về việc tạm giữ, tạm giam người nước ngoài.
Các thành viên Hội đồng thẩm định cũng đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo cân nhắc, đánh giá tác động của việc bỏ quy định nhận quà của người bị tạm giữ, người bị tạm giam vì đây cũng là một biện pháp để khích lệ, động viên đối tượng này; làm rõ đối tượng nào có thể giam giữ chung …
Phát biểu kết luận phiên họp, Thứ trưởng Đặng Hoàng Oanh nhất trí việc xây dựng Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam và cấm đi khỏi nơi cư trú là cần thiết. Dự thảo Luật đã thể chế hoá đầy đủ các chính sách được thông qua; phù hợp với đường lối, chủ trương của Đảng, đảm bảo tính hợp hiến. Tuy nhiên, cơ quan chủ trì soạn thảo cần tiếp tục rà soát các văn bản quy phạm pháp luật khác và các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên để đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất; đồng thời phải bám sát quan điểm mới về xây dựng pháp luật, trong đó lưu ý Luật chỉ quy định những nội dung thuộc thẩm quyền của Quốc hội.
.jpg)
Thứ trưởng Đặng Hoàng Oanh phát biểu kết luận phiên họp.
Đối với dự thảo Luật, Thứ trưởng đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo cân nhắc bổ sung một số nội dung như: chế độ nhận quà của người bị tạm giữ, người bị tạm giam; quyền được hưởng bảo hiểm y tế của người bị tạm giữ, tạm giam, đặc biệt là đối với những người bị bệnh phải điều trị dài ngày; các trường hợp được trích xuất; cơ chế điều chuyển người bị tạm giam, tạm giữ giữa công an và quân đội; chế độ thăm gặp lãnh sự.
Về hồ sơ, Thứ trưởng đề nghị cơ quan chủ trì bổ sung đánh giá về thủ tục hành chính, về giới; rà soát về ngôn ngữ kỹ thuật; cân nhắc, đánh giá lại một số nhận định về tình hình thực thi, vướng mắc, bất cập dẫn đến sự cần thiết phải xây dựng Luật tại Tờ trình; rà soát phạm vi điều chỉnh của Luật. Thứ trưởng cũng lưu ý cơ quan chủ trì soạn thảo không quy định cụ thể tên cơ quan phối hợp trong việc thực hiện các hoạt động liên quan đến tạm giữ, tạm giam và cấm đi khỏi nơi cư trú trong bối cảnh các cơ quan đang thực hiện sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy.
Anh Thư - Trung tâm Thông tin