Hiện thực hóa cam kết chính trị của Việt Nam trong thúc đẩy công tác đăng ký, thống kê hộ tịch, Bộ Tư pháp được Thủ tướng Chính phủ giao xây dựng Chương trình hành động quốc gia về đăng ký và thống kê hộ tịch giai đoạn 2015 – 2024. Triển khai nhiệm vụ này, chiều 23/3, Thứ trưởng Đinh Trung Tụng đã chủ trì cuộc họp liên ngành góp ý cho dự thảo Chương trình hành động quốc gia.
Quyết nâng cao tỷ lệ đăng ký hộ tịch
Những năm qua, công tác đăng ký và thống kê hộ tịch ở nước ta đã có những bước phát triển ổn định, đạt được nhiều thành quả quan trọng. Nhưng trong bối cảnh đất nước bước sang giai đoạn mới, hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, sự dịch chuyển dân cư trong nước và quốc tế ngày càng gia tăng thì công tác này đã bộc lộ một số hạn chế.
Có thể thấy lĩnh vực hộ tịch vừa được điều chỉnh bởi văn bản ở tầm luật (Luật Hộ tịch mới có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2016), còn trước đây chỉ do các văn bản dưới luật điều chỉnh. Ngoài ra, tổ chức, bộ máy, nhân lực làm công tác đăng ký, thống kê hộ tịch chưa hoàn thiện, thống nhất, chất lượng nhân lực chưa đồng đều. Không những thế, nhận thức về tầm quan trọng, ý nghĩa của việc đăng ký, thống kê hộ tịch chưa cao, có sự sai lệch tương đối lớn giữa các ngành liên quan; chất lượng số liệu chưa bảo đảm chính xác, chưa thể hiện sự tin cậy, chưa được sử dụng hiệu quả.
Để khắc phục những bất cập trên, dự thảo Chương trình hành động quốc gia đề ra mục tiêu bảo đảm hộ tịch của người dân trong phạm vi lãnh thổ Việt Nam, công dân Việt Nam cư trú ở nước ngoài đều được đăng ký kịp thời, đầy đủ, chính xác, đúng quy định pháp luật; nâng cao tỷ lệ đăng ký hộ tịch, trong đó chủ yếu là tỷ lệ đăng ký khai sinh, đăng ký khai tử. Người dân cũng được bảo đảm cấp giấy tờ hộ tịch (Giấy khai sinh, Giấy chứng tử) có đầy đủ nội dung, phù hợp với thông lệ quốc tế. Còn số liệu thống kê đăng ký hộ tịch được tổng hợp đầy đủ, chính xác, kịp thời, có các chỉ tiêu cơ bản theo thông lệ quốc tế; công bố công khai, minh bạch phục vụ có hiệu quả cho hoạt động quản lý nhà nước và yêu cầu của tổ chức, cá nhân.
Riêng việc đăng ký, xác nhận các sự kiện hộ tịch quan trọng, cơ bản của cá nhân, dự thảo Chương trình dự kiến nâng dần tỷ lệ, phù hợp lộ trình khuyến nghị của Khung hành động khu vực giai đoạn 2015 – 2024 đã được thông qua tại Hội nghị cấp Bộ trưởng khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Chẳng hạn, về đăng ký khai sinh, từ năm 2016 – 2020, tỷ lệ trẻ em sinh ra sống, được đăng ký khai sinh tăng bình quân 1%/năm; đến năm 2024, đạt trung bình hơn 98%. Về kết hôn, đến năm 2020, ít nhất 80% các trương hợp nam, nữ chung sống với nhau như vợ chồng trên lãnh thổ Việt Nam đăng ký kết hôn tại cơ quan có thẩm quyền và được cấp Giấy chứng nhận kết hôn; đến năm 2024 đạt 90%...
Không nên đề ra các mục tiêu quá chi tiết
Đây là đề nghị của một số đại biểu tại cuộc họp liên ngành bởi các ý kiến cho rằng trong trường hợp không đạt được sẽ ảnh hưởng đến cam kết của Việt Nam. Đại diện Bộ Kế hoạch và Đầu tư kiến nghị, cần quan tâm bổ sung một số chỉ tiêu thống kê như độ tuổi kết hôn lần đầu, tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi được đăng ký khai sinh… Nếu có đề xuất một số chỉ tiêu thống kê đại diện quốc gia thì phải làm rõ mục đích, ý nghĩa của những chỉ tiêu đó và những chỉ tiêu này sẽ do Tổng cục Thống kê công bố.
Đại diện Tổng cục Dân số (Bộ Y tế) cho biết, Tổng cục có kho dữ liệu xây dựng từ năm 1994 đến nay, trong đó có số trẻ sinh ra trong năm và số người chết trong năm, có thể trích xuất được báo cáo hàng tháng để Bộ Tư pháp tham khảo thêm trong quá trình xây dựng dự thảo Chương trình. Tuy nhiên, số liệu này là do cộng tác viên của Quỹ dân số cung cấp, không đăng ký tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Hoan nghênh sự nhiệt tình của đại diện Tổng cục Dân số, Thứ trưởng Đinh Trung Tụng cũng đề nghị tăng cường hơn nữa sự phối hợp giữa các Bộ, ngành, đồng thời rà soát làm rõ nhiệm vụ của các cơ quan liên quan. Nhấn mạnh sự cần thiết của việc xây dựng và tổ chức thực hiện Chương trình hành động quốc gia về về đăng ký và thống kê hộ tịch giai đoạn 2015 – 2024, Thứ trưởng chỉ đạo đơn vị chủ trì tìm hiểu thêm một số chương trình, đề án được thông qua mới đây nhằm bảo đảm khi Chương trình được phê duyệt sẽ cải cách, hoàn thiện hệ thống đăng ký, thống kê hộ tịch.
Cẩm Vân