Sáng 17/9, Bộ Tư pháp tổ chức Hội nghị Triển khai, phổ biến Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL). Vụ trưởng Vụ Công tác xây dựng VBQPPL Nguyễn Quốc Hoàn chủ trì Hội nghị.
Phát biểu khai mạc, Vụ trưởng Nguyễn Quốc Hoàn cho biết, Luật Ban hành VBQPPL (năm 2025) gồm 9 chương, 72 điều, kế thừa các quy định phù hợp của Luật năm 2015 và 2020, đồng thời có nhiều đổi mới đột phá về nội dung và quy trình. Luật góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật thống nhất, minh bạch, khả thi, khơi dậy nguồn lực phát triển nhanh, bền vững.
Luật có một số điểm mới nổi bật như: đẩy mạnh phân quyền, phân cấp với tinh thần “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”, nâng cao chất lượng công tác xây dựng pháp luật; tăng cường vai trò phản biện của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các thành viên; cải cách thủ tục hành chính, tăng cường tính minh bạch và trách nhiệm giải trình; chú trọng đầu tư nguồn lực cho công tác xây dựng và tổ chức thi hành VBQPPL.
Đặc biệt, Luật và các nghị định hướng dẫn tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho chính quyền địa phương trong xây dựng, ban hành VBQPPL phù hợp với mô hình chính quyền 2 cấp, tăng tính linh hoạt, rút ngắn quy trình, đơn giản hóa thủ tục.
Hội nghị được tổ chức nhằm kịp thời phổ biến, quán triệt Luật Ban hành VBQPPL năm 2025 tới HĐND, UBND cấp tỉnh cũng như các đơn vị thuộc Bộ Tư pháp, bảo đảm triển khai thi hành kịp thời, đồng bộ, thực chất và hiệu quả. Giúp cán bộ, công chức làm công tác xây dựng pháp luật nắm vững và nhận thức đầy đủ những quy định, yêu cầu mới trong công tác xây dựng, ban hành VBQPPL, qua đó, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức về vai trò, vị trí, ý nghĩa của công tác xây dựng thể chế hiện nay trong kỷ nguyên mới.
Vụ trưởng Vụ Công tác xây dựng VBQPPL Nguyễn Quốc Hoàn phát biểu tại Hội nghị.
Tại Hội nghị, Phó Vụ trưởng Vụ Công tác xây dựng VBQPPL Trần Văn Lợi đã giới thiệu những điểm mới của Luật Ban hành VBQPPL và các văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật. Trong đó, Luật Ban hành VBQPPL năm 2025 và Nghị định 78/2025/NĐ-CP có nhiều điểm mới quan trọng, tạo đột phá trong quy trình xây dựng, ban hành văn bản của chính quyền địa phương, phù hợp với mô hình chính quyền 2 cấp.
Cụ thể, Luật đã bổ sung thẩm quyền ban hành VBQPPL cho Chủ tịch UBND cấp tỉnh và chính quyền cấp xã; bỏ thẩm quyền cấp huyện. Hệ thống văn bản gồm 6 loại: nghị quyết HĐND tỉnh, quyết định UBND tỉnh, quyết định Chủ tịch UBND tỉnh, VBQPPL tại đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt, nghị quyết HĐND xã và quyết định UBND xã.
Đặc biệt, Luật đã đơn giản hóa thủ tục hành chính, bỏ bước lập đề nghị xây dựng nghị quyết HĐND tỉnh; quy trình ban hành nghị quyết, quyết định được rút gọn, linh hoạt, giảm hồ sơ, rút ngắn thời gian.
Bên cạnh đó, Luật đã bổ sung quy định hướng dẫn áp dụng VBQPPL dưới luật; quy định trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức trong xây dựng, ban hành và tổ chức thi hành VBQPPL; bảo đảm nguồn lực trong công tác xây dựng pháp luật và tổ chức thi hành pháp luật…
Giới thiệu những điểm mới cơ bản của Luật Ban hành VBQPPL về kiểm tra, rà soát, hệ thống hoá và xử lý VBQPPL, Phó Cục trưởng Cục Kiểm tra văn bản và Quản lý xử lý vi phạm hành chính Hoàng Xuân Hoan cho biết, Luật đã giải thích rõ khái niệm “kiểm tra” và “rà soát” văn bản, tách bạch với hoạt động xử lý. Đồng thời, mở rộng trách nhiệm tự kiểm tra cho nhiều cơ quan trung ương và địa phương như Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ, Toà án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Kiểm toán Nhà nước, HĐND, UBND và Chủ tịch UBND tỉnh, xã.
Bên cạnh đó, Luật bổ sung đối tượng phải kiểm tra gồm cả văn bản ban hành sai thẩm quyền hoặc văn bản hướng dẫn áp dụng pháp luật; quy định cụ thể căn cứ để kiểm tra, tự kiểm tra và theo thẩm quyền. Đối với công tác rà soát, Luật đưa ra khái niệm ngắn gọn, dễ hiểu, đồng thời quy định rõ trách nhiệm của từng cơ quan trong việc rà soát, hệ thống hóa văn bản nhằm phát hiện, xử lý kịp thời những quy định chồng chéo, mâu thuẫn, hết hiệu lực hoặc không còn phù hợp.
Nghị định số 79/2025/NĐ-CP về kiểm tra, rà soát, hệ thống hóa và xử lý VBQPPL cũng có nhiều thay đổi so với Nghị định 34/2016/NĐ-CP. Trong đó, Nghị định 79 quy định rõ nội dung kiểm tra văn bản (thẩm quyền, trình tự, thủ tục, hình thức, bí mật Nhà nước); rút gọn quy trình kiểm tra và xử lý văn bản trái pháp luật; bổ sung quy định về kiến nghị, báo cáo, phân định rõ trách nhiệm cơ quan, cá nhân; quy định thẩm quyền ban hành kết luận kiểm tra. Đồng thời, giao thẩm quyền kiểm tra cho Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, UBND cấp tỉnh và cơ quan chuyên môn…
Tại Hội nghị, các đại biểu đã tập trung trao đổi, thảo luận về công tác xây dựng và ban hành VBQPPL; việc rà soát, kiểm tra, hệ thống hóa các văn bản sau một thời gian thực tiễn thi hành. Nhiều ý kiến phản ánh những vướng mắc, bất cập phát sinh, đồng thời đưa ra kiến nghị, đề xuất giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn, hoàn thiện cơ chế, chính sách, bảo đảm tính thống nhất, minh bạch và khả thi.
Kết luận Hội nghị, Vụ trưởng Nguyễn Quốc Hoàn nhấn mạnh, sau thời gian làm việc nghiêm túc, Hội nghị tập trung vào hai chuyên đề chính: những điểm mới của Luật Ban hành VBQPPL và công tác kiểm tra, rà soát, hệ thống hóa và tổ chức thi hành VBQPPL, cùng những vấn đề cần lưu ý khi triển khai ở địa phương. Hội nghị cũng nhận nhiều câu hỏi, kiến nghị, phản ánh những khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn.
Cho biết thời gian qua, Bộ Tư pháp đã tiếp nhận nhiều văn bản của địa phương xin ý kiến và đều có trả lời, đồng thời đang xây dựng Thông tư hướng dẫn nghiệp vụ soạn thảo, ban hành VBQPPL để bảo đảm tính thống nhất khi triển khai, Vụ trưởng đề nghị các địa phương tiếp tục góp ý cho dự thảo, nhất là những nội dung cần quy định chi tiết hoặc cần hướng dẫn thêm, đồng thời khẳng định sẽ tiếp tục tiếp nhận, hướng dẫn, tháo gỡ khó khăn trong quá trình triển khai Luật Ban hành VBQPPL.
H.G