Ngày 15/9, Bộ Tư pháp đã tổ chức Hội đồng thẩm định Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về tiêu chuẩn của đơn vị hành chính (ĐVHC) do bà Lê Thị Hòa, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp luật hình sự - hành chính chủ trì.
Theo báo cáo tại cuộc họp Hội đồng thẩm định, ngày 12/6/2025, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 202/2025/QH15 về việc sắp xếp ĐVHC cấp tỉnh năm 2025 và ngày 16/6/2025, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành 34 Nghị quyết về việc sắp xếp ĐVHC cấp xã của 34 tỉnh, thành phố năm 2025. Theo đó, cả nước có 34 ĐVHC cấp tỉnh (06 thành phố và 28 tỉnh); 3.321 ĐVHC cấp xã (2.621 xã, 687 phường và 13 đặc khu). Số lượng và quy mô của ĐVHC cấp tỉnh và ĐVHC cấp xã đã có biến động lớn so với trước thời điểm sắp xếp (trước tháng 6/2025).
Thực tiễn triển khai Nghị quyết số 1211/2025/UBTVQH15 (sửa đổi, bổ sung tại Nghị quyết số 27/2022/UBTVQH15), Nghị quyết số 653/2019/UBTVQH14 về sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2019 - 2021, Nghị quyết số 35/2023/UBTVQH15 ngày 12/7/2023 về việc sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2030 và Nghị quyết số 76/2025/UBTVQH15 ngày 14/4/2025 về việc sắp xếp ĐVHC năm 2025 đã bộc lộ những bất cập, hạn chế trong quy định của pháp luật về tiêu chuẩn ĐVHC, trình tự, thủ tục thành lập, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới ĐVHC.
Vì vậy, việc xây dựng Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định về tiêu chuẩn của ĐVHC; trình tự, thủ tục thành lập, nhập, chia ĐVHC, điều chỉnh địa giới ĐVHC và đổi tên ĐVHC là cần thiết và cấp bách để bảo đảm sự phù hợp với Hiến pháp và Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi); khắc phục những bất cập của hệ thống tiêu chuẩn, thủ tục hiện hành; tạo cơ sở pháp lý đồng bộ, thống nhất cho quá trình tổ chức, sắp xếp, vận hành chính quyền địa phương theo mô hình 2 cấp; đồng thời đáp ứng yêu cầu thực tiễn quản lý nhà nước, bảo đảm tính ổn định, hiệu quả và bền vững của hệ thống ĐVHC trong giai đoạn mới.
Dự thảo Nghị quyết được kết cấu thành 03 chương, 14 điều và các phụ lục kèm theo, bảo đảm chặt chẽ, logic, dễ áp dụng trong thực tiễn.
Tại cuộc họp Hội đồng thẩm định, các đại biểu tham dự cơ bản thống nhất với nội dung dự thảo Nghị quyết. Nhiều ý kiến đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu chỉnh lý tên gọi dự thảo Nghị quyết để bao quát đầy đủ các nội dung; rà soát với các luật liên quan để bảo đảm thống nhất, tránh chồng chéo hoặc tạo khoảng trống pháp lý; rà soát phụ lục ban hành kèm theo dự thảo để phù hợp với thực tiễn của các ĐVHC sau sáp nhập và định hướng phát triển mới của từng khu vực, đặc biệt là chỉ tiêu thu nhập bình quân đầu người, mức tăng trưởng kinh tế…
Nhiều đại biểu cũng đề nghị làm rõ thêm cơ sở pháp lý đối với các quy định về quy mô và diện tích ĐVHC; bổ sung, làm rõ cơ sở dữ liệu về diện tích tự nhiên, trong đó cần ghi rõ số liệu thống kê và kiểm kê đất đai …
Minh Châu