Trong khuôn khổ Dự án Hỗ trợ Thực hiện Chiến lược Xây dựng và Hoàn thiện Hệ thống Pháp luật Việt Nam đến năm 2010, định hướng đến năm 2020 giữa Bộ Tư pháp và một số tổ chức đồng tài trợ đứng đầu là UNDP, trong hai ngày 3 và 4 tháng 7 năm 2008, Bộ Tư pháp đã tổ chức Hội thảo “Tăng cường sự tham gia của các tỏ chức xã hội, các nhà khoa học vào quá trình xây dựng pháp luật”.
Tham gia Hội thảo có đại diện của một cơ quan nhà nước (Bộ Tư pháp, Văn phòng Chính phủ), một số tổ chức chính trị-xã hội (Mặt trận Tổ quốc, Hội phụ nữ, Hội Nông dân, VUSTA), một số tổ chức nghiên cứu, và các chuyên gia tư vấn nước ngoài của Dự án.
Tại Hội thảo, các đại biểu đã thảo luận về khái niệm các tổ chức xã hội xã hội dân sự, sự cần thiết tham gia vào các hoạt động xây dựng pháp luật cũng như các hình thức tham gia phù hợp cho từng loại đối tượng. Một số ý kiến cho rằng các tổ chức xã hội, với tư cách là những đại diện cho các nhóm đối tượng khác nhau trong xã hội, đều cần được cho phép tham gia vào quá trình xây dựng pháp luật trong xu thế mở rộng sự tham gia của người dân vào hoạt động xây dựng pháp luật hiện nay. Một số chuyên gia cũng trình bày một số kinh nghiệm thành công cũng như một số bài học rút ra trong xây dựng các văn bản có huy động hiệu quả sự tham gia của người dân nói chung và các tổ chức xã hội nói riêng vào quá trình soạn thảo, trong đó nhấn mạnh sự đa dạng các hình thức tham gia (Luật Công chứng, Luật Bồi thường nhà nước…). Các đại biểu cũng nghe chuyên gia tư vấn nước ngoài của UNDP giới thiệu mô hình huy động sự tham gia của các tổ chức xã hội dân sự vào xây dựng pháp luật của Trung Quốc, Singapore, Ấn Độ và Hoa Kỳ. Nhìn chung, các quốc gia trên có thể có hoặc không có quy định cụ thể về sự tham gia của các tổ chức xã hội, nhưng đều cho phép các tổ chức này tham gia vào quá trình xây dựng pháp luật, bắt đầu từ những thời điểm khác nhau. Riêng Hoa Kỳ có quy chế tham gia riêng cho các tổ chức có thu nhập (bị đánh thuế) và các tổ chức phi lợi nhuận.
Hội thảo đã dành nhiều thời gian để thảo luận, góp ý, đề xuất các kiến nghị nhằm cụ thể hóa các quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2008 để việc huy động sự tham gia của nhân dân có hiệu quả hơn, phù hợp với định hướng đã được khẳng định trong Chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam đến năm 2010, định hướng đến năm 2020.
Xuân Phong