Cơ bản hoàn thành việc xây dựng thể chế
Tại Hội nghị, Cục trưởng Cục Con nuôi Nguyễn Văn Bình cho biết, năm 2014, Cục Con nuôi đã hoàn thành 24/26 đầu việc trong 3 nhóm nhiệm vụ trọng tâm, đạt 93% công tác của năm 2014. Cục Con nuôi đã xây dựng và hoàn thiện 07 văn bản và đề án, trong đó hai văn bản, đề án có “hiệu ứng rất lớn” là Quyết định 376/QĐ-TTg ngày 18/02/2014 ban hành Quy chế mẫu về phối hợp liên ngành về giải quyết việc nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài. Quy chế này là cơ sở, căn cứ để các địa phương xây dựng Quy chế liên ngành tại địa phương về giải quyết việc nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài, đã có 39 địa phương đã ban hành được Quy chế liên ngành. Bên cạnh đó là Thông tư 15/2014/TT-BTP hướng dẫn thủ tục tìm gia định thay thế ở nước ngoài cho trẻ em khuyết tật, trẻ em mắc bệnh hiểm nghèo, trẻ em từ 05 tuổi trở lên, hai trẻ em trở lên là anh chị em ruột cần tìm gia đình thay thế.
Nuôi con nuôi nước ngoài có xu hướng tăng
Theo số liệu thống kê, năm 2014, cả nước giải quyết được 498 trường hợp nuôi con nuôi nước ngoài, Cục con nuôi giải quyết được 484 hồ sơ. So với năm 2013, số lượng trẻ em được giải quyết làm con nuôi nước ngoài thể hiện xu hướng tăng rõ rệt (năm 2013 là 334 hồ sơ).
Năm 2014, Cục Con nuôi tiếp tục tiến hành cấp phép hoạt động cho các tổ chức con nuôi của các nước như Bỉ, Đức, Thụy Điển, Na Uy, Lúc-xăm-bua. Bên cạnh đó, Cục đã tiến hành các thủ tục gia hạn hoạt động, thay đổi nội dung đăng ký hoạt động của các tổ chức thuộc một số nước như Canada, Tây Ban Nha, Ý, Pháp. Năm 2014 cũng là năm đánh dấu việc mở lại quan hệ với Hoa Kỳ về nuôi con nuôi, hiện nay, Hoa Kỳ đã có 2 tổ chức con nuôi tại Việt Nam và Cục Con nuôi đang xem xét để cấp phép thêm cho 01 tổ chức con nuôi của Hoa Kỳ.
Theo dõi tình hình phát triển của trẻ em Việt Nam được cho làm con nuôi được chú trọng
Sau khi Luật Nuôi con nuôi có hiệu lực, công tác theo dõi tình hình phát triển của trẻ em được cho làm con nuôi ngước ngoài được quan tâm, chú trọng. Trên cơ sở kết quả rà soát, tổng hợp, lần đầu tiên Cục con nuôi đã xây dựng một Báo cáo tổng thể đánh giá về việc theo dõi tình hình phát triển của trẻ em Việt Nam được cho làm con nuôi nước ngoài từ trước đến nay với 6000 báo cáo về tình hình trẻ em, riêng năm 2014, Cục Con nuôi nhận được 1500 báo cáo về tình hình trẻ em.
Đẩy mạnh hoạt động về nuôi con nuôi trong nước
Trên cơ sở báo cáo kết quả đạt được của năm 2014, nhiều đại biểu tham dự cho rằng, cần đẩy mạnh hoạt động về nuôi con nuôi trong nước. Theo Phó Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ Đinh Văn Lộc, “nuôi con nuôi trong nước cần có những đợt kiểm tra, khảo sát, đánh giá để xem còn vướng mắc, khó khăn gì và để biết nhu cầu hiện nay có bao nhiêu trẻ cần có gia đình thay thế”. Theo ông, việc nghiên cứu, cung cấp hồ sơ, tìm gia đình thay thế cho trẻ em là dịch vụ công, vậy liệu có thể nghiên cứu về dịch vụ công sự nghiệp, để Cục con nuôi tập trung vào chức năng quản lý nhà nước của mình.
Đồng tình với Phó Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ về việc cần đưa vào phân tích đánh giá mặt được và chưa được của mảng nuôi con nuôi trong nước, Phó Cục trưởng Cục Hộ tịch, Quốc tịch, Chứng thực Nguyễn Quốc Cường cho biết thêm, năm 2014, Cục Hộ tịch, Quốc tịch, Chứng thực đã thực hiện gần 10 cuộc kiểm tra về lĩnh vực của Cục và thấy rằng, thực trạng hiểu luật, nghiên cứu luật, áp dụng Luật Hộ tịch của cán bộ làm công tác này còn nhiều hạn chế. Do vậy, năm 2015 hai đơn vị nên có phối hợp để tăng cường năng lực cho các cán bộ làm công tác này. Đồng thời, hai đơn vị cần phải có sự gắn kết với nhau để có sự nắm bắt, theo dõi những biến động về hộ tịch cũng như nuôi con nuôi để tập trung cho Đề án xây dựng cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử.
Nhấn mạnh về công tác truyền thông, Phó Chánh Văn phòng Bộ Đỗ Đức Hiển cho rằng, năm 2015, để thực thi thể chế, đưa Luật đi vào cuộc sống thì mảng “tuyên truyền và truyền thông phải được đẩy mạnh”. Về số lượng trẻ em được giải quyết làm con nuôi mặc dù có tăng so với năm 2013 nhưng so với điều kiện kinh tế xã hội, thực trạng trẻ cần tìm gia đình thay thế thì vẫn còn chưa tương xứng, do vậy, cần có đột phá về số liệu trong năm tới.
Đề cập đến việc cần tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động quản lý nhà nước về con nuôi để tiết kiệm thời gian, giấy tờ, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và điều hành, Phó Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin Lê Văn Duyên đề nghị cần tiếp tục sử dụng hiệu quả phần mềm quản lý văn bản và điều hành; bên cạnh đó, hai đơn vị cần tiếp tục phối hợp, chuẩn bị các điều kiện sẵn sàng để đưa Trang thông tin về nuôi con nuôi vào vận hành chính thức.
Ghi nhận những nỗ lực trong việc triển khai công tác nuôi con nuôi năm 2014 của Cục Con nuôi, Thứ trưởng Nguyễn Khánh Ngọc khẳng định, số lượng trẻ em được giải quyết làm con nuôi trong nước gần 3000 trường hợp, nước ngoài gần 500 trường hợp là lớn và tiến bộ so với năm trước 2013, nhưng so với số lượng thực tế trẻ em cần tìm gia đình thay thế thì còn chưa tương xứng. Thứ trưởng thẳng thắn chỉ ra một số vấn đề còn tồn tại như: về thể chế đã có sự đồng bộ trong nước và quốc tế, nhưng chưa khai thác hết được các quy định; chưa nắm rõ được nhu cầu, số lượng trẻ em cần tìm gia đình thay thế trong nước; thủ tục hành chính vẫn còn phức tạp,…
Thứ trưởng đề nghị, trong năm 2015, việc thực hiện nhiệm vụ phải có trọng tâm, trọng điểm, hướng đến đúng mục đích mà Luật Nuôi con nuôi đã nêu; công tác xây dựng thể chế và tổ chức thực hiện cần triển khai đồng bộ, toàn diện, hiệu quả và sát hơn nữa; phải đánh giá được số lượng, nhu cầu hiện tại của trẻ cần tìm gia đình thay thế trong các cơ sở bảo trợ xã hội để hoạch định chính sách. Ngoài ra, cần hướng vào những địa phương không có cơ sở chỉ định nuôi con nuôi trong nhiều năm để tìm hiểu vấn đề thực chất ở đây là gì.
Thứ trưởng yêu cầu, tối đa hóa việc ứng dụng công nghệ thông tin, toàn bộ vấn đề chuyên môn nghiệp vụ sẽ thông qua việc ứng dụng công nghệ thông tin, nâng mức độ cung cấp dịch vụ trực tuyến lên mức 3.