Trong 2 ngày 17 và 18/3/2007, Hội thảo “Quốc triều hình luật-Những giá trị lịch sử và đương đại góp phần xây dựng Nhà nước pháp quyền ở Việt Nam” đã được tổ chức tại tỉnh Thanh Hóa – quê hương của vua Lê Thánh Tông. Đây là Hội thảo quốc gia do Bộ Tư pháp phối hợp với UBND tỉnh Thanh Hóa tổ chức nhân dịp kỷ niệm 510 năm ngày mất của vua Lê Thánh Tông (30 tháng Giêng năm 1497 – 30 tháng Giêng năm 2007).
Tham dự và phát biểu tại Hội thảo có Nguyên Tổng bí thư Ban chấp hành trung ương Đảng Lê Khả Phiêu và đồng chí Trương Vĩnh Trọng - Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Chính phủ.
Đồng chí Uông Chu Lưu - Ủy viên trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Tư pháp cùng đồng chí Nguyễn Văn Lợi - Ủy viên trung ương Đảng, Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa, Giáo sư Phan Huy Lê, TS. Dương Thanh Mai (Viện trưởng Viện Khoa học pháp lý), TS. Nguyễn Văn Phát (Hiệu trưởng Đại học Hồng Đức) đồng chủ tọa Hội thảo.
Hội thảo đã thu hút gần 200 đại biểu là các nhà luật học, sử học, các nhà hoạt động thực tiễn, các cán bộ quản lý cùng hơn 300 sinh viên Đại học Hồng Đức. Đại diện các cơ quan trung ương như Văn phòng Trung ương Đảng, Văn phòng Quốc hội, Văn phòng Chính phủ, Ban Khoa giáo trung ương, Ban Tư tưởng Văn hóa Trung ương, Bộ Văn hóa Thông tin, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao cũng tham dự Hội thảo.
Hội thảo còn có sự tham gia đông đảo phóng viên báo chí, truyền hình như phóng viên Đài truyền hình Việt , Báo Nhân dân, Thông tấn xã Việt Nam, Báo Pháp luật Việt Nam, Báo Tiền phong, Báo Tuổi trẻ v.v.
Hơn 20 tham luận đã được thuyết trình tại Hội thảo. Các tham luận đã tập trung làm rõ bối cảnh ra đời của bộ Quốc triều Hình luật (còn gọi là Bộ luật Hồng Đức), thân thế, sự nghiệp, những tư tưởng của vua Lê Thánh Tông trong đạo trị quốc, an dân, trong cải cách bộ máy hành chính, chống tham nhũng, xây dựng pháp luật. Các tham luận đều thống nhất đánh giá vua Lê Thánh Tông là vị vua anh minh, nhà cách tân năng động trong lịch sử phong kiến Việt . Bộ Quốc triều Hình luật – với sự đóng góp to lớn của Lê Thánh Tông trong quá trình khởi thảo, hoàn thiện, ban hành là công trình pháp điển hóa đặc sắc, đậm chất nhân văn, tính dân tộc và có giá trị đặc biệt trong lịch sử pháp luật Việt Nam.
Phát biểu tại Hội thảo, đồng chí Trương Vĩnh Trọng hoan nghênh Bộ Tư pháp và Ủy ban nhân dân tỉnh Thanh Hóa đã tổ chức Hội thảo. Đồng chí coi đây là việc làm rất có ý nghĩa trong bối cảnh Đảng và Nhà nước ta đang thực hiện chủ trương xây dựng Nhà nước pháp quyền của dân, do dân, vì dân, đẩy mạnh công cuộc phòng, chống tham nhũng. Đồng chí đề nghị các nhà khoa học, các nhà quản lý và các cơ quan hữu quan cần tiếp tục nghiên cứu sâu hơn về Lê Thánh Tông và Quốc triều Hình luật để tìm ra những bài học thiết thực phục vụ sự nghiệp cải cách, đổi mới.
Được biết, Ban Tổ chức Hội thảo cùng các nhà khoa học đang gấp rút hoàn chỉnh các tài liệu của Hội thảo để in và phát hành trong những tháng tới.
(Danh mục các bài tham luận chính thức tại Hội thảo có thể xem tại đây).
Nguyễn Văn Cương – Viện Khoa học pháp lý