I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Giadinh.net phản ánh: Một ngày sau khi Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng kết luận về vụ cưỡng chế thu hồi đất tại xã Vinh Quang (huyện Tiên Lãng), UBND TP Hải Phòng đã tổ chức họp với lãnh đạo các ngành chức năng để triển khai thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng tại Thông báo số 43/TB-VPCP ngày 10/02/2012.
Theo đó, Hải Phòng sẽ tiến hành thu hồi các quyết định trái luật của UBND huyện Tiên Lãng liên quan đến thu hồi đất và cưỡng chế tại khu đầm thủy sản của ông Đoàn Văn Vươn, xem xét và triển khai các thủ tục cho ông Đoàn Văn Vươn tiếp tục sử dụng đất theo quy định của Luật Đất đai 2003, khẩn trương hoàn thành và công bố kết quả điều tra vụ án hủy hoại tài sản và vụ án "giết người và chống người thi hành công vụ"... Hải Phòng sẽ có báo cáo gửi Thủ tướng trước ngày 30/3/2012.
Trong diễn biến khác, tối 11/2, tại trụ sở UBND huyện Tiên Lãng, UBND TP Hải Phòng đã công bố quyết định tạm đình chỉ công tác đối với ông Lê Văn Hiền, Chủ tịch UBND huyện Tiên Lãng và ông Nguyễn Văn Khanh, Phó Chủ tịch UBND huyện trong 15 ngày để kiểm điểm. Ngoài ra, Thành ủy Hải Phòng công bố quyết định về tạm đình chỉ chức vụ Phó Bí thư huyện ủy đối với ông Lê Văn Hiền. Ông Lương Hữu Huyền - Phó Chủ tịch UBND huyện Tiên Lãng được phân công phụ trách điều hành công việc thay ông Lê Văn Hiền. Đồng thời, UBND TP Hải Phòng tiến hành thành lập Tổ Công tác dưới sự chỉ đạo trực tiếp của ông Đỗ Trung Thoại - Phó Chủ tịch UBND thành phố làm Tổ trưởng. Các thành viên là giám đốc, thủ trưởng các sở, ngành liên quan tham gia để tổ chức thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, đồng thời mời đại diện lãnh đạo các Ban Thành ủy, Ban Pháp chế Hội đồng nhân dân thành phố, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố, Hội Nông dân thành phố, Viện Kiểm sát thành phố, Tòa án nhân dân thành phố tham gia theo dõi, giám sát thực hiện.
2. Báo Thanh niên phản ánh: Hàng loạt các vụ việc gây ảnh hưởng lớn đến kinh tế, xã hội và quan trọng nhất là làm sụt giảm niềm tin của người dân nhưng trách nhiệm của cơ quan quản lý như thế nào, không được nhắc đến.
Nóng bỏng nhất là vụ pha chế xăng dầu bẩn đã được Báo Thanh Niên điều tra thời điểm trước tết. Liên quan đến vụ này, 2 tài xế xe bồn đã tạm thời bị đình chỉ công việc, trách nhiệm của Petrolimex, công ty đầu mối cũng được mổ xẻ rất kỹ. Nhưng trách nhiệm của Bộ Công thương, bộ quản lý trực tiếp ngành xăng dầu, gần như không được nhắc tới. Cũng thật lạ khi là cơ quan giám sát và quản lý giá hoạt động kinh doanh gas nhưng gas tăng giá vô tội vạ, liên tục tăng giá không đăng ký theo quy định, trích hoa hồng đại lý cao khiến người tiêu dùng bị thiệt thòi... nhưng trách nhiệm của Bộ Công thương không hiểu vô tình hay cố ý, cũng được bỏ qua. Khi vụ việc bị khui ra, chỉ thấy nói đến trách nhiệm của các doanh nghiệp, đại lý gas.
Nóng hổi và đang diễn ra là vụ miễn nhiệm chức vụ của Chủ tịch HĐQT Tổng công ty điện lực Việt Nam (EVN) Đào Văn Hưng với hàng loạt các sai phạm, gây lỗ hàng ngàn tỉ đồng vốn nhà nước. Vụ việc đang được tiếp tục làm việc nhưng trách nhiệm của bộ chủ quản như thế nào khi để tình trạng đầu tư tay trái, sử dụng vốn nhà nước sai mục đích... cũng chưa thấy ai đả động đến. Rồi hàng loạt các vấn đề tác động trực tiếp tới mâm cơm của mỗi gia đình như giá sữa, giá lương thực, thực phẩm... tăng bất thường. Hiện tượng "tát nước theo mưa”, những cơn sốt giá, thổi giá, tăng giá vô tội vạ, gây ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của người dân và tác động lên lạm phát nhưng không ai truy cứu trách nhiệm của cơ quan quản lý.
Chức năng, vai trò, trách nhiệm của các bộ, ngành đều được quy định rất rõ ràng. Thật lạ lùng khi phần trách nhiệm luôn bị "quên" truy cứu mỗi khi có việc xảy ra. Đây chính là nguyên nhân, nhiều việc cứ tái đi, tái lại, việc này chưa giải quyết xong đã nơm nớp lo vụ khác tới. Niềm tin của người dân bị xói mòn khi việc xử lý chỉ dừng lại ở phần ngọn, phần gốc vẫn "phơi phới" xanh tươi. Nếu cơ quan quản lý không phải chịu trách nhiệm về việc của chính những "đứa con" mình, sẽ còn bao nhiêu vụ xăng dầu bẩn? Giá gas còn tung hoành đến bao giờ? Ai sẽ giám sát, quản lý hệ thống phân phối, giá cả các mặt hàng thiết yếu? Ai sẽ bảo vệ nồi cơm của mỗi gia đình, chung tay đẩy lùi lạm phát?
Chỉ là sự cố mất điện trong lúc tàu điện ngầm đang hoạt động cuối năm 2011 tại Singapore đã buộc bà Saw Phaik Hwa - Giám đốc điều hành Tập đoàn SMRT, đơn vị quản lý tàu điện ngầm - phải từ chức. Thật lạ lùng khi để xảy ra hàng loạt các sai phạm nhưng không thấy vị lãnh đạo nào của các bộ, ngành có liên quan đứng ra nhận trách nhiệm chứ chưa nói đến từ chức. Quy chế từ chức đang được Bộ Nội vụ nghiên cứu xây dựng nhưng "văn hóa từ chức" thì không cần đợi bất cứ một quy chế nào. Nó phụ thuộc vào lương tri của mỗi con người.
3. Báo Người lao động phản ánh: Những đòi hỏi của Công ty Cổ phần Bóng đá chuyên nghiệp Việt Nam (VPF) đối với bản quyền truyền hình là rất rõ ràng và cụ thể: Rút ngắn thời hạn bản quyền xuống còn hợp đồng cho mỗi 3 mùa bóng, nâng giá bản quyền từ mức 6 tỉ đồng/mùa tới 12 tỉ đồng, thậm chí 15 tỉ đồng. Tuy nhiên, VFF không thể đáp ứng, còn Tập đoàn An Viên (AVG) thì không chấp nhận. Dù vậy, VFF có thể vẫn phải thuyết phục AVG để có những điều chỉnh hợp đồng theo hướng rút ngắn thời hạn cũng như nhượng bộ một số thương quyền của giải đấu cho VPF.
Theo bản hợp đồng bán bản quyền các giải chuyên nghiệp mà VFF ký với AVG, đối tác này có quyền khai thác thương quyền V-League, Giải Hạng nhất, Cúp Quốc gia trên mọi phương tiện thông tin, truyền thông. Điều này có nghĩa là nếu như căn cứ theo hợp đồng, VPF cũng sẽ phải xin phép AVG nếu sử dụng hình ảnh từ giải đấu.
AVG thừa hiểu rằng hình ảnh của các sân chơi bóng đá chuyên nghiệp trong tương lai gần sẽ không chỉ gói gọn trên sóng truyền hình. Tập đoàn này có thời gian dài tới 20 năm để khai thác hết những nguồn lợi từ bóng đá Việt Nam. Vì thế, Phó Chủ tịch VPF Nguyễn Đức Kiên cho rằng nếu như toàn bộ hình ảnh bóng đá quốc nội nằm trong tay AVG, đó sẽ là một sự phi lý không thể chấp nhận. Đã rất nhiều lần bầu Kiên nhấn mạnh quy định: Bản quyền truyền hình 50% thuộc về VFF, 50% còn lại thuộc về các CLB. Ông cũng đưa ra lý lẽ để đòi lại bản quyền là VFF chưa xin phép các CLB.
Nhiều khả năng kết luận thanh tra sẽ yêu cầu VFF và VPF cùng chung tay khai thác thương quyền các giải bóng đá. Tuy nhiên, chia như thế nào cũng không phải là việc làm đơn giản, nhất là khi VFF đã có giao ước với AVG còn VPF là bên thứ ba, đến sau. Nếu tước bỏ hợp đồng đã ký với AVG, VFF cũng gặp rắc rối to nên cơ quan có thẩm quyền sẽ không thúc ép VFF phải hủy hợp đồng. Hơn nữa, VFF vẫn là cơ quan chịu sự quản lý của Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch (VH-TT-DL). Đó là còn chưa kể tới chuyện Bộ VH-TT-DL từng đồng ý để các liên đoàn thể thao hợp tác với AVG. Hướng đi duy nhất hiện nay thực ra đã có, đó là AVG nhường một phần sóng của mình cho VTV để đơn vị này tự sản xuất. Nếu VTV được tham gia ghi hình, phát sóng thì chắc chắn VPF sẽ không còn quá bức xúc. Khoản tiền VTV mua lại sóng từ AVG mà thực chất là do AVG nhường cho VPF sẽ do VPF toàn quyền thu. Thực ra, đây mới chỉ là ý kiến chủ quan của một số người từng có điều kiện làm việc và cung cấp tư liệu cho đoàn thanh tra. Việc quyết định có lẽ vẫn còn cần phải chờ ý kiến của một cấp cao hơn.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP:
1. Báo Hà Nội mới “Đà Nẵng: Cấm chuyển nhượng nhà chung cư là trái luật”. Bài báo phản ánh: Ngày 10-2, Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật (Bộ Tư pháp) cho biết, trước việc HĐND TP Đà Nẵng ra Nghị quyết 23/2011/NQ-HĐND (ngày 23-12-2011) về hạn chế nhập cư khiến dư luận bức xúc, Cục đã yêu cầu Sở Tư pháp TP Đà Nẵng xem xét tính hợp hiến của văn bản này.
Ngoài vấn đề hạn chế nhập cư, Cục còn đề nghị Sở Tư pháp TP Đà Nẵng kiểm tra và trả lời Cục trước ngày 13-2 căn cứ pháp lý của việc Đà Nẵng đang tạm dừng giải quyết đăng ký thường trú mới đối với các trường hợp không nghề nghiệp ổn định, có chỗ ở là nhà thuê, mượn; cấm chuyển nhượng chung cư và tạm dừng đăng ký với cơ sở kinh doanh dịch vụ cầm đồ. heo ông Lê Hồng Sơn - Cục trưởng Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật, chưa thể kết luận về tính hợp pháp của hàng loạt nội dung nêu trên. Nhưng riêng việc Đà Nẵng cấm chuyển nhượng nhà chung cư là không đúng quy định pháp luật.
2. Báo Pháp luật Việt Nam có bài Khi doanh nghiệp giải thể: Thi hành án trên ... giấy?. Bài báo phản ánh: Nhiều bản án tuyên doanh nghiệp phải trả nợ, tuy nhiên, đến thời điểm án có hiệu lực thì doanh nghiệp đột nhiên “mất tích”. Những khoản nợ như vậy vĩnh viễn bị xếp vào dạng tồn đọng.
Nợ nần chồng chất, Công ty TNHH M.S (có trụ sở tại TP. Hồ Chí Minh) cùng lúc bị hai doanh nghiệp đối tác kiện ra tòa để đòi nợ. Tòa án thành phố đã tuyên buộc Cty M.S phải trả hai nguyên đơn tổng số nợ gần 10 tỷ đồng. uy nhiên, khi cơ quan Thi hành án (THA) đến xác minh tài sản tại Công ty M.S thì thấy công ty này đã biến mất, tài sản còn lại duy nhất là tấm biển công ty đã bị gió giật chỉ còn một nửa. Tại thời điểm này, cơ quan THA cũng chưa hề nhận được văn bản thông báo hay thông tin gì về việc giải thể Cty M.S.
Tương tự, trong một vụ tai nạn giao thông, Cty M.T, chủ sở hữu chiếc xe ben gây tai nạn phải liên đới bồi thường cho gia đình bị hại 50 triệu đồng. Tuy nhiên, khi tìm đến địa chỉ của chi nhánh công ty tại tỉnh Q; chấp hành viên mới phát hiện ra tại địa chỉ công ty khai báo không hề tồn tại một chi nhánh nào như bản án đã tuyên. Xác minh tiếp, Cục Thi hành án dân sự (THADS) tỉnh Q. xác định, công ty trên có trụ sở chính tại TP. Hồ Chí Minh. Uỷ thác cho một đơn vị thuộc thành phố này nhưng khi tiến hành xác minh thì cũng gặp chuyện tương tự: doanh nghiệp đã biến mất. Mãi sau này, sau nhiều công đoạn điều tra, xác minh cơ quan THA mới biết công ty này đã giải thể để… chuyển sang thành lập một công ty mới. Như vậy, về pháp lý, công ty nói trên đương nhiên “thoát” nghĩa vụ THA.
Một báo cáo của Cục THADS TP. Hồ Chí Minh cho biết: số liệu thống kê tạm thời cho thấy thành phố hiện có khoảng 250 doanh nghiệp phải THA thuộc tình trạng này. Luật Doanh nghiệp quy định trình tự, thủ tục đối với các doanh nghiệp xin giải thể hợp pháp và Luật Phá sản cũng quy định thủ tục chặt chẽ với doanh nghiệp trong tình trạng phá sản. Tuy nhiên, trong thực tế có loại doanh nghiệp mất tích mà pháp luật không điều chỉnh. Loại doanh nghiệp này, theo Cục THADS TP. Hồ Chí Minh thường chỉ đăng ký vốn điều lệ mà không có hiện vật, khi mất tích trên thị trường đã để lại món nợ phải THA. Trong khi đó, theo nhận định của Cục THADS thành phố, các thành viên sáng lập các doanh nghiệp mất tích lại ung dung đi đăng ký thành lập công ty trách nhiệm hữu hạn mới.
Lý giải việc nhiều doanh nghiệp trong đó có cả doanh nghiệp nhà nước bị giải thể nhưng cơ quan THA không biết, theo Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục THADS (Bộ Tư pháp), Luật THADS quy định trường hợp giải thể thì cơ quan có thẩm quyền ra quyết định giải thể phải thông báo cho cơ quan THADS biết trước khi ra quyết định. Tuy nhiên, theo ông Thủy, nội dung này rất khó thực hiện trên thực tế do cơ quan có thẩm quyền giải thể doanh nghiệp (cơ quan đăng ký kinh doanh) không thể biết doanh nghiệp nào đang phát sinh tranh chấp với ai, tại địa bàn nào để thông báo.
Cũng theo ông Thủy, việc chuyển giao quyền, nghĩa vụ THA đối với doanh nghiệp nhà nước đã cổ phần hóa cũng khó khăn. Theo quy định tại điểm e, khoản 1 Điều 54 Luật THADS trường hợp doanh nghiệp thực hiện chuyển đổi thành công ty cổ phần mà trước đó chưa thực hiện quyền, nghĩa vụ THA của mình thì sau khi chuyển đổi, doanh nghiệp đó tiếp tục thực hiện quyền, nghĩa vụ THA. Tuy nhiên, Điều 10 Nghị định 109/CP ngày 26/6/2007 về việc chuyển doanh nghiệp 100% vốn nhà nước thành công ty cổ phần thì công ty cổ phần không có trách nhiệm thanh toán khoản nợ của doanh nghiệp nhà nước đã chuyển đổi, công ty cổ phần không được bàn giao trách nhiệm thanh toán.
Chính quy định vênh nhau nói trên gây khó khăn cho quá trình THA, trong đó nhiều bản án vĩnh viễn không được thi hành khi doanh nghiệp đã giải thể. Để tránh việc doanh nghiệp trốn THA bằng giải thể, nhiều biện pháp đã được thực hiện như bêu tên doanh nghiệp lên phương tiện truyền thông, kê biên tài sản khi có dấu hiệu tẩu tán, siết chặt quản lý trên địa bàn…, tuy nhiên, các giải pháp trên chỉ là tình thế. Quan trọng là nhiều quy định của pháp luật về THADS và các quy định liên quan như Luật Doanh nghiệp còn nhiều kẽ hở và nhiều điểm vênh nhau. Do đó, sửa luật để có một hệ thống đầy đủ, thống nhất là giải pháp lâu dài.
3. Báo Đầu tư chứng khoán có bài Mua đấu giá, 2 năm vẫn chưa nhận được nhà. Bài báo phản ánh: Đó là trường hợp mua nhà qua đấu giá tài sản thế chấp trong vụ Vietinbank kiện đòi nợ Công ty Bắc Sơn. Sau 5 năm khởi kiện, Vietinbank vẫn chưa thu hồi được khoản nợ gốc và lãi vay từ Công ty TNHH Bắc Sơn. Những nút thắt trong thi hành án còn khiến một công dân rơi vào tình thế “trở đi mắc núi, trở lại mắc sông” khi mua đấu giá ngôi nhà số 194 Phố Huế (Hà Nội), tài sản thế chấp trong vụ kiện.
Sau khi Vietinbank khởi kiện Công ty Bắc Sơn, hai bên đã thỏa thuận hòa giải và được TAND TP Hà Nội có Quyết định số 143/QĐST-KDTM công nhận thỏa thuận hòa giải. Theo đó, Công ty Bắc Sơn sẽ bán đấu giá ngôi nhà số 194 Phố Huế (trụ sở Công ty, là tài sản thế chấp) để trả khoản nợ 15 tỷ đồng đã vay Vietinbank từ năm 2002. Đến tháng 3/2009, Vietinbank có đơn đề nghị cơ quan thi hành án xử lý tài sản thế chấp để thu hồi nợ. Ngày 24/4/2009, Cơ quan thi hành án quận Hai Bà Trưng (Hà Nội) đã kê biên ngôi nhà số 194 Phố Huế. Vietinbank và Công ty Bắc Sơn thỏa thuận với nhau giá kê biên là 34,9 tỷ đồng. Ông Hoàng Ngọc Minh, Giám đốc Công ty Bắc Sơn và người nhà xin lùi lại thời gian 1 tháng để tự bán ngôi nhà 194 Phố Huế (ngôi nhà thuộc sở hữu của gia đình ông Minh). Hết thời hạn, ông Minh không tự bán được và không thống nhất được với Vietinbank về việc lựa chọn tổ chức bán đấu giá. Bởi vậy, Chi cục Thi hành án dân sự quận Hai Bà Trưng đã ký hợp đồng ủy quyền cho CTCP Bán đấu giá Hà Nội bán với giá khởi điểm 34,9 tỷ đồng. Hết thời hạn, không có khách mua nhà, theo quy định, cơ quan thi hành án ra quyết định giảm giá 10%, giá mới là 31,4 tỷ đồng và tiếp tục ủy quyền cho CTCP Bán đấu giá Hà Nội.
Ngày 24/8/2009, CTCP Bán đấu giá Hà Nội tổ chức bán đấu giá ngôi nhà số 194 Phố Huế và người trúng đấu giá là ông Đặng Văn Thoán, với số tiền 31,5 tỷ đồng. Ông Thoán đã nộp đủ tiền và CTCP Bán đấu giá Hà Nội chuyển số tiền đó vào tài khoản tạm giữ của Chi cục Thi hành án dân sự quận Hai Bà Trưng. Tuy nhiên, ngày 4/9/2009, Viện KSND tối cao kháng nghị Quyết định số 143 với nội dung: “Tạm đình chỉ thi hành quyết định công nhận thỏa thuận của các đương sự…, chờ kết quả xử giám đốc thẩm”. Quyết định giám đốc thẩm của TAND tối cao đã tuyên hủy Quyết định số 143 công nhận thỏa thuận hòa giải của các đương sự và giao TAND TP Hà Nội xét xử lại. Do đó, Chi cục Thi hành án dân sự quận Hai Bà Trưng đã đình chỉ thi hành Quyết định số 143 (vẫn giữ số tiền 31,5 tỷ đồng, chưa giao nhà cho ông Thoán, chưa chuyển tiền cho Vietinbank).
Đến nay, Tòa án và Viện Kiểm sát vẫn chưa thống nhất quan điểm về hiệu lực của hợp đồng tín dụng, hợp đồng thế chấp bảo lãnh trong vụ kiện đòi nợ nêu trên. Theo Viện Kiểm sát, giấy tờ gốc về quyền sở hữu nhà và quyền sử dụng đất tại số 194 Phố Huế ở thời điểm các bên ký kết hợp đồng thế chấp bảo lãnh vẫn chưa đứng tên ông Hoàng Đình Mậu, Giám đốc Công ty Bắc Sơn (ông Minh lên làm Giám đốc sau khi bố là ông Mậu qua đời), người đã ký hợp đồng vay nợ. Ông Mậu ký hợp đồng mà không thông qua Hội đồng thành viên, việc làm của ông Mậu là quá thẩm quyền, vi phạm pháp luật nên giao dịch này là vô hiệu.
Trong khi đó, Tòa án cho rằng, dù chưa có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, song thực tế vợ chồng ông Mậu là chủ ngôi nhà số 194 Phố Huế. Quá trình giải quyết vụ kiện, bà Nguyễn Thị Thu Hồng, vợ ông Mậu và các con đều đồng ý giao ngôi nhà cho Vietinbank để xử lý thu hồi nợ. Bởi vậy, Tòa chấp nhận yêu cầu khởi kiện của Vietinbank, ngân hàng này có quyền yêu cầu cơ quan thi hành án xử lý tài sản thế chấp để thu hồi nợ. Trong suốt thời gian đó, người mua trúng đấu giá ngôi nhà số 94 Phố Huế là ông Thoán liên tục có đơn thư khiếu nại, kêu cứu gửi nhiều cơ quan chức năng, bởi sau hơn 2 năm kể từ khi nộp toàn bộ số tiền mua nhà 31,5 tỷ đồng, ông Thoán vẫn chưa nhận được nhà. Nguyện vọng của ông Thoán rất đơn giản: “Tôi là người mua ngay tình, trúng đấu giá có hợp đồng, có công chứng, có trả đủ tiền và không liên quan đến tranh chấp của các bên, nên tôi đề nghị gia đình ông Hoàng Ngọc Minh trả lại nhà, đề nghị cơ quan chức năng đảm bảo quyền lợi hợp pháp cho tôi”.
Được biết, TAND TP Hà Nội đã xét xử sơ thẩm vụ kiện Vietinbank đòi nợ Công ty Bắc Sơn, Viện KSND tối cao có quyết định kháng nghị một phần đối với bản án sơ thẩm và hiện vụ kiện đang được Toà phúc thẩm thụ lý. Ông Thoán đang chờ bản án phúc thẩm và hy vọng Viện KSND tối cao không tiếp tục kháng nghị lần cuối theo thủ tục tái thẩm để nhận được nhà.