I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Sài Gòn giải phóng phản ánh: Ngày 3-11, UBND TP Hà Nội có cuộc họp với đại diện các bộ, ngành Trung ương về việc điều chỉnh giờ làm việc, học tập, góp phần giảm ùn tắc giao thông trên địa bàn. Tại đây, đại diện các bộ, ngành đều khẳng định sự đồng thuận với phương án do TP Hà Nội đề ra. Phó Chánh Văn phòng Bộ GD-ĐT Nguyễn Đình Mạnh cho biết, ông ủng hộ việc điều chỉnh giờ làm theo hướng hạn chế tối đa ảnh hưởng, xáo trộn trong đời sống, sinh hoạt của nhân dân.
Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Văn Khôi cho biết, phạm vi điều chỉnh giờ làm việc sẽ thực hiện trong 10 quận nội thành và huyện Thanh Trì, Từ Liêm, nơi tập trung nhiều cơ quan, công sở, trường học và có mật độ phương tiện giao thông lớn. Bên cạnh việc điều chỉnh giờ học, giờ làm cũng sẽ yêu cầu hệ thống xe buýt kéo dài thời gian hoạt động trong khung giờ cao điểm, sáng từ 6 giờ - 9 giờ, chiều từ 16 giờ - 19 giờ. Sở GD-ĐT cũng sẽ nghiên cứu để điều chỉnh cục bộ giờ học, tan lớp của từng trường để bảo đảm ít ảnh hưởng nhất đến học sinh, phụ huynh… Ông Khôi cũng cho biết, những ý kiến đóng góp cụ thể về điều chỉnh giờ cho từng đối tượng, TP sẽ nghiêm túc tiếp thu, nghiên cứu, tổng hợp, sớm hoàn thành trình Chính phủ.
2. Báo Thanh niên có bài Rảnh. Bài báo phản ánh: Tôi thật sự choáng khi đọc tin “Luật Nhà văn được đưa vào dự kiến chương trình xây dựng pháp luật của Quốc hội (QH) khóa 13”. Luật Nhà văn là luật gì nhỉ? Tôi tự hỏi mình, vì nhất thời cũng không biết hỏi ai. Mỗi năm QH nhóm họp hai lần, và mỗi lần họp đều phải nghiên cứu, góp ý và thông qua rất nhiều sắc luật.
Nhiều đại biểu QH đã than rằng nếu mỗi tuần phải đọc tới 20 kg tài liệu dự luật thì không biết lấy đâu ra thời gian để đọc cho kỹ đặng còn góp ý xây dựng luật. Vậy mà vẫn đang còn rất nhiều dự luật quan trọng và cấp thiết tới kinh tế, an ninh, quốc phòng của đất nước chưa được QH xây dựng và thông qua. Điển hình như luật Biển, luật Trưng cầu dân ý, luật Đạo đức cán bộ, luật Biểu tình... Thì nay lại nảy ra luật Nhà văn, một dự luật mà tuy chưa được đọc văn bản, mới nghe tên thôi, đã có rất nhiều đại biểu QH kêu lên là không hiểu gì cả, thậm chí còn lẫn lộn không rõ là luật Nhà văn hay luật Nhà thơ và không thể có thời gian góp ý cho một dự luật “trên trời” như thế.
Vậy thì ở đây phải đặt ra câu hỏi: những người có trách nhiệm đã nghĩ như thế nào khi đưa những luật hoàn toàn không có trong cuộc sống và không thể đưa vào cuộc sống như luật Nhà văn vào chương trình dự thảo luật của mình? Nếu có từ nào để diễn tả cảm xúc về ý tưởng luật này, từ đó là: rảnh thiệt.
3. Báo Người lao động phản ánh: Sau 4 ngày làm việc, kỳ họp Đại hội đồng Interpol lần thứ 80 đã bế mạc tại Hà Nội ngày 3-11. Trong 4 ngày làm việc, các đại biểu đã ủng hộ và nhất trí với một loạt biện pháp nhằm củng cố và xây dựng tổ chức Interpol ngày càng phát triển hơn, cũng như việc phát triển các mối quan hệ đối tác và các giải pháp sáng tạo trong đấu tranh chống tội phạm thế kỷ XXI. Các cuộc thảo luận phản ánh cam kết và mong muốn mạnh mẽ của Interpol sẵn sàng đối mặt với những thách thức của thế kỷ XXI.
Một trong những giải pháp quan trọng được đưa ra trong kỳ họp là việc xử lý dữ liệu để bảo đảm rằng các quốc gia thành viên đều được tiếp cận và chia sẻ thông tin mới nhất và theo cách hiện đại nhất, trong đó đặc biệt nhấn mạnh đến việc chia sẻ thông tin về cướp biển, tội phạm buôn bán vũ khí...
Báo cũng phản ánh: Vụ nổ bình gas rạng sáng ngày 3-11 tại nhà 25, ngõ 22 Tạ Quang Bửu, quận Hai Bà Trưng - Hà Nội đã gây bàng hoàng cho người dân. Đây là ngôi nhà của anh Trần Nhật Minh (SN 1968) và vợ là chị Nguyễn Thị Thu Ngân (SN 1974).
Hàng ngàn người dân theo dõi việc giải cứu hai cháu bé con vợ chồng anh Minh là Trần Ngọc Tâm (SN 1996) và Trần Duy Anh (SN 2005) bị chôn vùi trong đống bê tông đổ nát. Phải gần 5 giờ sau khi vụ nổ xảy ra, cháu Duy Anh mới được đưa ra khỏi đống đổ nát và hơn một giờ sau mới đưa được cháu Tâm ra ngoài. Cả hai cháu bé được đưa đến Bệnh viện Việt – Đức nhưng đã chết.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP:
1. Báo Pháp luật Việt Nam có bài Chủ tịch UBND huyện Từ Liêm... “đánh đố“ người dân. Bài báo phản ánh: Một vụ việc cấp sổ đỏ dựa trên hợp đồng công chứng trái pháp luật đã được Sở Tài nguyên và Môi trường nhắc nhở phải kiểm tra, xem xét lại nhưng Chủ tịch UBND huyện Từ Liêm vẫn phớt lờ và còn đưa ra thông báo kiểu đánh đố người dân.
(…) Với hợp đồng trái pháp luật trên và đang có tố cáo của công dân thì không thể chuyển quyền sử dụng đất. Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội đã có công văn 586/STNMT-TTr (ngày 12/7/2011) gửi UBND huyện và Văn phòng đăng ký nhà đất huyện Từ Liêm, yêu cầu kiểm tra, xác minh sự việc. Nếu đúng như kết luận của CQĐT và Thanh tra Sở Tư pháp thì phải thực hiện việc thu hồi sổ đỏ đã cấp theo quy định tại Điều 25, Nghị định 88/2009/NĐ-CP. Mặc dù các cơ quan chức năng, đặc biệt là Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội đã thụ lý giải quyết đơn tố cáo của các con cụ Cát và có kết luận việc ký kết, công chứng hợp đồng là trái pháp luật, yêu cầu UBND huyện Từ Liêm xem xét lại thủ tục cấp sổ đỏ cho ông Lê Văn Tuấn và Trần Duy Thắng. Tuy nhiên, UBND huyện Từ Liêm đã phớt lờ những sai phạm đã được làm sáng tỏ và phớt lờ cả chỉ đạo về chuyên môn của Sở Tài nguyên và Môi trường vẫn cấp và giao sổ đỏ cho ông Tuấn, ông Thắng.
Trong Thông báo 544/TB-UBND ngày 30/9/2011, Chủ tịch UBND huyện Từ Liêm khẳng định, các bản hợp đồng chuyển nhượng và tặng cho quyền sử dụng đất trên do VPCC A9 công chứng là “đầy đủ và hợp lệ”. Vì thế, UBND huyện Từ Liêm đã cấp sổ đỏ và không có cơ sở để thu hồi lại các sổ đỏ đã cấp. Để làm cho có lệ, UBND huyện chỉ đạo Văn Phòng đăng ký nhà đất tạm thời giữ lại 2 sổ đỏ đã cấp cho ông Thắng và ông Tuấn, đồng thời ra “tối hậu thư” cho ông Trần Duy Toàn, người khiếu nại, trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận được thông báo của UBND huyện phải có quyết định của tòa án tuyên bố hai hợp đồng trái pháp luật trên là vô hiệu, nếu không sẽ vẫn trả sổ đỏ cho ông Thắng và ông Tuấn. Nhưng trong thời hạn 30 ngày thì tòa án không thể giải quyết được một vụ kiện, thậm chí là chưa thể thụ lý đơn kiện cũng chưa xong trong bối cảnh việc thụ lý tranh chấp đất đai vừa nhiêu khê vừa, phức tạp và tốn nhiều thời gian. Điều kiện mà UBND huyện Từ Liêm đưa ra không khác gì… đánh đố dân.
Những sai phạm trong vụ việc này đã quá rõ ràng. Việc UBND huyện Từ Liêm cố tình cấp sổ đỏ bằng một bộ hồ sơ trái pháp luật đặt ra nhiều nghi vấn tiêu cực trong dư luận quần chúng nhân dân. Những lý do gì khiến UBND huyện Từ Liêm bỏ qua những sai phạm này? Theo phản ánh của ông Trần Duy Toàn thì gốc rễ của vụ việc liên quan đến Văn phòng đăng ký nhà đất huyện Từ Liêm.
2. Báo Nhân dân điện tử có bài Khởi tố vụ án hình sự liên quan việc thi hành án ở số nhà 194 phố Huế, Hà Nội. Bài báo phản ánh: Ngày 28-10-2011, Thủ trưởng cơ quan điều tra Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao Nguyễn Hải Phong, đã ký Quyết định số 27/VKSTC-C6 Khởi tố vụ án hình sự liên quan việc thi hành án ở số nhà 194 phố Huế, Hà Nội. Quyết định nêu rõ, căn cứ kết quả kiểm tra, xác minh tin báo, tố giác tội phạm trên Báo Nhân Dân ngày 12-8-2011 có bài "Vụ thi hành án gây bức xúc dư luận ở Hà Nội" liên quan việc Chi cục Thi hành án dân sự quận Hai Bà Trưng, thành phố Hà Nội tổ chức cưỡng chế giao nhà số 194 phố Huế, phường Ngô Thì Nhậm, quận Hai Bà Trưng, thành phố Hà Nội; Cơ quan điều tra Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao đã xác định:
Ngày 21-12-2010, Tòa án Nhân dân tối cao xét xử giám đốc thẩm đối với quyết định công nhận sự thỏa thuận của các đương sự số 143/QÐST-KDTM ngày 20 - 12 - 2007 của Tòa án Nhân dân thành phố Hà Nội. Hội đồng xét xử giám đốc thẩm đã ra quyết định số 18/KDTM-GÐT hủy Quyết định công nhận sự thỏa thuận của các đương sự số 143/QÐST-KDTM ngày 20-12-2007 của Tòa án Nhân dân thành phố Hà Nội, giao hồ sơ vụ án cho Tòa án Nhân dân thành phố Hà Nội để xét xử sơ thẩm lại theo đúng quy định của pháp luật. Sau khi nhận hồ sơ, Tòa án Nhân dân thành phố Hà Nội đã có thông báo việc thụ lý lại vụ án số 517/TB-TLVA ngày 23-6-2011 nhưng Chấp hành viên - Chi cục trưởng Chi cục Thi hành án dân sự quận Hai Bà Trưng, thành phố Hà Nội vẫn ra quyết định cưỡng chế giao nhà số 07/QÐ-THA ngày 28-6-2011; đồng thời ngày 7-7-2011 đã tổ chức cưỡng chế giao nhà số 194 phố Huế, phường Ngô Thì Nhậm, quận Hai Bà Trưng, thành phố Hà Nội cho người mua trúng đấu giá là trái pháp luật thi hành án dân sự, gây thiệt hại nghiêm trọng cho các bên đương sự.
Sau khi xác định có dấu hiệu của tội phạm, Thủ trưởng cơ quan điều tra Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao đã quyết định khởi tố vụ án hình sự về tội "Ra quyết định trái pháp luật" quy định tại Ðiều 296 Bộ luật Hình sự xảy ra tại Chi cục Thi hành án dân sự quận Hai Bà Trưng, thành phố Hà Nội.
3. Trang web Báo Công an thành phố Hồ Chí Minh có bài Hòa giải đến chết vẫn chưa thi hành được bản án. Bài báo phản ánh: Từ năm 2009 đến nay, bà Huỳnh Thị Mỹ Lệ (SN 1963, ngụ ấp Thạnh Hưng 2, xã Thạnh Hưng, huyện Cờ Đỏ, TP. Cần Thơ) nhiều lần đến Chi cục Thi hành án huyện Cờ Đỏ đề nghị được thi hành bản án nhưng cán bộ cục bảo “chờ cho đến khi bị đơn chết vẫn chưa thi hành được bản án”.
Tìm đến Trạm liên lạc và phát hành Báo CATP tại Cần Thơ, bà Mỹ Lệ cùng người thân là anh Huỳnh Ngọc Minh Tuấn không giấu được bức xúc. Ngày 19-3-2003, khi biết ông Hồ Thanh Xuân (SN 1967) và bà Bùi Thị Bé (SN 1964, ngụ ấp Thạnh Quới 1, xã Trung Hưng) có ý định chuyển nhượng hai thửa đất với tổng diện tích 689m2 tọa lạc cùng ấp Thạnh Quới 1 với giá 160 chỉ vàng 24K, bà Lệ đã mua thửa đất trên. Theo hợp đồng đã ký, bà Lệ chuyển cho ông Xuân - bà Bé 80 chỉ vàng 24K, số còn lại sẽ trả đủ khi thực hiện xong thủ tục chuyển nhượng. Thế nhưng ông Xuân - bà Bé không thực hiện hợp đồng và chiếm đoạt 80 chỉ vàng 24K đã nhận.
Sau nhiều năm nài nỉ đối tác trả lại vàng nhưng bất thành, bà Lệ đành nhờ chính quyền địa phương can thiệp. Năm 2009, UBND huyện Cờ Đỏ tổ chức hòa giải. Ông Xuân - bà Bé thống nhất trả lại số vàng đã nhận, nhưng bà Bé hứa suông nên bà Lệ khởi kiện tại TAND huyện. Ngày 18-9-2009, TAND huyện Cờ Đỏ đưa vụ việc ra xét xử, buộc ông Xuân - bà Bé có nghĩa vụ hoàn trả cho bà Lệ 80 chỉ vàng 24K.
Ngày 26-10-2009, Thi hành án dân sự huyện Cờ Đỏ đã ra Quyết định số 52/QĐ-THA thi hành án theo yêu cầu của bà Lệ. Thế nhưng hơn ba năm nay gia đình bà Lệ vẫn mỏi mòn chờ Cục Thi hành án. Anh Tuấn bức xúc: “Bản án có hiệu lực và hết thời gian thi hành nhưng Cục Thi hành án lại mời bị đơn lên hòa giải. Đến nay, ông Xuân đã chết nhưng vẫn chưa thi hành xong bản án”. Được biết, mới đây Chi cục Thi hành án huyện Cờ Đỏ mới gửi hồ sơ đến Trung tâm bán đấu giá tài sản TP. Cần Thơ (thuộc Sở Tư pháp TP. Cần Thơ) để phát mãi tài sản theo đúng trình tự pháp luật.
Chúng tôi thật sự ngạc nhiên trước kiểu hành xử kỳ lạ của Chi cục Thi hành án huyện Cờ Đỏ. Khi bản án có hiệu lực, bị đơn có tài sản đảm bảo thi hành án nhưng cán bộ Chi cục Thi hành án lại hành dân như thế.
4. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài Kẽ hở làm "rơi" vật chứng. Bài báo phản ánh: Theo luật, cơ quan thi hành án có trách nhiệm bảo quản vật chứng kể từ khi tòa nhận hồ sơ, thụ lý vụ án chứ không phải từ khi tòa có quyết định đưa vụ án ra xét xử. BLTTHS quy định rất rõ trách nhiệm bảo quản vật chứng vụ án trong từng giai đoạn điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án nhưng thực tế vẫn xảy ra tình trạng vật chứng bị thất lạc, các cơ quan liên quan đùn đẩy trách nhiệm cho nhau. Mới đây, TAND TP.HCM đã trả hồ sơ cho VKS cùng cấp để điều tra bổ sung vụ án giết người do NTH thực hiện. “Trong vụ này, đây đã là lần trả hồ sơ thứ ba nhưng xem ra kết quả cũng sẽ không được làm rõ hơn bởi nhiều vật chứng quan trọng như các mẫu tóc, vết máu, áo quần, điện thoại cứ bị… mất dần sau mỗi lần hoàn trả hồ sơ” - vị thẩm phán giải quyết vụ án cho biết. Theo vị thẩm phán trên, thời gian qua, việc vật chứng trong án hình sự bị thất lạc, bị mất trong giai đoạn tòa chuẩn bị xét xử vẫn xảy ra nhưng lại không truy trách nhiệm được dù BLTTHS hiện hành quy định rõ về mốc thời gian và cơ quan chịu trách nhiệm bảo quản vật chứng. Có thực tế này vì Thông tư số 06 ngày 5-7-2007 của Bộ Tư pháp (hướng dẫn thực hiện một số thủ tục hành chính trong hoạt động thi hành án dân sự) có điểm không đúng với tinh thần của BLTTHS.
(…) Như vậy, cơ quan thi hành án có trách nhiệm bảo quản vật chứng kể từ khi tòa nhận hồ sơ và thụ lý vụ án. Thế nhưng Tiểu mục 1 Mục II Thông tư 06 lại hướng dẫn cơ quan thi hành án chịu trách nhiệm tiếp nhận, bảo quản vật chứng, tài sản do cơ quan công an hoặc cơ quan điều tra chuyển giao kể từ khi tòa án có quyết định đưa vụ án ra xét xử. Với hướng dẫn này, trong giai đoạn chuẩn bị trước khi tòa có quyết định đưa vụ án ra xử (từ một tháng đến ba tháng tùy loại tội phạm), vật chứng sẽ không biết giao cho cơ quan nào bảo quản. Dựa theo khoản 2 Điều 75 BLTTHS thì cơ quan điều tra không còn nghĩa vụ phải bảo quản vật chứng vì giai đoạn điều tra, truy tố đã kết thúc. Chưa kể, điểm b khoản 2 Điều 21 Thông tư liên tịch số 05 ngày 7-9-2005 của VKSND Tối cao - Bộ Công an - Bộ Quốc phòng cũng hướng dẫn rõ: Trường hợp vật chứng được bảo quản tại kho của cơ quan công an thì khi ra quyết định truy tố, VKS ra quyết định chuyển vật chứng từ kho vật chứng của cơ quan công an sang kho vật chứng của cơ quan thi hành án. Tuy nhiên, khi cơ quan công an, VKS chuyển giao vật chứng thì cơ quan thi hành án từ chối không tiếp nhận vì tòa chưa có quyết định đưa vụ án ra xét xử như hướng dẫn trong Thông tư 06.
Trước hướng dẫn tréo ngoe của Thông tư 06 so với BLTTHS và Thông tư 05, không chỉ riêng TP.HCM mà ở nhiều địa phương khác đã xảy ra tình trạng đùn đẩy trách nhiệm bảo quản vật chứng giữa cơ quan điều tra và cơ quan thi hành án dân sự trong giai đoạn tòa chuẩn bị xét xử. Đến khi vật chứng có bị mất thì cũng không biết ai sẽ phải chịu trách nhiệm. Trong các cuộc họp nghiệp vụ của ngành kiểm sát, vấn đề trên luôn được đưa ra bàn luận bởi lẽ hiện nay, kho tang vật chứng của công an các tỉnh, thành luôn trong tình trạng quá tải. Được biết hiện nay mỗi địa phương vận dụng một kiểu. Chẳng hạn ở Hà Nội, cơ quan thi hành án dân sự vẫn tiếp nhận vật chứng theo quy định của BLTTHS. Còn tại Khánh Hòa và Thái Nguyên, cơ quan thi hành án lại không nhận vật chứng trước khi tòa có quyết định đưa vụ án ra xét xử. Riêng ngành tòa án tỉnh Thái Nguyên thì không nhận hồ sơ vụ án (dù đã có cáo trạng truy tố) nếu trong hồ sơ không có biên bản giao nhận vật chứng giữa cơ quan điều tra và cơ quan thi hành án.
Theo một kiểm sát viên VKSND TP.HCM, để việc bảo quản vật chứng trong giai đoạn xét xử được thực hiện thống nhất, đã đến lúc các cơ quan có thẩm quyền phải xem xét sửa đổi hướng dẫn trong Thông tư 06 cho phù hợp với BLTTHS.