I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG VẤN ĐỀ NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo điện tử Chính phủ đưa tin: Ngày 3/4, tại TP Hồ Chí Minh, Đảng ủy Công an Trung ương và Bộ Công an tổ chức lễ trao tặng Huân chương Quân công, Huân chương Chiến công và Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ cho các tập thể, cá nhân thuộc Bộ Công an.
2. Trang Cafef.vn có bài Ngân hàng: Lách để lên tập đoàn? Bài báo phản ánh: Với việc đa dạng ngành nghề kinh doanh, các NHTM có thể tận dụng công ty con để đẩy mạnh cho vay trong bối cảnh bị trói bởi room tăng trưởng tín dụng và các tỷ lệ an toàn khác.
Theo một chuyên gia NH, NHNN đã có quy định về tỷ lệ góp vốn hoặc thành lập công ty con, nhưng cũng cần phải có những cơ chế giám sát đặc biệt để hạn chế việc các NHTM lợi dụng quyền lợi này để hoạt động đầu tư chéo, lạm dụng mối quan hệ sở hữu, quản trị, điều hành của mô hình công ty mẹ, công ty con, gây mất an toàn cho hoạt động của ngân hàng trong tập đoàn. Vấn đề được nhiều chuyên gia đặt ra là trong bối cảnh thị trường BĐS, chứng khoán đang ảm đạm, tại sao các NH lại có ý định thành lập công ty con liên quan đến các hoạt động ở các lĩnh vực này?
Giải thích vấn đề này, trưởng phòng ngoại hối của một NHCP cho biết, thực tế các công ty đầu tư tài chính trực thuộc các NHTM hiện nay không chỉ thực hiện các ngành nghề kinh doanh như góp vốn mua cổ phần của doanh nghiệp, quỹ đầu tư…mà còn có thể thực hiện nhiều nghiệp vụ như một NH bình thường: nhận tiền gửi, phát hành chứng chỉ tiền gửi, kỳ phiếu, tín phiếu, trái phiếu để huy động vốn của tổ chức, vay vốn của tổ chức tín dụng; đặc biệt cho vay, bảo lãnh NH, tiếp nhận vốn ủy thác của tổ chức, cá nhân và ủy thác cho TCTD thực hiện cấp tín dụng, tham gia thị trường tiền tệ, cung ứng dịch vụ ngoại hối…
Với đa dạng ngành nghề kinh doanh này, các NHTM có thể tận dụng công ty con để đẩy mạnh cho vay trong bối cảnh các NHTM đang bị “room” tăng trưởng tín dụng không quá 20% cũng như các tỷ lệ an toàn khác do NHNN quy định. Khi NHNN áp trần lãi suất huy động không quá 14%/năm dựa trên quy định xử phạt của Luật Tổ chức tín dụng, các NHTM đã hạn chế việc lách luật huy động. Tuy nhiên, việc thỏa thuận lãi suất huy động giữa NH và khách hàng đã bắt đầu biến tướng dưới hình thức tinh vi hơn như hợp đồng ủy thác đầu tư ở các công ty con trực thuộc ngân hàng. Theo đó mức lợi nhuận ủy thác đầu tư cao vượt trần huy động sẽ không bị giới hạn bởi quy định lãi suất của NHNN.
Dòng vốn huy động cao từ các công ty con có thể được chuyển qua NH mẹ để đảm bảo thanh khoản hoặc cho vay. Chưa kể, nhiều NHTM lớn còn thông qua công ty con để ngã giá thỏa thuận lãi suất gửi tiết kiệm tại các NH nhỏ nhằm kiếm lợi.
Tình trạng này năm ngoái đã được NHNN cảnh báo và đề nghị NHNN chi nhánh các tỉnh, thành phố kiểm ta lượng tiền gửi của các tổ chức tại các NHTM nhỏ Tuy nhiên, dự báo năm nay tình trạng này vẫn có thể xảy ra. Bởi theo quy định mới từ NHNN, các NHTM không được gửi tiền lẫn nhau, các NHTM có vốn huy động rẻ chưa có nhu cầu giải ngân trong ngắn hạn sẽ sử dụng vốn giá cao của công ty con để giải quyết thanh khoản.
3. Báo VietNamPlus đưa tin: Đúng 11 giờ 30 ngày 3/4, sau ba ngày nỗ lực tìm kiếm, nạn nhân cuối cùng trong vụ tai nạn thương tâm xảy ra tại xã Nam Thành, huyện Yên Thành, Nghệ An đã được lực lượng cứu nạn cứu hộ tìm thấy. Nạn nhân là anh Nguyễn Thọ Vũ, thường trú tại xóm Hợp Thành, xã Nam Thành, huyện Yên Thành.
Ngay sau khi đưa nạn nhân ra khỏi hiện trường, lực lượng cứu nạn cứu hộ đã phối hợp với chính quyền địa phương và gia đình tổ chức việc khâm liệm và làm các thủ tục cần thiết để mai táng nạn nhân.
Như vậy, sau ba ngày nỗ lực tìm kiếm, bất chấp thời gian và những khó khăn về địa hình, thời tiết, công việc tìm kiếm các nạn nhân đã kết thúc.
II- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Pháp luật Việt Nam có bài Cán bộ còn “sinh sự” từ... thủ tục hành chính. Bài báo phản ánh: Hôm 02-4, lần đầu tiên, một chỉ số đo lường khách quan về hiệu quả quản trị và hành chính công (PAPI) cấp tỉnh ở Việt Nam từ đánh giá của người dân được công bố.
Mức độ hiệu quả khác nhau ở những khía cạnh khác nhau giữa các địa phương nhưng có thể chia 30 tỉnh, TP được điều tra thành 4 nhóm có vị trí xếp hạng ở 4 cấp độ khác nhau. Các địa phương có điểm cao nhất là TP.HCM, Hà Tĩnh, Đà Nẵng, Bình Định, Thừa Thiên Huế. Nếu chỉ so sánh 4 TP lớn thì “không mấy bất ngờ” khi Hà Nội có chỉ số PAPI đứng cuối bảng, sau Hải Phòng, Đà Nẵng, còn TP.HCM có PAPI cao nhất.
Hải Dương là tỉnh thực hiện tốt nhất sự tham gia của người dân với tư cách là đối tượng thụ hưởng và thực thi chính sách, tham gia vào qui trình hoạch định chính sách, với điểm số cao hơn đáng kể so với 3 địa phương tiếp theo là Bình Định, Hà Nội và TP.HCM. Trong khi Hà Nội là nơi có số người biết về “Pháp lệnh thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn” thấp, chỉ đạt 16% thì ở Đà Nẵng là 71%.
Kết quả khảo sát cho thấy, không có sự khác biệt giữa các địa phương về mức độ công khai, minh bạch; nhưng tính công khai, minh bạch của các cơ quan cấp cơ sở còn chưa được thực hiện nghiêm túc khi 68% người được hỏi chưa từng đọc thông tin liên quan đến thu chi ngân sách xã/phường, quy hoạch/kế hoạch sử dụng đất.
Ông Đặng Ngọc Dinh (Giám đốc Trung tâm nghiên cứu phát triển hỗ trợ cộng đồng (CECODES) cho biết, so với kết quả khảo sát năm trước, năm 2010, người dân đánh giá cao nhất về chuyển biến trong dịch vụ công, hành chính công, thể hiện sự thành công lớn của nền kinh tế Việt Nam; trong đó, việc chuyển chứng thực về cấp cơ sở được coi là đáp ứng hiệu quả nhất yêu cầu của người dân.
Tuy đã có nhiều chuyển biến nhưng “điểm yếu của quản trị và hành chính công chính là các thủ tục hành chính công và sự nghiệp công vẫn đang tạo kẽ hở cho cán bộ, công chức “sinh sự”, dân chưa thực sự hài lòng” – ông Thang Văn Phúc, nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ cho biết.
Kết quả khảo sát cũng chỉ ra rằng, kiểm soát tham nhũng trong cung ứng dịch vụ công là chưa hiệu quả vì “hiện tượng hối lộ khá phổ biến”. Không có địa phương nào trong số 30 địa phương khảo sát là không có hiện tượng tham nhũng vặt như sử dụng công quĩ vào mục đích riêng, nhận hối lộ khi làm giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hay cấp giấy phép xây dựng…
Tuy nhiên, chống tham nhũng là lâu dài, không thể thấy sự thay đổi trong 1-2 năm. Theo đánh giá của người dân, nguyên nhân của tình trạng phải có “lót tay”, thân quen… khi sử dụng các dịch vụ công là do xử lý chưa nghiêm túc, nên dù có quyết tâm chống tham nhũng song chưa thể phổ biến đến toàn xã hội.
Bà Lê Thị Nga (Phó Chủ nhiệm UBTP Quốc hội) nhận xét, PAPI có tác dụng đánh giá hiệu quả của văn bản hiện hành để cơ quan nhà nước, ĐBQH cân nhắc từ những đánh giá đó có các điều chỉnh chính sách vĩ mô phù hợp. “Đây là kết quả quan trọng bước đầu, chưa thể hoàn toàn hài lòng khi đánh giá 1 địa phương là tốt hay xấu, nhưng là “những con số biết nói” nên càng ngày cần phải mở rộng để đánh giá tất cả”.
2. Báo Hà Nội mới có bài Mua… vịt trời? Bài báo đưa tin: Thời gian gần đây, Sở Tư pháp đã cảnh báo nhân dân cần đề cao cảnh giác trong giao dịch mua bán nhà qua hợp đồng ủy quyền, đề phòng bị lừa. Song tình trạng người bị lừa, tiền mất tật mang vẫn diễn ra khá phổ biến.
Vì nhiều lý do, thông thường là bên mua nhà chưa đủ điều kiện được sở hữu nhà theo quy định hoặc ngôi nhà chưa đủ điều kiện để bán theo Điều 91 Luật Nhà ở (2005) hoặc để trốn thuế, các bên đã tạo ra những giao dịch đường vòng mà phổ biến nhất là lập hợp đồng ủy quyền để che giấu giao dịch mua bán ngôi nhà hoặc khu đất. Để hợp pháp hóa, các bên sẽ tự lập hợp đồng mua bán bất động sản, ghi nhận ý chí đích thực trong giao dịch mua bán, giá bán mà không có sự chứng kiến của cơ quan công quyền. Song song với hợp đồng mua bán, một hợp đồng ủy quyền được lập tại phòng công chứng hoặc chứng thực tại UBND xã, phường. Trong đó, bên bán giữ vai trò bên ủy quyền, ủy quyền cho bên mua và bên mua giữ vai trò bên được ủy quyền - toàn quyền chiếm hữu, sử dụng, định đoạt bất động sản.
Thế nhưng, việc tưởng xong mà chưa xong. Đã xảy ra trường hợp, hợp đồng ủy quyền bị chấm dứt giữa chừng do bên ủy quyền chết (theo quy định tại Điều 589 Bộ luật Dân sự). Lúc này, bất động sản sẽ trở lại thuộc quyền sở hữu của người được thừa kế của bên ủy quyền. Hoặc khi tòa án tuyên bên ủy quyền bị mất năng lực hành vi dân sự (bị tâm thần) hoặc bị hạn chế năng lực hành vi dân sự (nghiện ma túy) thì đương nhiên hợp đồng ủy quyền cũng bị chấm dứt. Quyền định đoạt bất động sản sẽ được chuyển giao cho người đại diện theo pháp luật của bên ủy quyền.
Thực tế khi người mua nhà rơi vào tình huống kể trên mới ngã ngửa rằng mình đã tự hại mình. Lỗi sơ đẳng này Bộ Xây dựng đã từng nhắc nhở nhưng không hiểu sao vẫn không ít nạn nhân mắc phải.
Lý giải thực tế trên, có ý kiến cho rằng người dân chưa có kinh nghiệm trong hoạt động mua bán nhà. Song theo các chuyên gia, nguyên nhân chính là do một số người muốn lách luật, dùng hợp đồng ủy quyền thay thế hợp đồng mua bán nhà đất có công chứng để trốn thuế. Nhưng, "vỏ quýt dày có móng tay nhọn", sổ đỏ chưa có mà chuyển tiền đi, khác nào mua... vịt trời.
3. Báo An ninh Thủ đô có bài Nghề “cò”, bao giờ hết đất? Bài báo phản ánh: “Cò” công chứng, “cò” biển số xe, “cò” hộ khẩu… và ngày càng xuất hiện thêm nhiều loại “cò” khác. Có vẻ nhiều thủ tục hành chính vẫn chưa làm người dân hài lòng, bởi vậy đội ngũ làm thuê các thủ tục hành chính mà người ta thường gọi là “cò” vẫn tồn tại. Đáng buồn là cái nghịch lý dân làm thì khó, “cò” làm thì dễ càng làm nhiều hơn những người trục lợi từ công việc này.
Phòng công chứng số 1 trên phố Bà Triệu là một trong những địa chỉ hiếm hoi mà các “cò” công chứng vẫn “bám nghề” sau khi hoạt động công chứng được chuyển về các phường, xã cùng với sự ra đời của các văn phòng công chứng tư. Đếm sơ qua cũng thấy ở ngay trước cửa phòng công chứng này lố nhố khoảng chục phụ nữ luôn miệng mời chào người đi đường. Khách chưa kịp dừng xe đội ngũ này đã sán lại chèo kéo.
Đã qua thời cực thịnh nhưng đội ngũ “cò” ở đây vẫn còn “đất” làm ăn bởi nhiều người không muốn mất thời gian vào việc xin chứng thực hoặc có những người không nắm được thủ tục giấy tờ ở một số lĩnh vực phức tạp muốn rút ngắn thời gian công chứng. Cứ theo cái giá mà tôi bị “chém”, có thể thấy các “cò” ở đây thu nhập không phải ít. Tuy nhiên, đấy chưa phải món hời lớn. Theo lời một “cò” thì ăn đậm phải là các hồ sơ thừa kế. Mỗi hồ sơ như thế này, theo đúng thủ tục thì khổ chủ phải nộp khoảng 300.000 đồng và chờ khoảng 1 tháng, nhưng qua tay “cò” thì chỉ mất 2 ngày với giá hơn 2 triệu đồng.
Khi được hỏi có bị lực lượng chức năng gây khó dễ gì không, một “cò” cười: Khách có nhu cầu thì bọn chị làm, có vi phạm gì đâu. Nếu vi phạm bọn chị đã không đứng đây suốt mấy năm được - Rồi như minh chứng cho điều mình nói, chị này chỉ sang mấy cán bộ trật tự đứng kế bên - Đấy em xem, trật tự đứng đầy kia có nhắc nhở gì đâu. Việc ai người đấy làm mà.
Cùng cảnh hết thời vàng son như “cò” công chứng là “cò” biển số xe. Từ ngày việc cấp biển số xe được vi tính hóa, tưởng rằng các “cò” sẽ hết đất kiếm ăn vậy mà tại các điểm cấp biển số xe, các đối tượng vẫn xuất hiện và công khai mời chào lấy số đẹp. Tuy nhiên, theo phản ánh của người dân thì các hành vi của “cò” biển số xe đa số là lừa bịp. Thủ đoạn của bọn chúng là mời chào khách mua biển số 6,7,8 hay 9 nước với giá do chúng đưa ra, có thể yêu cầu khách đặt cọc, sau đó hướng dẫn khách “cứ làm theo thủ tục”. Khi khách vô tình quay đúng các nước đã mua thì chúng đến lấy tiền, bằng không thì chuồn ngay.
Thời gian qua, Luật Thủ đô mới đang bàn thảo với quy định siết chặt việc nhập hộ khẩu vào các quận nội thành. Ấy vậy mà không ít đối tượng đã nhanh chóng chớp thời cơ. “Lướt” mạng có thể dễ dàng gặp các rao vặt như: Sắp tới đây, khi Luật Thủ đô được Quốc hội thông qua thì điều kiện để được nhập khẩu tại Hà Nội sẽ trở nên vô cùng khó khăn, phức tạp… Do vậy, để “đi tắt đón đầu” tránh trước những khó khăn về việc nhập hộ khẩu, làm hộ khẩu Hà Nội, chúng tôi khuyên các bạn nên tiến hành việc nhập khẩu, làm sổ hộ khẩu mới cho bản thân và gia đình mình. Thời gian mà “cò” đưa ra chỉ từ 2-10 ngày tùy từng quận, huyện với giá khoảng 8 triệu đồng/người.
Có thể thấy, cứ ở đâu thủ tục khó khăn là “cò” đánh hơi rất nhanh. Có cầu mới có cung, và có kẽ hở thì mới có kẻ lợi dụng, và cũng bởi vậy mà các loại “cò” này vẫn còn đất để tồn tại.
Báo cũng có bài Vấn đề xác định giới tính ở Việt Nam. Bài báo phản ánh: Theo quan niệm truyền thống, trong xã hội có hai giới tính người, đó là nam và nữ. Tuy nhiên, trong thời đại mới, khái niệm giới tính đã mở rộng hơn và thừa nhận sự tồn tại của giới tính thứ ba (thường gọi là ái nam ái nữ), thậm chí là có khái niệm giới tính thứ tư (người không giới tính), người sinh ra có bộ phận sinh dục không phù hợp với bộ nhiễm sắc thể dẫn đến khuyết tật bẩm sinh về giới tính, Điều 36 Bộ luật Dân sự năm 2005 của Việt Nam quy định quyền nhân thân của cá nhân là được xác định lại giới tính.
Người sau khi được xác định lại giới tính hợp pháp vẫn được đảm bảo các quyền về thừa kế, quan hệ với con cái… Tuy nhiên, vấn đề nghỉ hưu của những người này vẫn chưa có quy định pháp luật cụ thể. Khoản 1, Điều 50 Luật Bảo hiểm quy định “Người lao động quy định tại các điểm a, b, c và e khoản 1, Điều 2 của Luật này có đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội trở lên được hưởng lương hưu khi thuộc một trong các trường hợp sau đây: a) Nam đủ 60 tuổi, nữ đủ 55 tuổi… Như vậy, việc giải quyết chế độ hưu trí đối với người lao động trước kia là nữ giới, nay được pháp luật cho phép chuyển giới là nam và ngược lại sẽ tính như thế nào? Đây vẫn là vướng mắc cần giải quyết.
Ngày 14-12-2010, tại Hà Nội, dư luận đặc biệt là giới trẻ đã xôn xao vì đám cưới được tổ chức công khai giữa hai phụ nữ thế hệ 9X, “chú rể” làm kinh doanh còn “cô dâu” là sinh viên năm thứ nhất. Dù có ý kiến ủng hộ bên cạnh ý kiến phản đối và “chú rể” tự nhận mình là nam giới nhưng dù thế nào thì xét về khía cạnh pháp lý đây cũng là việc làm không được pháp luật cho phép. Vụ án một nhóm nam thanh niên dùng vũ lực khống chế, thực hiện hành vi quan hệ tình dục trái ý muốn của một người được coi là “phụ nữ” tại TP.Đồng Hới (tỉnh Quảng Bình) ngày 7-4-2010, nhưng tại cơ quan điều tra, người “phụ nữ” này khai mình vốn giới tính là nam, 4 năm trước đã đi phẫu thuật chuyển giới thành “nữ” cũng đã gây ra rất nhiều tranh cãi và đau đầu các cơ quan tố tụng khi xử lý về việc định tội có phải là “hiếp dâm” hay không.
Ngoài ra, hiện nay tại một số tỉnh, thành phố lớn, đặc biệt là tại TP.HCM và các tỉnh Tây Nam Bộ có hiện tượng một số người chuyển đổi giới tính trái phép đã thực hiện hành vi bán dâm trong nước hoặc đi ra nước ngoài làm gái bán dâm gây phức tạp về ANTT và khó khăn cho công tác xử lý của các cơ quan chức năng. Một số người nước ngoài chuyển đổi giới tính cũng đã vào Việt Nam theo con đường du lịch để thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật, trong đó phổ biến là mại dâm cũng cần phải gióng lên hồi chuông báo động.
Có thể nói vấn đề xác định giới tính và những vấn đề liên quan đến giới tính vẫn là những vấn đề nhạy cảm, có nhiều tình huống không dễ xử lý, đặc biệt là trong tình hình phát triển mới của các quan niệm xã hội và hành vi của một số người. Do vậy, để đảm bảo sự nghiêm minh của pháp luật, không trái các quan niệm đạo đức và tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực thi pháp luật của các cơ quan chức năng, đồng thời kịp thời chấn chỉnh, ngăn chặn những xu hướng lệch chuẩn, thiếu lành mạnh, không chính đáng, cần sớm có những quy định pháp lý rõ ràng, cụ thể, có tính dự báo cao và chặt chẽ về vấn đề này nhằm điều chỉnh kịp thời những vấn đề phát sinh trong thực tế.