I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG VẤN ĐỀ NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Thời báo kinh tế Sài Gòn có bài Những câu hỏi còn bỏ ngỏ. Bài báo phản ánh: Tại cuộc thảo luận tổ cuối tuần trước về Báo cáo tổng kết nhiệm kỳ bốn năm của Chính phủ, đại biểu Nguyễn Đình Quyền (Hà Nội), hiện là Ủy viên thường trực Ủy ban Tư pháp của Quốc hội, nhận định: “Bản báo cáo của Chính phủ chưa sâu, mang nhiều dáng dấp của một báo cáo kinh tế xã hội hơn là báo cáo tổng kết nhiệm kỳ”. Ông đề nghị nên tiến hành một cách thực chất hơn việc đánh giá, tổng kết để biết đã làm được những gì và chưa làm được những gì để việc tổng kết không dừng lại ở hình thức.
Là Ủy viên thường trực Ủy ban Tư pháp, ông Quyền nắm chắc Luật tổ chức Quốc hội và Luật tổ chức Chính phủ, những văn bản pháp lý cao nhất quy định quyền hạn và trách nhiệm của Quốc hội và Chính phủ. Mà muốn biết nhiệm kỳ bốn năm của Chính phủ điều hành nền kinh tế đất nước ra sao, phải căn cứ vào mức độ, quyền hạn đã được trao. Nói như đại biểu Trần Thị Quốc Khánh (Hà Nội), tại hội trường Quốc hội hôm 25-3 thì phải căn cứ vào 11 nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ và 9 nhiệm vụ, quyền hạn của Thủ tướng mà đánh giá. “Nếu căn cứ vào những quy định này thì sẽ thấy còn nhiều việc phải đưa ra đánh giá, kiểm điểm. Nhưng trong báo cáo không có hoặc rất dễ bị lẫn giữa vai trò của Chính phủ cũng như vai trò của Thủ tướng”.
Cũng do bản báo cáo của Chính phủ không được chấp bút trên cơ sở tổng kết, rút kinh nghiệm những việc làm được và không làm được trong phạm vi, quyền hạn mà Quốc hội đã giao nên việc đánh giá tách biệt trách nhiệm của Chính phủ, Thủ tướng hay các thành viên Chính phủ đứng đầu các bộ, ngành (Luật Tổ chức Chính phủ có quy định cụ thể) là khó.
Đại biểu Nguyễn Ngọc Đào thắc mắc hiện có rất nhiều bộ đa ngành, đa lĩnh vực nếu xảy ra vấn đề nào đó thì không biết trách nhiệm thuộc về bộ nào. Ông yêu cầu Quốc hội khóa XIII tách bạch trách nhiệm và quyền hạn của các cơ quan này, như luật định.
Nhiều đại biểu khác nhận xét Chính phủ thừa nhận trong báo cáo về sáu tồn tại trong nhiệm kỳ bốn năm nhưng phân tích lại rất chung chung (đại biểu Trần Hồng Việt). Ông tính là tốc độ tăng GDP bình quân trong năm năm là 7% (năm năm cộng dồn khoảng 35,5%) còn tốc độ tăng giá 11,4%/năm (cộng dồn năm năm là 60%) nên tăng trưởng mà chưa tính đến hệ quả của nó. “Cần xem thêm có nguyên nhân bệnh thành tích của Chính phủ trong điều hành không?”, ông Việt nói.
Kiến nghị sau giám sát được thực hiện đến đâu?
Sau bốn năm hoạt động Quốc hội, đại biểu Trần Thị Hoa Ry đến lúc rời nghị trường vẫn hỏi: “Còn nhiều kiến nghị sau giám sát chúng tôi không nắm được là các cơ quan có trách nhiệm giải quyết đến đâu”. Điều này cũng chính là bất cập mà Bản báo cáo tổng kết nhiệm kỳ của Quốc hội nhắc đến: “Cơ chế giải quyết các kiến nghị sau giám sát còn một số bất cập”.
Với 7 cuộc giám sát chuyên đề tối cao ở nhiều lĩnh vực, 9 cuộc giám sát chuyên đề khác do Ủy ban Thường vụ Quốc hội thực hiện, thậm chí tái giám sát đối với nội dung đầu tư xây dựng cơ bản, dùng vốn nhà nước tại các bộ, ngành, địa phương, đúng là rất cần đánh giá những chuyển biến sau giám sát. Rồi hàng chục cuộc chất vấn tại Quốc hội và Thường vụ Quốc hội, các nghị quyết sau đó của Quốc hội nêu rõ những yêu cầu cụ thể, thì việc thực hiện chúng như thế nào, kết quả chất vấn ra sao là những câu hỏi cần giải đáp.
Đại biểu Trần Ngọc Vinh nhận định, do thiếu cơ chế, chế tài để việc thực hiện các kiến nghị đó được đảm bảo nên kết quả của các giám sát chuyên đề là hạn chế, mới dừng lại ở việc nghiên cứu báo cáo, làm giảm hiệu lực của Quốc hội.
Đại biểu Nguyễn Minh Hồng nhận xét rằng: “Quốc hội hoạt động còn bị động”. Để tăng hiệu quả, có thể giảm bớt số lượng đầu việc và tăng tính chuyên nghiệp lên. Tính chuyên nghiệp ấy thể hiện như thế nào? “Quốc hội phải ra được hai loại nghị quyết: một loại cưỡng chế thi hành, buộc Chính phủ phải làm. Loại còn lại mang tính khuyến nghị. Nếu Chính phủ không thực hiện mà xảy ra vấn đề thì phải chịu trách nhiệm”, đại biểu Trần Du Lịch gợi ý cho Quốc hội khóa tới.
2. Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam có bài Ra mắt bộ sách “Lịch sử Nam Bộ kháng chiến” . Bài báo đưa tin: Ngày 31/3, tại TP Hồ Chí Minh, Hội đồng Chỉ đạo biên soạn và Hội đồng Chỉ đạo Biên tập – Xuất bản bộ sách "Lịch sử Nam Bộ kháng chiến" đã tổ chức Lễ tổng kết và công bố bộ sách “Lịch sử Nam Bộ kháng chiến”.
Bộ sách gồm 4 tập, trong đó có 2 tập chính sử:
Tập 1: Lịch sử Nam Bộ kháng chiến (1945-1954) trình bày khái quát quá trình hình thành vùng đất và con người Nam Bộ từ khi có Đồng Nai – Gia Định cho đến Cách mạng Tháng Tám thành công và cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược từ năm 1945 đến 1954 của quân dân Nam Bộ.
Tập 2: Lịch sử Nam Bộ kháng chiến (1954-1975) trình bày cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược từ năm 1954 đến Đại thắng Mùa xuân năm 1975 của quân dân Nam Bộ và Tổng luận 30 năm Nam Bộ kháng chiến.
Ngoài ra bộ sách còn 1 tập "Biên niên sự kiện lịch sử Nam Bộ kháng chiến 1945-1975" và tập "Những vấn đề chính yếu trong lịch sử Nam Bộ kháng chiến" gồm 9 chuyên đề.
Đồng chí Trương Tấn Sang khẳng định, từ công trình khoa học này, các cấp ủy đảng, chính quyền, lực lượng vũ trang của chúng ta có thể rút ra được nhiều bài học quý báu cho công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc hôm nay và mai sau. Đây còn là một tài liệu hết sức sinh động, có sức thuyết phục cao trong việc giáo dục truyền thống yêu nước, cách mạng, bất khuất, kiên cường của Đảng ta, nhân dân ta cho các thế hệ trẻ.
Đồng chí Trương Tấn Sang cũng đề nghị các cơ quan làm công tác tư tưởng cần giới thiệu, tuyên truyền, quảng bá rộng rãi bộ sách tới đồng bào, đồng chí trong và ngoài nước. Đồng thời, cần nghiên cứu việc bổ sung vào chương trình giáo dục ở các cấp học, để góp phần bồi đắp lòng yêu nước, chủ nghĩa anh hùng cách mạng trong cán bộ, đảng viên, nhân dân ta, nhất là đối với thế hệ trẻ.
3. Báo VietNamPlus có bài Tổng biên tập báo VietNamNet chính thức thôi việc. Bài báo đưa tin:Ngày 01/4, ông Nguyễn Anh Tuấn, Tổng biên tập báo điện tử VietNamNet đã chính thức thôi việc tại tờ báo mà ông đã có 14 năm gây dựng. Trong bức thư gửi tới độc giả của VietNamNet đăng tải sáng 31/3, ông Tuấn đã khẳng định điều này.
Trước đó, ngày 2/3 ông đã nộp đơn lên Bộ Thông tin và Truyền thông xin được thôi việc. Buổi chiều cùng ngày, ông đã đắc cử chức vụ Phó Chủ tịch Hội Truyền thông số Việt Nam.
Một nguồn tin của Vietnam+ cho hay, rất có thể ông Tuấn sẽ trở thành một cán bộ nghiên cứu lâu dài tại một Trung tâm nghiên cứu thuộc Đại học Harvard (Mỹ)
II- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Pháp luật Việt Nam có bài Xúc phạm luật sư, một kiểm sát viên bị kiểm điểm. Bài báo đưa tin: VKSND huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh mới có công văn trả lời Luật sư Phạm Tiến Mạnh (Văn phòng Luật sư Phạm Tiến Mạnh, Đoàn Luật sư Quảng Ninh) liên quan đến thái độ và phát biểu của một Kiểm sát viên (KSV) trong phiên toà hình sự có Luật sư Mạnh tham gia. Theo đó, trong phiên toà hình sự sơ thẩm xét xử bị cáo vụ án Đỗ Thị Hương bị truy tố về tội “Hủy hoại tài sản” ngày 17/11 và 9/12/2010, ông V.M.Đ - KSV VKSND huyện Vân Đồn, là người thực hành quyền công tố và kiểm sát việc xét xử đã “lập luận theo ý kiến chủ quan của mình, chưa thận trọng cũng như tôn trọng quyền của người bào chữa, có ý kiến phát biểu làm ảnh hưởng đến uy tín của Luật sư và Văn phòng Luật sư Phạm Tiến Mạnh như trong đơn đề nghị là đúng. Trong phạm vi quyền hạn, Viện trưởng VKSND huyện Vân Đồn có trách nhiệm tổ chức kiểm điểm và báo cáo VKSND tỉnh xem xét xử lý theo thẩm quyền đối với KSV Đ”.
Trước đó, Luật sư Mạnh đã gửi đơn kiến nghị với nội dung: Tại phiên toà, luật sư bào chữa đã đưa ra nhiều ý kiến tranh luận nhưng không được Kiểm sát viên đối đáp, tranh tụng đúng quy định. KSV còn có những phát biểu mang tính áp đặt chủ quan, phiến diện hoặc nói cùn, nói bừa, nói sai pháp luật và xúc phạm nghiêm trọng đến danh dự của Luật sư và Văn phòng Luật sư trước hơn 200 người theo dõi phiên toà, làm mất uy tín của Luật sư.
Để chứng minh cho nội dung trên, Luật sư Mạnh đã gửi kèm đơn một băng hình ghi lại diễn biến phiên toà. Trong đó có đoạn, KSV Đ phát biểu rằng, “đất không có di chúc bố mẹ nên thuộc về nhà nước”. Còn khi Ls nêu ra những vi phạm tố tụng của Cơ quan điều tra thì KSV nói “Do công an làm, còn bên Viện kiểm sát không biết”.
Nhưng điều gây bức xúc nhất cho Luật sư Mạnh và nhiều người theo dõi phiên toà là phát biểu của KSV rằng: “Đề nghị Toà án sau phiên toà này làm văn bản kiến nghị lên Sở Tư pháp để kiểm tra trình độ của Luật sư vì Luật sư trình độ quá thấp và kiểm tra Văn phòng Luật sư Phạm Tiến Mạnh...".
Việc KSV tại phiên toà “lập luận theo ý kiến chủ quan” hoặc “chưa thận trọng, chưa tôn trọng quyền của người bào chữa” không phải là việc hiếm gặp tại các phiên toà. Tuy nhiên, việc KSV bị “tuýt còi”’ bằng văn bản như trên là sự kiện khá hi hữu. Nhận xét về động thái này của VKSND huyện Vân Đồn, Luật sư Tô Năng Như- Chủ nhiệm Đoàn Luật sư Quảng Ninh cho hay, “Đây là thái độ rất cầu thị của một cơ quan công tố. Hy vọng qua sự việc trên, những người tiến hành tố tụng sẽ có dịp nhìn nhận lại đúng vai trò của mình trong phiên toà, đảm bảo sự tranh tụng bình đẳng và tôn trọng nhau giữa KSV và Luật sư theo đúng tinh thần cải cách tư pháp hiện nay”
2. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài Một vui, một... lo! Bài báo phản ánh: Liên quan đến kiến nghị của luật sư Phạm Tiến Mạnh (Đoàn Luật sư tỉnh Quảng Ninh) trong vụ việc đã đưa tại Mục 1, VKSND huyện Vân Đồn (Quảng Ninh) vừa có công văn cho biết đã kiểm điểm và đề nghị xử lý một kiểm sát viên (KSV) do có thái độ thiếu kiềm chế với luật sư trong một phiên tòa hình sự.
Cụ thể, trong một phiên tòa cuối năm ngoái, ông VMĐ, KSV VKSND huyện Vân Đồn, là người được giao nhiệm vụ thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử, đã “lập luận theo ý kiến chủ quan của mình, chưa thận trọng cũng như tôn trọng quyền của người bào chữa, có ý kiến phát biểu làm ảnh hưởng đến uy tín của luật sư và Văn phòng luật sư Phạm Tiến Mạnh như trong đơn đề nghị là đúng” (trích công văn của VKSND huyện Vân Đồn).
Dù là một bên tham gia tố tụng một cách bình đẳng nhưng lâu nay vị thế, vai trò luật sư tại phiên tòa vẫn bị đánh giá thấp và chuyện họ bị coi thường cũng xảy ra không hiếm. Nhẹ là vị trí ngồi “lép vế” hoặc ý kiến không được xem xét, nặng hơn là bị cản trở khi hành nghề hoặc bị KSV chê bai khi tranh tụng. Do vậy, việc lần đầu tiên có một KSV bị xử lý vì thái độ coi thường người bào chữa là dấu hiệu đáng mừng trong tiến trình cải cách tư pháp.
Thế nhưng cùng thời điểm lại xuất hiện một tin... lo, dù đó là sự việc hi hữu. Đó là việc một cơ quan Đảng của Hà Nội công khai văn bản thông báo ý kiến của lãnh đạo trong thực hiện một dự án nghĩa trang. Điều bất thường ở chỗ bên cạnh những chỉ đạo về chủ trương, đường lối phát triển kinh tế-xã hội, văn bản còn nói rõ lãnh đạo đã đồng ý “khởi tố đối với bốn đối tượng và áp dụng biện pháp ngăn chặn cần thiết phục vụ công tác điều tra”.
Chưa bàn nội dung, nguyên việc lãnh đạo cấp ủy cho ý kiến chỉ đạo khởi tố và áp dụng biện pháp ngăn chặn đối với bốn cá nhân cụ thể là sự can thiệp quá sâu vào hoạt động của Nhà nước, mà cụ thể là hoạt động của cơ quan tư pháp. Lẽ ra, cấp ủy chỉ nên dừng ở việc yêu cầu các cơ quan chức năng xử lý vụ việc và các cá nhân có liên quan một cách nghiêm minh, đúng pháp luật là đủ. Việc khởi tố ai, tội gì, có tạm giam hay không là nhiệm vụ của cơ quan công tố, họ tự quyết và tự chịu trách nhiệm theo pháp luật tố tụng hình sự. Dù lãnh đạo nhưng Đảng dứt khoát không bao biện, làm thay, đó là kết quả đổi mới từ Đại hội X tới Đại hội XI cần tiếp tục đi vào thực tiễn cuộc sống.
3. Báo Sài Gòn giải phóng Online có bài Sẽ có quỹ nhà sở hữu nhà nước bố trí cho thuê. Bài báo đưa tin: Đó là một trong những nội dung dự thảo quyết định ban hành quy định về quản lý, sử dụng nhà ở thuộc sở hữu nhà nước (SHNN) trên địa bàn TP mà Sở Xây dựng vừa gửi Sở Tư pháp thẩm định để trình UBND TPHCM. Theo đó, đối với nguồn nhà trống thuộc SHNN trên địa bàn TP từ các nguồn: TP xử lý thu hồi, xuất cảnh giao nhà, các đơn vị cơ quan chuyển giao, UBND TP sẽ quyết định bố trí cho các đối tượng thuộc quyền quản lý của UBND TP thuê để ở.
4. Trang VOH của Đài tiếng nói nhân dân thành phố Hồ Chí Minh đưa tin: Từ ngày 1-4 sẽ áp dụng chữ ký số vào đăng ký tài sản nhà nước. Theo đó, mỗi cán bộ quản trị chương trình quản lý đăng ký tài sản nhà nước khối bộ, ngành và địa phương được cấp một chứng thư số. Đây là thiết bị chứa chữ ký số được chứng thực bởi cơ quan nhà nước có thẩm quyền nhằm xác thực thông tin, tăng tính bảo mật và an toàn thông tin trong các giao dịch điện tử của các cơ quan, tổ chức, cá nhân. Khi áp dụng chữ ký số, mọi dữ liệu nhập vào chương trình đều được kiểm soát và xác nhận của người được cấp chứng thư số, từ đó nâng cao tính tuân thủ và chính xác của thông tin.
5. Báo Đất Việt có bài Vi phạm chứng khoán như… cơm bữa. Bài báo đưa tin: Kết quả của Viện Khoa học pháp lý (Bộ Tư pháp) và Hiệp hội các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI) công bố chiều 30/3, các hành vi vi phạm trên thị trường chứng khoán diễn ra như… cơm bữa. Nhiều trường hợp việc xử lý rơi vào ngõ cụt, hoặc nhà đầu tư nhỏ lẻ thường phải gánh thiệt hại.
Để nâng cao hiệu quả xử lý vi phạm, nhiều chuyên gia mong muốn UBCKNN tập trung xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, hoàn thiện quy định pháp lý để làm rõ tội danh, đưa ra chế tài xử phạt thích đáng. Chủ tịch VAFI Quách Đức Pháp đề nghị UBCKNN đưa ra cơ chế xử phạt theo hướng: Ngoài bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc xử lý hình sự, đối tượng vi phạm còn bị tịch thu các khoản lời bất chính; phải bồi thường cho người bị hại. Giám đốc Công ty luật TNHH Trí tuệ Lê Quốc Đạt nhấn mạnh, cần thiết phải có quy định pháp lý bảo vệ nhà đầu tư nhỏ lẻ, vì ủy quyền cho VAFI khởi kiện công ty CK hộ quá phức tạp…
Đáng tiếc, giải thích của Phó chủ tịch UBCKNN Vũ Thị Kim Liên đã khiến nhiều đại biểu nản lòng. Bà Liên cho rằng, với mô hình tổ chức của UBCKNN hiện tại, cũng như hệ thống pháp luật chưa trao thẩm quyền điều tra vi phạm rõ ràng cho UBCKNN, cơ quan này vẫn gặp rất nhiều khó khăn trong xử lý các hành vi vi phạm trên thị trường chứng khoán.