I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh phản ánh: Như đã đưa tin, Quốc hội (QH) đã gửi dự thảo nghị quyết về chủ trương đầu tư xây dựng đường sắt cao tốc (ĐSCT) Hà Nội-TP.HCM để các đại biểu (ĐB) cho ý kiến. Theo kế hoạch, nghị quyết này sẽ được các ĐBQH biểu quyết thông qua ngày 19-6, ngày làm việc cuối cùng của kỳ họp thứ bảy QH khóa XII.
Ngày 17-6, trao đổi với Pháp Luật TP.HCM, ông Trần Đình Đàn, Chủ nhiệm Văn phòng QH, khẳng định: Nếu QH có bấm nút thông qua nghị quyết này thì cũng chỉ là thông qua về mặt chủ trương, sau đó Chính phủ phải làm đề án khả thi và phải báo cáo QH. Khi đó QH quyết định cho làm mới được làm chứ không phải thông qua chủ trương là xong. Đề án khả thi phải cụ thể hơn như xác định tuyến, công nghệ, nguồn vốn, thời gian khởi công, xây dựng… Sau đó QH sẽ đưa ra bàn tại kỳ họp sau hoặc kỳ họp khác. Lúc đó mới bàn và quyết định làm như thế nào, làm đoạn Hà Nội-Vinh hay TP.HCM-Nha Trang trước… Do đó, việc đồng ý chủ trương là để chuẩn bị dự án.
2. Báo Lao động phản ánh: Do TPHCM chưa thực hiện đúng cam kết hợp đồng BOT, nên cầu dây văng Phú Mỹ (có tổng vốn đầu tư khoảng 3.000 tỉ đồng) xây xong chỉ có lèo tèo phương tiện đi lại. Với số lượng xe lưu thông ít như hiện nay khiến Cty cổ phần BOT cầu Phú Mỹ (nay là Cty CP ĐTXD Phú Mỹ - PMC) lâm vào tình trạng số tiền thu phí không đủ để trả nợ vay và lãi suất ngân hàng. Cầu Phú Mỹ được xây dựng hoàn thành và đưa vào khai thác từ ngày 2.9.2009 (vượt tiến độ 4 tháng). Từ ngày 1.4.2010, PMC chính thức thu phí giao thông đối với tất cả các phương tiện xe ôtô lưu thông qua cầu Phú Mỹ. Tuy nhiên theo PMC, số lượng xe qua cầu Phú Mỹ bình quân mỗi ngày chỉ có khoảng 5.000 – 6.000 lượt xe, thấp hơn nhiều so với dự kiến ban đầu là khoảng 30.000 – 35.000 lượt.
Do số lượng xe ôtô qua cầu Phú Mỹ thấp, nên doanh thu thu phí cũng chỉ đạt khoảng 100 – 150 triệu đồng/ngày. Ông Nguyễn Thành Thái – Tổng GĐ PMC - cho biết, với số tiền thu phí như hiện nay, PMC không đủ nguồn thu để trả nợ vay và lãi suất cho các ngân hàng mà PMC vay đầu tư xây dựng cầu Phú Mỹ. Ông Mạc Đăng Nớp – Phó Tổng GĐ PMC - cho rằng, nguyên nhân khiến cho lượng xe qua cầu Phú Mỹ ít là do thành phố không thực hiện đúng cam kết hợp đồng BOT ký giữa TPHCM với PMC năm 2005. Theo hợp đồng BOT quy định, PMC đầu tư xây dựng cầu Phú Mỹ, còn thành phố đầu tư xây dựng đường vành đai phía đông kết nối tới chân cầu Phú Mỹ.
Trong trường hợp cầu Phú Mỹ xây dựng xong, nhưng đường vành đai phía đông do thành phố đầu tư chưa hoàn thành kịp thì thành phố phải bù đắp cho PMC một khoản tiền (giống như thu phí) tương ứng với thời gian chậm trễ. Mặt khác, hợp đồng cũng ràng buộc, sau khi xây xong cầu Phú Mỹ, thành phố phải hạn chế tối đa các xe tải lưu thông từ một số hướng khác để lưu thông vào vành đai phía đông qua cầu Phú Mỹ... Tuy vậy, theo PMC thì những điều khoản này đến nay vẫn chưa được thành phố thực hiện.
“Nếu căn cứ vào điều kiện hợp đồng để làm căng với nhau thì thành phố phải bồi thường cho PMC. Nhưng chúng tôi chưa làm như vậy, mà chỉ đề nghị thành phố cho tạm ứng một khoản tiền để thanh toán nợ vay và lãi suất cho 2 kỳ trả nợ của năm đầu tiên sau khi hoàn thành cầu Phú Mỹ. Và khoản này sẽ được PMC thanh toán lại cho thành phố từ nguồn thu phí các năm sau” - ông Thái nói.
3. Báo Kinh tế và đô thị có bài Ngành thuế - hải quan đối thoại với doanh nghiệp: "Bằng mặt mà chưa bằng lòng". Bài báo phản ánh: Hàng chục câu hỏi, ý kiến thắc mắc được doanh nghiệp (DN) nêu lên trong buổi đối thoại trực tiếp với lãnh đạo Bộ Tài chính tổ chức ngày 16/6 tại Hà Nội đã cho thấy vấn đề nóng bỏng, thu hút sự quan tâm đặc biệt của DN hiện nay vẫn là những vướng mắc xoay quanh chính sách và thủ tục hành chính thuế - hải quan.
Để chứng minh ngành tài chính đã có nhiều nỗ lực đổi mới chính sách và thủ tục hành chính thuế và hải quan, lãnh đạo Bộ Tài chính đã dành hơn nửa tiếng đồng hồ để trình bày trước đại diện hàng trăm DN và hiệp hội DN bản báo cáo có độ dài hơn 9 trang giấy A4. Đáng chú ý là kết quả cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực thuế và hải quan được Bộ Tài chính thực hiện theo Đề án 30 của Chính chủ. Thứ trưởng Đỗ Hoàng Anh Tuấn khẳng định ở giai đoạn 1, Bộ đã rà soát công bố 840 thủ tục hành chính thuộc phạm vi chức năng quản lý của Bộ Tài chính. Trên cơ sở rà soát, Bộ này đã kiến nghị đơn giản hóa 100% thủ tục về thuế, 95% thủ tục trong lĩnh vực hải quan và 51% thủ tục trong lĩnh vực kho bạc. Tính ra nếu nghiêm túc thực hiện các phương án đơn giản hóa thủ tục hành chính thì dự kiến ngành tài chính sẽ cắt giảm được 31% chi phí so với hiện tại, tương đương khoảng 3.031 tỷ đồng mỗi năm!
Còn nhớ giai đoạn nửa cuối năm 2008, khi nền kinh tế gặp khó khăn do tác động tiêu cực của cuộc khủng hoảng, suy thoái, Bộ Tài chính đã góp tiếng nói tham mưu với Chính phủ và Quốc hội nhằm ban hành một số chính sách, giải pháp điều hành kinh tế vĩ mô nhằm chia sẻ khó khăn với DN. Khi đề xuất được Quốc hội và Chính phủ phê duyệt, Bộ đã nhanh chóng ban hành 10 văn bản hướng dẫn DN thực hiện. Đơn cử như hướng dẫn giảm 50% thuế GTGT đối với 24 nhóm hàng hóa, dịch vụ; hướng dẫn giảm 30% thuế thu nhập DN phát sinh quý IV/2008 và cả năm 2009 đối với DN nhỏ và vừa; giãn thuế thu nhập DN trong 9 tháng đối với thuế thu nhập DN phát sinh năm 2009… Những văn bản hướng dẫn kể trên được các DN thừa nhận là kịp thời, thiết thực, góp phần tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, tạo thuận lợi cho DN. Tuy nhiên, vẫn có không ít DN thẳng thắn cho biết họ "bằng mặt mà chưa bằng lòng" với ngành thuế - hải quan. Trong rất nhiều cuộc gặp gỡ với lãnh đạo Bộ Tài chính, DN vẫn than phiền thủ tục hành chính thuế còn phiền hà, cán bộ hải quan còn nhũng nhiễu…
Đã nộp thuế đầy đủ và đúng hạn nhưng trên mạng theo dõi nợ thuế của cơ quan hải quan vẫn báo DN còn nợ thuế quá hạn và bị gây khó dễ trong quá trình thông quan. Đó là bức xúc được nhiều DN nêu lên. Theo phản ánh của những DN này, thiệt hại từ sự nhầm lẫn của hệ thống mạng là rất khó lường, thậm chí có thể ảnh hưởng tới cả uy tín của đơn vị. Cũng tại hội nghị, đại diện Công ty TNHH Hoàng Trà cho biết, hiện chính sách thuế suất đối với mặt hàng xe tải tự đổ (loại có tổng trọng tải trên 25 tấn nhưng chưa tới 45 tấn) chưa đồng nhất tại các cửa khẩu. Cùng một thời điểm nhưng có cửa khẩu "đánh" thuế 20%, có cửa khẩu yêu cầu "đánh" 10% đối với mặt hàng nhập khẩu này. "Sẽ có DN được lời về thuế suất trong khi lại có nhiều DN chịu thiệt bởi sự bất nhất này. Chưa kể việc truy thu hay bồi hoàn thuế của cơ quan thuế thường rất chậm trễ" - đại diện Công ty TNHH Hoàng Trà bức xúc.
Vẫn liên quan đến dòng xe nhập khẩu này, cách đây không lâu Bộ Tài chính có ban hành một công văn chỉ đạo: Xe ô tô tải tự đổ không được sử dụng trên các loại đường quốc lộ. Công văn khiến rất nhiều DN đã, đang và chuẩn bị nhập khẩu hơn 1.000 chiếc xe tải tự đổ… mất ăn mất ngủ. Theo phân tích của các DN, đây là một công văn mà Bộ Tài chính đã chỉ đạo nhầm sang phần việc thuộc về Bộ Giao thông - Vận tải vì thực tế việc cho phép hay không cho phép một loại xe cơ giới hoạt động trong một phạm vi nào đó là thẩm quyền của Tổng cục Đường bộ chứ không thể là quyết định đơn lẻ của Bộ Tài chính. Trao đổi với PV báo Kinh tế & Đô thị bên lề hội nghị, một số DN cho biết, những quyết định kiểu… tự phát như vậy sẽ khiến DN gặp rất nhiều khốn khó. "Chỉ mong ngành tài chính trước khi ban hành chính sách, chủ trương hãy lắng nghe DN nói nhiều hơn"- đại diện một doanh nghiệp bày tỏ.
4. Báo Diễn đàn doanh nghiệp phản ánh: Phương án đơn giản hoá của trên 5.500 thủ tục hành chính đã đăng tải công khai trên trang web của Tổ công tác chuyên trách cải cách thủ tục hành chính của Thủ tướng cũng như Cổng thông tin điện tử của Chính phủ để lấy ý kiến của người dân và DN. TS Ngô Hải Phan - Tổ phó Thường trực Tổ công tác chuyên trách cải cách thủ tục hành chính (CCTTHC) của Thủ tướng Chính phủ cho biết, trước ngày 30/6/2010, Văn phòng Chính phủ sẽ gửi dự thảo Nghị quyết (mỗi bộ, ngành dự thảo một nghị quyết) thông qua phương án đơn giản hoá các TTHC thuộc phạm vi chức năng quản lý của bộ, ngành tới các thành viên Chính phủ để xin ý kiến; tổng hợp hoàn chỉnh dự thảo Nghị quyết trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định trong quý III/2010.
Thực tế cho thấy, tại nhiều địa phương, công tác cải cách về thủ tục hành chính đã tác động khá mạnh và tạo ra chuyển biến về tư tưởng ở nhiều cơ quan quản lý Nhà nước. Đơn cử với Hải Phòng, ông Đoàn Hồng Việt - cục phó cục thuế Hải Phòng cho biết, Cục đã kiến nghị phương án xử lý các kiến nghị, thắc mắc và đề xuất một cơ chế làm việc “im lặng là đồng ý” để đỡ tốn thời gian của DN và nâng cao ý thức phục vụ của cơ quan đó là trong trường hợp DN hỏi hoặc xin ý kiến, nếu các cơ quan quản lý đã hết thời hạn quy định mà vẫn không trả lời thì phải được coi là đồng ý. Hiện nay Hải Phòng đang là 1 trong 3 tỉnh, TP đi đầu cả nước về công tác CCTTHC. Hải phòng cũng là TP đầu tiên thống nhất giữa mã số DN và mã số thuế và giải quyết cấp mã số cho DN trong 5 ngày. Tuy nhiên, theo ông Phạm Khắc Phúc- GĐ Cty TNHH Phúc Tăng: Mặc dù thủ tục về thành lập DN có được đơn giản hơn nhưng khi đi vào hoạt động nhiều khi vẫn thấy oải vì thủ tục...
Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng vừa ký ban hành Nghị quyết số 25/NQ-CP về việc đơn giản hóa thủ tục hành chính (TTHC) những lĩnh vực liên quan nhiều nhất đến người dân và DN như thuế, hải quan, công chứng, khám chữa bệnh, xây dựng... Trong tổng số 258 TTHC được đơn giản hóa, Bộ Tài nguyên và Môi trường có 22 TTHC, Bộ Y tế 18, Ngân hàng nhà nước 15, Bộ Công an 10, Bộ Công thương 4, Bộ Giáo dục và Đào tạo 5, Bộ Giao thông vận tải 7... Đặc biệt, Bộ Tài chính có nhiều thủ tục được đơn giản nhất gồm 61 TTHC, trong đó có 41 thủ tục thuộc lĩnh vực hải quan và 20 thủ tục thuộc lĩnh vực thuế. Việc đơn giản hóa các TTHC góp phần rút ngắn thời gian, hạn chế phiền hà, tạo môi trường kinh doanh thông thoáng, tháo gỡ những vướng mắc, trở ngại mà nhiều DN đang gặp phải hiện nay, tiết giảm được ít nhất 5.700 tỷ đồng/năm.
Để thực thi Nghị quyết đơn giản hóa 258 TTHC ưu tiên, các bộ, ngành phải xây dựng, trình cấp có thẩm quyền sửa đổi 14 luật, 3 pháp lệnh, 41 nghị định, 8 quyết định của Thủ tướng và ban hành theo thẩm quyền để sửa đổi 60 thông tư, 40 quyết định của bộ trưởng các Bộ quản lý ngành. Theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành cần quyết liệt triển khai đồng bộ công tác cải cách TTHC, trong phạm vi thẩm quyền. Đồng thời, các bộ, ngành có trách nhiệm xây dựng văn bản để sửa đổi, bổ sung, thay thế hoặc bãi bỏ, hủy bỏ các TTHC theo đúng phương án đơn giản hóa đã được Chính phủ thông qua. Đối với các phương án đơn giản hóa TTHC không liên quan đến việc sửa đổi, bổ sung luật, pháp lệnh, trước ngày 31/7/2010, các bộ, ngành phải ban hành văn bản để sửa đổi, bổ sung, thay thế hoặc bãi bỏ, hủy bỏ.
Còn đối với các phương án đơn giản hóa TTHC có liên quan đến việc sửa đổi, bổ sung luật, pháp lệnh, trước ngày 30/11/2010, các bộ, ngành xây dựng dự thảo luật, pháp lệnh để sửa đổi, bổ sung, thay thế hoặc bãi bỏ, hủy bỏ các quy định có liên quan, gửi Bộ Tư pháp tổng hợp, trình Chính phủ xem xét. Bộ Tư pháp sẽ chủ trì việc tổng hợp dự án luật, pháp lệnh do các bộ, ngành gửi đến để xây dựng văn bản chung, trình Chính phủ thông qua trước ngày 31/12/2010 dưới hình thức môt luật sửa nhiều luật, trừ những trường hợp đặc thù do Thủ tướng xem xét, quyết định.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo điện tử vtv.vn phản ánh: Ngày 17/6, các ĐBQH đã biểu quyết thông qua Luật Thuế sử dụng đất Phi Nông nghiệp, Luật bưu chính, Luật con nuôi, Luật sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả; Luật người khuyết tật; Luật thi hành án hình sự, luật Trọng tài thương mại và luật An toàn thực phẩm.
Với đa số tán thành, các đại biểu Quốc hội đã thông qua Luật Thuế sử dụng đất Phi Nông nghiệp. Theo đó, nhà sẽ chưa bị đưa vào diện chịu thuế vì lý do qua lấy ý kiến nhân dân cho thấy, việc áp dụng thuế nhà ở tại thời điểm hiện nay chưa có sự đồng thuận cao. Hơn nữa, khi nền kinh tế của Việt Nam chưa thực sự ổn định, đời sống người dân còn nhiều khó khăn, việc áp dụng thuế nhà ở sẽ tác động đến tâm lý và làm tăng thêm nghĩa vụ tài chính đối với một bộ phận rất lớn người dân. Do vậy, Quốc hội đã nhất trí chưa quy định về thuế đối với nhà ở và chỉ giữ lại các quy định về thuế áp dụng đối với đất.
Cũng với đa số tán thành, các đại biểu Quốc hội đã thông qua Luật con nuôi. Luật này quy định các quyền, nghĩa vụ của cha mẹ nuôi, con nuôi và cha mẹ đẻ liên quan trực tiếp đến trình tự, thủ tục cho, nhận con nuôi còn các quyền, nghĩa vụ khác liên quan đến việc nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục, phụng dưỡng, thừa kế. Luật này cũng dẫn chiếu áp dụng các quy định của pháp luật, cụ thể là Luật Hôn nhân và Gia đình, Bộ Luật dân sự và các quyết định khác của pháp luật có liên quan.
Với trên 86% số đại biểu có mặt tán thành, Quốc hội đã thông qua Luật Thi hành án hình sự với hai điểm mới đáng chú ý: Đó là việc thi hành án tử hình được thực hiện bằng tiêm thuốc độc với quy trình thực hiện do Chính phủ quy định cụ thể. Với việc thông qua Luật này, thân nhân hoặc người đại diện hợp pháp có thể được giải quyết việc xin nhận tử thi, hài cốt của người bị thi hành án tử hình. Bên cạnh đó, phạm nhân chấp hành nghiêm chỉnh nội quy, quy chế trại giam hoặc lập công thì được gặp vợ hoặc chồng ở phòng riêng không quá 24 giờ.
2. Báo điện tử Hà Nội mới có bài Đăng ký giao dịch bảo đảm: Nhiều nút thắt cần gỡ. Bài báo phản ánh: Hoạt động đăng ký giao dịch bảo đảm là nhằm bảo vệ lợi ích cho người dân lẫn doanh nghiệp trong quá trình tham gia các giao dịch dân sự, kinh tế. Tuy nhiên, những bất cập của pháp luật hiện hành liên quan đến lĩnh vực này đã khiến cho không ít cá nhân, tập thể gặp nhiều khó khăn.
Luật sư Nguyễn Thành Nam (Đoàn luật sư Hà Nội) khẳng định, hiện Việt Nam có 3 phương thức đăng ký, bao gồm: đăng ký giao dịch bằng động sản; đăng ký giao dịch bằng bất động sản và tài sản gắn liền trên đất và đăng ký bằng tàu bay, tàu biển. Thế nhưng, dù những tài sản thuộc diện đăng ký giao dịch bảo đảm đa phần đều có giá trị lớn, song những điều khoản chi tiết đối với các loại tài sản trên lại bộc lộ nhiều bất hợp lý, gây ra không ít những rắc rối cho các bên. Chẳng hạn như trong lĩnh vực đăng ký giao dịch bảo đảm bằng động sản (trừ tàu bay, tàu biển), vẫn còn những "khoảng trống" giữa thời điểm nhận đơn và thời điểm thông tin trên đơn được cập nhật vào cơ sở dữ liệu để tra cứu. Ngoài ra, thực tế hiện nay, số điểm đăng ký còn quá ít, nhưng luật vẫn bắt buộc khách hàng ở xa phải gửi qua đường bưu điện (không được phép qua mail, fax) nên các khách phải chờ đợi trong một thời gian dài mới nhận được kết quả đăng ký.
Lại có trường hợp khách hàng có nhà, muốn hoàn tất các thủ tục đăng ký giao dịch bảo đảm đối với bất động sản nhưng cán bộ thụ lý cũng đành chịu không đáp ứng được gây hiểu lầm cho người dân. Bởi pháp luật quy định muốn thế chấp bất động sản tại các ngân hàng, tổ chức tín dụng nhất thiết phải có "sổ đỏ" nhưng thượng đế lại chỉ có giấy tờ nhà (sổ đỏ chưa được cấp) khiến cho việc bảo đảm tiền vay và thực hiện đăng ký thế chấp bị tắc lại. Thực tế cho thấy, rất nhiều người dân rơi vào hoàn cảnh éo le này vì tiến độ cấp "giấy thông hành" chậm kể trên là một trong những tồn tại trong nhiều năm qua.
Theo luật sư Nam, trên đây mới chỉ là ví dụ về nỗi khổ trong số hàng chục nỗi khổ của người dân. Ông Nam giải thích, hệ thống văn bản pháp luật về lĩnh vực này vẫn trong tình trạng chưa được pháp điển hóa trong một văn bản luật nên còn không ít quy định mâu thuẫn nhau. Hiện hoạt động đăng ký giao dịch bảo đảm do 3 cơ quan quản lý là Bộ Tư pháp, Bộ TN&MT và Bộ GTVT với những thủ tục, trình tự không rập khuôn, khó thực hiện. Đó là kết quả từ sự "đa dạng" của quy định từ các văn bản khác nhau về đăng ký giao dịch bảo đảm bằng động sản, bất động sản hay tàu bay, tàu biển. Không những thế, lại chưa có cơ chế phối hợp giữa các bộ, ngành có liên quan, việc cung cấp thông tin giữa các cơ quan đăng ký giao dịch bảo đảm với một số đơn vị đăng ký sở hữu tài sản cũng còn hạn chế nên tất yếu dẫn đến hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực này không cao, gây khó khăn, vướng mắc cho các tổ chức, cá nhân khi yêu cầu đăng ký, cung cấp thông tin về giao dịch bảo đảm.
Hệ thống pháp luật về đăng ký giao dịch bảo đảm còn thiếu quy phạm điều chỉnh thủ tục đăng ký giao dịch bảo đảm đối với một số tài sản có giá trị như: rừng sản xuất là rừng trồng, vườn cây lâu năm, trong khi nhu cầu khai thác, huy động vốn từ các tài sản này ngày càng lớn. Đến thời điểm hiện nay, khi một số văn bản quy phạm pháp luật đã được sửa đổi, bổ sung, thay thế hoặc được ban hành mới, nên nhiều quy định trong NĐ số 08/2000/NĐ-CP (giấy tờ pháp lý có giá trị cao nhất về giao dịch bảo đảm) không còn phù hợp với các quy định của văn bản có giá trị pháp lý cao hơn như Bộ luật Dân sự 2005, Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Bộ luật Hàng hải, Luật Hàng không dân dụng... cũng như tình hình thực tiễn về giao dịch bảo đảm. Đã có nhiều buổi hội thảo, tọa đàm, kiến nghị đối với những khúc mắc, thậm chí cả xung đột xung quanh các văn bản luật pháp về vấn đề nêu trên, rất cần có một thông tư hướng dẫn đăng ký trực tuyến giao dịch bảo đảm, hợp đồng, thông báo kê biên… và nhiều văn bản liên quan khác với kỳ vọng góp phần xóa bỏ dần nạn "hành nhau là chính", nhưng đáng tiếc, những văn bản pháp quy này vẫn đang trong quá trình... soạn thảo.