Trong buổi sáng ngày 11/9/2009, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh phản ánh: sáng ngày 10-9, tại TP Hội An, Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội (QH) đã tổ chức hội thảo “Nâng cao kỹ năng giám sát và lồng ghép vấn đề bình đẳng giới”. Các vấn đề liên quan đến giám sát QH đã được các đại biểu đưa ra mổ xẻ. Đây là hoạt động nằm trong khuôn khổ hợp tác giữa Ủy ban với Cơ quan Phát triển quốc tế Canada (CIDA).
Bà Trương Thị Mai, Chủ nhiệm Ủy ban, nhận định: Hoạt động giám sát QH vẫn chưa thực sự phát huy hiệu quả như mong muốn. Bà phân tích: “Phạm vi giám sát quá rộng. Nếu như đa số các nước thường hướng trọng tâm giám sát vào cơ quan hành pháp ở trung ương thì QH nước ta không những giám sát hoạt động của Chính phủ mà còn giám sát hoạt động của cả Chủ tịch nước, TAND tối cao, VKSND tối cao. Ngoài ra, còn có khoảng cách nhất định giữa luật pháp và thực tiễn do luật còn quy định chung chung về hoạt động giám sát”.
Tiến sĩ Nguyễn Văn Tiên, Phó Chủ nhiệm Ủy ban, băn khoăn về chất lượng chất vấn: “Tôi được biết hiện nay nhiều đại biểu QH không am hiểu tình hình địa phương”. Phản biện lại ý kiến này, một đại biểu nói: Nhiều vị đại biểu là chủ tịch, là phó bí thư UBND nên khá am hiểu. Lại nữa, yêu cầu chất vấn là không chất vấn những vấn đề cụ thể mà chỉ đề cập những vấn đề chung.
Trao đổi với Báo Pháp Luật TP.HCM, đại biểu QH Nguyễn Minh Thuyết, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa-Giáo dục-Thanh niên-Thiếu niên và Nhi đồng, cho biết: “Chất lượng chất vấn chưa đạt hiệu quả là do một số đại biểu, nhất là đại diện cho địa phương còn nể nang, ngại chất vấn các vị lãnh đạo vì sợ ảnh hưởng địa phương. Ngoài ra, nhiều trường hợp bộ trưởng, trưởng ngành trả lời vòng vo, không đúng”.
Theo ông, quan trọng là sau cuộc chất vấn, không có gì ràng buộc bộ trưởng. Chất vấn phải kèm theo nghị quyết trả lời chất vấn, trong đó có những điều buộc bộ trưởng phải làm và có đánh giá vị bộ trưởng ấy.
Ông nói: “Thực ra hiện nay chất vấn vẫn còn phụ thuộc nhiều vào thiện chí của bộ trưởng. Có những bộ trưởng rất thiện chí tự thừa nhận khuyết điểm và cam kết sửa nhưng cũng có những người phủ nhận và cho rằng đó là khuyết điểm của bộ khác. Như vậy thì cuối cùng buổi chất vấn đó cũng không có kết luận gì”.
Tham gia ý kiến tại hội thảo, ông Joe Jordan, nguyên nghị sĩ đại diện khu vực bầu cử Leeds-Grenville (Canada), cho biết tại Canada, mỗi ngày có 45 phút dành cho các nghị sĩ chất vấn. Các đại biểu sẽ chất vấn các bộ trưởng. Phiên chất vấn sẽ được truyền hình trực tiếp, góp phần làm cho chính phủ phải chịu trách nhiệm trước dân chúng về hành động của mình.
2. Báo Sài gòn giải phóng phản ánh: chiều ngày 10-9, tại Văn phòng Quốc hội (QH), Chủ tịch QH Nguyễn Phú Trọng đã tiếp đoàn đại biểu Ủy ban Pháp luật Nhân đại toàn quốc (QH) Trung Quốc, do đồng chí Hồ Khang Sinh, Ủy viên Ủy ban Thường vụ QH, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật làm Trưởng đoàn, đang thăm, làm việc tại nước ta (từ ngày 10 đến 14-9).
Chủ tịch QH Nguyễn Phú Trọng mong muốn trong thời gian tới, hai bên sẽ đẩy mạnh việc giao lưu, trao đổi đoàn, trao đổi thông tin, kinh nghiệm hoạt động giữa hai QH, giữa các cơ quan của QH, các đại biểu QH, các nhóm nghị sĩ hữu nghị của hai nước, góp phần vào sự phát triển chung của mối quan hệ láng giềng hữu nghị, hợp tác toàn diện, ổn định lâu dài, hướng tới tương lai giữa hai Đảng, hai nước.
Báo cũng đưa tin: chiều ngày 10-9, Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Hà Nội và Văn phòng Ban chỉ đạo 33 đã tổ chức buổi họp báo về cuộc họp lần thứ 4 của Ủy ban cố vấn hỗn hợp về chất da cam/dioxin (JAC). Tại cuộc họp lần này, Ủy ban cố vấn hỗn hợp về chất da cam/dioxin tại Việt Nam đã thống nhất thành lập nhóm đặc trách về y tế, nhằm từng bước nghiên cứu, giải quyết các vấn đề liên quan đến tác hại của chất độc da cam đối với sức khỏe con người tại Việt Nam.
Hiện JAC đang tập trung giải quyết vấn đề chất độc da cam dioxin tại 3 điểm nóng là sân bay Đà Nẵng, Phù Cát và Biên Hòa.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo điện tử VnMedia đưa tin: “Công chứng viên kiểm tra tài sản bằng mối quan hệ cá nhân”. Theo báo, trong công chứng, vì chưa có cơ chế chia sẻ thông tin, công chứng viên rất khó biết về tình trạng pháp lý của tài sản. Việc làm này rất nguy hiểm, khó tránh được "rủi ro".
Ở Hà Nội đã từng xuất hiện trường hợp một sổ đỏ được giao dịch đến 2 lần. Mỗi lần được công chứng ở một (Văn phòng công chứng) VPCC khác nhau. Khi phát hiện, VPCC sau đã phải làm thủ tục hủy hợp đồng đã “chứng” trước đó.
Đến nay vẫn chưa có một cơ chế nào để các tổ chức hành nghề công chứng (gồm cả Phòng công chứng và VPCC) liên kết, chia sẻ thông tin về tài sản. Do vậy, liệu có gì bảo đảm là sẽ không xảy ra các trường hợp tương tự.
Về nguyên tắc, công chứng viên phải kiểm tra tính xác thực hợp lệ của sổ đỏ, nếu có nghi ngờ thì phải kiểm tra hoặc từ chối không công chứng, nhưng theo công chứng viên Trần Quốc Khánh, Trưởng VPCC Lạc Việt thì thường kiểm tra bằng các mối quan hệ cá nhân.
Theo một vài công chứng viên, thực tế, không phải ai cũng có thể kiểm tra bằng các mối quan hệ cá nhân vì nhiều công chứng viên lâu năm của các Phòng công chứng cũng “dấu nghề”.
Ông Bùi Văn Dòn, Trưởng VPCC Đại Việt cho biết, ngoài ra còn có cách “kiểm tra” khác khi thấy sổ đỏ có “vấn đề” là công chứng viên làm công văn hỏi cơ quan quản lý về nhà đất. Nhưng thực tế, nhiều giao dịch mua bán chưa thực hiện xong dù công chứng xong, bên bán vẫn có thể giữ sổ đỏ. Hoặc sau khi làm hợp đồng chuyển nhượng, bên nhận chuyển nhượng lại nhờ bên chuyển nhượng đi đăng ký hộ. Trong những trường hợp này, cơ quan quản lý nhà đất cũng khó mà biết được thực hư thế nào?
Việc chia sẻ thông tin trong một tỉnh, thành phố đã khó, sự liên kết thông tin liên tỉnh càng khó hơn.
Theo quy định tại Khoản 2 Điều 47 Luật Công chứng, trong trường hợp nhiều bất động sản thuộc các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương khác nhau cùng được thế chấp để bảo đảm thực hiện một nghĩa vụ thì việc công chứng hợp đồng thế chấp đó do công chứng viên của tổ chức hành nghề công chứng có trụ sở đặt tại tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương nơi có một trong số bất động sản thực hiện.
Như vậy, một công chứng viên tại tổ chức công chứng tại một thành phố trực thuộc trung ương làm sao biết được tổ chức công chứng ở các tỉnh khác, nơi có một trong số bất động sản đã thực hiện việc công chứng chưa? Có thể bằng quan hệ đồng nghiệp, tổ chức này có thể giúp đỡ tổ hức kia theo nguyên tắc “giúp đỡ nhau”. Nhưng, việc tra cứu thông tin bằng phương pháp thủ công không thể đảm bảo sự chính xác và không sai sót.
Theo đó, các tổ chức hành nghề công chứng đều đề nghị Bộ Tư pháp, Sở tư pháp xây dựng một trung tâm dữ liệu phục vụ cho việc công chứng. Qua đó, khi công chứng một hợp đồng chuyển nhượng, công chứng viên vào đó và có thể biết được tình trạng pháp lý của tài sản và sẽ tránh được những “rủi ro”.
Ông Phạm Thanh Cao, Trưởng phòng Bổ trợ Tư pháp, Sở Tư pháp Hà Nội cho biết, kể cả trung ương chưa có hiệp hội công chứng thì Hà Nội cũng sẽ mạnh dạn làm. Hiện nay Sở Tư pháp đang xây dựng Đề án thành lập hiệp hội công chứng. Chúng tôi biết các tổ chức hành nghề công chứng của Hà Nội đang rất khó khăn vì không có cơ chế chia sẻ thông tin. Trong thời gian chờ đợi, không còn cách nào khác là các tổ chức tự phải liên kết với nhau để giải quyết các vấn đề về nghiệp vụ.
2. Báo Sài gòn giải phóng phản ánh: ngày 10-9, tại TPHCM, Báo Pháp luật Việt Nam tổ chức buổi tọa đàm, góp ý về bình chọn danh hiệu “Hãng luật của năm” và “Luật sư của năm”.
Việc bình chọn do Báo Pháp luật Việt Nam phối hợp với các cơ quan Nhà nước, các tổ chức xã hội nghề nghiệp của luật sư (LS), các cơ quan có liên quan tổ chức nhằm xây dựng những tiêu chí, chuẩn mực về hoạt động nghề nghiệp và đạo đức của LS; đồng thời góp phần tôn vinh nghề nghiệp của các LS và tổ chức hành nghề LS.
Năm nay, 10 hãng luật, 20 LS trong hai lĩnh vực tư vấn và tố tụng sẽ được chọn để vinh danh.
3. Báo Người Lao động đưa tin: “Tiếp nhận hồ sơ hoạt động thừa phát lại trong tháng 10”. Theo báo, UBND TPHCM vừa ban hành kế hoạch triển khai thực hiện thí điểm thừa phát lại tại TPHCM. Theo đó, Sở Tư pháp sẽ công bố các điều kiện tiếp nhận hồ sơ đề nghị thành lập, đăng ký hoạt động của các văn phòng thừa phát lại trước ngày 30 -9; tiếp nhận hồ sơ, thẩm định và trình Bộ Tư pháp xem xét việc bổ nhiệm trước ngày 31 - 10.
Đồng thời, Sở Tư pháp phải khảo sát nắm tình hình nhân sự làm công tác pháp luật có nguyện vọng làm thừa phát lại; vận động, giới thiệu nguồn tham dự lớp tập huấn về nghiệp vụ thừa phát lại để đề nghị bổ nhiệm và hoạt động trong lĩnh vực thừa phát lại.
Dự kiến đến cuối năm 2009, TP sẽ cho phép thành lập 5 văn phòng thừa phát lại, nếu việc thí điểm thuận lợi sẽ thành lập thêm từ 1 đến 3 văn phòng khác.
Trên đây là điểm báo sáng ngày 11/9/2009, Văn phòng xin báo cáo Lãnh đạo Bộ.
Phòng Tồng hợp - Văn phòng Bộ./.