Trong buổi sáng ngày 12/6/2009, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh phản ánh: Sau cuộc họp khẩn ngày 11-6 tại Geneva (Thụy sĩ), Tổ chức Y tế Thế giới WHO đã quyết định nâng mức cảnh báo lên cấp 6 là cấp độ cao nhất, tức là chính thức xảy ra đại dịch cúm ở quy mô toàn cầu. Tuy nhiên, WHO cũng trấn an và đề nghị chính phủ các nước không vì lo lắng quá mức mà có những phản ứng thái quá, gây hoảng loạn trong dân chúng. Đây là lần cảnh báo đại dịch cúm ở mức độ cao nhất trong 41 năm qua từ sau đại dịch cúm ở Hong Kong năm 1968 giết chết một triệu người.
Theo số liệu của WHO, đến ngày 11-6 đã có 141 ca tử vong do A/H1N1, 27.737 ca nhiễm ở 74 nước và vùng lãnh thổ. Ở VN đã có 23 ca nhiễm, riêng TPHCM chiếm 22 ca. Hà nội mới có ca đầu tiên.
2. Báo Sài Gòn giải phóng phản ánh: Hôm qua, 11-6, Quốc hội bước vào phiên chất vấn các thành viên Chính phủ. Trong ngày chất vấn đầu tiên, các vị Bộ trưởng Bộ LĐTB-XH Nguyễn Thị Kim Ngân, Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Cao Đức Phát, Bộ trưởng Bộ Công thương Vũ Huy Hoàng đã lần lượt trả lời chất vấn của các ĐBQH. Phần trả lời của các bộ trưởng khá trúng và cụ thể, nhưng chưa nhận được sự nhất trí cao của ĐBQH.
Báo cũng phản ánh: Trong những năm qua, hàng loạt nhà máy thủy điện trên các con sông ở miền Trung đã được đầu tư xây dựng. Trong đó, trên hệ thống sông Vu Gia - Thu Bồn dày đặc các thủy điện và đã bắt đầu nảy sinh những hệ lụy phía hạ nguồn. Thủy điện Đăk Mi 4 (tỉnh Quảng Nam) đang là một trong những điển hình về mối đe dọa gây mất nguồn nước ngọt phục vụ sinh hoạt và tưới tiêu đối với sản xuất nông nghiệp.
Theo báo cáo mới nhất của UBND TP Đà Nẵng gửi Bộ Tài nguyên – Môi trường, tình trạng thiếu nước vùng hạ lưu sông Vu Gia rất nghiêm trọng. Nguyên nhân xuất phát từ báo cáo cân bằng nước và đánh giá hiệu quả, lợi ích vùng hạ nguồn các công trình thủy điện trên sông Vu Gia – Thu Bồn do Viện Quy hoạch thủy lợi lập năm 2002 đã có những tính toán thiếu chính xác.
Theo đó, lượng nước phục vụ sinh hoạt, nông nghiệp, công nghiệp và du lịch được tính toán trong báo cáo này là rất nhỏ so với thực tế. Do tính toán sai về cân bằng nước, những người lập quy hoạch đã chọn sai thông số thủy văn đầu vào để tính toán vì đã sử dụng thông số về lưu lượng kiệt thay cho thông số lưu lượng nước trung bình tháng, trong khi hai thông số này có độ chênh lệch nhau rất lớn.
Thêm vào đó, một loạt các công trình thủy điện lần lượt được xây dựng trên sông Vu Gia, khiến tình hình thiếu nước ở cuối nguồn sông càng thêm nghiêm trọng. Trong đó, đáng chú ý là đơn vị tư vấn Dự án thủy điện Đăk Mi 4 đã nhầm lẫn nghiêm trọng vì cho rằng khi chặn dòng Nhà máy thủy điện Đăk Mi 4, nước sẽ chuyển về sông Thu Bồn, sau đó chảy về sông Vu Gia. Mặc dù tính toán trên là có cơ sở, nhưng điều mà các nhà khảo sát thiết kế bỏ sót là có một lượng nhỏ nước sông Thu Bồn chảy về sông Hàn qua sông Vĩnh Điện, nhưng không sử dụng được do sông Vĩnh Điện bị nhiễm mặn.
Theo kỹ sư Nguyễn Hữu Ba, Giám đốc Xí nghiệp sản xuất nước sạch (Nhà máy nước Cầu Đỏ), công ty đã huy động trạm bơm dự phòng ở An Trạch (cách nhà máy 9km) để chống nhiễm mặn cho Nhà máy nước Cầu Đỏ nhưng vẫn không khắc phục được. Nguy cơ thiếu nước nghiêm trọng đối với khu vực này nếu Nhà máy thủy điện Đăk Mi 4 vận hành như thiết kế ban đầu là hoàn toàn có thực. Tổng lượng nước sạch của các nhà máy trên địa bàn cung cấp cho TP Đà Nẵng hiện nay khoảng 155.000m3/ngày, trong đó riêng Nhà máy nước Cầu Đỏ đã cung cấp tới 140.000m3/ngày. Điều đó cũng có nghĩa là, nếu nhà máy nước này ngừng hoạt động vì nhiễm mặn thì phần lớn các hộ dân ở TP Đà Nẵng sẽ không có nước sạch sử dụng.
Ước tính ban đầu cho thấy, nếu không sớm có giải pháp khả thi để giải quyết vấn nạn này, khoảng 120.000 hộ gia đình-tức hàng trăm ngàn người dân ở TP Đà Nẵng sẽ bị cúp... nước sạch.
Báo cũng cho biết: Ngày 10-6, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 795/QĐ-TTg về việc phê duyệt Chương trình kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long-Hà Nội năm 2010.
Điểm nhấn trong chương trình được Thủ tướng phê duyệt là Đại lễ kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long-Hà Nội được tổ chức trong 10 ngày (từ ngày 1 đến ngày 10-10-2010). Ngày khai mạc Đại lễ kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long-Hà Nội được tổ chức trọng thể vào sáng 1-10-2010 tại vườn hoa tượng đài Lý Thái Tổ và đường Đinh Tiên Hoàng, xung quanh Hồ Hoàn Kiếm. Cùng ngày, tại Hà Nội sẽ có các hoạt động: Triển lãm thành tựu kinh tế-xã hội Việt Nam và Thăng Long-Hà Nội; Triển lãm các tác phẩm văn hóa, nghệ thuật qua các thời kỳ; Cầu truyền hình trực tiếp Chương trình nghệ thuật đặc biệt “Cả nước với Hà Nội” chào mừng 1.000 năm Thăng Long-Hà Nội; chương trình văn hóa nghệ thuật tổng hợp do chuyên gia quốc tế đạo diễn.
Từ ngày 2 đến ngày 9-10 sẽ có các hoạt động văn hóa nghệ thuật, các hoạt động thể dục thể thao, các hoạt động liên hoan du lịch, hành trình di sản và lễ hội làng nghề, phố nghề; các hoạt động khởi công, khánh thành, gắn biển, triển lãm các công trình, đón nhận các danh hiệu nhân dịp kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội.
Thủ tướng yêu cầu Hà Nội phải tích cực, chủ động và thường xuyên phối hợp với các bộ, ngành, đoàn thể trung ương, các tỉnh, thành phố cả nước tổ chức triển khai các nội dung trong chương trình kỷ niệm, quản lý và sử dụng nguồn vốn đúng mục đích, thiết thực, hiệu quả, đảm bảo thành công Đại lễ kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long-Hà Nội...
3. Báo Hà Nội mới phản ánh: Công ty tư vấn toàn cầu AT Kearney vừa công bố bảng xếp hạng 50 nước và vùng lãnh thổ hấp dẫn đầu tư nhất thế giới, dựa trên những yếu tố kích thích và thu hút công ty nước ngoài, trong đó Việt Nam đã vượt chín bậc và lọt vào tốp 10 của danh sách trên. Theo bảng xếp hạng mới của AT Kearney, Việt Nam đã vượt Brazil, Mexico và Sri Lanka trong lĩnh vực cung cấp các hợp đồng tin học. Đứng đầu danh sách này là Ấn Độ, Trung Quốc, Malaysia và Thái Lan.
Theo AT Kearney, Việt Nam đã cải thiện được thứ hạng trên do sự bùng nổ hiện nay của công nghệ thông tin (IT) mà tiên phong là việc công ty IT Luxoft của Nga vừa mở một trung tâm tại Thành phố Hồ Chí Minh với mục đích chính là cung cấp các dịch vụ tin học. AT Kearney cho rằng bản báo cáo này có thể mang lại những thay đổi đối với Việt Nam vốn được biết đến qua các thế mạnh xuất khẩu các mặt hàng như gạo, cà phê, cao su...
Ông Norbert Jorak, Giám đốc điều hành Hội đồng Chính sách của AT Kearney Global Business, cho rằng Việt Nam được các công ty nước ngoài chú ý là do chi phí sản xuất thấp. Theo ông, Việt Nam có một "môi trường tuyệt vời bởi giá nhân công thấp và lợi nhuận cao". Nếu đánh giá ở khía cạnh này thì Việt Nam nằm trong tốp ba nước đứng đầu thế giới. Ông cho rằng một vị trí cao trong bảng xếp hạng đồng nghĩa với việc Việt Nam sẽ là điểm thu hút thương mại trong năm tới, đặc biệt trong bối cảnh suy thoái kinh tế toàn cầu vẫn đang đe dọa nhiều nước trên thế giới.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh phản ánh: Báo Pháp Luật TP.HCM ngày 6-4-2009 có bài “Khó xử phạt “cò” công chứng” phản ánh Nghị định 76 năm 2006 quy định hành vi môi giới công chứng, chứng thực cho người dân sẽ bị phạt 200-500 ngàn đồng. Tuy nhiên, thực tế các cơ quan chức năng lại không xử phạt trường hợp “cò” nào dù không ít “cò” công chứng, chứng thực thường vây quanh các phòng công chứng, UBND cấp xã...
Sau khi Báo đăng, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường đã chỉ đạo các vụ chức năng nghiên cứu, trao đổi về vấn đề Báo nêu. Mới đây, cổng thông tin điện tử của Bộ Tư pháp đã đăng tải phản hồi của Bộ về bài báo. Theo đó, Luật Công chứng không cấm hành vi môi giới công chứng. Hiện nay, các tổ chức hành nghề công chứng phát triển ngày càng nhiều. Hoạt động công chứng mang tính chất dịch vụ để đáp ứng nhu cầu của dân như giới thiệu tổ chức hành nghề công chứng cho người dân, đại diện theo ủy quyền để yêu cầu công chứng cần được coi là hợp pháp.
Để phù hợp với tinh thần xã hội hóa công chứng, Bộ Tư pháp đang xây dựng dự thảo nghị định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tư pháp thay thế Nghị định 76 để trình Chính phủ, trong đó “cò” công chứng không còn bị xem là phạm pháp nữa.
2. Báo Diễn đàn doanh nghiệp có bài Sửa luật: áp lực thời gian. Bài báo phản ánh: Trong vài kỳ họp gần đây, Quốc hội đang áp dụng cách làm mới, đó là dùng một luật để sửa nhiều luật nhằm đáp ứng yêu cầu của thực tiễn, của cuộc sống. Tuy nhiên, do áp lực thời gian, việc thảo luận tham gia ý kiến của các cơ quan của Quốc hội và các đại biểu Quốc hội về mặt thời gian và quy trình còn rất hạn chế dẫn đến nhiều điều khoản đổi mới chưa phù hợp. Dự thảo Luật sửa đổi bổ sung một số điều của các luật liên quan đến đầu tư xây dựng cơ bản là một ví dụ.
Theo đại biểu Phùng Văn Toàn (Phú Thọ): Chính phủ đã kiến nghị sửa đổi được nhiều điều gây vướng mắc, cản trở trong đầu tư xây dựng tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư giảm được nhiều thủ tục phức tạp của 6 luật liên quan đến xây dựng cơ bản. Nhưng do chuẩn bị gấp, phải sửa 6 luật, các điều sửa đổi, bổ sung tôi đếm thì gần 100 điều của các lĩnh vực xây dựng cơ bản đây vốn là một vấn đề khá phức tạp. Trong kỳ họp này các đại biểu Quốc hội như chúng tôi cũng không đủ thời gian để nghiên cứu rà soát tất cả các điều của luật. Vì vậy, đề nghị Chính phủ chỉ đạo trong thời gian từ nay đến lúc Quốc hội thông qua các luật này, tiếp tục rà soát những điều cần sửa đổi để đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ giữa các luật với nhau.
Ví dụ cụ thể: Theo ông Nghiêm Vũ Khải - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học công nghệ và môi trường Quốc hội: Dự thảo luật này có quy định sửa đổi hai khoản, đó là Khoản 2, Điều 19 và Khoản 4, Điều 22. Dự thảo luật hiện hành quy định báo cáo đánh giá tác động môi trường phải lập đồng thời với báo cáo nghiên cứu khả thi của dự án, còn sửa đổi thì có thể lập đồng thời nhưng có thể lập trước khi khởi công xây dựng theo quy định của Chính phủ. Ở đây tôi cân nhắc và nghiên cứu kỹ thì thấy rằng việc quy định như thế này xem ra bề ngoài có vẻ như tạo điều kiện thuận lợi cho DN, nhưng tôi thấy tạo điều kiện thuận lợi không nhiều, nhưng tạo ra những nguy cơ và những rủi ro cho DN nhiều hơn.
Nếu đặt vấn đề đánh giá tác động môi trường chưa được phê duyệt, trong khi đó báo cáo đầu tư được phê duyệt trước khi khởi công nhưng theo đánh giá tác động môi trường là không thể làm được, không thể sử dụng được thì chi phí trước đó của DN không biết ai sẽ bù đắp. Rất có thể DN sẽ dùng mọi cách để phê duyệt cho bằng được báo cáo đánh giá tác động môi trường. Ngay cả khi có phê duyệt được báo cáo đánh giá tác động môi trường thì tiếp theo giai đoạn vận hành DN tiếp tục phải đối mặt với những khó khăn còn lớn hơn nhiều. Việc sửa đổi như vậy không tạo điều kiện thuận lợi cho DN bao nhiêu mà chính tạo ra những rủi ro, tạo thói quen làm trước báo cáo sau. Tôi thấy việc này cần hết sức cân nhắc.
Phần lớn đại biểu đề nghị cần sớm đưa luật này vào cuộc sống, góp phần thực hiện giải pháp kích cầu đầu tư của Chính phủ trong năm 2009, nhưng cần có thời gian chuẩn bị các văn bản hướng dẫn và cân nhắc lại một số điều khoản.
Trên đây là điểm báo sáng ngày 12/6/2009, Văn phòng xin báo cáo Lãnh đạo Bộ.
Phòng Tổng hợp - Văn phòng.