Trong buổi sáng ngày 09/02/2009, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo điện tử VnMedia phản ánh: Năm 2008, các cơ quan pháp luật đã khởi tố hơn 280 vụ án, 622 bị can tham nhũng, giảm 44% số vụ và trên 35% số bị can so với năm 2007. Phiên họp thứ 9 của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng tập trung đánh giá kết quả công tác phòng chống tham nhũng năm 2008, đề ra phướng hướng, nhiệm vụ công tác trong năm nay.
Báo cáo của Ban chỉ đạo TW về phòng chống tham nhũng còn cho biết, 7/8 vụ án tham nhũng trọng điểm đã đưa ra xét xử nghiêm minh như: vụ đất ở Đồ Sơn, vụ Mai Văn Dâu, vụ PMU 18 mảng đánh bạc. 8/15 vụ án tham nhũng nghiêm trọng đã kết luận điều tra chuẩn bị đưa ra xét xử hoặc đang chẩn bị kết luận điều tra. Cũng trong năm qua đã có 70 trường hợp là người đứng đầu, cấp phó của người đứng đầu ở các địa phương bị xử lý do thiếu trách nhiệm để xảy ra tham nhũng…
Các thành viên Ban chỉ đạo phòng chống tham nhũng TW đề nghị tăng cường kiểm tra thực hiện chủ trương, chính sách đã ban hành, nhất là việc nhận quà tặng, quà biếu; tăng cường phối hợp giữa các cơ quan chuyên trách phòng chống tham nhũng; xác định rõ vụ án trọng điểm để tập trung chỉ đạo xử lý; đẩy mạnh phân cấp điều tra; nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giám định; xây dựng quy chế cụ thể triển khai hiệu quả việc kê khai minh bạch tài sản...
2. Báo Người lao động phản ánh: Vậy là Quyết định 81/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ được đánh giá là hợp lòng dân đã không được những người trực tiếp thừa hành phát huy trọn vẹn ý nghĩa nhân văn của nó.
Trong bối cảnh kinh tế suy thoái, người lao động mất việc hàng loạt, quyết định trích 3.800 tỉ đồng từ ngân sách hỗ trợ người nghèo (mỗi người 200.000 đồng, mỗi hộ không quá 1 triệu đồng) không chỉ mang mục đích tạm thời là để mọi nhà đều đón Tết no ấm mà còn là sách lược lâu dài, đó là nhằm thể hiện sự quan tâm sâu sát của Đảng và Nhà nước đối với nhân dân, kích hoạt người dân tích cực lao động sản xuất để sau giai đoạn suy thoái, họ tiếp tục hăng say đóng góp cho xã hội.
Dù Thủ tướng Chính phủ đã kiên quyết chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương triển khai chặt chẽ Quyết định 81 để tiền đến đúng tay đối tượng được cấp nhưng tình trạng chậm cấp phát, ăn chặn đã diễn ra khắp nơi. Từ thực trạng đã phản ánh ở các tỉnh Quảng Bình, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Nghệ An, Hà Tĩnh, Trà Vinh..., có thể thấy rằng sai phạm của một số tập thể, cá nhân không còn là do năng lực quản lý nữa, mà vì năng lực thừa hành. Năng lực thừa hành kém cơ bản xuất phát từ ý thức chấp hành kém, một phần khởi nguồn từ lòng tham. Từ đó thấy rằng công tác đào tạo và sử dụng cán bộ cơ sở ở ta còn rất tệ hại. Cán bộ cơ sở vốn được xem là nguồn hậu bị cho các cấp cao hơn nhưng lại mục nát như vậy thì cần phải tổng sàng lọc để loại bỏ ngay từ đầu nhằm tránh họa lớn về sau.
Chính sách tốt nhưng không được thi hành tốt sẽ mất ý nghĩa, thậm chí phản tác dụng. Ở nước ta, tình trạng này từng xảy ra nhiều lần và qua vụ lùm xùm quanh Quyết định 81, bài học về thi hành chính sách lại được hâm nóng để bộ máy công quyền từ Trung ương đến địa phương chỉnh đốn, củng cố lại trách nhiệm, năng lực của mình.
3. Báo Vietnamnet phản ánh: Lại có thêm một ca nghi nhiễm H5N1 đang trong tình trạng nguy kịch. Đây là bệnh nhân thứ hai nghi mắc nhiễm H5N1 kể từ đầu năm 2009 đến nay.
Ngày 8/2, TS Nguyễn Huy Nga, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng và môi trường (Bộ Y tế) cho biết, trường hợp của bệnh nhân Lý Tài Múi, 23 tuổi, xã Quảng An, huyện Đầm Hà, Quảng Ninh bị viêm phổi cấp hiện vẫn đang nghi ngờ nhiễm virus cúm H5N1. Viện Vệ sinh dịch tế Trung ương đang khẩn trương điều tra dịch tễ và xét nghiệm mẫu bệnh phẩm đối với ca bệnh này. TS Nga cũng cho biết, từ đầu năm tới nay, ở hai miền Nam và Bắc cũng đã xuất hiện một số trường hợp nghi ngờ nhiễm virus cúm H5N1, nhưng qua điều tra dịch tễ và xét nghiệm đều cho kết quả âm tính.
Cục Thú y (Bộ NN&PTNT) cho biết, dịch cúm gia cầm vẫn đang diễn biến phức tạp tại một số tỉnh, thành trong cả nước. Tính đến ngày 8/2 còn 4 tỉnh là Cà Mau, Sóc Trăng, Nghệ An và Hậu Giang có dịch cúm gia cầm chưa qua 21 ngày. Gần đây nhất, ngay trong ngày 7/2 dịch cúm gia cầm được phát hiện trên đàn vịt chưa được tiêm phòng vắc-xin, khoảng 45 ngày tuổi của 1 hộ chăn nuôi ở xã Vị Thuỷ, huyện Vị Thuỷ. Tổng số con ốm là 400, toàn bộ đàn gia cầm đã được tiêu huỷ. Chi cục Thú y tỉnh đang tiến hành các biện pháp chống dịch theo quy định.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Thanh niên có bài "Ngăn sông cấm chợ". Bài báo phản ánh: Hôm 6.2, Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL), Bộ Tư pháp, có văn bản đề nghị UBND TP Hà Nội xem xét lại Quyết định số 51/2009/QĐ-UBND “Quy định về quản lý hoạt động giết mổ, vận chuyển, chế biến, buôn bán gia súc, gia cầm trên địa bàn thành phố Hà Nội”.
Ông Lê Hồng Sơn, Cục trưởng Cục Kiểm tra VBQPPL cho rằng: “Quyết định 51 của UBND TP Hà Nội có một số điều khoản mang tính cấm đoán không có cơ sở, có biểu hiện “ngăn sông cấm chợ” như: “Cấm vận chuyển gia súc, gia cầm vào khu vực nội thành, nội thị” hoặc “Cấm vận chuyển gia súc, gia cầm và sản phẩm gia súc gia cầm trên xe máy, xích lô, xe đạp hoặc các phương tiện thô sơ”... Cũng theo Cục Kiểm tra VBQPPL, quyết định của UBND TP Hà Nội còn có một số điều khoản không sát với thực tế hoặc gây nhầm lẫn và có thể dẫn đến việc xử lý tùy tiện đối với các cá nhân, công dân tham gia các hoạt động vận chuyển, giết mổ, vận chuyển và buôn bán gia súc, gia cầm.
Sở dĩ Cục Kiểm tra VBQPPL "phản ứng" vì ngày 22.1, UBND TP Hà Nội ban hành Quyết định số 51, trong đó nêu rõ: chỉ có các cơ sở được xây dựng theo quy hoạch của UBND thành phố, cách xa khu dân cư, trường học, bệnh viện, cơ sở sản xuất, nơi nhiễm độc, nhiễm bẩn; mặt bằng có diện tích phù hợp với quy mô công nghiệp và bảo đảm phân chia thành khu nhốt gia cầm, khu giết mổ... mới được tổ chức giết mổ gia súc, gia cầm. UBND TP Hà Nội đồng thời nghiêm cấm việc vận chuyển gia súc, gia cầm và sản phẩm gia súc, gia cầm trên xe máy, xích lô, xe đạp hoặc các phương tiện thô sơ khác, đồng thời cấm buôn bán sản phẩm gia súc, gia cầm trên vỉa hè, lòng đường, ngõ xóm và các khu vực công cộng. Theo quy định, cửa hàng bán sản phẩm gia súc, gia cầm phải có diện tích tối thiểu 6m2, có hệ thống cấp nước sạch và thoát nước thải kín; mặt bàn, phản bán hàng bọc bằng inox, lát gạch men hoặc gỗ cứng...
Theo các chuyên gia, các quy định kể trên của UBND TP Hà Nội nếu được triển khai thực hiện sâu rộng sẽ đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, có tác dụng tích cực trong phòng chống các loại dịch bệnh nguy hiểm như cúm gia cầm, lở mồm long móng, lợn tai xanh... Tuy vậy, một số quy định về cấm buôn bán gia súc, gia cầm tại ngõ xóm, khu công cộng và vận chuyển bằng xe máy, xe đạp; về điều kiện buôn bán sản phẩm gia súc, gia cầm... còn bất cập, không khả thi ở thời điểm này khi mà các cơ sở giết mổ, phương tiện vận chuyển chuyên dụng và khu vực bán hàng tại các chợ phần lớn là thô sơ, thủ công và chật chội.
Cục Kiểm tra VBQPPL khẳng định: "Quyết định số 51 có một số vấn đề cần được xem xét, xử lý cho bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp, cũng như bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của công dân có hoạt động giết mổ, vận chuyển, chế biến gia súc, gia cầm trên địa bàn".
2. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài Cục trưởng Cục Kiểm tra văn bản QPPL, TS Lê Hồng Sơn: Người chuyên “gây sự”. Bài báo phản ánh: Năm 2008, dư luận xôn xao trước quy định “thấp bé, nhẹ cân, ngực lép” không được lái xe máy trên 50 cc; học sinh, sinh viên các trường nghệ thuật không được biểu diễn ở các quán bar, vũ trường... Bộ Tư pháp vào cuộc, khẳng định những văn bản nói trên là sai trái, yêu cầu cơ quan ban hành phải thu hồi, hủy bỏ. Công luận thở phào: Bộ Tư pháp đã “thổi còi” tốt!
Vậy mà Cục trưởng Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật - nơi tung ra những “phán quyết” dễ “mếch lòng” ấy, TS Lê Hồng Sơn, lại nói rằng ông thực sự thấy buồn và tiếc về những sự cố trên. “Cơ chế đặt ra là cơ chế huy động trí tuệ tập thể, có sự tham gia ý kiến, phản biện của các cơ quan, của xã hội, của đối tượng chịu sự tác động trực tiếp của văn bản. Hơn thế, trước khi văn bản được ban hành còn có cơ chế thẩm định - “tiền kiểm” đối với các dự thảo. Nếu thực hiện thật nghiêm sẽ không có sạn, nếu có cũng cực hiếm và sạn không to đùng như thế” - ông Sơn trầm giọng.
. Thưa ông, vậy phải chăng việc thẩm định dự thảo văn bản quy phạm pháp luật trước khi ban hành hiện nay chỉ mang tính hình thức?
+ Đúng là thẩm định hiện nay cũng còn hời hợt lắm. Trong thực tế, có khi thẩm định bị ỉm đi hoặc trốn thẩm định. Cá biệt, có cơ quan soạn thảo “qua mặt” cơ quan thẩm định bằng cách khi gửi thẩm định, có một vài nội dung họ biết là sai trái nên đã rút đi, chờ sau khi thẩm định xong mới đưa vào để trình thông qua!
. Ông từng nói “đừng nghĩ thẩm định không có tiêu cực”. Nên hiểu điều này thế nào?
+ Bất kỳ một hoạt động nào mang tính quyền năng, kiểm tra, phán xét thì đều có thể phát sinh tiêu cực ở mức này mức khác. Có khi công chức thẩm định sử dụng quyền năng của mình một cách thiếu thiện chí, o ép, gây khó khăn cho phía soạn thảo. Hoặc khi tham gia soạn thảo để phục vụ thẩm định, anh lại ký hợp đồng làm tác giả, nhận thù lao cao để rồi sau đó rơi vào tình trạng “há miệng mắc quai”... Vấn đề là người tham gia thẩm định phải có trình độ, bản lĩnh nhưng cũng phải có tâm và cả đạo đức nữa. Vì thực tế cũng rất khó để tỉnh táo vượt ra khỏi cám dỗ để thực hiện nhiệm vụ thẩm định một cách khách quan.
. Nhưng cái cơ chế “huy động trí tuệ tập thể” mà ông nói trên kia cũng có hạn chế vì các bộ, ngành rất có thể sẽ “bắt tay nhau” để các dự thảo đều dễ dàng “qua truông”?
+ Đúng là đã có tình trạng e ngại, sợ va chạm, muốn “dĩ hòa vi quý”... Nhưng quan điểm của tôi lại khác. Phải công tâm, khách quan, nêu thật trúng, thật đúng vấn đề đi, rồi sau đó cùng với cơ quan soạn thảo làm cho nội dung văn bản tốt hơn, hoàn thiện hơn. Như vậy thì không sợ mất lòng, thậm chí họ còn biết ơn và nể phục.
. Ở vị trí luôn phải “xăm xoi” để tìm ra “lỗi” của cơ quan soạn thảo, những phân tích, phản biện của ông nhiều khi cũng làm người ta ngại?
+ Dự họp ở một số nơi, đối với một số dự thảo, mình phân tích, phản biện rất ghê. Lúc đầu họ hoang mang không biết ông Sơn ủng hộ hay gây sự đây? Thậm chí, một vài ánh mắt nhìn mình không thiện chí. Nhưng mình nói: “Tôi nêu hết để các đồng chí thấy. Nếu các đồng chí cần, tôi sẵn sàng ngồi trao đổi và cùng các đồng chí đưa ra phương án nhằm hoàn thiện dự thảo”. Và thực tế là mình nói được và cũng làm được, giúp được người ta... (Cười).
. Ông cũng từng nói rất thật rằng nếu không có bản lĩnh thì không thể ngồi được ở cái ghế kiểm tra văn bản. Vậy, chiếc ghế đó thực sự “nóng” đến mức nào?
+ Tâm lý người đời, có ai muốn những cái sai của mình bị phanh phui? Mà nếu bị thì ngay lập tức có những phản ứng, như gọi điện thoại đến cấp nọ cấp kia để giải trình, thậm chí nhờ một số người can thiệp, gây áp lực. Lại có trường hợp dùng cả phương tiện thông tin đại chúng để “tự vệ”. Vì thế, mình nói bản lĩnh là ở chỗ, thứ nhất phải phát hiện cho được. Đây là việc cực kỳ khó, vì đòi hỏi phải có trình độ, bản lĩnh chuyên môn để phát hiện cho đúng, kịp thời. Thứ hai là bản lĩnh trong xử lý. Phát hiện rồi thì phải nêu chứ phát hiện rồi lại đến cơ quan kia “trao đổi” rồi ỉm đi, như thế là không đúng. Cũng xin nói thật là cơ chế để bảo đảm an toàn cho người kiểm tra, nhất là thủ trưởng cơ quan kiểm tra, đang là một vấn đề. Bởi người ta không “chống” được mình chỗ đó thì sẽ gây sự chỗ khác. Tôi đã từng bị bêu xấu, bị “đe dọa”... Đôi khi không chính thức đâu mà bằng những cú điện thoại hay phát ngôn ở chỗ này chỗ khác, cố làm giảm uy tín, làm giảm giá trị công tác của mình, thậm chí đánh cả vào cá nhân mình nữa.
. Nhiều lần, ngay khi ký một văn bản “tuýt còi”, ông cũng kịp thời cung cấp cho báo chí. Đây là mẹo để hạn chế bị “tác động”?
+ Nói vậy cũng hơi quá. Trong nhận thức của tôi, báo chí là kênh thông tin rất quý, giá trị. Báo chí giúp mình nhiều, ngay cả việc đưa lên công luận cũng là một cách giúp rất hiệu quả, rất hay. Thế nên phải có cơ chế phối hợp, cả hai giúp nhau để làm phần việc của mình cho tốt hơn, có lợi cho xã hội hơn. Nói thật là nhiều văn bản mình rất biết ơn báo chí. Như Quyết định 33, 34 (của Bộ Y tế, quy định thấp bé, nhẹ cân, ngực lép không được điều khiển xe máy trên 50 cc - PV) là báo chí đi trước, rồi mình mới từ đấy tập trung nghiên cứu xử lý cho chuẩn. Vả lại, nếu rộng đường công luận, những cơ quan khác sẽ biết để tránh đi vào “vết xe đổ”.
. Nhưng thực tế, nhiều cơ quan bị “tuýt còi” rồi vẫn cố “vượt đèn đỏ”...
+ Đây cũng là một thực tế đáng buồn, tuy không nhiều. Điều này cho thấy trật tự kỷ cương không được bảo đảm ngay tại một số cơ quan công quyền. Người ta cứ hay đòi hỏi công dân phải tuân thủ pháp luật, vi phạm phải bị xử nghiêm. Nhưng cũng đừng quên rằng ngay trong đội ngũ công chức, các cơ quan công quyền, trật tự kỷ cương, kỷ luật hành chính càng phải được tuân thủ nghiêm ngặt...
. Vậy có bao giờ vì áp lực này kia mà ông phải nương nhẹ khi xử lý?
+ Nương nhẹ thì chưa. Chỉ có trường hợp mình phát hiện được, mời người ta đến họp, họ nhận sai và đề nghị khoan phát công văn để họ xử lý, hoàn thiện nghiêm chỉnh. Khi đó, mình làm theo đề xuất của họ, miễn là xử lý được, không cần rùm beng làm gì. Còn nương nhẹ thì không, vì tính mình vốn bộc trực, thẳng thắn.
Báo cũng có bài "Công chứng viên tư được chứng giao dịch nhà đất". Bài báo phản ánh: Bà Ngô Minh Hồng, Giám đốc Sở Tư pháp TP.HCM, vừa có văn bản hướng dẫn Luật Công chứng quy định tổ chức hành nghề công chứng gồm phòng công chứng và văn phòng công chứng.
Công chứng viên của tổ chức hành nghề công chứng có thẩm quyền công chứng các hợp đồng, giao dịch về bất động sản trong phạm vi tỉnh, thành nơi tổ chức hành nghề công chứng đặt trụ sở. Người dân lựa chọn phòng công chứng hay văn phòng công chứng giải quyết đều được.
Như Pháp Luật TP.HCM từng có bài phản ánh, trước đây nhiều ngân hàng tại TP.HCM còn e ngại, không dám đến các văn phòng công chứng tư công chứng hợp đồng chuyển nhượng, thế chấp, cho thuê, tặng cho bảo lãnh bằng quyền sử dụng đất. Văn bản của bà Hồng đã tháo gỡ vướng mắc này cho các văn phòng công chứng.
Báo cũng có bài "Bảo hiểm cho công chứng viên tư: Giới hạn bồi thường quá hẹp". Bài báo phản ánh: Luật Công chứng bắt buộc các văn phòng công chứng (VPCC) phải mua bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp cho các công chứng viên của mình. Quy định này nhằm đảm bảo quyền lợi của người dân nếu công chứng viên của VPCC làm sai gây thiệt hại thì sẽ có nguồn bồi thường. Đến nay mới chỉ có VPCC Việt ở 219C Nguyễn Ngọc Vũ, quận Cầu Giấy (Hà Nội) mua bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp cho các công chứng viên. Dù vậy, sẽ có lúc người dân vẫn phải “níu áo” chính VPCC để đòi bồi thường trong những trường hợp phía công ty bảo hiểm từ chối bồi thường.
Trưởng VPCC Việt Phạm Quang Hưng cho biết văn phòng của ông tự ký hợp đồng bảo hiểm với Tổng Công ty cổ phần Bảo hiểm Bảo Minh. Thời hạn bảo hiểm trong cả năm 2009, hạn mức bồi thường tối đa đối với mỗi tổn thất là 3,5 tỷ đồng. “Bảo hiểm duy trì từng năm một, đến cuối thời hạn bảo hiểm họ sẽ tính toán lại mức phí cho năm sau” - ông Hưng nói. Ông Hưng từ chối tiết lộ mức phí bảo hiểm đã đóng.
Theo ông Hưng, phía Bảo Minh sẽ bồi thường đối với các khiếu kiện xuất phát từ việc VPCC Việt vi phạm nghĩa vụ nghề nghiệp công chứng do hành vi bất cẩn, lỗi bất cẩn hoặc thiếu sót do bất cẩn. Phía Bảo Minh sẽ không bồi thường những thiệt hại có giá trị dưới 20 triệu đồng mà do VPCC Việt tự bồi thường. “Khi phát sinh thiệt hại, người bị thiệt hại gửi đơn tới VPCC, công chứng viên sẽ thông báo cho phía Bảo Minh để họ cử luật sư đến xác định sự việc. Trường hợp họ xác định lỗi do công chứng viên, phía Bảo Minh sẽ đàm phán với bên bị thiệt hại về mức bồi thường. Nếu không thống nhất được mức bồi thường, người bị thiệt hại có thể khởi kiện VPCC ra tòa. Nếu tòa tuyên lỗi thuộc về VPCC, dù phía Bảo Minh không công nhận nhưng sẽ vẫn phải bồi thường” - ông Hưng nói.
Tại TP.HCM, tháng 9-2008, sáu VPCC Trung Tâm, Hội Nhập, Chợ Lớn, Bến Thành, Gia Định và Sài Gòn cũng đã liên hệ Tổng Công ty cổ phần Bảo hiểm Bảo Minh bàn việc mua bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp chung cho các công chứng viên. Theo dự thảo hợp đồng, mỗi VPCC dự kiến được bồi thường mức tối đa hai tỷ đồng/năm cho các lỗi do bất cẩn và phải đóng phí bảo hiểm hơn 12 triệu đồng/năm/VPCC. Thế nhưng đến nay, hợp đồng này vẫn chưa được ký bởi nhiều nguyên nhân. Công chứng viên Trần Quốc Phòng - Trưởng VPCC Gia Định cho biết dự kiến bảo hiểm sẽ bồi thường cả các chi phí phát sinh để mời luật sư bảo vệ hoặc giải quyết yêu cầu bồi thường từ bên thứ ba. Riêng lỗi do công chứng viên cố ý gây ra thì không được bồi thường.
Theo công chứng viên Lê Hồng Sơn, Trưởng VPCC Sài Gòn, do hợp đồng bảo hiểm lấy mẫu từ bảo hiểm công chứng viên nước ngoài nên có nhiều điểm chưa phù hợp với nước ta. Việc xác định lỗi bất cẩn do công chứng viên gây ra hiện chưa có văn bản pháp luật nào quy định nên dễ gây tranh cãi. Trong hợp đồng bảo hiểm còn nhiều điểm mơ hồ. Công ty bảo hiểm lại dựa vào doanh thu của từng VPCC để đưa ra giá bảo hiểm, doanh thu càng cao thì bảo hiểm càng lớn cũng gây khó khăn cho các VPCC.
Công chứng viên Phan Văn Cheo cho rằng điều kiện trước nhất của nghề công chứng là đúng người, đúng việc. Công chứng viên không biết đúng người, đúng việc là lỗi do công chứng viên cố ý. Giả sử một cụ già rất yếu đến giao dịch tại tổ chức công chứng, công chứng viên biết sức khỏe của cụ già không đảm bảo minh mẫn mà vẫn chứng giao dịch là lỗi cố ý chứ không phải lỗi bất cẩn. Hoặc trường hợp người vợ thế chấp tài sản cho ngân hàng lại nhờ người lái xe ôm ký thay chồng mình, nếu công chứng viên không xác định được đó là chồng giả mà vẫn chứng nhận thì ngân hàng có quyền kiện công chứng viên về lỗi cố ý gây thiệt hại, công chứng viên vẫn phải bồi thường.
Ông Sơn cho biết một vấn đề quan trọng khác là công ty bảo hiểm chỉ bảo hiểm vụ việc do VPCC chứng trong thời hạn 13 tháng (có một tháng dư để tái ký hợp đồng mới). Đặt ra trường hợp hợp đồng, giao dịch được công chứng viên tư ký vào năm 2008, đến năm 2009 mới xảy ra tranh chấp và tòa án quyết định VPCC phải bồi thường. Nếu trong năm 2009, VPCC đó xảy ra nhiều vụ bồi thường trong khi mức bồi thường tối đa chỉ có hai tỷ đồng, mỗi vụ chỉ bồi thường vài trăm triệu đồng là chưa hợp lý. Nếu muốn bảo hiểm riêng cho từng hợp đồng, giao dịch nhà đất thì lại chưa thấy công ty bảo hiểm bán bảo hiểm loại hình này. Phí bảo hiểm riêng cho từng vụ việc sẽ rất lớn, do bên nào đóng (bên mua, bên bán hay VPCC...) cũng là vấn đề nan giải.
“Trong thực tế, giá trị nhà đất tại TP.HCM rất lớn, mức bảo hiểm từng vụ việc nếu có sẽ rất cao. Nếu VPCC chịu phí thì chắc chắn VPCC sẽ lỗ vì VPCC thu lệ phí công chứng theo mức nhà nước quy định. Giả dụ chứng một hợp đồng bán căn nhà giá năm trăm triệu đồng, VPCC thu 500 ngàn đồng mà phải bỏ tiền ra mua bảo hiểm riêng cho vụ này chắc VPCC đóng cửa mất! Trường hợp hai bên giao dịch tự nguyện mua bảo hiểm cho riêng hợp đồng, giao dịch của mình thì công chứng viên sẽ chứng nhận giao dịch đó ngay” - ông Sơn cho biết.
3. Báo Dân trí có bài "Liên tiếp lừa đảo vay vốn ngân hàng bằng giấy tờ giả". Bài báo phản ánh: Trên địa bàn tỉnh Đồng Nai vừa qua đã liên tiếp xảy ra 2 vụ lừa đảo ngân hàng bằng hồ sơ giả nhằm chiếm đoạt hàng tỉ đồng. Thủ đoạn của các đối tượng là… xin đem hồ sơ để đi công chứng.
Ông Vũ Thế Mạnh, Giám đốc Ngân hàng Thương mại Cổ phần Sài Gòn - Hà Nội (SHB) vừa có báo cáo tới Ngân hàng Nhà nước chi nhánh Đồng Nai về việc bà Nguyễn Thị Kim Anh (48 tuổi, trú TP Biên Hòa) có hành vi làm giả hồ sơ để vay 600 triệu đồng tại SHB.Theo đó, khi tiến hành xin vay, bà Kim Anh đã đưa ra bản copy Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (160m2 tại phường Thống Nhất, TP Biên Hòa), đồng thời chỉ cho ngân hàng chụp hình lô đất trên tại đường Võ Thị Sáu.
Ngoài ra, để lấy thêm sự tin tưởng của các nhân viên SHB trong quá trình làm hồ sơ xin vay vốn, bà Kim Anh còn đưa ra giấy trả nợ tại Ngân hàng NN&PTNN Đồng Nai, có chồng là lái xe tại Sở Nội vụ tỉnh Đồng Nai.
Sau khi hồ sơ hoàn tất, hai vợ chồng bà đã thuyết phục được cán bộ tín dụng để tự mang hợp đồng thế chấp đi chứng thực tại UBND phường Thuống Nhất, TP Biên Hòa. Tuy nhiên, khi chưa kịp giải ngân tại ngân hàng thì bà Kim Anh đã bị lực lượng công an thuộc Phòng An ninh kinh tế tỉnh (PA17) bắt giữ ngay tại Phòng TNMT TP Biên Hòa.
Tại Ngân hàng TMCP Á Châu (ACB, chi nhánh Đồng Nai) cũng xảy ra trường hợp tương tự nhưng ngay sau khi khách hàng vừa được giải ngân xong thì lực lượng PC14 và PA17 đã tạm giữ đối tượng dùng hồ sơ giả để vay vốn. Ngày 3/1, bà Võ Thị Thu Thảo làm nghề kinh doanh thuốc tân dược tại Đồng Nai đã đến trụ sở ACB chi nhánh Đồng Nai nộp hồ sơ xin vay vốn. Đến ngày 13/1 mọi thủ tục hoàn tất và bà Thảo được duyệt vay với số tiền là 1 tỷ đồng. Tài sản đảm bảo là Giấy chứng nhận Quyền sở hữu nhà ở và Quyền sử dụng đất ở tại KP 1, phường Bửu Long, TP Biên Hòa, Đồng Nai do UBND TP Biên Hòa cấp ngày 13/3/2008. Ngày 16/1, ACB Đồng Nai đã tiến hành soạn thảo Hợp đồng tín dụng, Hợp đồng thế chấp, Đơn đăng ký giao dịch đảm bảo… để tiến hành công chứng hợp đồng thế chấp và đăng ký giao dịch đảm bảo. Tuy nhiên, do bà Thảo nói là bà có sự quen biết với cơ quan công chứng và đăng ký nên bà đề nghị cầm hồ sơ để đi công chứng và đăng ký cho nhanh. Chiều cùng ngày bà Thảo đã được cho giải ngân số tiền trên (không một chút nghi ngờ).
Đến sáng ngày 17/1, sau khi nhân viên Pháp lý chứng từ kiểm tra lại Lời chứng bên Hợp đồng thế chấp, Giấy tờ nhà thế chấp và chữ ký xác nhận đăng ký giao dịch đảm bảo “tá hỏa” vì có dấu hiệu bất thường và báo cáo lại cho ban giám đốc. Ngay sau đó, giám đốc Chi nhánh ACB đã đề nghị nhân viên Pháp lý chứng từ cầm toàn bộ hồ sơ đi xác minh lại tại cơ quan công chứng (phòng công chứng số 1) và đăng ký giao dịch thì đây là hồ sơ giả mạo.
Trước tình hình trên, vừa qua, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chi nhánh tỉnh Đồng Nai đã có công văn gửi các tổ chức tín dụng trên địa bàn tỉnh cần rút ra bài học kinh nghiệm, rà soát lại quy trình, nghiệp vụ, kiểm tra rà soát kỹ lưỡng khi xét duyệt cho vay đàm bảo đúng quy trình an toàn hoạt động.
Trên đây là điểm báo sáng ngày 09/02/2009, Văn phòng xin báo cáo Lãnh đạo Bộ.
Phòng Tổng hợp - Văn phòng.