Trong buổi sáng ngày 24/12/2008, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh phản ánh: Ban chỉ đạo cải cách tư pháp trung ương đã cơ bản nhất trí với đề xuất của TAND tối cao về mô hình hệ thống tòa án theo tinh thần Nghị quyết 49.Theo đó, tòa sơ thẩm khu vực sẽ được tổ chức ở một hoặc một số đơn vị hành chính cấp huyện trong một tỉnh, sẽ xử sơ thẩm hầu hết án hình sự và các loại vụ việc khiếu kiện trong dân. Tiếp theo là tòa phúc phẩm, được thành lập ở các tỉnh, thành trực thuộc trung ương, sẽ xử phúc thẩm các vụ án mà cấp dưới đã xử sơ thẩm và xử sơ thẩm một số loại việc phức tạp (có thể vẫn giữ nguyên tên là TAND tỉnh như hiện nay). Cao hơn là tòa thượng thẩm (thay cho ba tòa phúc thẩm đặt tại Hà Nội, Đà Nẵng, TP.HCM tới đây có thể thu gọn theo hai khu vực), sẽ xử phúc thẩm những bản án sơ thẩm của tòa phúc thẩm bị kháng cáo, kháng nghị.
Với mô hình này, TAND tối cao sẽ tập trung vào nhiệm vụ tổng kết kinh nghiệm xét xử, hướng dẫn áp dụng thống nhất pháp luật. Đặc biệt, TAND tối cao sẽ thêm nhiệm vụ phát triển án lệ. Tuy nhiên, tin từ TAND tối cao ngày 19-12 cho biết về thẩm quyền xử giám đốc thẩm, tái thẩm (phá án) vẫn đang còn ý kiến khác nhau. TAND tối cao đề xuất giao cho tòa thượng thẩm nhưng trong Ban chỉ đạo cải cách tư pháp trung ương có ý kiến băn khoăn rằng không nên biến thủ tục phá án thành cấp xét xử thứ ba mà phải tăng chất lượng xử sơ, phúc thẩm, hạn chế tối đa oan, sai dẫn tới phải giám đốc thẩm, tái thẩm.
Đề án đổi mới mô hình các cơ quan tố tụng được xây dựng cùng lúc với việc thí điểm, tiến tới bỏ HĐND cấp huyện. Vì vậy, TAND tối cao và VKSND tối cao đã cùng đề nghị giao cho HĐND cấp tỉnh giám sát hoạt động của cả tòa, viện phúc thẩm (ở tỉnh) lẫn tòa, viện khu vực trong tỉnh, thành đó.
2. Báo Hà Nội mới phản ánh: Sáng qua 23-12, tại Hội trường Thống Nhất (thành phố Hồ Chí Minh), Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng chủ trì phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 12.
Phiên họp tập trung kiểm điểm sự chỉ đạo và điều hành của Chính phủ, tình hình thực hiện quy chế làm việc trong năm 2008; thảo luận và thống nhất chương trình công tác của Chính phủ trong năm 2009. Một trong những nội dung quan trọng tại phiên họp, Chính phủ thảo luận, thống nhất phương thức cụ thể để sử dụng có hiệu quả 1 tỷ USD, tương đương khoảng 17.000 tỷ đồng để kích cầu đầu tư, thúc đẩy sản xuất kinh doanh, tạo việc làm và giải quyết các vấn đề an sinh xã hội.
Theo chương trình, trong 2 ngày làm việc, Chính phủ nghe báo cáo và cho ý kiến về tình hình kinh tế - xã hội và điều hành kinh tế vĩ mô tháng 12 và cả năm 2008; báo cáo sơ kết thực hiện thí điểm mô hình tập đoàn kinh tế; báo cáo công tác cải cách hành chính, thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và đấu tranh phòng, chống tham nhũng trong tháng 12 và cả năm 2008. Cũng trong phiên họp, Chính phủ sẽ nghe và thảo luận về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ, Luật Thanh tra và Dự án Luật Tần số vô tuyến điện.
3. Báo Quân đội nhân dân phản ánh: Bộ Quốc phòng vừa triển khai Kế hoạch công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật năm 2009 đến các đơn vị trong toàn quân. Yêu cầu đặt ra trong công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật năm 2009 là phải đảm bảo tính nghiêm túc, thường xuyên trong thực hiện kế hoạch. Công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật phải được gắn sát, liên hệ cụ thể vào tình hình của các đơn vị. Giáo dục truyền thống phải đi đôi với bồi dưỡng ý thức tự nguyện, tự giác nghiên cứu, tìm hiểu và chấp hành kỷ luật, pháp luật của cán bộ, chiến sĩ. Công tác phổ biến, giáo dục pháp luật phải được tiến hành động bộ và phát huy cao độ vai trò của Hội đồng Phối hợp công tác phổ biến, giáo dục pháp luật các cấp.
Bộ Quốc phòng đã xác định 5 biện pháp cơ bản thực hiện kế hoạch, trong đó nhấn mạnh vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chỉ huy các cấp; nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, báo cáo viên; duy trì thường xuyên, có hiệu quả các chuyên trang, chuyên mục phổ biến, giáo dục pháp luật trên các phương tiện thông tin đại chúng, bảo đảm chính xác, kịp thời về nội dung; đa dạng, phong phú về hình thức, phương pháp thể hiện.
4. Báo Người lao động phản ánh: Ngày 23-12, đoàn giám sát của Quốc hội do ông Nguyễn Minh Thuyết, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội khóa XII, làm trưởng đoàn, đã có buổi làm việc với đoàn đại biểu Quốc hội TPHCM, HĐND TPHCM cùng với các sở, ban ngành, đoàn thể nhằm lấy ý kiến về tình hình thi hành Luật Di sản văn hóa.
Tại cuộc họp, UBND TPHCM, Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch đã có văn bản báo cáo về việc thi hành Luật Di sản văn hóa tại TPHCM. Về những kiến nghị trong việc sửa đổi, bổ sung Luật Di sản văn hóa, báo cáo nêu rõ luật cần hướng dẫn cụ thể về cơ chế thẩm định, phê duyệt dự án và ban hành định mức, đơn giá đối với các dự án bảo quản, tu bổ và phục hồi di tích; quy định phân cấp về thẩm quyền quyết định đầu tư các dự án định tu bổ, tôn tạo di tích; quy định chi tiết về điều kiện, cấp chứng chỉ hành nghề tu bổ di tích đối với cá nhân và điều kiện đăng ký kinh doanh ngành nghề tu bổ di tích đối với tổ chức...
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Pháp luật Việt Nam số 306 có bài "Một vụ án hy hữu tại Từ Sơn, Bắc Ninh: cụ bà 70 tuổi bị truy tố về tội không chấp hành án". Bài báo phản ánh: Cáo trạng của VKSND huyện Từ sơn cho thấy, năm 2001, đại diện dòng họ Nguyễn, thôn Phù Lưu - xã Tân Hồng (nay là phường Đông Ngàn), thị xã Từ Sơn, Bắc Ninh đã khởi kiện yêu cầu xác nhận quyền sở hữu nhà, đất tại thôn Phù Lưu (do bà Nguyễn Thị Bích Toàn - sinh năm 1938, đang ở và quản lý). Theo bản án phúc thẩm (đang có hiệu lực pháp luật) của TAND tối cao thì dòng họ Nguyễn là ông Nguyễn Xuân Miên được tạm giao quản lý toàn bộ nhà thờ họ, nhà mái bằng 21m2 và tài sản hoa lợi trên diện tích đất 100m2; bà Toàn được lưu cư không thời hạn trong ngôi nhà mái bằng 21m2 trong khuôn viên đất trên và được thanh toán 31 triệu tiền công duy trì, bảo quản nhà thờ họ...
Tháng 8/2005, Thi hành án dân sự tỉnh Bắc Ninh đã có quyết định thi hành án và làm các thủ tục khác để thi hành án, nhưng bà Toàn không tự nguyện chấp hành. Ngày 03/11/2005, cơ quan THA đã tổ chức cưỡng chế theo nội dung bản án, giao toàn bộ diện tích nhà, đất, hoa lợi cho đại diện dòng họ Nguyễn. Sau khi nhận nhà đất, bên được thi hành án đã khoá cửa và cổng nhà thờ lại. Nhưng đến chiều cùng ngày, bà Toàn cùng một số người chuyển dọn toàn bộ đồ đạc, tài sản của mình trở lại 3 gian nhà thờ. Công an xã Tân Hồng và công an huyện Từ Sơn (nay là thị xã Từ Sơn) đã triệu tập bà Toàn đến làm việc nhưng bà Toàn không nhận giấy, không chấp hành với lý do đang gửi đơn khiếu nại bản án.
Tháng 6/2007, tổ công tác gồm đại diện một số cơ quan đã xuống lập biên bản và xác định việc tái chiếm lại nhà thờ họ Nguyễn sau khi đã bị thi hành án là vi phạm pháp luật và yêu cầu ba fToàn phải chuyển toàn bộ tài sản về ngôi nhà được phép lưu cư cạnh đó. Tiếp đó, ngày 06/8/2007, cơ quan cảnh sát điều tra công an huyện Từ Sơn đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với bà Toàn về tội "Không chấp hành bản án". Khi tiến hành tống đạt các quyết định này bà Toàn không nhận nên cơ quan cảnh sát điều tra đã ra quyết định bắt tạm giam nhưng không thực hiện được lệnh bắt này. Hết hạn điều tra, Công an huyện Từ Sơn đã ra quyết định tạm đình chỉ vụ án và ra quyết định truy nã đối với bị can Toàn.
... Điều làm nhiều người trong thôn bất ngờ và thắc mắc hơn cả là tại sao bà Toàn có lệnh truy nã và bị bắt theo lệnh truy nã trong khi bị can không hề bỏ trốn?... Trở lại tội danh "không chấp hành án" của bà Toàn. Nhiều ý kiến cho rằng cơ quan tiến hành tố tụng đã không xác định đúng hành vi và tội danh của bị cáo. Có thể thấy ngay rằng, bản án phúc htẩm đã được cơ quan thi hành án thi hành xong, đoàn cưỡng chế thi hành án đã không còn ở hiện trường nữa, đại diện bên được thi hành án đã nhận nhà (ký biên bản) và đem khóa đến khoá cửa. Như vậy, bản án đã được thi hành xong, nếu coi bị can "không chấp hành án" thì "án" ở đây là "bản án hoặc quyết định" nào?, "tái chiếm" này có bị coi là "không chấp hành án"? và hành vi này đã bị áp dụng "các biện pháp cưỡng chế cần thiết" (dấu hiệu của tội không chấp hành án) như thế nào?
2. Báo Dân trí điện tử có bài Bớt hình phạt tử hình: Vẫn tiếp tục… “mắc”. Bài báo phản ánh: Sáng 23/12, Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về dự án luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ Luật Hình sự.
Ông Trần Thế Vượng, Trưởng ban Dân nguyện của Quốc hội cho rằng, không nên bỏ án tử hình đối với tội tham ô tài sản. Theo ông Vượng, tình hình tham nhũng vẫn phức tạp, việc xử lí còn hạn chế, cần phải tiếp tục duy trì án cao nhất. “Dư luận xã hội có thể nghĩ rằng, chúng ta lập ban bệ chống tham nhũng thế thôi, làm chưa được bao nhiêu, bây giờ lại bỏ án tử hình”, ông Vượng phân tích. Theo ông, với những hành vi tham ô nghiêm trọng, gây hậu quả lớn vẫn phái áp dụng hình thức tử hình. Bởi lẽ, ăn trộm 500.000 đồng phải tù mấy năm mà trường hợp tham ô nhà nước hàng ngàn tỉ đồng lại không phải tử hình sẽ không ổn. Tương tự như vậy, ông Vượng đề nghị giữ án tử hình với tội nhận hối lộ.
Về đề xuất bỏ án tử hình đối với các tội sản xuất, buôn bán hàng giả, phá hoại công trình an ninh quốc gia, đầu hàng địch, hủy hoại vũ khí quân dụng, phương tiện kĩ thuật quân sự… cũng có rất nhiều ý kiến không đồng tình. Theo ông Lê Quang Bình, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng - An ninh, một số tội liên quan đến quốc phòng, an ninh trong trường hợp gây nguy hại và hậu quả lớn phải xử lí bằng hình thức cao nhất. Cũng theo ông Bình, mức án cao nhất qui định cho các tội này để bao quát hết, cho dù có thể không bao giờ phải dùng đến. Riêng việc bỏ hình phạt tử hình đối với các hành vi tàng trữ, vận chuyển trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy (chỉ áp dụng hình phạt tử hình với tội mua bán trái phép chất ma túy) được ông Trần Thế Vượng đồng tình. Theo ông, nhiều người nghèo bị bọn buôn bán ma túy thuê vận chuyển, không biết trong đó có gì, nếu bị bắt, bị xử tử hình như qui định hiện tại là chưa hợp lí.
Tuy nhiên, ông Vượng lưu ý việc tách ra như vậy sẽ rất khó cho cơ quan tố tụng, nhất là cơ quan điều tra trong việc làm rõ đâu là mua bán, đâu là vận chuyển. “Nhưng cái khó không thể đổ cho người dân, nếu anh không chứng minh được người ta buôn bán thì phải chấp nhận người ta vận chuyển”, ông Vượng nhấn mạnh. Ông Vượng khẳng định, chấp nhận thay đổi như vậy với nhóm tội danh ma túy đã là rất lớn, giảm được đáng kể số án tử hình bởi với các tội khác, dù có bỏ án tử hình cũng không giảm bao nhiêu số lượng án do hiếm khi phải xét xử.
Liên quan đến việc bổ sung qui định về miễn chấp hành có điều kiện thời hạn còn lại của hình phạt tù với người chưa thành niên phạm tội, được ban soạn thảo coi như một hình thức “chấp hành hình phạt tù tại gia” cũng nhận những ý kiến khác nhau. Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Thanh thiếu niên và Nhi đồng, Đào Trọng Thi cho rằng, sửa đổi như vậy thể hiện sự tiến bộ trong việc thực hiện Công ước quốc tế về quyền trẻ em. Tuy nhiên, theo ông Thi, phải đặt ra các điều kiện về quản lí, trách nhiệm quản lí của gia đình cũng như quản lí của các cơ quan chức năng, đoàn thể… Ông Trần Thế Vượng lại cho rằng, nói “chấp hành hình phạt tù tại gia”, ông chưa hiểu cơ chế như thế nào và tại sao lại đưa ra khái niệm như vậy. Theo ông Vượng, nếu có thể, nên nới lỏng điều kiện giảm thời hạn chấp hành hình phạt tù với tuổi vị thành niên thay vì làm như trên.
3. Trang web Đài tiếng nói Việt Nam có bài Ngày làm việc đầu tiên của Phiên họp thứ 15 UBTVQH. Bài báo phản ánh: Trong ngày 23/12, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về một số vấn đề lớn của Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự và Dự án Luật lý lịch tư pháp.
Theo Tờ trình của Uỷ ban Tư pháp của Quốc hội, Bộ luật Hình sự cần thiết phải sửa đổi, bổ sung một số điều cho phù hợp với tình hình thực tế hiện nay. Nhất là về phạm vi áp dụng hình phạt tử hình; định lượng tối thiểu để truy cứu trách nhiệm hình sự; quy định về miễn chấp hành có điều kiện thời hạn còn lại của hình phạt tù; cũng như hình sự hóa hành vi thành lập hoặc tham gia vào nhóm tội phạm có tổ chức; Tội đầu cơ; trốn thuế và gian lận thuế. Đa số các ý kiến cho rằng, nên áp dụng án tử hình với các tội danh tham nhũng, tội chống lại loài người… và nên giữ lại tội đầu cơ trong Bộ luật Hình sự, coi gian lận thuế cũng là hành vi trốn thuế.
Về dự án Luật lý lịch tư pháp, các đại biểu tập trung thảo luận về phạm vi quản lý lý lịch tư pháp; việc lập các Trung tâm dữ liệu lý lịch tư pháp hay công tác cập nhật thông tin để xóa án tích… Một số ý kiến cho rằng, hiện đã có các cơ quan tham gia quản lý lý lịch tư pháp là Bộ Tư pháp, Bộ Công an, Viện Kiểm sát, Tòa án. Các cơ quan này đã có cơ sở vật chất và hệ thống quản lý riêng, vì vậy nên nâng cấp một trong số cơ quan này lên thành Trung tâm quản lý lý lịch tư pháp. Đồng thời, phải có dữ liệu về nhân thân, về tiền án, tiền sự để quản lý chặt chẽ dữ liệu tư pháp.
Kết thúc phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cho rằng, việc ban hành Luật lý lịch tư pháp là cần thiết, vì đây là vấn đề liên quan đến quyền của công dân.
4. Trang web Vietstock có bài Hội nghị tập huấn công tác kiểm tra văn bản QPPL trong ngành ngân hàng. Bài báo phản ánh: Ngày 23/12, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam tổ chức “Hội nghị tập huấn công tác kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật (QPPL) trong ngành ngân hàng”. Đến dự hội nghị có đại diện một số Vụ, Cục thuộc NHNN, Cục Kiểm tra văn bản Bộ Tư pháp cùng các cộng tác viên kiểm tra văn bản.
Phát biểu tại hội nghị, đại diện của Vụ Pháp chế đã trình bày báo cáo tổng kết 5 năm công tác kiểm tra, xử lý văn bản QPPL của NHNN Việt Nam. Theo đó, NHNN đã đạt được một số kết quả đáng kể về xây dựng thể chế; kết quả tự kiểm tra văn bản và văn bản QPPL do Thống đốc ban hành và Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, các bộ, cơ quan ngang bộ khác ban hành có nội dung liên quan đến tiền tệ và hoạt động ngân hàng; xử lý văn bản có dấu hiệu vi phạm Nghị định 135 về kiểm tra và xử lý văn bản QPPL của Chính phủ; tình hình tổ chức đội ngũ công tác viên cho công tác kiểm tra văn bản…
Kết quả đạt được đáng chú ý nhất là công tác tự kiểm tra văn bản do Thống đốc ban hành. Tính đến tháng 10/2008, NHNN đã tiến hành tự kiểm tra khoảng hơn 285 văn bản. Hầu hết các văn bản đều tuân thủ quy trình, thủ tục xây dựng, ban hành văn bản QPPL như: tổng kết tình hình thi hành pháp luật có liên quan đến lĩnh vực cần ban hành văn bản mới, đi thực tế cơ sở, sưu tầm hồ sơ, tài liệu có liên quan…Mặc dù, một số văn bản do Thống đốc ban hành để chỉ đạo, điều hành hoạt động trên thị trường tiền tệ, ngoại hối… có tính nhạy cảm cao, đòi hỏi phải ban hành nhanh, kịp thời nhưng vẫn đảm bảo đúng quy trình, thủ tục xây dựng, ban hành văn bản QPPL.
Tuy nhiên, công tác kiểm tra xử lý văn bản vẫn còn gặp một số khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai như: (1) Thiếu văn bản quy định cụ thể về quy trình kiểm tra, xử lý văn bản và hướng dẫn về việc gửi văn bản QPPL theo từng lĩnh vực đến cơ quan có thẩm quyền để kiểm tra; văn bản hướng dẫn về việc lập cơ sở dữ liệu phục vụ công tác kiểm tra văn bản… (2) Vụ pháp chế NHNN là đơn vị vừa thực hiện chức năng thẩm định dự thảo văn bản QPPL trước khi trình ký ban hành, vừa thực hiện công tác kiểm tra văn bản. Chính vì vậy, công tác tự kiểm tra chưa tạo được tính khách quan; …
Hội nghị cũng được nghe đại diện Bộ Tư pháp báo cáo sơ kết công tác kiểm tra, xử lý văn bản QPPL sau 5 năm thực hiện theo Nghị định 135 trong phạm vi toàn quốc. Theo đó, Bộ Tư pháp đã xây dựng được hệ thống cơ quan kiểm tra văn bản từ Trung ương đến địa phương, đã phát hiện và xử lý kịp thời nhiều văn bản trái pháp luật, ban hành và tổ chức thực hiện văn bản QPPL được dư luận quan tâm ủng hộ.Bên cạnh đó, quá trình kiểm tra, xử lý văn bản QPPL còn nhiều khó khăn như về thể chế và tổ chức biên chế, kinh phí và các điều kiện bảo đảm khác cho công tác kiểm tra, xử lý văn bản...
Buổi tập huấn đã trang bị cho đại biểu những kiến thức và kỹ năng bổ ích về công tác kiểm tra, xử lý văn bản QPPL trong ngành ngân hàng. Hội nghị cũng dành thời gian để thảo luận và giải đáp thắc mắc của các đại biểu, qua đó các bên liên quan rút kinh nghiệm và tìm ra giải pháp giúp công tác kiểm tra, xử lý văn bản QPPL đạt được kết quả tốt nhất.
5. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài Phí tập sự luật sư: Ai quyết?. Bài báo phản ánh: Trong hai ngày 23 và 24-12, Hội đồng lâm thời tổ chức luật sư toàn quốc họp phiên thứ tư, chốt lại một số vấn đề chuẩn bị cho đại hội dự kiến diễn ra trong tháng 1-2009. Do còn nhiều ý kiến chưa thống nhất, các thành viên hội đồng đã phải biểu quyết một số vấn đề quan trọng trong dự thảo Điều lệ Liên đoàn Luật sư Việt Nam.
Theo dự thảo điều lệ, liên đoàn có quyền phê chuẩn kết quả bầu ban chủ nhiệm đoàn luật sư. 14/35 đoàn luật sư gửi ý kiến đóng góp cho dự thảo đồng ý với điều này. Chủ nhiệm Đoàn luật sư tỉnh Phú Thọ Nguyễn Lịch lại cho rằng đại hội mới là cơ quan cao nhất. “Trong khi chờ phê chuẩn, thời gian này có thể kéo dài cả tháng, ban chủ nhiệm cũ đã hết nhiệm kỳ, ban chủ nhiệm mới có được hoạt động không?” - ông Lịch băn khoăn. Luật sư Phạm Hồng Hải (Đoàn luật sư Hà Nội) cũng cho rằng quy định này sẽ kéo theo nhiều hệ lụy. Chẳng hạn kết quả đại hội không được phê chuẩn thì sao, việc tiến hành đại hội lại như thế nào.
100% các thành viên hội đồng lâm thời có mặt biểu quyết thống nhất loại bỏ quy định liên đoàn phê chuẩn kết quả bầu ban chủ nhiệm. Tuy nhiên, dự thảo nghị định hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Luật sư về tổ chức xã hội - nghề nghiệp của luật sư đang trình Chính phủ ký ban hành lại cho UBND tỉnh được phê chuẩn kết quả đại hội đoàn luật sư. Nếu không sửa lại nội dung này thì e sẽ vướng khi thực hiện nghị định.
Một vấn đề khác gây nhiều tranh luận là Hội đồng luật sư toàn quốc có quyền đình chỉ hoạt động của cả ban chủ nhiệm đoàn luật sư trong trường hợp ban chủ nhiệm không thực hiện nhiệm vụ của mình; không chấp hành nghị quyết của đại hội luật sư hoặc mất uy tín nghiêm trọng với thành viên của đoàn. Chủ nhiệm Đoàn luật sư Hà Nội Nguyễn Trọng Tỵ cho rằng ban chủ nhiệm do đại hội chọn ra, liên đoàn cần tôn trọng. Trường hợp cả ban chủ nhiệm thông đồng với nhau cùng vi phạm pháp luật, vi phạm điều lệ thì cần mạnh tay xử lý. Ông Nguyễn Văn Thảo, Phó Chủ tịch hội đồng lâm thời, đề xuất giải pháp trung gian được các thành viên hội đồng đồng tình: Dự thảo sửa theo hướng Hội đồng luật sư toàn quốc có quyền tạm đình chỉ hoạt động của ban chủ nhiệm và đề nghị xem xét bầu lại.
Theo dự thảo điều lệ, người tập sự hành nghề luật sư phải nộp phí tập sự cho đoàn luật sư. Đại hội luật sư của đoàn luật sư sẽ quy định mức phí, tỷ lệ phân chia giữa đoàn và tổ chức hành nghề luật sư. Luật sư Nguyễn Trọng Tỵ cùng nhiều ý kiến khác cho rằng quy định như vậy là bất khả thi. “Một văn phòng luật sư được trang bị phương tiện làm việc hiện đại, có nhiều luật sư giỏi hướng dẫn thì mức phí tập sự phải cao hơn những văn phòng khác. Do vậy mức phí nên do các tổ chức hành nghề luật sư tự quy định” - ông Tỵ góp ý.
Cũng theo ông Tỵ, phí gia nhập đoàn luật sư nên để các đoàn luật sư tự quy định, căn cứ vào “thương hiệu” của đoàn mình và địa bàn hoạt động, không nên giao cho liên đoàn như dự thảo nêu. “Mức phí này còn có tính chất để điều tiết số lượng luật sư, tỉnh nào cần thu hút luật sư thì mức thu thấp, thậm chí không thu” - ông Tỵ đề xuất. Ông Tỵ tiết lộ từ tháng 1-2009, muốn gia nhập Đoàn luật sư Hà Nội phải đóng góp quỹ xây dựng đoàn (thực chất chính là phí gia nhập) là 10 triệu đồng, trong khi đó khoản thu này ở Phú Thọ là ba triệu đồng. Một số ý kiến khác kiến nghị liên đoàn chỉ nên quy định mức trần nhằm tránh trường hợp thu quá cao.
Ngoài các khoản phí trên, các luật sư còn phải đóng phí thành viên của đoàn luật sư và liên đoàn luật sư. Mức phí này cũng do liên đoàn quy định. Quy định này khiến nhiều luật sư ví mình rơi vào cảnh “một cổ hai tròng”. Luật sư Hải cho rằng chỉ nên quy định tỷ lệ phần trăm (khoảng 10% đến 20%) mức phí thành viên đoàn luật sư trích nộp cho liên đoàn. Luật sư Phạm Văn Kha, Chủ nhiệm Đoàn luật sư Ninh Bình, cũng cho rằng nên thống nhất thu một loại phí thành viên. Đoàn luật sư sẽ thu rồi sau đó trích nộp một phần lên liên đoàn.
Sau cùng, các đại biểu thống nhất mức phí thành viên của đoàn luật sư sẽ do các đoàn quy định. Mức phí thành viên Liên đoàn Luật sư do Hội đồng luật sư toàn quốc quy định, các đoàn đứng ra thu và nộp lại.
Trên đây là điểm báo sáng ngày 24/12/2008, Văn phòng xin báo cáo Lãnh đạo Bộ.
Phòng Tổng hợp - Văn phòng.