Trong buổi sáng ngày 17/9/2008, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Pháp luật TP. Hồ Chí Minh có bài: “Lập Ban chỉ đạo nhà nước các công trình, dự án trọng điểm”. Bài báo phản ánh: Thủ tướng vừa quyết định thành lập Ban chỉ đạo nhà nước các công trình, dự án trọng điểm ngành giao thông vận tải. Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải làm trưởng ban.
Hai phó trưởng ban là Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Hồ Nghĩa Dũng (thường trực) và Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Hồng Quân.
Ban chỉ đạo có nhiệm vụ chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc các bộ, ngành, địa phương thực hiện các nhiệm vụ về đầu tư xây dựng các công trình, dự án trọng điểm; chỉ đạo việc hợp tác với các tổ chức trong nước và nước ngoài, huy động các nguồn vốn đầu tư. Đồng thời có trách nhiệm yêu cầu các bộ, ngành, địa phương lập và triển khai các quy hoạch, dự án trọng điểm ngành giao thông vận tải; giải quyết những vướng mắc trong giải phóng mặt bằng, tái định cư...
Báo cũng có bài: “Triển khai thí điểm bỏ HĐND từ tháng 4-2009”. Bài báo phản ánh: Ban Cán sự đảng Chính phủ vừa nghe báo cáo và cho ý kiến về đề án thí điểm không tổ chức HĐND huyện, quận, phường và thí điểm người dân trực tiếp bầu chủ tịch UBND xã do Bộ Nội vụ xây dựng.
Theo đó, đề án phải được chuẩn bị thận trọng, thấu đáo nhưng cũng phải khẩn trương, bảo đảm đúng tiến độ. Bộ Nội vụ cần tiếp thu ý kiến các ngành liên quan, hoàn chỉnh đề án trình xin ý kiến Bộ Chính trị và trình Chính phủ thảo luận tại phiên họp thường kỳ tháng 9 này; trên cơ sở đó hoàn thiện đề án trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Quốc hội vào kỳ họp tới.
Riêng việc thí điểm dân bầu chủ tịch xã, Ban Cán sự đảng Chính phủ yêu cầu phải bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng trong quy trình giới thiệu người ứng cử và phê chuẩn kết quả bầu cử; nguyên tắc dân chủ trong quy trình ứng cử. Phân định rõ nhiệm vụ, quyền hạn của tập thể UBND và của chủ tịch UBND do nhân dân bầu trực tiếp, trong đó phải đề cao trách nhiệm cá nhân của chủ tịch kèm theo cơ chế giám sát, kiểm tra và bãi nhiệm.
Trao đổi với Pháp Luật TP.HCM tối qua (15-9), ông Lê Tử Duyến, Vụ trưởng Vụ Chính quyền địa phương -Bộ Nội vụ, cho biết vài ngày tới Chính phủ sẽ mở hội nghị với đại diện thường trực 16 thành ủy, tỉnh ủy những địa phương dự kiến thí điểm để quán triệt tinh thần chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Cán sự đảng Chính phủ.
Được biết sẽ có khoảng 500 xã (chiếm 5% tổng số xã trong cả nước) sẽ thí điểm nhân dân trực tiếp bầu chủ tịch xã. Ngoài ra sẽ có 4/5 thành phố trực thuộc trung ương tham gia cuộc “thí nghiệm” cải cách bộ máy chính quyền địa phương, gồm bỏ cơ cấu HĐND ở huyện, quận, phường; thí điểm cơ chế mới cho chính quyền đô thị, chính quyền nông thôn. Riêng Hà Nội do đang bận rộn với việc tổ chức lại bộ máy sau khi sát nhập thêm Hà Tây nên chưa tham gia đợt thí điểm này.
Theo kế hoạch đã được Ban Cán sự đảng Chính phủ kết luận, nếu kịp trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội và được Quốc hội thông qua, việc thí điểm sẽ được triển khai ngay từ tháng 4-2009 sau khi HĐND các cấp hết nhiệm kỳ 2004-2009.
2. Báo Dân trí có bài: “Chủ tịch phường xé đơn của dân ngay tại công sở”. Bài báo phản ánh: một sự việc hi hữu đã xảy ra tại UBND phường Nguyễn Du (TP Hà Tĩnh) gây bức xúc đối với nhiều người dân khi ông Trương Bá Sơn, Chủ tịch UBND phường đã thẳng tay xé đơn khiếu nại của một công dân.
Chiều 15/9, anh Lê Hoàng (khối Vĩnh Hòa, phường Thạch Linh, TP Hà Tĩnh) mang đơn đến UBND phường Nguyễn Du đề nghị ngăn cản 1 vụ chuyển nhượng đất mà anh cho là có yếu tố lừa đảo.
Cụ thể trong đơn anh Hoàng trình bày, năm 2007 hai vợ chồng Hồ Thị Lan và Nguyễn Phi Lý (trú tại phường Hà Huy Tập) vay của gia đình anh gần 900 triệu đồng. Do làm ăn thua lỗ không thể trả nợ nên vợ chồng Lan, Lý đã đồng ý chuyển nhượng cho anh Hoàng một thửa đất 612.8m2 (đã xây nhà phần thô) tại khối 8, phường Nguyễn Du để trừ nợ.
Thủ tục chuyển nhượng giữa hai bên mới được thực hiện bằng giấy viết tay do giấy chứng nhận quyền sử dụng thửa đất nói trên đang được vợ chồng Lan, Lý thế chấp tại ngân hàng. Theo thỏa thuận, anh Hoàng sẽ phải trả cho ngân hàng số tiền 500 triệu đồng để giải chấp sổ đỏ, tuy nhiên khi anh Hoàng còn đang lo vay mượn tiền thì Lan, Lý lại làm thủ tục chuyển nhượng tiếp thửa đất nói trên cho một người khác.
Nhận thấy hành vi lừa đảo của Lan, Lý, anh Hoàng đã làm đơn đến nhiều cơ quan chức năng trong đó có UBND phường Nguyễn Du đề nghị ngăn chặn vụ chuyển nhượng nói trên.
Sau lần thứ nhất mang đơn đến UBND phường Nguyễn Du chưa được giải quyết, chiều hôm qua 15/9, anh Hoàng lại mang đơn đến một lần nữa. Thật bất ngờ, không những từ chối nhận đơn mà ông Trương Bá Sơn, Chủ tịch UBND phường đã thẳng tay xé đôi tờ đơn của anh Hoàng rồi vứt xuống đất.
Bức xúc trước hành vi coi thường công dân của ông Chủ tịch, anh Hoàng “nổi nóng” nhưng nhân viên của UBND phường Nguyễn Du đã kịp thời can ngăn. Ngay sau đấy, ông Sơn đã nhanh chóng “sửa sai” bằng cách lấy tờ đơn vừa xé… cất vào tủ.
Trả lời PV về cách hành xử của mình, ông Trương Bá Sơn chỉ thừa nhận làm rách lá đơn: “Chiều nay anh ta (anh Lê Hoàng - PV) có đưa đơn khiếu nại đến phường. Tôi nói với anh ấy đưa đơn sang công an, tòa án thành phố để được xem xét, giải quyết, chứ đây không thuộc thẩm quyền của tôi. Tôi từ chối nhận đơn thì anh ấy tiếp tục đưa, lúc tôi quay ra thì hất mạnh tay nên đã làm rách lá đơn ấy”.
“Tôi làm rách thì tôi chịu!” - ông Sơn không ngần ngại nói trắng với PV.
Trước cách xử sự thiếu văn hóa công sở của ông Chủ tịch Trương Bá Sơn, PV Dân trí đã liên lạc với ông Trần Thế Dũng, Chủ tịch UBND TP Hà Tĩnh. Ông Dũng cho hay, tôi chưa nắm được sự việc nhưng nếu có thì quan điểm của chúng tôi không bao biện cho những hành vi như thế!
3. Báo Thanh niên Online có bài: “Bộ Quốc phòng Mỹ giúp Việt Nam lập bản đồ nhiễm chất da cam/dioxin”. Bài báo phản ánh: Hôm qua 16.9, cuộc họp báo về kết quả làm việc của Ủy ban Hỗn hợp Việt - Mỹ về chất da cam/dioxin (JAC) đã diễn ra tại Hà Nội.
Tại cuộc họp báo, ông Michael Michalak (Đại sứ Mỹ tại VN) và ông Lê Kế Sơn đồng Chủ tịch JAC đã thông báo về kết quả những hoạt động tham gia của Mỹ và tiến bộ Mỹ đạt được với Việt Nam và các đối tác quốc tế khác trong việc xử lý hậu quả chất da cam/dioxin với môi trường và con người. Đại sứ Mỹ cũng cho biết: kết quả cụ thể của cuộc họp năm nay là thành lập nhóm chuyên trách về môi trường, nhóm chuyên trách về sức khỏe và đưa khuyến nghị cho hai Chính phủ để có các hành động chung. JAC tham gia vào quá trình xem xét tài trợ và đánh giá các chi tiết.
* Trước đây Bộ Quốc phòng Việt Nam đã nghiên cứu và xác định quy mô, mức độ ô nhiễm dioxin ở khu vực Đà Nẵng, vậy đã có khảo sát về quy mô phần đất bị ô nhiễm chưa; biện pháp sinh học và thực vật học của Việt Nam có được áp dụng không?
- Ông Lê Kế Sơn: Trong lĩnh vực nghiên cứu hậu quả da cam/dioxin, có những việc ta đã làm được, có những việc chưa làm được và có những việc còn phải xem xét. Ở Đà Nẵng, trước đây Bộ Quốc phòng Việt Nam đã nghiên cứu và xác định quy mô, mức độ ô nhiễm dioxin và đưa ra giải pháp kỹ thuật để khắc phục. Nhưng hiện nay chúng tôi phát hiện thêm ở phía Nam sân bay Đà Nẵng cũng có vùng ô nhiễm. Ở đây chưa xác định được quy mô và mức độ; vì thế, song song với việc ngăn chặn lan tỏa dioxin và cô lập nó, vẫn cần nghiên cứu thêm. Về phương pháp thì phương pháp chôn lấp bằng bê tông và chất dẻo tổng hợp đã được lựa chọn.
- Ông Michael Michalak: Năm ngoái, cựu Đại sứ Michael Marine lưu ý là Bộ Quốc phòng Mỹ đã cung cấp thông tin giúp việc vẽ bản đồ khu vực ô nhiễm ở những sân bay quân sự cũ. Sau đó, vào tháng 5 vừa rồi, Bộ Quốc phòng Mỹ, Văn phòng chỉ đạo 33 về chất độc da cam/dioxin, đã tổ chức một hội thảo xem xét 10.000 trang tài liệu, lời kể của những người tham gia vào công việc tại sân bay Đà Nẵng và cung cấp thông tin có ích cho dự án. Thành công chính trong những năm qua là sự hợp tác tuyệt vời giữa Văn phòng 33, Chính phủ Mỹ và các tổ chức Phi chính phủ như Quỹ Ford, làm cho hoạt động này trở thành nỗ lực đa phương và hy vọng là có ích cho nhân dân Việt Nam.
* Các nhóm chuyên trách về môi trường và sức khỏe sẽ được thành lập thế nào?
- Ông Lê Kế Sơn: Chúng tôi sẽ phối hợp với Đại sứ quán Mỹ, JAC và một số tổ chức quốc tế khác để thành lập các nhóm chuyên trách này. Tham gia nhóm phải là người có kinh nghiệm và kiến thức trong lĩnh vực này.
* Nguồn lực để hoạt động cho các nhóm đặc trách về môi trường và sức khỏe lấy từ đâu?
- Ông Michael Michalak: Về nguồn lực, Quỹ Ford ngỏ ý tài trợ cho hoạt động của nhóm chuyên trách này. Chính phủ Mỹ thông qua USAID sẽ tài trợ cho nhóm này và dùng phần tiền 3 triệu USD (phần tài chính mà Chính phủ Mỹ đã giải ngân trước đó nhằm giúp Việt Nam tẩy độc môi trường tại sân bay Đà Nẵng - PV).
* Phát hiện mới về khu vực ô nhiễm ở phía Nam sân bay Đà Nẵng có tác động như thế nào đến môi trường du lịch của Đà Nẵng?
- Ông Lê Kế Sơn: Xin khẳng định ô nhiễm dioxin dù ở phía Bắc hay Nam cũng không ảnh hưởng gì đến du lịch Đà Nẵng cả. Chỉ có người vi phạm việc cấm câu cá, ăn phải động vật thủy sinh trong hồ ao khu vực sân bay mới bị phơi nhiễm dioxin. Người dân ở gần hồ ao đã bị di chuyển đi chỗ khác, không còn ở trong sân bay nữa. Ở Đà Nẵng có chương trình tuyên truyền nâng cao nhận thức của cộng đồng về phòng chống nhiễm độc dioxin. Tuy nhiên những việc đó cũng chưa đủ. Chúng tôi sẽ tiếp tục làm cho người dân hiểu rõ ràng hơn và có biện pháp phòng chống tích cực hơn.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Điện tử Đài tiếng nói Việt Nam có bài: “Thành lập Ban Chỉ đạo quốc gia về cơ chế một cửa ASEAN”. Bài báo phản ánh: Ngày 16/9, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã ký quyết định thành lập Ban Chỉ đạo quốc gia về cơ chế một cửa ASEAN giai đoạn 2008-2012. Bộ trưởng Tài chính Vũ Văn Ninh làm Trưởng ban. Các Phó Trưởng ban là Thứ trưởng các Bộ: Tài chính, Công Thương và Giao thông vận tải.
Theo Quyết định số:1263/QĐ-TTg, Ban Chỉ đạo quốc gia về cơ chế một cửa ASEAN giai đoạn 2008-2012 có nhiệm vụ giúp Chính phủ chỉ đạo việc triển khai, thực hiện cơ chế một cửa ASEAN, và cơ chế một cửa quốc gia theo Hiệp định và Nghị định thư về xây dựng và thực hiện cơ chế một cửa ASEAN. Ban này cũng có nhiệm vụ chỉ đạo và điều phối hoạt động của các Bộ, cơ quan, tổ chức có liên quan đến việc xây dựng cơ chế một cửa quốc gia và cơ chế một cửa ASEAN. Một nhiệm vụ khác của Ban này là trình Chính phủ sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ hoặc xây dựng mới hệ thống văn bản quy phạm pháp luật phù hợp với yêu cầu triển khai, vận hành cơ chế một cửa quốc gia và cơ chế một cửa ASEAN; phê duyệt theo thẩm quyền hoặc trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt kết quả xây dựng và thực hiện cơ chế một cửa quốc gia do cơ quan thường trực của Ban Chỉ đạo và các cơ quan, tổ chức liên quan trình; chỉ định đại diện của Việt Nam tham gia Ban Chỉ đạo của ASEAN và các Nhóm làm việc của ASEAN về cơ chế một cửa của ASEAN.
Trưởng Ban Chỉ đạo chịu trách nhiệm trước Thủ tướng Chính phủ về công tác của Ban, cụ thể là phê duyệt kế hoạch hành động giai đoạn 2008-2012 để triển khai thực hiện cơ chế một cửa quốc gia và cơ chế một cửa ASEAN; ban hành quy chế làm việc của Ban Chỉ đạo; phân công nhiệm vụ cho các Phó trưởng Ban và các thành viên Ban Chỉ đạo...
2. Báo Vietnamnet có bài: “Công chức bỏ việc phải đền một tháng lương?”. Bài báo phản ánh: Phó Chủ tịch đoàn ĐBQH Hà Nội Chu Sơn Hà nói trong phiên thảo luận chiều 16/9 của đoàn ĐBQH Hà Nội về dự án Luật Cán bộ, công chức (CBCC) sẽ được xem xét tại kỳ họp QH tháng 10 tới.
Tuyển dụng CBCC cấp cơ sở nên theo điều kiện đặc thù hay cả bốn cấp đều chung tiêu chuẩn như nhau? Tăng thêm hay giảm bớt đội ngũ này, đãi ngộ thế nào để giữ được người tài chịu ở lại với cơ sở? Đây là những băn khoăn của lãnh đạo các sở, ngành Hà Nội khi được hỏi ý kiến.
Dự án Luật CBCC cũng là một trong những dự án luật gây nhiều tranh luận nhất về phạm vi, khái niệm, tính khả thi... khi đưa ra lấy ý kiến lần đầu tại kỳ họp QH thứ ba vừa qua.
Phó GĐ Sở Nội vụ Nguyễn Thị Vinh nói thẳng: "Bao nhiêu năm nay, cán bộ cấp xã, phường vẫn là thành phần chắp vá nhiều nhất. Đối tượng được hưởng lương cũng bị khống chế tỷ lệ. Thành phần tham gia các vị trí chủ chốt ở địa phương phần lớn là cán bộ về hưu".
Theo bà Vinh, do chưa nhất quán cơ chế, chính sách, đối tượng nên gần như rất khó tuyển được cán bộ chất lượng cao, không thể tạo lập một đội ngũ ổn định, bền vững như ở cấp quận, huyện. "Gần như nhiều người chỉ coi đây là chỗ trú chân", bà Vinh khẳng định.
Ông Chu Sơn Hà bổ sung thêm: "Trong làn sóng công chức nghỉ việc năm qua, riêng TP.HCM là 6.422 người, trong đó đa số công chức cấp phường, xã".
Đại diện Sở LĐ-TBXH Hà Nội, ông Nguyễn Ngọc Thắng "hiến kế" để giữ chân công chức: "Dự thảo nên quy định rõ thêm là công chức nếu tự ý bỏ việc không những không được hưởng chế độ thôi việc mà phải bồi thường cho Nhà nước một tháng lương và phụ cấp".
Điều 66 dự thảo luật cũng đã ghi: "Công chức tự ý bỏ việc thì không được hưởng chế độ thôi việc và phải bồi thường chi phí đào tạo, bồi dưỡng".
Các ý kiến đóng góp của đại diện các sở, ngành sẽ được đoàn ĐBQH Hà Nội tập hợp gửi đến QH.
3. Báo Pháp luật TP. Hồ Chí Minh có bài: “Bốn năm trợ giúp pháp lý miễn phí”. Bài báo phản ánh: Chương trình trợ giúp pháp lý miễn phí của Báo Pháp Luật TP.HCM đã tư vấn, bảo vệ quyền lợi cho gần 40.000 bạn đọc.
Ra mắt từ tháng 3-2004, Chương trình trợ giúp pháp lý miễn phí của Báo Pháp Luật TP.HCM quy tụ hơn 70 thành viên luôn tràn đầy nhiệt huyết trong mỗi buổi tư vấn... Đó là các luật sư thuộc Đoàn luật sư TP.HCM; là chuyên gia đang công tác tại nhiều cơ quan hay “đụng” đến dân như Sở Tư pháp, Sở Xây dựng, Sở Tài nguyên và Môi trường, Cục Thuế TP.HCM...; hoặc là giảng viên của Trường đại học Luật TP.HCM. Không quản nắng mưa, các thành viên luôn cố gắng thu xếp việc riêng để đến tư vấn theo lịch với một ca trực có từ hai đến ba thành viên thuộc nhiều lĩnh vực, chuyên ngành khác nhau...
Quá trưa ngày 13-9, bạn đọc Trần Quốc Sử (quận 11) bước đến bàn luật sư Đặng Anh Tuấn với giọng lo lắng: “Con tôi đánh bạn học bị thương nhưng hai bên gia đình đã bỏ qua cho nhau. Sao giờ người ta thông báo con tôi có thể bị bắt giam?”. Mướt mồ hôi trán vì đã tiếp khá nhiều bạn đọc, luật sư Tuấn vẫn yêu cầu ông Sử trình bày chi tiết vụ việc để có cơ sở tư vấn. Ông Sử gật gù: “Vậy tôi sẽ hỏi xem có quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can chưa, tỷ lệ thương tích của nạn nhân là bao nhiêu rồi quay lại tư vấn tiếp...”.
Được tư vấn từ sớm, chị Nguyễn Thị Liên (phường 13, quận Gò Vấp) vẫn nán lại với nụ cười tươi: “Mỗi khi nhà có chuyện rắc rối, tôi đều tìm đến đây. Bữa nay tôi đến hỏi về cách nhập hộ khẩu cho quân nhân đào ngũ từ năm 1992...”. Rồi chị khoe “bửu bối” là giấy hướng dẫn của ông Huỳnh Tấn Đạt, Phó phòng Hộ tịch-Quốc tịch-Lý lịch-Tư pháp Sở Tư pháp TP.HCM: “Thì ra Luật Cư trú đã có quy định về việc này nhưng tôi không biết. Chương trình này bổ ích quá!”.
Ngoài việc tư vấn trực tiếp, các luật sư còn sẵn lòng ra tòa để bảo vệ quyền lợi cho nhiều trường hợp. Như trường hợp bé Huỳnh Thị Ngọc Trâm trong “nghi án” 47.800 đồng quỹ lớp ở huyện Châu Thành, tỉnh Đồng Tháp; bé gái ở Đồng Nai bị hiếp dâm; hay những em bé bị chủ thuê ngược đãi bằng cách bỏ đói, đánh đập dã man bằng roi điện, bằng kềm...
Hàng tháng, chương trình tiếp đón khoảng 550 lượt bạn đọc ở nhiều địa phương khác nhau đến tư vấn pháp lý. Để tạo thuận lợi cho những bạn đọc ở tỉnh xa, bước đầu Báo Pháp Luật TP.HCM đã mở thêm một địa chỉ trợ giúp pháp lý miễn phí tại Văn phòng liên lạc của Báo ở Đà Nẵng. Hiện tại, nơi đây tổ chức tư vấn vào sáng thứ Bảy hàng tuần với sự cộng tác tích cực của nhiều luật sư thuộc Đoàn luật sư TP Đà Nẵng.
Báo cũng phản ánh: “TAND tỉnh Bình Dương: Luật sư ngồi ngang hàng kiểm sát viên”. Theo Báo, TAND tối cao đã cho phép Tòa Bình Dương thử nghiệm sắp xếp phòng xử án theo hướng nâng cao chất lượng tranh tụng. Theo ghi nhận của PV, các vị trí trong phòng xử án đã được sửa đổi khá lạ: Bàn thư ký phiên tòa đặt ngay trước mặt hội đồng xét xử, bàn dành cho luật sư được đặt ngang hàng với bàn dành cho đại diện VKS. Hiện thông thường ở các phòng xử án, bàn dành cho thư ký nằm bên tay trái hội đồng xét xử, đối diện với bàn dành cho đại diện VKS, còn bàn của luật sư cùng phía bàn thư ký nhưng thấp hơn hẳn. Nhiều ý kiến đã từng đề nghị bố trí chỗ ngồi của luật sư ngang hàng với kiểm sát viên.
Trên đây là điểm báo sáng ngày 17/9/2008, Văn phòng xin báo cáo Lãnh đạo Bộ.
Phòng Tổng hợp.