Trong buổi sáng ngày 25/9/2008, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Sài Gòn giải phóng phản ánh: Kim ngạch xuất khẩu cả nước trong tháng 9 đã giảm 13,5% so với mức thực hiện của tháng 8, ước đạt 5,3 tỷ USD. Tuy vậy, 9 tháng qua, giá trị xuất khẩu hàng hóa đã đạt trên 48,5 tỷ USD, tăng ở mức kỷ lục 39% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, “câu lạc bộ 1 tỷ USD” với 10 mặt hàng đóng góp tới 58,7% tổng kim ngạch xuất khẩu vẫn không có gì thay đổi với: dầu thô, than đá, dệt may, giày dép, điện tử máy tính, gạo, cà phê, cao su, sản phẩm gỗ và thủy sản.
Bên cạnh những mặt hàng có kim ngạch lớn tăng khá, nhiều mặt hàng tuy có kim ngạch nhỏ nhưng lại tăng rất cao so với cùng kỳ năm trước như sản phẩm đá quý và kim loại quý (tăng 433,7%) với giá trị xuất khẩu lên tới 704 triệu USD; dầu mỡ động thực vật (tăng 163,9%); đồ chơi trẻ em (tăng 50,5%); mì ăn liền (tăng 48%); túi xách, ví, vali, mũ, ô dù tăng 29,6%.
Trong tháng 9, tỷ lệ nhập siêu đã• được khống chế với 500 triệu USD, chỉ chiếm 9,4% kim ngạch xuất khẩu. Đây cũng là tháng có tỷ lệ nhập siêu thấp nhất kể từ đầu năm đến nay. Với kết quả này, tổng kim ngạch xuất khẩu tính đến hết quý 3 ước đạt 48,575 tỷ USD, tăng 39% so với cùng kỳ của năm 2007. Nhập siêu 9 tháng ước đạt 15,828 tỷ USD, bằng 32,58% tổng kim ngạch xuất khẩu.
Theo đánh giá của các chuyên gia kinh tế, bên cạnh việc tăng trưởng xuất khẩu, một yếu tố khiến nhập khẩu được kiềm chế bằng các biện pháp như tăng thuế tiêu thụ đặc biệt, hạn chế nhập khẩu vàng, ô tô, xe máy, hóa mỹ phẩm, điện thoại di động… Nhập khẩu cũng chậm lại do nhu cầu tiêu dùng trong nước tăng chậm, nhập khẩu cho đầu tư cũng giảm do tái xuất một khối lượng không nhỏ và sự biến động của tỷ giá VND/USD.
2. Báo Quân đội nhân dân phản ánh: Ngày 24-9, tại phiên họp thứ 12, Ủy ban thường vụ Quốc hội khóa XII (UBTVQH) đã nhất trí khai mạc kỳ họp thứ tư, Quốc hội khóa XII vào ngày 16-10-2008 và dự kiến bế mạc ngày 15-11-2008. Thời gian làm việc của Quốc hội tại kỳ họp này là khoảng 26 ngày.
Kỳ họp sẽ có một số cải tiến về công tác tổ chức như: phiên họp trù bị bố trí vào đầu giờ sáng trước phiên khai mạc; báo cáo tổng hợp ý kiến, kiến nghị của cử tri sẽ được Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trình bày trong phiên khai mạc, ngay sau báo cáo của Thủ tướng Chính phủ; đổi mới cách chia tổ, tổng hợp ý kiến thảo luận tổ để nâng cao chất lượng thảo luận. Hoạt động chất vấn, trả lời chất vấn tiếp tục được cải tiến theo hướng dành nhiều thời gian cho việc hỏi và trả lời trực tiếp tại hội trường, không đọc báo cáo bằng văn bản trả lời chuẩn bị và sẽ gửi trước tới đại biểu.
Tuy nhiên, theo Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng thì kết quả thực hiện lời hứa của các bộ trưởng tại kỳ họp trước vẫn phải được trình bày tại hội trường cho đại biểu Quốc hội và nhân dân biết. Chủ tịch Quốc hội cũng nhấn mạnh: Ý kiến cử tri cả nước phải được tập hợp xong trước kỳ họp 5 ngày, do đó, các đoàn đại biểu Quốc hội khẩn trương gửi ý kiến cho bộ phận tập hợp.
3. Báo Lao động phản ánh: Chỉ trong vòng hơn 1 tuần, các đoàn kiểm tra liên ngành, lực lượng quản lý thị trường, Thanh tra Sở Y tế TPHCM tập trung kiểm tra thị trường sữa bột, hàng loạt vụ việc đã được phát hiện với số lượng hàng chục tấn, đủ cấp độ vi phạm.
Cũng trong quá trình kiểm tra, cơ quan chức năng còn phát hiện thêm nhiều thực phẩm ngoại nhập khác ngoài sữa không rõ nguồn gốc, xuất xứ, chưa qua kiểm định chất lượng... Điều này cho thấy thị trường thực phẩm ngoại nhập đang đầy tiềm ẩn nguy hại cho người tiêu dùng.
Lãnh đạo Chi cục QLTT TPHCM cho biết, trong đợt cao điểm ra quân kiểm tra các địa điểm kinh doanh, sản xuất sữa trên địa bàn trong vài ngày qua đã phát hiện nhiều vi phạm trong kinh doanh, sản xuất. Nổi cộm nhất là vi phạm về nguyên liệu đầu vào sản xuất bột sữa và các sản phẩm sữa, cũng như xuất xứ nhãn hiệu hàng hoá của các loại sữa nhập về không biết đâu mà lần. Mặc dù hiện nay hầu hết các điểm kinh doanh sữa bột tại TPHCM đã khá dè dặt, đề phòng sự kiểm tra của các cơ quan chức năng bằng việc không kinh doanh công khai mặt hàng sữa bột ngoại nhập của Trung Quốc hoặc không rõ xuất xứ, nhưng các đoàn kiểm tra vẫn liên tục phát hiện thêm nhiều vụ việc vi phạm nghiêm trọng.
Báo cũng phản ánh: Lần đầu tiên tại tỉnh Quảng Nam xảy ra vụ ăn cắp bản quyền trắng trợn bằng cách lấy công trình nghiên cứu khoa học của người khác đem in dưới tên mình thành hàng chục ngàn bản để đem bán, thu lợi bất chính số tiền lớn. Đó là bộ vở bài tập thực hành âm nhạc dành cho học sinh và giáo viên các khối bậc THCS. Đáng nói, thủ phạm là một giáo viên.
Đó chính là thầy giáo Trần Phúc Hoàng, Trường THCS Nguyễn Trãi, xã Tiên Châu, huyện núi Tiên Phước (Quảng Nam). Tuy nhiên, nhiều người phát hiện bộ vở BTTHAN trên giống y chang một công trình nghiên cứu khoa học đã đăng ký sáng kiến kinh nghiệm (SKKN) của cô Võ Thị Xuân Phượng - GV Trường THCS Nguyễn Du, TP.Tam Kỳ (Quảng Nam). Các trang trong bộ đề tài SKKN của cô Phượng và các trang của những bản BTTHAN được xuất bản giống nhau gần như... in.
Riêng Trần Phúc Hoàng, khi chúng tôi hỏi về vấn đề bản quyền bộ vở bài tập, thì nói: "Tôi thấy đây là tập SKKN rất hay, đang được nhiều trường photocopy để HS sử dụng, nên tôi sưu tầm để tổng hợp lại in ấn, nhằm mục đích giúp các GV, HS thuận lợi hơn trong việc dạy-học môn âm nhạc".
Quanh co mãi ông Hoàng mới thừa nhận mình đã cướp bản quyền với mục đích vụ lợi: "Thấy photocopy SKKN chẳng đem lại bao nhiêu đồng, nên em đã "sưu tầm" trọn bộ đem đi nhờ người chạy cho giấy phép và rủ người cùng đứng tên để in bán lấy tiền". Nhưng "tác giả" này viện lý do hoàn cảnh kinh tế gia đình khó khăn cần "cải thiện" và sự thiếu hiểu biết pháp luật nên khi NXB đòi có tên tác giả mới cấp phép nên "thế là em đã điền tên em vào".
Rõ ràng đây là hành vi ăn cắp bản quyền, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ nghiêm trọng, có dấu hiệu vi phạm Luật Hình sự. Được biết, Trần Phúc Hoàng đã gửi bản tường trình đến "tác giả thật" và Sở GDĐT để giải thích với những lý do như trên, thoả thuận xin được trả bản quyền. Tuần này, Sở GDĐT sẽ họp giải quyết vụ việc.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Người lao động có bài "Cách chức Phó giám đốc Sở Tư pháp Long An". Bài báo phản ánh: Ngày 24-9, Sở Nội vụ Long An triển khai quyết định của Chủ tịch UBND tỉnh về việc cách chức Phó giám đốc Sở Tư pháp đối với ông Lê Văn Cảm. Cũng theo quyết định này, ông Cảm được điều chuyển về Văn phòng UBND tỉnh làm công tác nghiên cứu về cải cách hành chính. Trước đó, ông Lê Văn Cảm đã bị kỷ luật Đảng với hình thức cảnh cáo.
Được biết, ông Cảm đã vi phạm xây nhà không phép, không thiết kế, chiếm đất công… và bị UBND huyện Cần Giuộc xử phạt hành chính 600.000 đồng. Ông Cảm là chuyên gia giải đáp pháp luật hàng tuần trên Đài Phát thanh - Truyền hình Long An nên việc vi phạm pháp luật của ông đã làm dư luận bất bình.
2. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài "Các luật sư giúp dân khởi kiện Vedan". Bài báo phản ánh: Hôm qua, trao đổi với Báo Pháp Luật TP.HCM, người dân khu vực đồng Cây Gõ đã bày tỏ sự vui mừng khi biết Báo Pháp Luật TP.HCM lập tổ luật sư thường trực trợ giúp pháp lý cho người dân trong vụ kiện Công ty Vedan.
“Chúng tôi rất mừng. Bị thiệt hại 14 năm trời nhưng bà con loay hoay không biết phải kiện cáo ra sao. 50 hộ dân đồng Cây Gõ đã làm đơn gửi lên Cục Cảnh sát môi trường, chính quyền địa phương và đoàn kiểm tra. Nhưng đọc báo mới biết là để Vedan bồi thường thì phải kiện ra tòa” - bà Nguyễn Thị Hoa nói. Ông Phan Văn Tài (thanh tra nhân dân ấp 1A, xã Phước Thái) tha thiết: Vedan gây ô nhiễm cho nông dân Phước Thái này là điều quá rõ. Tuy nhiên, “bà con nông dân và cả cán bộ xã không mấy người hiểu được những chỉ số ô nhiễm môi trường mà Vedan thải ra. Vì vậy, khi khởi kiện ra tòa, chúng tôi mong muốn được các luật sư, các nhà khoa học cùng cơ quan chuyên môn giúp chúng tôi đưa ra mối liên hệ giữa các chỉ số đó với thiệt hại”.
Theo bà Hoa, người dân mong được gặp trực tiếp các luật sư của Chương trình trợ giúp pháp lý miễn phí tại khu đồng Cây Gõ để nhờ các luật sự sắp xếp lại các chứng cứ. “Hiện nay hồ sơ, giấy tờ rất nhiều nhưng chúng tôi đang lúng túng trong việc đưa ra các chứng cứ cho cơ quan chức năng. Bà con đồng Cây Gõ sẽ ngồi lại để bàn bạc và đưa ra những vướng mắc nhờ luật sư giúp đỡ” - bà Hoa cho biết.
Đáp lại kỳ vọng của người dân, sáng qua (24-9), luật sư Lại Thị Lệ Thanh - thành viên tổ luật sư thường trực trợ giúp pháp lý vụ kiện Vedan đã khẳng định: “Chúng tôi sẽ cùng bàn bạc và lên kế hoạch cụ thể để giúp đỡ người dân có nhu cầu khởi kiện Công ty Vedan trong thời gian sớm nhất”. Một thành viên khác là luật sư Lâm Trí Quang bày tỏ: “Tôi thật sự bức xúc khi thấy những người dân dọc sông Thị Vải phải chịu cảnh khốn khổ trong nhiều năm. Chúng tôi sẽ dốc hết sức để người dân được đảm bảo quyền lợi chính đáng”. Luật sư Nguyễn Đình Hùng cũng quyết liệt: “Với trách nhiệm của luật sư với những người dân nghèo, tôi thấy mình cần phải giúp đỡ họ trong vụ kiện này. Chúng tôi cam kết sẽ bằng mọi cách giúp dân trong việc thu thập chứng cứ, chứng minh thiệt hại...”.
3. Báo Quân đội nhân dân có bài "Bài học hoà giải thành công ở Kon Tum". Bài báo phản ánh: Xác định tầm quan trọng của công tác hòa giải ở cơ sở,nhất là từ khi Pháp lệnh về tổ chức và hòa giải ở cơ sở (Pháp lệnh) có hiệu lực thi hành, những năm qua UBND tỉnh Kon Tum luôn chỉ đạo Sở Tư pháp phối hợp Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh, cùng các ngành liên quan, các địa phương hướng dẫn, đôn đốc, theo dõi kiểm tra việc thành lập, củng cố, kiện toàn và nâng cao hiệu quả hoạt động của các tổ hòa giải tại các xã, phường, thị trấn.
Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, Sở Tư pháp thường xuyên phối hợp với Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh để triển khai có kết quả Pháp lệnh. Hoạt động phối hợp hướng vào các nội dung như hướng dẫn củng cố, kiện toàn tổ chức; tập huấn nâng cao kỹ năng hòa giải; lồng ghép hoạt động hòa giải với công tác phổ biến, tuyên truyền pháp luật, triển khai các phong trào thi đua, các cuộc vận động, nhất là cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”. Hằng năm, Mặt trận Tổ quốc ở cơ sở và các tổ chức thành viên phối hợp chặt chẽ với UBND, Ban Tư pháp rà soát về tổ chức và hoạt động của tổ hòa giải của địa phương mình, qua đó nắm được số lượng tổ viên tổ hòa giải, chất lượng hoạt động của các tổ hòa giải, tổ viên tổ hòa giải, trên cơ sở đó đề xuất nhiều ý kiến củng cố, kiện toàn về tổ chức các tổ hòa giải và bổ sung kịp thời tổ viên tổ hòa giải..
Từ thực tế tiến hành công tác hòa giải ở Kon Tum có thể rút ra một số bài học kinh nghiệm bước đầu như sau: Một là, sự quan tâm chỉ đạo trực tiếp, sâu sát của các cấp ủy, chính quyền là nhân tố quyết định. Địa phương nào cấp ủy Đảng, chính quyền quan tâm tạo điều kiện về tổ chức, kinh phí, cơ sở vật chất... thì ở đó hòa giải thu kết quả tốt, góp phần giữ ổn định an ninh, an sinh xã hội, tăng cường mối quan hệ đoàn kết trong cộng đồng, thúc đẩy kinh tế-xã hội ở địa phương phát triển. Hai là, phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị trong việc tuyên truyền về mục đích, ý nghĩa của hoạt động hòa giải ở cơ sở, tạo sự thống nhất trong nhân dân; phối hợp chỉ đạo triển khai đồng bộ nhiều giải pháp huy động sức mạnh dư luận trong nhân dân bảo đảm công tác hòa giải triển khai ngày càng sâu rộng. Ba là, các cơ quan chức năng, trước hết là cơ quan tư pháp cần thường xuyên quan tâm cung cấp các văn bản, tài liệu hướng dẫn, bồi dưỡng nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ làm công tác hòa giải ở cơ sở, kịp thời kiểm tra, đôn đốc, giúp đỡ các tổ hòa giải ở cơ sở giải quyết những vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện Pháp lệnh.
Song, để triển khai tốt công tác hòa giải trên địa bàn, thời gian tới cần tập trung thực hiện tốt một số điểm sau: Đẩy mạnh công tác tuyên truyền sâu rộng Pháp lệnh và các văn bản liên quan đến toàn thể nhân dân trong tỉnh; giúp người dân nâng cao hiểu biết về mục đích, ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác hòa giải. Kiện toàn tổ chức bảo đảm 100% thôn, làng, tổ dân phố, cụm dân cư có tổ hòa giải, có cơ cấu thành viên hợp lý, chú trọng thu hút đối tượng là già làng, trưởng thôn, những người có uy tín trong cộng đồng tham gia tổ hòa giải. Nghiên cứu đề ra các chính sách phù hợp, khuyến khích lòng nhiệt tình, đề cao trách nhiệm của các tổ viên, bảo đảm các điều kiện để các tổ hòa giải hoạt động đạt kết quả tốt. Hằng năm có kế hoạch tổ chức các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ cho các thành viên tổ hòa giải; tăng cường hướng dẫn nghiệp vụ thông qua nhiều hình thức cho tổ viên tổ hòa giải, góp phần đẩy mạnh hoạt động hòa giải ở cơ sở ngày càng có hiệu quả, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ công tác hòa giải cũng như nhiệm vụ chính trị ở cơ sở. Bên cạnh đó, củng cố, kiện toàn tổ chức, cán bộ tham mưu triển khai các nội dung về quản lý Nhà nước đối với hoạt động hòa giải cơ sở; nắm bắt kịp thời những khó khăn, vướng mắc nảy sinh, qua đó có biện pháp chấn chỉnh, tháo gỡ kịp thời.
Trên đây là điểm báo sáng ngày 25/9/2008, Văn phòng xin báo cáo Lãnh đạo Bộ.
Phòng Tổng hợp - Văn phòng Bộ.