Trong buổi sáng ngày 12/8/2008, một số báo chí đã có bài phản ánh những vấn đề lớn của đất nước và những vấn đề liên quan đến công tác tư pháp như sau:
I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Sài Gòn giải phóng phản ánh: Văn phòng HĐND và UBND TPHCM vừa có văn bản truyền đạt ý kiến kết luận chỉ đạo của Phó Chủ tịch Thường trực UBND TPHCM Nguyễn Thành Tài về giải quyết khó khăn của hoạt động vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt trên địa bàn TPHCM.
Theo đó, để hệ thống xe buýt được duy trì và hoạt động bình thường trong điều kiện xăng, dầu tăng giá, TP thống nhất chủ trương chưa tăng giá vé xe buýt, ngân sách TP sẽ bổ sung thêm phần kinh phí trợ giá hàng năm để bù đắp chi phí tăng thêm cho hoạt động này.
Ngoài ra, TP cũng chấp thuận chủ trương giải quyết tạm ứng 50% dự toán kinh phí trợ giá hàng tháng vào đầu mỗi tháng cho các đơn vị vận tải, thay vì phải chờ đến ngày 20 tháng sau theo quy định hiện hành. Riêng đề xuất của Sở GTVT về thanh toán 4,8 tỷ đồng tiền trợ giá cho các tuyến xe buýt đưa rước công nhân có phần lộ trình kết nối địa phương tỉnh liền kề, Giám đốc Sở Tài chính phối hợp các sở ngành chức năng rà soát các văn bản đã có về chủ trương để đề xuất UBND TPHCM quyết định.
Theo tính toán của Trung tâm Quản lý và Điều hành vận tải hành khách công công TPHCM, từ ngày 21-7-2008, khi giá xăng dầu tăng thì tổng chi phí phát sinh cho xăng dầu trên toàn hệ thống 114 tuyến xe buýt tại TPHCM khoảng 202,7 triệu đồng/ngày. Tính đến hết năm 2008, tổng chi phí xe buýt phát sinh do nhiêu liệu tăng khoảng 33,2 tỷ đồng.
2. Báo Người lao động phản ánh: Theo Ban Chỉ đạo Phòng chống lụt bão Trung ương, tính đến ngày 11-8, đã có 148 người chết và mất tích. Trong 100 người thiệt mạng, Lào Cai có 36 người, Yên Bái 36 người, Phú Thọ 6 người, Quảng Ninh 8 người, Hà Giang 9 người, Lạng Sơn 2 người, Bắc Kạn 1 người, Lai Châu 1 người, Thái Nguyên 1 người. Ngoài ra, có 38 người bị thương: Lào Cai 18 người, Yên Bái 15 người, Quảng Ninh 1 người, Bắc Kạn 2 người, Tuyên Quang 2 người.
Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Trung ương Bùi Minh Tăng cho biết rất nhiều nguy cơ miền Bắc phải đối mặt với một trận lũ mới do ảnh hưởng của áp thấp nhiệt đới (ATNĐ) hình thành ở vịnh Bắc Bộ từ sáng 11-8. Theo ông Tăng, do ảnh hưởng của ATNĐ, từ chiều 12-8, các tỉnh Đông Bắc Bộ có mưa vừa, mưa to, có nơi mưa rất to với lượng mưa trung bình từ 50-100 mm. Sự di chuyển của ATNĐ từ Đông sang Tây sẽ ảnh hưởng đến các tỉnh Tây Bắc Bộ vốn thiệt hại do lũ quét những ngày qua. “Miền Bắc nhiều nguy cơ sẽ phải chịu cảnh lũ chồng lũ trong khi mực nước các sông hồ đã đạt mức lũ báo động và nhiều vùng đất đã ngập nước, khó có khả năng tích nước thêm” – ông Tăng lo ngại.
3. Trang web Đài tiếng nói Việt Nam phản ánh: Chiều nay (11/8), tại Hà Nội, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam (LHPN) và Đại sứ quán Canada đã ký kết ba dự án nâng cao năng lực và tạo thu nhập cho phụ nữ trị giá 1 tỷ VND thông qua Quỹ Canada cho các sáng kiến địa phương.
Theo đó, các dự án này sẽ được thực hiện tại các tỉnh Lai Châu, Điện Biên, và Đắk Nông nhằm nâng cao năng lực cho 510 lãnh đạo nữ và lãnh đạo cộng đồng, nhất là những người dân tộc thiểu số, và giúp các phụ nữ nghèo khác tăng thu nhập, nâng cao nhận thức về các vấn đề kinh tế-xã hội. Hội Liên hiệp phụ nữ các tỉnh Lai Châu, Điện Biên, và Đắc Nông sẽ là các cơ quan thực hiện dự án và phối hợp với Trung tâm hỗ trợ giáo dục và nâng cao năng lực cho phụ nữ, có trụ sở tại Hà Nội, để tiến hành các khóa đào tạo cho các tỉnh thuộc dự án.
4. Báo Hà Nội mới phản ánh: Trong tuần qua, khoảng 15 ngân hàng thương mại cổ phần trong cả nước đã công bố giảm lãi suất huy động bằng đồng Việt Nam và đôla Mỹ.
Các ngân hàng tại Thành phố Hồ Chí Minh là thành viên của Hiệp hội Ngân hàng cũng đồng thuận sẽ tiếp tục giảm lãi suất trong thời gian tới. Lãi suất huy động VND kỳ hạn 3-12 tháng của các ngân hàng thương mại nhà nước hiện ở mức khoảng 17,5%/năm và của các ngân hàng thương mại cổ phần quy mô lớn là 17,16-17,5%/năm. Riêng các ngân hàng thương mại quy mô vừa và nhỏ vẫn áp dụng mức lãi suất khá cao, 18,2-18,6% cho kỳ hạn 3 và 6 tháng. Lãi suất huy động USD của các ngân hàng phổ biến giảm xuống dưới 7%/năm.
Tổng giám đốc Ngân hàng Cổ phần Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) Nguyễn Phước Thanh nhận định một trong những yếu tố quyết định việc các ngân hàng giảm lãi suất huy động là do tình hình thanh khoản của các ngân hàng đã ổn định trở lại. Ông Thanh cũng cho rằng việc giảm lãi suất cho vay còn phụ thuộc nhiều vào chính sách điều tiết vĩ mô từ Ngân hàng Nhà nước.
Báo cũng cho biết: Sáng 11-8, Tổng Công ty Vận tải Hà Nội tổ chức khai trương các tuyến xe đưa đón cán bộ công chức (CBCC) thành phố Hà Nội. 10 ngày sau hợp nhất, các sở, ngành TP Hà Nội tiếp tục di chuyển, sắp xếp địa điểm làm việc. Công sở còn rất bộn bề, các cơ quan TP vẫn nỗ lực hết sức để vừa di chuyển vừa bảo đảm tốt công việc, đặc biệt là những việc liên quan đến dân. Chiều 11-8, tại số 331 Cầu Giấy, các cán bộ, nhân viên của 6 phòng, ban Sở NN-PTNT tiếp tục thu dọn đồ đạc di chuyển vào Hà Đông. Vừa chuẩn bị di chuyển, vừa gọi điện trao đổi công việc, thậm chí có chị vừa gói ghém đồ đạc vừa kẹp điện thoại vào vai hướng dẫn thủ tục hành chính.
Sở Tư pháp cũng đang gấp rút ổn định chỗ làm việc các phòng, ban. Nhiều tấm biển cũ vẫn chưa được thay thế. Tuy nhiên, phòng “Một cửa” Sở Tư pháp hàng ngày vẫn tiếp khoảng 100 lượt người dân đến làm thủ tục hành chính. Không gian phòng “Một cửa” nhìn chung khá thoáng đãng, thân thiện. “Các nhân viên nhiệt tình lắm anh ạ” - ông Phạm Quang Ngọc, ở khu tập thể Nguyễn Công Trứ (quận Hai Bà Trưng) nói với Hànộimới bên hành lang Sở Tư pháp.
Không khí vừa di chuyển vừa làm việc của các sở, ngành khác cũng rất nhộn nhịp. Theo đánh giá của lãnh đạo TP, công việc di chuyển vẫn còn nhiều vướng mắc, nhưng các sở, ngành đang cố gắng để hoàn thành sớm nhất.
Ngày 11-8, UBND TP Hà Nội thông báo điều chỉnh trụ sở làm việc của một số cơ quan sau khi kiểm tra thực tế việc tiếp nhận, sắp xếp nơi làm việc. Theo đó, Thanh tra thành phố sẽ quản lý trụ sở của Sở Tài nguyên-Môi trường Hà Tây (cũ) tại đường Hoàng Diệu (TP Hà Đông), bàn giao trước ngày 14-8. Sở Công thương Hà Nội tiếp nhận trụ sở Sở Công nghiệp Hà Tây cũ tại phố Quang Trung để bố trí cho các đơn vị cấp 2. Hội Cựu chiến binh thành phố sử dụng trụ sở tại 12 Thể Giao-Hà Nội và trụ sở Hội Cựu chiến binh Hà Tây (cũ) tại đường Quang Trung (TP Hà Đông) đến khi thành phố cân đối sắp xếp địa điểm phù hợp. Sở Nội vụ di chuyển Trung tâm Lưu trữ (trong khuôn viên trụ sở UBND tỉnh Hà Tây cũ) về Trung tâm Lưu trữ thành phố (Huỳnh Thúc Kháng-Hà Nội) để bàn giao diện tích này cho Sở Tư pháp. Sở Tư pháp chỉ đạo báo Pháp luật-Xã hội bàn giao diện tích tại số 6 Dã Tượng-Hà Nội cho Sở Tài chính trước ngày 13-8. Sở Lao động Thương binh-Xã hội bàn giao trụ sở 75 Tô Hiến Thành-Hà Nội cho Sở Xây dựng trước ngày 15-8. Sở Thông tin-Truyền thông di chuyển toàn bộ văn phòng từ 20 Quang Trung-Hà Đông về trụ sở chính 185 Giảng Võ-Hà Nội trước ngày 14-8 để bàn giao cho Trung tâm Đấu giá tài sản và Trung tâm Hỗ trợ pháp lý-Sở Tư pháp.
5. Báo Nhân dân phản ánh: Ngày 11-8, tại Hà Nội, Hội đồng Lý luận Trung ương (HĐLLT.Ư) đã khai mạc kỳ họp thứ VI tập trung thảo luận về tình hình hoạt động lý luận từ sau Đại hội X của Đảng đến nay, đánh giá kết quả đã đạt được, làm rõ những vấn đề đang đặt ra và những định hướng phát triển công tác lý luận trong thời gian tới.
Đồng chí Trương Tấn Sang, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư dự và phát biểu ý kiến chỉ đạo Hội nghị.
Kỳ họp thứ 6, Hội đồng Lý luận T.Ư tiếp tục làm việc đến hết ngày, 12-8.
Báo cũng cho biết: Ngày 11-8, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước có văn bản yêu cầu các ngân hàng thương mại Nhà nước tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp vay vốn để thu mua lúa gạo tại đồng bằng sông Cửu Long.
Trong đó, bao gồm cả trường hợp những doanh nghiệp kinh doanh lương thực thu mua lúa gạo theo chỉ tiêu do Hiệp hội lương thực Việt Nam thông báo nhưng chưa ký được hợp đồng xuất khẩu được xem xét cho vay tạo nguồn hàng trước khi ký hợp đồng xuất khẩu.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Tuổi trẻ có bài "Để đảm bảo độ an toàn của công chứng tư". Bài báo phản ánh: Thành công bước đầu của các văn phòng công chứng tư cho thấy tính hợp lý của chủ trương xã hội hóa loại hình dịch vụ công này. Tuy nhiên, để công chứng tư nhân có thể phát triển ổn định và thật sự là chỗ dựa đáng tin cậy của người dân trong quá trình giao dịch, còn rất nhiều việc phải làm. Một trong những việc quan trọng nhất là giải quyết vấn đề bảo đảm độ an toàn cao của công chứng tư nhân, nghĩa là giảm thiểu đến mức thấp nhất rủi ro thiệt hại cho khách hàng do công chứng sai.
Trong khung cảnh pháp lý hiện tại, trách nhiệm vật chất của công chứng viên tư, nếu có, chỉ được quy kết theo luật chung về trách nhiệm dân sự. Nói khác đi, nếu công chứng viên tư chứng thực không chính xác dẫn đến việc chuyển giao tài sản nhầm địa chỉ gây thiệt hại cho người nào đó, thì phải bảo đảm việc bồi thường bằng toàn bộ tài sản của mình, bao gồm tài sản thuộc về văn phòng công chứng và tài sản dân sự của cá nhân công chứng viên.
Thoạt nghe có thể nghĩ rằng người bị thiệt hại do lỗi nghiệp vụ công chứng được pháp luật bảo vệ tốt. Nhưng thực tế không hẳn vậy: nếu lỡ bị thiệt hại do công chứng sai, người ta hiện chỉ có thể kiện công chứng viên ra tòa án trong tư thế một chủ nợ không có bảo đảm, và sẽ phải đối mặt với nguy cơ không đòi được gì.
Đơn giản, không ai biết được công chứng viên có những tài sản gì để bảo đảm trách nhiệm về công việc của mình; luật hiện hành không ghi nhận một căn cứ nào cho phép thẩm định khả năng chịu trách nhiệm vật chất của công chứng viên trong quá trình tác nghiệp. Đáng lý ra luật phải yêu cầu công chứng viên tư nhân kê khai tài sản khi xin giấy phép hành nghề. Luật cũng có thể đòi hỏi công chứng viên hoặc văn phòng công chứng phải ký quỹ một số tài sản, nhằm bảo đảm cho việc bồi thường trong những trường hợp có tai nạn nghề nghiệp.
Thật ra kê khai tài sản hay ký quỹ vẫn chưa phải là biện pháp bảo vệ hữu hiệu "người tiêu dùng" dịch vụ công chứng. Các nước tiên tiến xây dựng chế độ bảo hiểm nghề nghiệp đối với công chứng viên. Đây là loại hình bảo hiểm đặc biệt, có tác dụng như một chiếc phao cứu hộ giúp công chứng viên tránh khỏi "chết chìm" khi đối mặt với dông bão kiện cáo. Một khi công chứng viên đã được bảo hiểm nghề nghiệp mà mắc sai sót về chuyên môn, do sơ ý hoặc do nguyên nhân gì đó ngoài ý muốn, gây thiệt hại cho người khác, công ty bảo hiểm sẽ đứng ra bồi thường thay.
Để được bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp, tất nhiên công chứng viên phải nộp phí bảo hiểm. Các tài sản chuyển dịch do hiệu lực của văn bản công chứng thường có giá trị lớn; thiệt hại gây ra, nếu có, cũng to lớn một cách tương ứng. Bởi vậy, phí bảo hiểm phải được ấn định ở mức cao nhằm tránh rủi ro... cho công ty bảo hiểm.
Để san sẻ gánh nặng về phí bảo hiểm, các công chứng viên ở các nước tiên tiến, vốn đã được tập hợp trong khuôn khổ hội nghề nghiệp tự quản, ủy thác cho hội đứng ra đối tác, thương thảo với công ty bảo hiểm. Thay vì để cho mỗi công chứng viên giao kết một hợp đồng bảo hiểm riêng lẻ, hội nghề nghiệp giao kết với công ty bảo hiểm một hợp đồng chung cho tập thể hội viên. Hội sẽ nộp cho công ty bảo hiểm, theo định kỳ, một khoản phí bảo hiểm gộp. Khoản này được các công chứng viên đóng góp theo mức được quy định trong điều lệ hội.
Thông thường, mức đóng góp được xác định tùy theo doanh thu ổn định của từng cá nhân hội viên. Công chứng viên ở khu vực đông dân cư, giao dịch sôi động, có nhiều việc làm và thu được nhiều tiền thì nộp phí bảo hiểm cao; công chứng viên ở vùng hẻo lánh, thưa dân, ít việc, thu nhập khiêm tốn thì nộp phí thấp.
2. Báo An ninh thủ đô có bài "Miễn phí thi hành án với người nghèo". Bài báo phản ánh: “Người được thi hành án có đơn yêu cầu thi hành án sẽ phải nộp 2,5% trên số tiền hoặc giá trị tài sản thực nhận nhưng tối đa không vượt quá 100 triệu đồng” vừa được Liên bộ Tài chính và Tư pháp ban hành.
Cũng theo quy định mới, giảm 50% phí thi hành án đối với người có khó khăn về kinh tế. Người có khó khăn về kinh tế được giảm phí thi hành án là người thuộc chuẩn nghèo theo quy định tại Quyết định 170/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Ngoài ra, miễn phí thi hành án đối với các đối tượng được quy định tại điều 2 Pháp lệnh ưu đãi người có công với Cách mạng và các văn bản hướng dẫn thi hành. Tương tự, người thuộc diện neo đơn, tàn tật, ốm đau kéo dài cũng được miễn phí thi hành án.
3. Báo điện tử VnMedia có bài "Vụ 350 trẻ em ra nước ngoài làm con nuôi: Hàng trăm hồ sơ giả "chế" từ 50 xã". Bài báo phản ánh: Theo tin mới nhất từ cơ quan chức năng đã xác định, trong số 101 trẻ đã cho người nước ngoài nhận làm con nuôi ở Trung tâm Trợ giúp nhân đạo huyện Ý Yên (Nam Định), chỉ có hơn 20 hồ sơ chứng minh việc sản phụ đã đến trạm y tế các trạm y tế xã đẻ và để con lại; còn hơn 70 trẻ sơ sinh được lập hồ sơ giả. Quá trình lập hồ sơ giả (được thực hiện tại các trạm y tế xã), ngoài huyện Ý Yên, còn lan ra cả các huyện Nam Trực, Vụ Bản, Hải Hậu, Giao Thuỷ. Còn tại Trung tâm Bảo trợ xã hội huyện Trực Ninh, nơi thu gom được 242 trẻ em và đã làm thủ tục cho người nước ngoài nhận làm con nuôi 224 trẻ. Trong số trẻ em đã được đưa ra nước ngoài, có hơn 50 trường hợp do các sản phụ đến trung tâm và một số trạm y tế xã đẻ rồi bỏ con ở lại; gần 13 trẻ em được lập hồ sơ giả. Các hồ sơ giả này được lập ở gần 40 xã thuộc 7 huyện trong tỉnh Nam Định. Đặc biệt trong các văn bản hồ sơ đều có chữ ký, dấu xác nhận của nữ hộ sinh, trạm trưởng y tế, trưởng hoặc phó công an xã. Chủ tịch hoặc phó Chủ tịch xã.
Theo tìm hiểu, để có được những chữ ký, dấu xác nhận này, các đối tượng làm hồ sơ giả phải chi không ít tiền cho nhiều “quan xã”. Được biết, đến nay, Cơ quan Cảnh sát Điều tra đã thu được gần 200 triệu đồng tiền “mua” chữ ký. “Đạo diễn” của các bộ hồ sơ giả gồm Trương Công Lịch (Trạm trưởng y tế xã Yên Lương); Vũ Đinh Lơị (Trạm trưởng y tế xã Yên Tiến) và Trần Trọng Lãm (trú tại phường Thống Nhất, thành phố Nam Định), cả 3 đều đã bị khởi tố, bắt tạm giam.
Các đối tượng này khai nhận, số tiền “mua” chữ ký được lấy từ “tổng đạo diễn” là bà Trần Thị Lương - Giám đốc Trung tâm Trợ giúp nhân đạo huyện Ý Yên. Chính bà Lương cũng có chữ ký, dấu đóng trong hầu hết các biên bản giao nhận trẻ sơ sinh của hơn 70 bộ hồ sơ giả trên.
Còn tại Trung tâm Bảo trợ xã hội Trực Ninh, tổng đạo diễn của các bộ hồ sơ giả là Vũ Đình Khản – Giám đốc (vừa bị khởi tố, bắt tạm giam cùng con trai là kế toán của trung tâm, về hành vi làm giả tài liệu của cơ quan, tổ chức). Vũ Đình Khản cũng đã chi hàng trăm triệu đồng tiền “bôi trơn” cho việc làm hồ sơ giả. Đến nay, Cơ quan Cảnh sát Điều tra đã thu giữ hơn 100 triệu đồng từ các đối tượng tham gia làm hồ sơ.
Như vậy, việc lập hồ sơ giả cho trẻ em bị bỏ rơi (tổng cộng ở 2 trung tâm hơn 200 bộ) liên quan đến nhiều cán bộ thuộc nhiều địa phương (hơn 50 xã thuộc gần 10 huyện), trong đó có cả Bệnh viện Phụ sản Nam Định. Bước đầu có thể xác định, hoạt động của 2 trung tâm này chủ yếu là thu gom trẻ sơ sinh và “nuôi” phụ nữ mang thai (nhằm “lấy” trẻ), để làm thủ tục cho trẻ đi nước ngoài làm con nuôi, mà “quên” hẳn các chức năng chính của mình.
Trên đây là điểm báo sáng ngày 12/8/2008, Văn phòng xin báo cáo Lãnh đạo Bộ.
Phòng Tổng hợp - Văn phòng Bộ.